Letterlijke tekst persconferentie na ministerraad 11 november 2022

Letterlijke tekst van de persconferentie van minister-president Rutte na afloop van de ministerraad op 11 november 2022. Bekijk de hele persconferentie via YouTube

Inleidend statement minister-president Rutte

Ja goeiemiddag, kort een paar inleidende punten van mijn kant. Allereerst hebben wij vanmorgen, zoals we dat ook eerder dit jaar hadden gedaan, bij aanvang van de Ministerraad gesproken met vertegenwoordigers van de grote publieke dienstverleners. Denk bijvoorbeeld aan het UWV, de belastingdienst, Rijkswaterstaat en andere grote uitvoeringsorganisaties. We weten allemaal hoe belangrijk zij zijn om onze samenleving zo goed mogelijk te laten verlopen en vanuit de overheid zijn ze ook het gezicht naar die samenleving. Ze zorgen er ook voor dat alle plannen en regels die wij in Den Haag bedenken, dat die ook daadwerkelijk worden uitgevoerd, dat die op een effectieve en efficiënte manier ook bij de mensen terecht komen en bij ons allemaal en daarom is het ongelofelijk belangrijk dat als we beleid maken in Den Haag, we ook rekening houden met wat daar allemaal leeft. We zullen ze bij zaken betrekken, niet nadat beleid ernaar gekeken heeft, maar minimaal tegelijkertijd en misschien zelfs vaak eerder en ook in discussies met de Kamer altijd ervoor te zorgen dat als wetten worden aangepast, dat we goed in de gaten houden of die aanpassingen ook weer uitvoerbaar zijn, waarbij uiteraard voor de dienstverleners geldt: ‘Niet te snel nee zeggen, maar proberen onder welke voorwaarden zou het wel kunnen.’ En als het echt niet kan, dat ook met enige stevigheid duidelijk maken. Dat is een punt.

Tweede is dat we, ikzelf woensdag heb gebeld, opnieuw met Volodymyr Zelensky om te praten over de situatie tussen Rusland, de verschrikkelijke agressie vanuit Rusland richting Oekraïne. Goed om ook weer van hemzelf de stand van zaken te horen en het gaf me ook de gelegenheid om duidelijk te maken en te verzekeren dat Nederland door zal gaan, ook met steun, ook met militaire steun en ook zal helpen bij het repareren van de civiele infrastructuur die natuurlijk enorm geraakt is en dat is extra belangrijk omdat de winter op komst is en daarmee de situatie in Oekraïne alleen nog maar ingewikkelder wordt. Zo hebben wij bijvoorbeeld deze week nog besloten om een extra 100 miljoen euro bij te dragen aan het nieuw opgerichte International fund for Ukraine. Dat is een Brits initiatief waarmee militaire aankopen voor Oekraïne direct kunnen worden gefinancierd. Dat is een aanvulling op alle andere dingen die we al doen, zoals ook de andere aankondiging samen met de Tsjechen en de Amerikanen eerder deze week. Nederland zal niet van de zijde van Oekraïne wijken en ook internationaal is het essentieel dat wij gezamenlijk een front zullen blijven vormen. Dat zal natuurlijk een groot onderwerp zijn, ook vanaf zondagavond, maandag op Bali, bij de G20. Daar zal ik aanwezig zijn, samen met Sigrid Kaag. Daarna reis ik door naar Seoul, naar Zuid-Korea en dan gaat Sigrid zelf weer terug naar Nederland en zij zal dan volgende week Ministerraad doen en u te woord staan, na afloop.

DE WINTHER (DE TELEGRAAF)

Meneer Rutte, gaat het weer een beetje?

RUTTE

Met mij gaat het goed. Met u ook, hoop ik. Maar dat zie ik, dat het goed gaat.

DE WINTHER

Ik vraag het even, want als we Sophie Hermans mogen geloven, dan heeft u afgelopen dinsdag de grootste schrobbering in uw leven ondergaan in de VVD-fractie.

RUTTE

Het was een hele zware vergadering. Drie en een half uur geduurd. Ik heb het niet zozeer persoonlijk zo ervaren, zoals u het beschrijft. Ik geloof ook niet dat Sophie Hermans dat zo heeft gezegd. Maar het was wel een vergadering waarin zowel die fractie als ik hebben gezegd: luister, maar ik ga dat nu niet allemaal herhalen, want ik heb dat allemaal al toegelicht, dat we ons grote zorgen maken over die enorm hoge asielinstroom.

DE WINTHER

Waar hebben we nou eigenlijk naar zitten te kijken als land afgelopen dinsdag? Van een premier die naar een fractie gaat, een pittig gesprek voert, vervolgens weer weggaat en niemand weet eigenlijk wat het land er nou mee is opgeschoten.

RUTTE

Nogmaals, de fractie maakt zich grote zorgen over die hoge asielinstroom. Ik denk veel mensen in Nederland. Ik heb gezegd dat ik het daar zeer mee eens ben en er ook mijn taak in zie om ervoor te zorgen dat die asielinstroom omlaag gaat. Dat zeg ik natuurlijk in eerste plaats als voorman van mijn partij, want als kabinet hebben we daar nog verder besluiten over te nemen. Dat heb ik duidelijk gemaakt aan de fractie. We zijn het er ook met elkaar over eens. Die asielinstroom is te hoog, die moet terug in aantallen. Dat is werk aan de winkel. In die zin was het toch een goede vergadering waarna de fractie zelf ook nog door heeft gepraat na mijn vertrek. Maar dat deel, waar ik bij was, was drie en een half uur. En dat was inderdaad heel intens.

