Terugblik op 5 jaar Samenspraak en Tegenspraak

Samen met tientallen maatschappelijke organisaties ondersteunde het ministerie van BZ de afgelopen 5 jaar initiatieven die ongelijkheid verminderen, corruptie en klimaatverandering tegengaan, eerlijke handelsketens bevorderen en mensenrechten waarborgen. Het e-magazine Dialogue & Dissent: Stories of Change blikt terug op het programma Samenspraak en Tegenspraak. Welke successen zijn er behaald?  

‘Zelfs de stem van een enkel individu kan verandering teweeg brengen, ook al lijkt de situatie nog zo uitzichtloos’, zegt Kitty van der Heijden, Directeur-Generaal Ontwikkelingssamenwerking bij het ministerie van Buitenlandse Zaken. Het programma Samenspraak en Tegenspraak ondersteunde sinds 2016 de politieke en autonome rol van het maatschappelijke middenveld, wat van belang is voor een gezonde democratie. Van der Heijden: ‘Het is onverminderd belangrijk dat mensen vrij zijn om zich uit te spreken - zeker nu de wereld is getroffen door de COVID-19-pandemie en de vrijheid van meningsuiting in veel landen onder druk staat.’

Eerlijke lonen

Onder de vlag van Samenspraak en Tegenspraak vonden talloze initiatieven plaats om mensen beter te informeren, te mobiliseren of het gesprek aan te gaan met autoriteiten. Een voorbeeld van een succesvol initiatief was de creatieve invulling van de Nederlandse handelsmissie naar Vietnam in 2019. De Nederlandse ambassade en partnerorganisatie Fair Wear Foundation organiseerden samen een modeshow om aandacht te vragen voor duurzaamheid in alle schakels van de kledingindustrie. Met een grote diversiteit aan modellen – LHBTI’ers, mensen met een beperking, diplomaten – zetten zij hun boodschap kracht bij. Premier Rutte vroeg hierbij aandacht voor het waarborgen van de richtlijnen van de International Labour Organisation. Uiteindelijk honoreerde Vietnam de richtlijnen in de handelsovereenkomst met de EU.

Hoop en perspectief

In meer dan honderd landen worden de vrijheden van vereniging en meningsuiting ingeperkt door bijvoorbeeld bureaucratische restricties, censuur of openlijk geweld. Steeds vaker worden nieuwe technologieën gebruikt om mensenrechtenverdedigers en vreedzame demonstranten te volgen en intimideren. Nederland is een van de weinige landen die de onafhankelijke rol van het maatschappelijk middenveld steunt.
Kitty van der Heijden: ‘Soms kostte het tijd en moed om de juiste ingangen te vinden, maar het had resultaat. Overheden in verschillende landen hebben hun wetten verbeterd of bestaande wetten daadwerkelijk uitgevoerd na advies of druk van maatschappelijke organisaties. Ook bedrijven hebben hun beleid aangepast, bijvoorbeeld ten aanzien van milieuwetgeving of eerlijke lonen. Wat we met Samenspraak en Tegenspraak hebben bereikt, biedt individuen, lokale gemeenschappen en de maatschappij hoop en perspectief.’