Nieuwsbrief Duurzame Zorg - Februari 2022

Drie jaar geleden hebben de Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen, Bogin, Neprofarm, en de KNMP de Coalitie Duurzame Farmacie opgericht. Een samenwerkingsverband met als missie de medicijnketen te verduurzamen vanuit de behoefte om gezamenlijk de maatschappelijke verantwoordelijkheid te nemen voor het duurzaam produceren, distribueren en inzetten van geneesmiddelen. Brigit van Soest is programmamanager van deze Coalitie Duurzame Farmacie. Met een achtergrond als apotheker en een lange, mooie staat van dienst in de farmacie, weet ze precies waar de lastige punten in de medicijnketen zitten.

Geneesmiddelen zijn onmisbaar voor het dagelijks functioneren van veel mensen, ze dragen bij aan genezing van ziekten en voorkomen overlijden. “Ik vind het pijnlijk om te zien hoe we soms onzorgvuldig omspringen met deze waardevolle producten waardoor er nog steeds te veel geneesmiddelen ongebruikt in de prullenbak belanden, of erger voor het milieu, door toilet of gootsteen wordt gespoeld. Gelukkig komt er steeds meer aandacht voor duurzaamheid in de zorg en daarmee ook voor verspilling en de milieu-impact van medicijnen. Het besef groeit dat duurzaamheid geen hobby is, maar bittere noodzaak. Het nieuwe IPCC-rapport toont dit maar weer eens duidelijk aan. Daarom ben ik blij dat we drie jaar geleden met deze coalitie zijn begonnen om hier gezamenlijk flinke stappen in te zetten.” Volgens Brigit is de meeste milieuwinst te behalen bij het terugdringen van de verspilling van geneesmiddelen, onder andere door gepaste uitgifte van medicijnen, en samenwerking met de watersector op gebied van waterzuivering. Want zo lang we geneesmiddelen gebruiken komen de resten hiervan via de mens in het riool en daardoor in het oppervlaktewater terecht. En geneesmiddelen zijn, om werkzaam te zijn in het lichaam, vaak lastig afbreekbare stoffen. De Coalitie Duurzame Farmacie zet zich volop in om de milieu-impact van medicijnen waar mogelijk te beperken. “Zo leggen we op dit moment de laatste hand aan een toolkit voor alle ketenpartners met praktische tips en voorbeelden om verspilling van geneesmiddelen te voorkomen. Met als uitgangspunt: dat we niet naar elkaar wijzen maar allemaal een bijdrage leveren door met z’n allen door ‘een groene bril’ naar de keten te kijken. Want als we erin slagen met elkaar verantwoord en zorgvuldig met geneesmiddelen om te gaan, zijn geneesmiddelen relatief gezien een effectieve en duurzame keuze.”

Want Brigit gelooft dat een duurzame farmacieketen alleen mogelijk is vanuit vergaande samenwerking tussen partijen die deel uitmaken van deze keten – van de ontwikkeling van geneesmiddelen, productie, distributie, het voorschrijven, de verstrekking en het gebruik, tot aan de afvalverwerking en waterzuivering. “Dit vraagt soms dat iedereen breder moet kijken dan zijn directe eigenbelang, vertrouwen in elkaar moet hebben en een lange adem, maar uiteindelijk kom je gezamenlijk veel verder. Die gezamenlijkheid strekt zich niet alleen uit tot Nederland maar betreft ook de EU en daarbuiten omdat immers de meeste medicijnproducerende-bedrijven buiten Nederland zitten en regelgeving internationaal is.”

Een van de oplossingen in het verminderen van medicijnresten in water is innovatief te werk te gaan en aanpak van vervuiling bij de bron (o.a. ziekenhuizen en zorginstellingen) te initiëren. Hierbij gaat het tevens om de aanpak van antibioticaresistentie, omdat juist antibiotica relatief veel gebruikt worden in ziekenhuizen en de resten ervan, samen met resistente bacteriën en genen zich via het water verspreiden. De coalitie heeft met partners het Consortium antibiotica- en medicijnresten uit water opgericht . Het Consortium werkt onder andere ook samen met Wageningen Universiteit & Research die een effectieve aanpak heeft ontwikkeld voor het terugdringen van resten gewasbeschermingsmiddelen uit de glastuinbouw in water. Deze aanpak kan ook worden ingezet om op maat de meest schadelijke medicijnresten vanaf de bron te filteren.