DE WINTHER

Hoe gaat het omlaag met die asielinstroom?

RUTTE

Daar gaan we de komende weken, maanden aan werken. Dat is mijn werk ook in de coalitie. En zoals u weet, ik vertel pas iets als iets gelukt is. Als we eruit zijn. En ik vertel u alleen wel wat het doel is, dat ik ervan overtuigd ben dat we dit moeten doen.

DE WINTHER

Heeft u bij uw coalitiepartners al verkend of zij bereid zijn om de zorgen, die kennelijk door de VVD-fractie bij u zijn neergelegd, ook te accommoderen?

RUTTE

Nou, we zijn met elkaar in gesprek in het kabinet. Er is al een groepje bezig om te kijken breed naar migratie. Daar heb ik u vorige week over bijgepraat, dus liefdesmigratie, studentenmigratie, arbeidsmigratie en zeker ook asielmigratie. Om te kijken: wat is de analyse op dat totaal? Wat betekent dat ook voor de woningmarkt? Voor de arbeidsmarkt? Wat kan onze samenleving wel en niet aan? Welke visie heb je daarop? Om vanuit daar uiteraard vervolgens ook te kijkend, als het aan mij ligt, ook specifiek naar die asielmigratie waarvan een samenhang met die andere vraagstukken dit probleem verder onder controle te krijgen.

DE WINTHER

Op welke termijn kan Nederland oplossingen verwachten dan?

RUTTE

Zo snel mogelijk, maar ik ga...

DE WINTHER

Het mag iets concreter.

RUTTE

Ja u krijgt dat te zien, zodra...

DE WINTHER

Voor de Statenverkiezingen, of niet?

RUTTE

Nogmaals, ik ga nu geen datum noemen, maar het moet wel snel en waarom moet het snel? Omdat wij nu voor volgend jaar een instroom zien van rond de 50.000 asielzoekers. Dat is veel hoger dan normaal gesproken en ik zeg dus als voorman van mijn partij, niet als voorman van de coalitie, want dat gesprek is nog gaande, maar mijn gesprek dinsdag was met de VVD-fractie. Dat moet echt omlaag.

DE WINTHER

Oké, maar laat mij dan even, want daarvoor staat u hier, als voorman van het kabinet de vraag stellen: ‘Vindt de voorman van het kabinet, of eigenlijk vindt het kabinet de instroom zoals die nu is, te hoog?’

RUTTE

Dat heb ik ook al beantwoord dinsdag. Dat gesprek is gaande hoe wij gezamenlijk analyseren, de situatie met al die vormen van migratie, waaronder dus ook de asielmigratie, dat gesprek is gaande. Er zijn natuurlijk al heel veel maatregelen genomen de afgelopen maanden, maar er zal waarschijnlijk nog veel meer moeten.

DE WINTHER

Maar dat betekent dus dat op dit moment het kabinet die mening niet is toegedaan, want u bent er nog over in gesprek?

RUTTE

Nee het kabinet is in gesprek over, hoe gaan we die verschillende vormen van migratie in samenhang bekijken...

DE WINTHER

Maar de vraag was of u vindt dat 50.000 te veel is?

RUTTE

Nogmaals, dat doen we dus door in samenhang te praten binnen het kabinet tussen de meest betrokken bewindslieden over het vraagstuk van migratie, daarbinnen ook asielmigratie.

DE WINTHER

Vindt u het nou teveel of niet?

RUTTE

Ik heb u ook... Ik vind dit ja.

DE WINTHER

Ja maar vindt het kabinet...

RUTTE

Maar of het kabinet dat vindt, daarover zijn we met elkaar in gesprek.

DE WINTHER

Is er, want we begrijpen van mensen die bij de fractievergadering aanwezig waren, dat er een soort sfeer is ontstaan tijdens die vergadering dat tegen die dwangwet en door vast te houden, wellicht, aan het beperken van de instroom, het kabinet op het spel kan komen te staan. Herkent u dat?

RUTTE

Nee ik ga niks zeggen over die fractievergadering, want dat is de beslotenheid van die fractievergadering, daarom was u daar ook niet bij, dat moet een fractie ook kunnen doen. Ze hadden er behoefte aan dat ik daarbij was en uiteraard ben ik daar dan. En dat is een hele goede discussie die deels ging, uiteraard, over die spreidingwet maar in grote mate vooral ging over dat vraagstuk van die te hoge asielmigratie in de ogen van mijn fractie en van mijzelf. En ik heb ook gezegd: ‘Dat vind ik ook’, dus ik zie het ook als een opdracht om ervoor te zorgen, gezamenlijk dat we die instroom omlaag krijgen omdat ik het draagvlak wil behouden in Nederland voor asielopvang, maar wel op een manier dat je het ook met zijn allen aankan.

