Ondertekening Green Deal Samen werken aan duurzame zorg op 4 november 2022 - nieuwsbrief
Beeld: ©Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Nieuwsbrief Duurzame Zorg - April 2020

In de nieuwsbrief Duurzame Zorg staan ontwikkelingen over duurzaamheid in de zorg. De nieuwsbrief is een gezamenlijke productie van de leden van de regiegroep Duurzame Zorg. De regiegroep bestaat uit bestuurders en experts uit verschillende (overkoepelende) organisaties. Zij richten zich op de ondersteuning van zorgorganisaties bij de ontwikkeling en uitvoering van plannen om zo de resultaten die zijn genoemd in de Green Deal te realiseren.

Initiatieven, ontwikkelingen en evenementen kunnen gedeeld worden via duurzamezorg@minvws.nl. De redactie maakt een selectie. 

Jacobine Geel: ‘De opkomst van digitale middelen kan positief uitwerken voor het klimaat’

Jacobine Geel is voorzitter van het bestuurder van GGZ Nederland en regielid van de Green Deal Duurzame Zorg.

Beste lezers van de nieuwsbrief Duurzame Zorg,
 

We zijn met elkaar onder de indruk van de toewijding die de zorg de afgelopen weken heeft getoond.

De coronacrisis benadrukt het belang van de zorgsector, en laat zien waartoe zij in staat is.

De coronacrisis laat tevens zien hoe belangrijk naast fysieke gezondheid ook mentale gezondheid is voor het functioneren van de samenleving. Ziekenhuispersoneel moet mentaal in staat blijven onder hoge druk hun werk te blijven doen. Burgers moeten mentaal in staat zijn de lockdown vol te houden en de onzekerheid het hoofd te bieden.

Binnen de ggz willen we ook nu onze cliënten zo goed als mogelijk de zorg en ondersteuning bieden die zij nodig hebben. Gelukkig kunnen we gebruik maken van online communicatiemiddelen en telefonische consulten. Ook de al beschikbare zelfhulp en anonieme e-health bij psychische problematiek wordt intensief ingezet en bekend gemaakt. Online hulp is niet voor elke ggz-client geschikt of prettig. Toch worden hiermee ook onverwacht positieve ervaringen opgedaan, zowel door cliënten als professionals.

Ik ben benieuwd in hoeverre deze online middelen in de toekomst ingezet zullen blijven worden en welke impuls zij zullen geven aan de innovatie van zorg. En als we zorg voor een deel online kunnen aanbieden betekent dit minder reisverkeer voor zowel cliënten als professionals, met een positief effect op de CO2-uitstoot.

Ook in deze nieuwsbrief zien we de opkomst van online mogelijkheden. Zo is het vanaf nu mogelijk om de Green Deal Duurzame Zorg online te ondertekenen. Het Instituut Verantwoord Medicijngebruik (IVM) en Firm of the Future beten de spits af en deelden een vlog over hun duurzame doelstellingen. Welkom! Ook zijn er twee interessante webinars over duurzaamheid in de zorg te bekijken en wordt extra online hulp geboden om klimaatafspraken voort te zetten. PricewaterhouseCooper (PwC) blikt terug op hun Ronde Tafelbijeenkomsten over duurzaamheid in de publieke sector.

Online oplossingen die door corona worden gevonden kunnen wellicht ten dele worden ingezet ten behoeve van duurzaamheid. Dat geldt wellicht ook voor andere oplossingen en innovaties die in deze crisis versneld worden ontwikkeld. En als de coronacrisis ons iets leert, is het hoe zuinig we moeten zijn op onze wereld en op onze samenleving. Laten we dat hernieuwde besef levend houden.

Ik wens jullie veel lees- en kijkplezier. En, zoals we tegen elkaar moeten blijven zeggen; let een beetje op elkaar.

Met vriendelijke groet,

Jacobine Geel

Beeld: ©NCRV

IVM en Firm of the Future ondertekenen de Green Deal Duurzame Zorg

Het Instituut Verantwoord Medicijngebruik (IVM) en Firm of the Future hebben de Green Deal Duurzame Zorg ondertekend. Lees hieronder meer over hun doelstellingen of bekijk de volledige pledges op de website.