Ook in haar privéleven probeert Brigit milieubewust en duurzaam bezig te zijn. “Ik heb bewust mijn eigen auto weggedaan en doe zoveel mogelijk met de fiets, het OV of als het niet anders kan met Green Wheels. Sinds kort heb ik een abonnement bij Pieter Pot, de thuisbezorgservice levert alles in glazen potten bij je thuis af.” Brigit kiest vaker voor plantaardig eten en is bewuster bezig met spullen en kleding kopen. Op maatschappelijk terrein zet ze zich in om dichtbij huis kwetsbare groepen met niet-kwetsbare groepen te verbinden. “Ik heb met een paar buurtgenoten MVOorburg opgericht, met als doel met elkaar sociale projecten op te zetten. Een voorbeeld hiervan is dat we met een groep vrijwilligers 2 x per week koken voor een kindercrisis opvang in de buurt. Dat is heel dankbaar werk!“  

Wilt u in contact komen met Brigit? Mail dan naar: B.vansoest@duurzamefarmacie.nl

De Green Deal helpt de zorg groener te maken. Velen hebben zich al aangesloten, en om te beoordelen hoe dit instrument functioneert is de Green Deal geëvalueerd. De minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft 22 februari de Tweede Kamer geïnformeerd over de evaluatie van de Green Deal als instrument. Deze evaluatie is uitgevoerd door Bureau Bartels, en mogelijk heeft u daar via een interview of online vragenlijst aan meegewerkt. Via deze link kunt u het rapport inzien. In de Kamerbrief schrijft de minister dat hij later dit voorjaar inhoudelijk zal reageren op de bevindingen.

De komende periode werken de partners uit de zorgsector en het programma Duurzame Zorg verder aan het verduurzamen van de zorg. De uitkomsten van de evaluatie van de Green Deal worden daarbij meegenomen. Dat de verduurzaming van de zorg ook na afloop van het programma Duurzame Zorg verder gaat, staat buiten kijf. Of een nieuwe Green Deal daar een onderdeel van is, en wat de rol van het Programma Duurzame Zorg daarbij is, is op dit moment nog niet duidelijk. Zodra er meer bekend is, zullen we u daarover informeren en ook kenbaar maken via deze nieuwsbrief!

Het IPCC rapport dat gisteren werd gelanceerd benadrukte opnieuw: de klimaatcrisis is ook een gezondheidscrisis. Wetenschappelijke tijdschriften roepen onderwijsinstellingen op om studenten voor te bereiden op hun rol daarin. Onderzoekers van expertgroep GREENER en het LUMC onderzochten daarom welke plaats Planetary Health en Duurzaamheid momenteel in universitaire opleidingen in de zorg hebben. Ook inventariseerden ze wat betrokken partijen nodig hebben om het thema te integreren in de opleidingen. Uit de resultaten stelden zij een praktische agenda op met welke stappen er voor de universiteiten, studenten, koepelorganisaties en andere partijen zijn weggelegd.

Eind 2021 verrichtten de onderzoekers een kwalitatief onderzoek onder de acht grootste Nederlandse universitaire opleidingen in de zorg. Onderzoeker Eva Visser vertelt: "Planetary Health en Duurzaamheid bleken nog nauwelijks aan bod te komen in de opleidingen. Zo bleken slechts 6 van de 58 onderzochte onderwijsregelingen en curricula duurzaamheid te noemen. Wel zagen we dat het draagvlak groot is om Duurzaamheid op korte termijn in te bedden. Alleen de kennis ontbreekt nog." Het rapport laat zien dat onderwijsontwikkeling door studenten samen met docenten, en over verschillende disciplines, het proces zou kunnen versnellen. Ook stellen de deelnemers in vragenlijsten en interviews dat het thema formeel moet worden opgenomen in eindtermen, toetsing, curricula en raamplannen. Zo krijgt het de tijd en middelen die nodig zijn om duurzaamheid effectief op te nemen.

Het onderzoek werd geleid door Evelyn Brakema (GREENER, LUMC) en vond plaats in opdracht van het Programma Duurzame Zorg van VWS.

1 maart aan het eind van de dag zal het online openbaar worden gemaakt. De onderzoekers moedigen aan om het rapport verder te delen met onderwijspartijen. Een van de genoemde vervolgstappen is overigens reeds in gang: GREENER, MINT-Zorgadvies en IFMSA-NL ontwikkelen momenteel een handreiking voor onderwijsinstellingen voor de inbedding van Planetary Health in universitaire zorgopleidingen.

Het verduurzamen van de gehandicaptenzorg is een mooi, leuk en een kwestie van de lange adem. Naast het verduurzamen van het vastgoed, kan elke zorgorganisatie nog meer doen. Soms is het lastig om hier concrete handen en voeten aan te geven. In het interview van Zorgvisie met Susanne Bentvelsen geeft zij aan waarom dit voor Aveleijn belangrijk is, waar zij tegen aan loopt en hoe ze dit oplost. Ook geeft zij zeven voorbeelden hoe zij Aveleijn vergroent. Een van de tips is om je aan te sluiten bij de Green Deal zodat je nog meer handvaten krijgt om je organisatie te vergroenen. Benieuwd naar de andere zes tips? Klik hier om het hele artikel te lezen.