DE WINTHER

Tot slot dan, meneer Rutte, als premier of als partijleider, of misschien wel alle twee. Is er een VVD-belang te verzinnen dat zwaarder zou wegen dan het, in het zadel houden van het kabinet?

RUTTE

Die vraag moet u duiden?

DE WINTHER

Is er een VVD-belang te verzinnen dat zwaarder kan wegen dan het in het zadel houden van het kabinet?

RUTTE

Ik begrijp die vraag niet. Volgens mij werkt het zo voor een partij, in ieder geval voor mijn partij, dat je altijd bereid bent verantwoordelijkheid te nemen. Dat je dat doet vanuit je eigen overtuiging en opvattingen. Dat je altijd bereid bent om compromissen te sluiten, maar dat het tegelijkertijd zo is dat daar natuurlijk grenzen aan zitten. Niet alleen van mijn partij, dat geldt voor elke partij in een coalitie.

DE WINTHER

Dus er zijn grenzen aan datgene wat de VVD kan accepteren als het gaat om welke kant het kabinet op wil, bijvoorbeeld rond migratie?

RUTTE

Maar in algemene zin geldt natuurlijk dat niet een partij die toetreedt tot een coalitie daarmee een blanco cheque tekent. Je tekent voor een regeerakkoord wat voorkomt uit de onderhandelingen. Vervolgens kunnen er ook actuele ontwikkelingen zijn die moeten worden opgelost. Dit is natuurlijk zo’n actuele ontwikkeling, omdat die cijfers, we waren een beetje in slaap gesust tijdens corona, doordat er hele lage asielstromen waren. Die cijfers liggen nu heel erg hoog, dat leidt natuurlijk ook tot allerlei maatschappelijke vraagstukken die we moeten oplossen. En ik heb er ook het vertrouwen in dat we dat met zijn vieren kunnen doen. Maar in algemene zin kun je niet een blanco cheque afgeven, dat doet ook D66, ChristenUnie of CDA niet.

BOS (NOS)

Even ook de vraag die Telegraaf net stelt. Vindt het kabinet nou de instroom te hoog?

RUTTE

Daar zijn we met elkaar over in gesprek want partijen denken natuurlijk heel verschillend over migratie in deze coalitie. Dus wij hebben met elkaar gesprekken, waarbij we gezegd hebben: ‘Laten we eerst die analyse breed maken over het hele migratievraagstuk en van daaruit inzoomen op die verschillende aspecten’. Die visie op de langere termijn, hebben we met elkaar vastgesteld, is eigenlijk al te lang, dat heb ik u vorige week over bijgepraat, over die conclusie, is te lang voor ons uitgeschoven als Nederland, ook als politiek. Nogmaals, ik denk ook mede omdat we de afgelopen jaren door de lagere asielinstroom tijdens corona wat in slaap gesukkeld waren, dus dat gesprek is gaande, maar u ziet natuurlijk wel op dit moment al dat we een heel aantal maatregelen hebben genomen om die asielinstroom te beperken. Bijvoorbeeld waar het gaat om de gezinsmigratie, die maatregelen heeft u gezien, eerder na de zomer, het tot eind 2023 niet mensen opnemen in het kader van hervestigingsafspraken. Maar ook een heel aantal andere zaken zoals bijvoorbeeld de versobering van opvangvoorzieningen voor mensen die uit een veilig land komen of eigenlijk terug moeten naar Duitsland of België, of een ander land omdat ze onder Dublin vallen.

BOS

Ja u leest dat nou allemaal voor, maar waarom is het zo’n ingewikkelde vraag?

RUTTE

Welke vraag?

BOS

Nou wat het kabinet vindt? Want ik neem toch aan dat...

RUTTE

Omdat het gesprek aan de gang is...

BOS

Maar u heeft het daar vandaag toch ook over gehad, neem ik aan?

RUTTE

Nee vandaag niet en ik kan daar, nee, nee. Helemaal geen woord zelfs, want er is een groepje in het kabinet over bezig, van een aantal ministers...

BOS

Zit u daarbij?

RUTTE

Nee daar zit Dilan Yeşilgöz in, Eric van der Burg, Rob Jetten, Hugo de Jonge en Carola Schouten. Die praten nu in eerste instantie over die bredere analyse. Zodra zij verder zijn, brengen we dat samen met vicepremiers en mijzelf en daarna gaat het terug naar het hele kabinet.

BOS

Zou het gezien deze week toch niet slim zijn dat u daar ook al actiever bij betrokken bent?

RUTTE

Ik ben overal actief bij betrokken maar onmogelijk om overal bij te zitten, dat is veel te veel.

BOS

Heeft u zelf al, voor uzelf ideeën over hoe je die asielstop, of de asielstop...

RUTTE

Ja, ik heb die hele lijst in mijn hoofd zitten.

BOS

Ja? Asielstop ook?

RUTTE

Nee asielstop niet, want dat is buiten alle Europese verdragen. Ik denk dat dat niet nodig is. Maar er zijn een heel aantal maatregelen te nemen, binnen alle verdragen, waarmee je volgens mij in staat bent om die asielinstroom terug te brengen naar aanvaardbare aantallen.