Instituut Verantwoord Medicijngebruik
Het IVM spant zich in om de kwaliteit, veiligheid, betaalbaarheid én duurzaamheid van medicijngebruik te verbeteren. Het instituut draagt actief bij aan het terugdringen van medicijnresten in het water en maakt zich sterk voor hergebruik van medicatie en van medicatiegrondstoffen. Bovendien draagt het IVM bij aan het verminderen van CO2-uitstoot door in te zetten op demedicalisering, het tegengaan van verspilling van medicijnen en te ondersteunen bij (de implementatie) van e-health-oplossingen. Bekijk de video.

Firm of the Future
Firm of the Future spant zich in om zorginstellingen actief te ondersteunen bij hun integrale duurzaamheidsvraagstukken. De organisatie bestaat uit duurzaamheidsexperts met een duidelijke visie op diverse duurzaamheidsvraagstukken zoals ruimtelijke ordening, energietransitie, mobiliteit, maatschappelijk verantwoord inkopen, circulaire economie, biodiversiteit en klimaatadaptatie. Firm of the future ondersteunt bij het opstellen en implementeren van duurzaamheidsprogramma’s, duurzame en circulaire innovaties en het creëren van veerkracht ter ondersteuning van de transformatie naar een duurzame zorgsector. Bekijk de video.

Ontwikkelingen Klimaatakkoord Gebouwde Omgeving

Binnen de uitvoering van het klimaatakkoord gebouwde omgeving zijn onderstaande onderwerpen besproken.

1.Handreiking participatie

Wat: De transitie van aardgas naar duurzame warmte wordt gerealiseerd met betrokkenheid van bewoners, gebouweigenaren en andere partijen in de omgeving waar deze overstap aan de orde is. Hiervoor is een handreiking over participatie opgesteld, mede op basis van de ervaringen in de Proeftuinen Aardgasvrije Wijken.

Wanneer: De handreiking participatie is in januari (Q1) 2020 gepubliceerd.

Waar: Zie ook: Kamerstuk TK 32847 nr. 587 en handreiking participatie
 

2.Transitievisies warmte

Wat: Gemeenten stellen, met betrokkenheid van stakeholders, een transitievisie warmte vast. Daar staat in welke wijken de gemeente voor 2030 aan de slag gaat. Ook het planmatig isoleren van woningen en andere gebouwen kan onderdeel uitmaken van deze aanpak.

Wanneer: Gemeenten stellen de transitievisie warmte uiterlijk eind (Q4) 2021 vast.

Waar: Zie ook: Kamerstuk TK 32813 nr. 437.
 

3.Beschikbaar stellen SDE+ middelen voor warmte

Wat: De SDE++ regeling voor 2020 is uitgebreid naar o.a. technieken voor duurzame warmte. Dit geeft kansen (meer differentiatie bij geothermie, toevoeging van e-boilers en restwarmte uit bijvoorbeeld datacenters) en risico’s (door de ranking op vermeden CO2-uitstoot gecombineerd met een lager beschikbaar budget bestaat het risico dat alle warmtebronnen relatief slecht zullen scoren).

Wanneer: De uitbreiding van de SDE+ is gerealiseerd in Q4 2019/Q1 2020. De openstelling van de SDE++ 2020 vindt plaats in Q3 en Q4.

Waar: Zie ook: Kamerstuk TK 31239 nr. 312.

Uitvoering Urgenda-vonnis: maatregel ‘anders verdoven’

Minister Wiebes heeft de Tweede Kamer geïnformeerd over de aanvullende maatregelen die worden genomen om aan het Urgenda-vonnis te voldoen. Voor de zorgsector is onder andere de maatregel ‘Anders verdoven’ relevant. Deze maatregel stelt voor vaker te kiezen voor milieuvriendelijkere verdovingsmiddelen (het vervangen van inhalatiegassen en –dampen met intraveneuze anesthetica) en de luchtbehandeling van de operatiekamers lager te zetten als deze niet in gebruik zijn. Hierover staat in de Kamerbrief: ‘Voor de uitvoering van deze maatregelen zijn de professionals en wetenschappelijke verenigingen die de richtlijnen voor de zorg opstellen verantwoordelijk. Zij beschikken ook over de nodige expertise. De door Urgenda voorgestelde maatregelen worden vanuit het programma Duurzame Zorg (Green Deal 226, voor een duurzame zorg) bespreekbaar gemaakt en gestimuleerd. Daarnaast wordt door VWS de realisatie van de groene operatiekamer gefaciliteerd.’