Bent u of uw bedrijf geïnteresseerd in duurzame gezondheidszorg of planetaire gezondheid en op zoek naar naamsbekendheid en connecties met jonge professionals? 

Het thema van de Avicenna Health Hack 2022 is “Sustainability in healthcare: combine forces to make healthcare future proof” en wordt georganiseerd in samenwerking met MIT Hacking Medicine. Grote sprekers zoals Diederik Gommers, Ton de Boer en Nicole Hunfeld zullen aanwezig zijn. Tijdens dit evenement zullen ambitieuze studenten en young professionals zoeken naar de gezondheidszorg van morgen. 

Wij zijn opzoek naar sponsors voor de Avicenna Health Hack op 2 en 3 april 2022. Bent u geïnteresseerd in een samenwerking, aarzel dan niet om contact met ons op te nemen via acquisitie@avicennahealthhack.nl. We bespreken graag alle mogelijkheden met u.

Hopelijk tot ziens op de hackathon!

Een duurzaam ziekenhuis is noodzakelijk voor de gezondheid van patiënten, zorgmedewerkers en omwonenden. Hoe een groen ziekenhuis er precies uitziet, en hoe men dit kan bereiken, begint langzaam vorm te krijgen: veel ziekenhuizen zetten zich in om duurzamer te worden. Inspiratie van elkaar kan hierbij helpen: zien wat er concreet gebeurd zodat je dit zelf kan veranderen in je eigen ziekenhuis. Ook inspiratie van plekken die niet bestaan kunnen bijdragen aan het vormen van ideeën. Ken jij al het niet-bestaande universitaire ziekenhuis Grønnköpingkið? Veel groene ideeën en inspiratie is hier gebundeld op een Scandinavisch platform. Kijk rond op de site en doe misschien wel hét groene idee op voor jouw ziekenhuis!

De 9e Els Borst Lezing gaat over de verbondenheid tussen de gezondheid van mens, dier en milieu volgens de One Health benadering. Dr. Bernice Bovenkerk, universitair hoofddocent dier- en milieu-ethiek bij de Filosofie Groep van Wageningen Universiteit, presenteert haar visie. 

De 9e Els Borst Lezing is op woensdag 13 april 2022 van 15.00 tot 17.00 uur in de Kloosterkerk, Lange Voorhout 4 in Den Haag. 

U kunt deze bijeenkomst fysiek bijwonen of de lezing volgen via de livestream. Aanmelden kan via deze link. 

Van grijze pakken naar hippe sneakers.

Zoals velen al weten is de Nederlandse zorgsector voor 7% van de totale jaarlijkse Nederlandse CO2-uitstoot verantwoordelijk. De directe en indirecte gevolgen van die klimaatcrisis gaan in toenemende mate drukken op onze gezondheidszorg.

Deze gevolgen gaan ons als Generatie Y treffen en wij zijn de laatste die er iets tegen kunnen doen!

Groene Zorg is dus helemaal geen stoffig onderwerp voor grijze pakken, maar super actueel en belangrijk. Gelukkig is er wereldwijd een groenede beweging van zorgorganisaties en -professionals die zich inzetten voor het verduurzamen van de zorg

Ben jij een jong professional (<35), werkzaam in de zorg en wil jij bijdragen aan de zorg van de toekomst? Schrijf je dan nu in! Vrijdag 20 mei 2022 14:00-19:00, in de Jaarbeurs in Utrecht zal het evenement zijn! Voor het programma en het inschrijven: klik op deze link. 

Even ontspannen op de fiets en tegelijkertijd iets opsteken over de vergroening van de zorg in Nederland? Luister nu naar de podcast van de Zorgvisie-redacteur Laura van Elst. Een korte inleiding van de podcast geven ze zelf het beste weer: “Samen met redacteur Sytse Wilman praat Laura van Elst in de podcast Voorzorg over de uitdagingen voor zorgbestuurders, de gezondheidswinst en kostenbesparing die duurzaamheid kan brengen, de pijlers van de Green Deal, naleving daarvan, datagedreven duurzaamheid en goede voorbeelden. Nieuw zijn de audiofragmenten uit interviews met professionals en zorgbestuurders. Zo vertelt IC-apotheker Nicole Hunfeld over de energie die green teams op de werkvloer losmaken. Aveleijn-bestuurder Susanne Bentvelsen deelt haar lessons learned en Simke de Jong, manager Huisvesting en Techniek, vertelt over de rol die Alrijne pakt om leveranciers een groen zetje in de rug te geven. En speciaal voor de Voorzorg-luisteraars hebben duurzaamheidsboegbeelden Cathy van Beek en Evelyn Brakema een persoonlijke boodschap ingesproken.”

Lees meer op de site!