BOS

Waarom is dat dan de afgelopen jaren nog niet gebeurd?

RUTTE

Omdat we ons in slaap hebben laten sukkelen door corona, toen zaten we op hele lage aantallen.

BOS

Maar daarvoor speelde dit natuurlijk ook.

RUTTE

Nou, ook toen waren de aantallen beperkt omdat sinds Duitsland en Nederland, onder het Nederlands voorzitterschap van de Europese Unie in 2016 afspraken heeft gemaakt met Turkije over de opvang van Syrische vluchtelingen, is die stroom zo teruggelopen, daarna is die ook gebleven op aantallen die weliswaar wat hoger lagen dan eind jaren ’90 maar toch niet zo hoog, verre niet zo hoog als nu. Maar je ziet nu dat na corona, die aantallen echt behoorlijk hoog liggen.

BOS

Maar zelfs met die aantallen is een asielstop ondenkbaar?

RUTTE

Ik zeg, ik doe helemaal geen uitspraken verder over ‘wel of niet’, maar u vraagt mij nu of dat op mijn lijstje staat op dit moment. Nee, want dat bevindt zich buiten alle verdragen.

BOS

Waar denkt u dan wel aan? Wat zou logisch zijn?

RUTTE

Dat ga ik u niet vertellen, want ik heb het lijstje in mijn hoofd.

BOS

Waarom niet?

RUTTE

Omdat ik dat gesprek wil voeren, uiteraard ook in de coalitie en pas met u ga praten over dat soort uitkomsten als we eruit zijn.

BOS

En wat is de termijn waarop we dat kunnen verwachten?

RUTTE

Dat doen we zo snel mogelijk, maar ik ga u geen termijn noemen.

BOS

Ja en toch wil iedereen dat natuurlijk wel weten.

RUTTE

Dat begrijp ik, maar dit is het antwoord.

BOS

Ja, en dat betekent voor het eind van het jaar dat we weten welke kant het opgaat?

RUTTE

Dat is helemaal aan u om dat in te schatten, maar dat is echt, daar doe ik geen uitspraken over en ik wil dat proces zo inrichten dat we er echt in slagen daar met zijn vieren uit te komen, als dat maar enigszins mogelijk is. Dat vind ik van groot belang.

BOS

Zijn er voor uzelf taboes?

RUTTE

Ik laat het hierbij, want verder ga ik niet op die ideeën die in mijn hoofd zitten, laat ik echt even voor mezelf en u hoort het als we eruit zijn.

WESTER (RTL)

Nog even over hetzelfde onderwerp, als het mag. Inperken van de asielstroom, daar wordt al tien, twintig, dertig jaar over gesproken. Is nooit gelukt, waarom zou dat nu wel kunnen lukken?

RUTTE

Het is wel gelukt. In 2016 werden wij geconfronteerd met oploopasiel tot 95.000 asielzoekers via de Syrische stroom en door de westelijke Balkan. Uiteindelijk is dat door de afspraken met Turkije teruggebracht tot aantallen die niet in de verste verte in die richting gingen dus je kunt wel degelijk maatregelen nemen, binnen alle internationale verdragen en ik heb in mijn hoofd een lijst van zaken die je zou kunnen doen, maar dat gesprek gaan we nu eerst in het kabinet voeren.

WESTER

Ja want u heeft natuurlijk wel verwachtingen gewekt om de VVD-fractie over de streep te trekken afgelopen week en daarmee ook de hete aardappel op uw eigen bord neer gelegd.

RUTTE

Ja maar dat hoort ook af en toe bij mijn baan.

WESTER

Ja volgende week heeft u partijcongres en dan zal uw partij toch ook wel een beetje horen waar u dan aan denkt. Gaat u dan al iets vertellen?

RUTTE

Nee ik ga wel vertellen dat we dit moeten doen. Ik ga geen maatregelen noemen omdat ik het van belang vind om de kans zo groot mogelijk te maken er met elkaar uit te komen, in het kader van de politieke stabiliteit van Nederland tijdens een grote internationale crisis, met verschrikkelijke Russische agressie in Oekraïne en onder ingewikkelde politieke verhoudingen, zo lang mogelijk proberen er met zijn vieren uit te komen.

WESTER

Maar die marges binnen de coalitie, die zijn toch ongelofelijk smal, want u noemde net die maatregel ‘inperking van de gezinshereniging, tijdelijk ‘on hold’, ja dat leidde al meteen tot allerlei gedoe met bijvoorbeeld de ChristenUnie.

RUTTE

Zeker, er zijn allerlei, ook met de VVD op andere punten, en met CDA en met D66. VVD heeft er zelfs een Kamerlid op verloren die de maatregelen te ver vond gaan. Andere delen van mijn partij vonden de maatregelen niet ver genoeg gaan. Dus dit speelt in alle partijen.

WESTER

Gaat u hier echt zelf de regierol in trekken? Los even van het groepje dat nu bezig is?

RUTTE

Ik wil ervoor zorgen dat we uiteindelijk als coalitie en dat moet je echt proberen met zijn vieren te doen, over dat brede vraagstuk van de migratie een visie ontwikkelen over de langere termijn ‘Hoe kijken we daartegenaan?’ En daarbinnen in staat te zijn op het gebied van de asielmigratie de zaken weer binnen aanvaardbare proporties te krijgen.