’s Heeren Loo realiseert eerste gasloze en bijna-energieneutrale zorgwoningen

Het Expertisecentrum Verduurzaming Zorg  beschrijft in casestudies duurzame bouwprojecten bij zorginstellingen. Hiermee ontsluiten zij goede voorbeelden van verduurzaming, met als doel om de sector te inspireren en geleerde lessen te delen. Dit keer wordt een primeur voor ’s Heeren Loo besproken: de zorggroep heeft onlangs haar eerste gasloze en bijna-energieneutrale zorgwoningen gerealiseerd. De 20 studio’s op het woonzorgpark in Ermelo verbruiken ongeveer net zoveel energie als dat ze opwekken.

Beeld: ©'s Heeren Loo

Ondertekenen Green Deal kan vanaf nu op afstand

Het ondertekenen van de Green Deal Duurzame Zorg kan vanaf nu op afstand. Stuur een mailtje naar duurzamezorg@minvws.nl en ontvang alle benodigde informatie en formulieren. Om partner te worden vragen wij u om de duurzame ambities van uw organisatie op papier te zetten, deze pledge te ondertekenen en een vlog op te nemen. Tijdens het congres Duurzame Zorg (1 oktober 2020) wordt u als nieuwe partner op feestelijke wijze verwelkomd en wordt er een groepsfoto van de nieuwe ondertekenaars gemaakt. Heeft u behoefte aan een persoonlijk gesprek voorafgaand aan de ondertekening, geef dit dan aan in uw mail.

Bekijk hier welke organisaties al hebben ondertekend.
Bekijk hier de doelstellingen die zij opstelden.

Beantwoording Kamervragen over plantaardig voedingsaanbod in ziekenhuizen

Staatssecretaris Blokhuis heeft Kamervragen beantwoord over de beschikbaarheid van plantaardige voeding in ziekenhuizen. ‘Ik ben van mening dat in ziekenhuizen en bij voorkeur in alle openbare instellingen gezonde en duurzame voeding beschikbaar moet zijn. […] Vanuit het Nationaal Preventieakkoord werkt de Alliantie Voeding in de Zorg samen met de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen en onder andere het Voedingscentrum aan gezonder (en duurzamer) voedingsaanbod in ziekenhuizen met het project “Goede zorg proef je”. Het doel is gezond voedingsaanbod in alle ziekenhuizen in 2030. Dit doel geldt voor zowel het aanbod voor patiënten (op de kamer), als voor medewerkers en bezoekers.’

“Morgen maken we samen”

In januari 2020 heeft PwC Ronde Tafelbijeenkomsten georganiseerd over het thema ‘duurzaamheid’ voor verschillende organisaties uit de publieke sector – zorginstellingen, het onderwijs, woningcorporaties en provincie/gemeente – met als doel de dialoog over dit onderwerp te versnellen.

Graag delen wij de uitkomsten van deze sessies om u te inspireren. Wij zien dat kruisbestuiving helpt om bepaalde doelen (sneller) te bereiken. Veel organisaties maken immers eenzelfde soort transitie door.

Tijdens de Ronde Tafels hebben wij drie centrale thema’s besproken: bewustwording, leiderschap en de vertaalslag naar strategie.
 

Bewustwording

Duurzaamheid is een gemeenschappelijk doel, en noodzakelijk om ook in de toekomst onze wereld leefbaar te houden. Organisaties ontmoeten elkaar op verschillende momenten in hun reis daarnaartoe. Wij zien dat organisaties beseffen dat duurzaamheid niet alleen gaat over ‘groene’ zaken zoals de energietransitie en een circulaire bedrijfsvoering. Personeel en vastgoed zijn minstens zo belangrijk voor de toekomstbestendigheid van organisaties en samenleving. Duurzaamheid gaat over visie, mindset en gedragsverandering – en daarmee over verandermanagement naar het ‘nieuwe normaal’.

Leiderschap

Verduurzaming vraagt om leiderschap dat draagvlak creëert voor keuzes ten bate van duurzaamheid. Er is visie, moed en inspiratie nodig om tot een ‘hybride’ besluitvorming te komen, waarin oog is voor zowel korte als lange termijn en de behoeften van stakeholders. Een mooi voorbeeld is de uitvoeringsagenda van een grote gemeente waarbij de toekomstvisie de bestuursperiode overstijgt.


