Bestaanszekerheid en hervormingen centraal in Koninkrijksrelaties
Het verbeteren van de bestaanszekerheid voor de inwoners van Bonaire, Saba en Sint Eustatius en nieuwe afspraken over samenwerking bij hervormingen met de landen Curaçao, Aruba en Sint Maarten. In 2023 waren dit de belangrijkste mijlpalen in de relatie tussen Nederland en de Caribische delen van het Koninkrijk.
Lagere kosten levensonderhoud
In 2023 verscheen het rapport van de Commissie Sociaal Minimum Caribisch Nederland. Mede op basis hiervan besloot het kabinet om vanaf 2024, € 30 miljoen structureel ter beschikking te stellen om de bestaanszekerheid van inwoners van Bonaire, Saba en Sint Eustatius te verbeteren. Zo wordt het wettelijk minimumloon per 1 juli 2024 verhoogd naar $1.750 per maand. In 2023 werden diverse maatregelen genomen om de kosten van levensonderhoud te verlagen. Voorbeelden hiervan zijn de handhaving van de energietoelage, verlaagde kosten voor elektra, drinkwater en internet, de subsidie voor de ferry op de Bovenwindse eilanden en een financiële bijdrage voor openbaar vervoer op Bonaire, Saba en Sint Eustatius.
In 2023 werden met zowel Sint Eustatius als Saba bestuursakkoorden afgesloten. Centrale thema’s daarin zijn onder meer bestaanszekerheid, economische en ruimtelijke ontwikkeling, klimaat, natuur en milieu, goed bestuur en uitbreiding van de uitvoeringscapaciteit.
Duurzaam samenwerken aan hervormingen
De 4 landen in het Koninkrijk tekenden begin april 2023 de Onderlinge Regeling voor duurzame samenwerking aan hervormingen in de publieke sector van de Caribische landen. Aruba, Curaçao en Sint Maarten werken hierin samen met de Tijdelijke Werkorganisatie (TWO).
Zo werd op Aruba onder meer een akkoord bereikt over de modernisering van de arbeidsmarkt in combinatie met het versterken van de sociale zekerheid en werd er een zorgakkoord gesloten om zorgkosten te beheersen en de kwaliteit van zorg te bewaken.
Op Curaçao werd in 2023 het programma Verbeteren Functioneren Overheid vastgesteld om besparingen in personeelskosten te realiseren en de kwaliteit van het ambtelijk apparaat te versterken. Het vergunningenloket voor ondernemers op Curaçao is gedigitaliseerd en is er verder gewerkt aan het aanpakken van achterstallig onderhoud van schoolgebouwen.
Op Sint Maarten werd in 2023 het kader voor omvangrijke hervormingen in de overheidsorganisatie vastgesteld. Het versterken van de ambtelijke organisatie, de organisatiecultuur en integriteit staan hierin centraal.
Aanpak ondermijnende criminaliteit
In 2023 reserveerde het ministerie van BZK bijna € 18 miljoen voor de aanpak van ondermijnende criminaliteit in het Caribisch deel van het Koninkrijk. Deze middelen werden ingezet voor uitbreiding van de capaciteit bij het Recherche Samenwerkingsteam (RST), het Openbaar Ministerie van Curaçao, Sint-Maarten en Caribisch Nederland, het Openbaar Ministerie Aruba en het Gemeenschappelijk Hof van Justitie. In 2023 is begonnen met de uitvoering van de eerste projecten op basis van gezamenlijk opgestelde plannen van aanpak. Zoals het ontwikkelen van bewustwordingscampagnes, inhuren van wetgevingscapaciteit en opstellen van ondermijningsbeelden.
Wederopbouw Sint Maarten
De wederopbouw van Sint Maarten, na de verwoesting door orkaan Irma in 2017, vordert gestaag. De resultaten van de investeringen via het trustfonds Wederopbouw Sint Maarten, gefinancierd door Nederland en beheerd door de Wereldbank, worden steeds zichtbaarder. De totale omvang van de trustfonds projecten bedroeg eind 2023 meer dan $ 443 miljoen. In totaal ontvingen in 2023, 12 projecten geld uit het trustfonds. Ook opende de Wereldbank in 2023 een lokaal kantoor op Sint Maarten waardoor de Bank nog effectiever kan werken.
Koninkrijksbreed: Programma Slavernijverleden en Samenwerkende Fondsen Cariben
Op 1 juli 2023 is het Herdenkingsjaar Slavernijverleden van start gegaan. In nauwe samenwerking met de eilanden werd op Aruba, Bonaire, Curaçao, Sint Maarten, Saba en Sint Eustatius op 1 juli een herdenking georganiseerd. Op elk van de eilanden was een bewindspersoon aanwezig. Op 3 oktober sprak Staatssecretaris Alexandra van Huffelen namens de Nederlandse Staat de rehabilitatie uit van de Curaçaose vrijheidsstrijder en verzetsheld Tula. Archieven uit het Slavernijverleden zijn overgedragen aan het Nationaal Archief op Aruba. Daar gaat men verder met het proces om de archieven met oude handschriften te scannen.
Het ministerie van BZK droeg € 0,5 miljoen bij aan het nieuwe programma Samenwerkende Fondsen Cariben van het Oranjefonds voor sociale initiatieven in het Caribisch deel van het Koninkrijk. Het programma is gericht op initiatieven die gezinnen in kwetsbare omstandigheden helpen. Sociale organisaties op de 6 eilanden kunnen een beroep doen op het fonds.