WESTER

U zegt altijd: de VVD heeft eigenlijk geen partijleider, dat kennen we niet binnen de VVD. In welke hoedanigheid zat u daar bij die fractie?

RUTTE

De laatstgekozen lijsttrekker. Ik zei het al: een leider had Nederland tussen ’42 en ’45.

WESTER

De laatstgekozen lijsttrekker?

RUTTE

Ja.

WESTER

Niet als premier?

RUTTE

Nee. Ik zat daar als VVD’er.

EK (SBS)

Meneer Rutte, uw eigen staatssecretaris, Eric van der Burg, ook VVD’er, die zei vanochtend: ik ga een tandje bijzetten, maar het blijft allemaal heel erg lastig en moeilijk, die instroom beperken.

RUTTE

Zeker. Daar heeft hij gelijk in.

EK

Dus hij ziet vrij weinig opties nog.

RUTTE

Nee hoor, hij ziet ze ook. Alleen, het is wel ingewikkeld, dat klopt. Anders hadden we het wel gedaan al.

EK

Want u zegt: we moeten alles binnen die verdragen doen. Sommige verdragen zijn hartstikke oud al. Worden we niet te veel beperkt door sommige verdragen om juist hier wat aan te doen?

RUTTE

Nee, dat geloof ik niet. Volgens mijn kun je daarbinnen heel veel.

EK

Bent u bereid om die verdragen open te breken.

RUTTE

Maar nu praat u dus over wat er in mijn hoofd zit. En nogmaals, ik beperk mij tot de mededeling dat ik het lijstje in mijn hoofd heb, maar wat er dan precies in mijn hoofd zit, dat ga ik met u niet...

EK

Nou ja, het stond ook in uw partijprogramma. Maar bent u daartoe bereid, om een verdrag open te breken?

RUTTE

Nee, ik geef daar geen antwoord op.

EK

Maar waarom niet? Want u heeft wel een verwachting gewekt nu. Uw verwachting deelt u wel met Nederland, als een soort worst voorhoudend. Vervolgens wilt u daar niks meer over zeggen.

RUTTE

Nee, omdat de kans dat dat lukt aanzienlijk afneemt als ik daar met u over ga praten.

EK

Hoe zit dat dan?

RUTTE

Omdat dan alle partijen zien wat ik in mijn hoofd heb, daar gaan anderen op reageren. U nodigt dertigduizend experts uit waarom dat niet kan.

EK

Nou ja, is dat niet een meer misschien transparant manier om hierover te praten?

RUTTE

Nee. Transparantie is prachtig, maar je moet ook nog af en toe besluiten zien te nemen.

EK

Vindt u dan dat Europese verdragen, want wij zien het de laatste tijd natuurlijk vaker dat Europese verdragen ervoor zorgen dat we bepaalde dingen in Nederland moeilijker kunnen doen of moeilijker kunnen aanpassen. Vindt u dat Europese verdragen niet makkelijker moeten worden aangepast aan de tand des tijds?

RUTTE

Nou, er zijn veel interessantere vraagstukken. Want dit is nou weer over de Europese verdragen. En wij zitten in de Europese Unie om een reden, namelijk: markt en munt, maar ook onze veiligheid. Laten we blij zijn, met deze verschrikkelijke agressieoorlog van Rusland tegen Oekraïne dat we niet alleen staan. Wat je wel ziet, is dat bijvoorbeeld, dat zag u vorige week in de cijfers die Van der Burg naar buiten bracht, dat Nederland een veel hoger toekenningspercentage heeft van asielzoekers dan andere landen. Interessant is de vraag: hoe komt dat? Wat kun je eraan doen om dat naar beneden te krijgen? Dat heeft te maken met een hele brede range van vraagstukken. En ook die andere landen, ook in ons deel van Europa, die veel lagere toekenningspercentages hebben, die houden zich aan de verdragen.

EK

Ja, maar dat is niet de vraag. Is het niet handiger om verdragen makkelijker te kunnen veranderen omdat nou eenmaal de tijd is veranderd, of misschien wel de mening van het land?

RUTTE

Ja, in algemene zin kun je die zin altijd met ‘ja’ beantwoorden. Maar in het kader van deze discussie duurt dat eindeloos en die tijd hebben we niet. Want we zitten nu met een hoge instroom.

EK

U brengt dit op, het staat in principe niet in het coalitieakkoord, het nog verder inperken van de instroom. Baalt u er nou van dat u dat niet eerder heeft uit onderhandeld?

RUTTE

Nee. In het coalitieakkoord staat wel degelijk dat we de asielstroom beheersbaar moeten krijgen. Alleen hadden we toen niet dit soort aantallen voorzien. En op dit moment zitten we op 50 duizend. Dat is heel hoog.

EK

Mist u niet een bepaald instrument om dat straks alsnog in te perken?