Vertaalslag naar strategie

Wij zien dat een gemeenschappelijke taal voor veel organisaties een praktisch handvat biedt om duurzaamheidsambities te prioriteren, of om te bepalen welke strategische doelstellingen zich lenen voor verduurzaming. Dit helpt om plannen kaders te geven.

De heersende opvatting onder organisaties is vaak: “duurzaamheid is duur”. Gelukkig zijn er laagdrempelige alternatieven. Zowel uit de Ronde Tafels als in de markt blijkt wel dat vaak praktische of financiële kennis en context mist, waardoor opties niet voldoende zichtbaar zijn of overwogen worden. Big Data, data analytics en digitalisering zijn tools om beschikbare mogelijkheden meer zichtbaar, inzichtelijk en werkbaar te maken.

Als ondertekenaar van de Green Deal dragen wij duurzaamheid een warm hart toe. Vanuit die hoedanigheid zijn wij beschikbaar om samen met u de verduurzaming van de zorgsector te versnellen. Dit doen wij door de duurzaamheidstransitie ‘van de tekentafel naar de werkvloer’ te ontwerpen, te begeleiden en/of te coördineren. Wij gebruiken bijvoorbeeld de sustainable strategy roadmap en de Responsible Business Simulator als tools voor het continu ontwikkelen en vertalen van duurzaamheidsstrategieën op alle niveaus in de organisatie. Wij werken graag samen om binnen PwC ontwikkelde concepten, zoals het medicijndashboard, verder uit te werken naar schaalbare producten die ingezet kunnen worden in de publieke sector.

Wij begrijpen natuurlijk dat het coronavirus niet alleen ons dagelijks werk, maar ook onze duurzaamheidsagenda beïnvloedt. Welke nieuwe inzichten geeft dit ons? Laten we deze kans gebruiken om ervaringen mee te nemen en het gesprek over welke effecten dit op duurzaamheid heeft voort te zetten. Morgen maken we samen.

Bent u geïnteresseerd en wilt u verder praten? Neem contact op voor een gesprek of om deel te nemen aan één van onze Ronde Tafelbijeenkomsten.


Deze blog is een bijdrage van PricewaterhouseCoopers, partner van de Green Deal Duurzame Zorg
 

Auteurs:

Merei Ligteringen, associate publieke sector (merei.ligteringen@pwc.com)

Frank van Kommer, partner publieke sector (frank.van.kommer@pwc.com)

Webinar Verduurzaming van Maatschappelijk Vastgoed terugkijken

Heeft u de Webinar over Verduurzaming van Maatschappelijk Vastgoed gemist? Deze is terug te zien op het platform Energieslag. Er komen meerdere onderwerpen en sprekers aan bod. Zo worden de sectorale en portefeuille routekaarten besproken en wordt ingegaan op twee praktijkvoorbeelden.

Extra hulp voor voortzetten klimaatafspraken

De ‘smart lock-down’ van ons land laat zich ook voelen bij het voorbereiden van besluiten over Klimaatakkoord-afspraken. Om toch zoveel mogelijk vaart te houden is er nu online extra hulp beschikbaar. Ook hebben gemeenten iets meer ‘lucht’ gekregen bij het maken van plannen voor het aardgasvrij maken van woonwijken. Zij moeten hun Transitievisie Warmte uiterlijk eind volgend jaar hebben voltooid. De deadline voor het indienen van een aanvraag voor een proeftuin Aardgasvrije Wijken is verruimd naar 1 mei 2020. Lees meer

Webinar Sustainable and Smart Healthcare

The Nordics and the Netherlands are both leading when it comes to sustainability and smart solutions for the healthcare sector. On May 26, the Nordic Center for Sustainable Healthcare (NCSH) and Milieu Platform Zorg (MPZ) will arrange an online webinar about this subject. The aim is to create an exchange of knowledge, expertise and best practices between the Nordics and the Netherlands. As two leading regions in this field, there is a lot to learn and opportunities for valuable insights and discussions.

This webinar is an opportunity to get an insight in how hospitals in the Netherlands and in the Nordics work with sustainable and smart solutions. Amsterdam Medical Center (AMC), one of the largest and leading hospitals in the Netherlands, will hold a presentation.

See more information here