RUTTE

Dat denk ik niet. Volgens mij ben je in staat binnen de verdragen dit te doen. Maar dat zal wel nog een zware discussie vragen. Maar ik vind het ook verstandig om dit binnen de coalitie het te doen, met zijn vieren zo veel mogelijk te kijken: ‘Hoe kun je ervoor zorgen dat je dat juist doet, in samenhang met bredere migratievraagstukken en welke visie we daar als Nederland over hebben.

EK

Wat gaat er gebeuren als de coalitiepartijen, want dat zeggen ze eigenlijk al een beetje: ‘We willen er wel over praten, maar ja, of we er nou echt iets aan willen doen, dat denken we niet.’ Wat gebeurt er als zij straks de kont tegen de krib gooien? Gaat de VVD dan wel een keer een streep trekken?

RUTTE

Ik heb er echt vertrouwen in dat je hier uit kan komen met elkaar. Ik heb ook Wopke Hoekstra gehoord, vorige week op zijn congres, maar ik hoor natuurlijk ook achter de schermen, natuurlijk alle partijen in Nederland, ook in de coalitie bezorgd zijn over de hoge cijfers, breed. De effecten die dat heeft, zowel arbeidsmigratie als asielmigratie en effecten die dat heeft op onze woningmarkt. Het feit dat mensen die in het eigen dorp willen blijven wonen, moeilijk aan een huis kunnen komen. Universiteiten, scholen, het zet druk op het hele Nederlandse systeem. Tegelijkertijd wil je in het land draagvlak houden om fatsoenlijk opvang te kunnen bieden aan mensen die op de vlucht zijn voor oorlog en geweld, maar dat moeten aantallen zijn die de samenleving aan kan, die ook in verhouding staan tot wat andere landen doen.

EK

Deelt u de mening dat de manier waarop er nu asielbeleid wordt gevoerd en wat in uw partijprogramma stond, wel mijlenver uit elkaar ligt?

RUTTE

Alle partijprogramma’s liggen mijlenver af van een coalitieakkoord omdat je nou eenmaal een compromis moet sluiten. Wij hebben hier nu te maken met een actuele ontwikkeling, ver na het afsluiten van het coalitieakkoord, namelijk een zeer hoge asielinstroom en we hebben als coalitie afgesproken om eerst te praten over het bredere vraagstuk van de migratie. We hebben ook afgesproken, eind augustus opnieuw vervolgens te kijken naar het vraagstuk van de asielmigratie. Ik zeg als VVD-voorman, dat is ook noodzakelijk want wij moeten die aantallen echt naar beneden krijgen. Dit kan niet op dit niveau blijven. Ik denk ook dat dat kan binnen de verdragen. Ik denk ook dat dat kan met deze vier partijen als iedereen dat wil en een beetje inschikt, moet dat mogelijk zijn.

EK

Tot slot, wanneer legt u uw lijstje die u in uw hoofd heeft, voor?

RUTTE

Nogmaals ik ga niets vertellen over de timing en wat er op het lijstje staat. U ziet het zodra het klaar is.

BEEKMAN (BNR)

Afgelopen jaar is Nederland heel gastvrij geweest naar de grofweg 80.000 vluchtelingen vanuit Oekraïne. Die gastvrijheid, kan Oekraïne dat volgend jaar, kunnen ze daar weer op rekenen?

RUTTE

Ja, want dat is natuurlijk ook opvang in de regio. Dat is wat anders dan asielmigratie.

BEEKMAN

Nou kunt u me dan uitleggen, want u zegt net: ‘Mensen die voor oorlog en geweld vluchten’, wat is het verschil tussen iemand die voor oorlog en geweld vlucht vanuit Oekraïne of vanuit andere delen van de wereld?

RUTTE

Ja gewoon een legal verschil en dat is dat iemand die uit Oekraïne vlucht, dat is inderdaad opvang in de regio, valt onder aparte regels en iemand die uit Syrië komt, of uit Afrika, die valt onder de asielregelgeving.

BEEKMAN

Ja maar dat betekent wel dat wij hen asiel moeten geven, want dat is de regelgeving.

RUTTE

Nee Oekraïners hoeven we niet asiel te geven.

BEEKMAN

Nee maar wel mensen die uit Syrië komen. Daar zijn wij gewoon... Op het moment dat ze hier asiel aanvragen, horen wij hen toch asiel te verlenen? Op het moment dat zij voor oorlog en geweld vluchten?

RUTTE

Er zijn allerlei zaken nog die daarvoor zitten. Bijvoorbeeld, waarom lopen zij bij Duitsland en België de grens over? Waarom hebben ze niet in Duitsland asiel aangevraagd, want dat hoort volgens het systeem en als Duitsland dan zegt: ‘Ja maar die persoon is uit Oostenrijk komen lopen, waarom heeft die niet in Oostenrijk asiel aangevraagd?’ Mijn vraag is...

BEEKMAN

Op het moment dat ze hier asiel aanvragen...

RUTTE

Heeft Italië bij de buitengrens van Europa of Oostenrijk bij de buitengrens van Europa, of in dit geval Slovenië of Kroatië, hebben ze gekeken bij die buitengrens: ‘Is het iemand die wel degelijk recht heeft op asiel of is het een arbeidsmigrant?

BEEKMAN

Ja maar nu wordt het... Op het moment dat hier asiel aangevraagd wordt, dan horen wij hen asiel te verlenen.

RUTTE

Nee helemaal niet, want dan moet je het in behandeling nemen, maar je hoeft geen asiel te verlenen, dat is alleen als iemand niet terug te claimen is, volgens Dublin, op een ander land. En de meeste mensen die natuurlijk in Nederland aankomen, komen over land, alleen je weet niet altijd waar ze vandaan komen.

BEEKMAN

Nog een vraagje, want u zegt: ‘Ja de instroom, de hoeveelheid mensen die naar Nederland komen, dat geeft grote druk op onze samenleving, we kunnen dat eigenlijk niet aan.’ En dan weer de vraag: ‘Wat is het verschil tussen mensen uit Oekraïne en de druk dat hun komst op onze samenleving geeft en mensen, asielzoekers?’

RUTTE

Dat is absoluut ook de optelsom. Daarom is het ook zo belangrijk dat het kabinet naar het geheel kijkt, waarbij, denk ik, het Oekraïense probleem nog het minste is, maar het vraagstuk van arbeidsmigratie maar ook de druk op de universiteiten vanwege het hoge aantal buitenlandse studenten, nou een geweldig succes van onze universiteiten maar die zijn ook de beste van de wereld, buiten Amerika en Engeland, dat weten we. We hebben de derde beste universitaire stelsel, maar dat leidt tot een enorme aantrekkende kracht op buitenlandse studenten. Op zich is dat een enorme plus, maar die aantallen zijn zo groot dat dat ook allerlei vraagstukken met zich meebrengt. Dus je hebt met elkaar in kaart te brengen: ‘Wat zijn de effecten van die grote stromen?’ En daarbinnen is er natuurlijk het specifieke vraagstuk van de asielstroom.

BEEKMAN

We zeggen dus eigenlijk als Nederland: ‘Asielzoekers willen we niet, maar vanuit Oekraïne, prima.’

RUTTE

Ik zeg niet dat we asielzoekers niet willen. Ik denk dat dit land altijd bereid moet zijn om ook asielzoekers uit Afrika, Syrië, et cetera op te vangen die op de vlucht zijn voor oorlog en geweld, maar aantallen die in verhouding staan tot wat andere landen doen, die beheersbaar zijn voor deze samenleving. En dat is mijn opvatting, als VVD-voorman, dat de aantallen van 50.000 volstrekt niet acceptabel is, daar kunnen we niet mee verder. Dat moet naar beneden en dat zullen we echt in het kabinet moeten bespreken.

BEEKMAN

Italië denkt er ook zo over. Zij willen ook instroombeperkingen willen ze hebben. Hebben ze gedaan, gelijk ruzie met Frankrijk. Bent u niet bang dat u zo meteen ruzie heeft met België, als u mensen terugstuurt?

RUTTE

Ben ik niet bang voor. Nee.

BEEKMAN

Waarom niet? Want...

RUTTE

Omdat u dan weer vraagt: ‘Wat zit er in mijn hoofd?’ En ik denk dat je dit kunt oplossen op een manier waarbij je geen ruzie hoeft te krijgen met andere landen maar je wel houdt met elkaar aan de afspraken die we in Europa gemaakt hebben, bijvoorbeeld over Dublin.

VAN GRONINGEN (OP1)

Ja meneer Rutte, ik haak even aan bij mijn collega naast mij die net al begon over staatssecretaris Van der Burg, van asiel en migratie. Kijk u heeft nu eigenlijk een soort van belofte neergelegd bij de VVD-fractie, we gaan kijken naar het beperken van de instroom, maar toch, als we zijn publieke optredens van de laatste tijd en ook al van de vorige week staatssecretaris toch even op een rij leggen, dan zien we toch eigenlijk iemand die daar helemaal niet voor is, die daar hele andere gedachten over heeft. Is hij dan namens de VVD dan wel de man die de asielstroom moet gaan inperken?

RUTTE

Jazeker en daar is hij het ook mee eens. Maar wat hij alleen ook zegt en daar heef, hij volkomen gelijk in, is dat als je zo’n hoge asielinstroom hebt en vervolgens mensen terecht komen in een weiland bij Ter Apel, je vervolgens ziet dat allerlei steden en dorpen weigeren mensen op te vangen en anderen dat wel doen, dat het noodzakelijk is om de asielstroom te spreiden. Dat is die spreidingwet en daar ben ik ook voor dat je dat doet. Maar de vraag is natuurlijk niet dat je asielzoekers moet spreiden om te zorgen dat iedereen zijn fair share pakt, de vraag is, waarom er zo’n grote stroom is. Als die stroom kleiner is, is het hele vraagstuk van spreiden natuurlijk ook veel minder erg. Dan is ook het hele vraagstuk, van is zo’n wet tijdelijk of niet? En dan zijn de aantallen veel minder relevant. En daar zat natuurlijk de politieke gevoeligheid bij de VVD-fractie. Daar heb ik met ze over gesproken en gezegd: ‘Dat snap ik allemaal’, daar hebben we het kort over gehad. Dat is verder aan de fractie hoe je daarmee omgaat. Ik wil met jullie praten over een ander probleem, namelijk wat zit daarvoor? Namelijk een zeer hoge instroom. Daar was de fractie het zeer mee eens, sterker nog, die zeiden: ‘Mooi dat jij dat ook vindt.’ Ik beschouw het ook als een opdracht hiermee aan de slag te gaan en zo voel ik dat ook.

VAN GRONINGEN

Ja maar toch even voor het beeld. De voorman van de VVD gaat naar de fractie van de VVD, doet daar een toezegging dat het kabinet gaat kijken naar het beperken van de instroom maar vervolgens horen wij een prominent VVD-bewindspersoon zeggen: ‘Er kan niet zoveel’. Dat is toch gek?

RUTTE

Wat hij zei en dat ben ik met hem eens. Het is ingewikkeld. Als het niet ingewikkeld was, zou je het doen. Tegelijkertijd is mijn stelling en ook die van Eric van der Burg dat binnen alle verdragen, het wel degelijk mogelijk is om op een fatsoenlijke manier die asielstroom beheersbaar te krijgen. En dat vind ik ook onze opdracht, om te kijken of je daar met deze vier partijen uit kunt komen, want je wilt ook geen politieke crisis. Tegelijkertijd, we moeten dit echt oplossen. We kunnen niet op deze grote aantallen blijven.

VAN GRONINGEN

Dus hij zit op een lijn met u als VVD-voorman?

RUTTE

Zeker en de kritiek die hij soms bij de VVD kreeg, was van: ‘Ja maar hij is zo voor het spreiden van asielzoekers’. Nee hij zei: ‘Ik kan niet hebben’, dat ben ik met hem eens, dat heb ik ook gezegd ‘Dat we deze hele zomer aan het bellen zijn met gemeenten om ervoor te zorgen dat dat weiland in Ter Apel, toen het ging regenen en kouder werd, dat dat vol blijft liggen.’ Dat kan niet, dat is ook niet fatsoenlijk. De vraag is: ‘Waarom ligt dat weiland vol?’ Dat heeft te maken met het feit dat natuurlijk heel veel mensen wachten op een woning die allang een status hebben dus dat is het vraagstuk van tijdelijke woningbouw, et cetera en wat kun je daar op versoberen om dat te versnellen? Maar ook het vraagstuk van de instroom en het vraagstuk van ‘Hoe krijg je mensen weg die hier niks te zoeken hebben?’ Nou daar hebben we afspraken over gemaakt met een heel aantal landen, daar zijn we nog druk mee bezig. Ik heb van de week ook Sharm-el-Sheikh gesproken, met de president van Algerije, de premier van Tunesië. We hebben intensief contact met Marokko en andere landen over dat vraagstuk. Maar er zit wel degelijk ook een vraagstuk om de instroom en als je ziet dat er 50.000 komen en normaal gesproken, zijn het er tussen 15.000 en de 20.000, dan is die asielketen niet alleen daar niet op ingericht. Dat is naar mijn absolute overtuiging ook een aantal wat de Nederlandse samenleving niet accepteert.

VAN GRONINGEN

Kunnen we binnenkort bijvoorbeeld Catshuis-sessies hierover verwachten, met de coalitiepartijen om...

RUTTE

Wat er in mijn hoofd zit aan lijstjes, de timing van de besluitvorming en hoe we tot een besluit komen, ga ik nu niet vertellen.

VAN EIJSDEN (TROUW)

Ja inderdaad nog even over het asiel, er bestaat nu dus al een tijdje een groepje in het kabinet dat nadenkt over de beperking van die bredere migratie?

RUTTE

Iets harder.

VAN EIJSDEN

Er bestaat nu al een tijdje een groepje in het kabinet dat nadenkt over migratie in brede zin, dus dat is niet asiel maar ook die andere vormen. Dinsdag, nadat VVD-beraad, zei u aan de slag te gaan met het inperken van specifiek die asielinstroom. Maar nu een halve week later blijkt dat het groepje nog steeds bestaat en dat u daar zelf geen deel van uitmaakt. Er verandert dus eigenlijk niets, lijkt het? Is dat nou wat u bedoelde met ‘aan de slag gaan’?

RUTTE

Ja zal ik u uitleggen. Dat groepje is al een tijdje bezig, niet zo lang nog om in aansluiting op de afspraken die we eind augustus hebben gemaakt, over zowel uitstroom, doorstroom als instroom, om de volgende stappen te zetten. Dat groepje is, en daar ben ik het zeer mee eens, tot de conclusie gekomen dat je hebt te kijken naar het brede vraagstuk van migratie. Dat is dus inclusief de andere vormen van migratie, zoals arbeidsmigratie. Zij gaan nog een tijdje door, enig moment gaan we dat natuurlijk in het kabinet in bredere kring bespreken, waar ik dan zelf ook bij ben en intussen blijft het natuurlijk op de discussies helemaal aangesloten. En dat zal uiteindelijk moeten leiden tot discussies in het hele kabinet, zowel over ‘Wat is je visie op dit land, langere termijn migratie?’ Daarbinnen uiteraard ook specifiek arbeidsmigratie, ook asielmigratie. Op asielmigratie heb ik mijn gesprek gevoerd met de VVD-fractie. Deze aantallen, onze gezamenlijk opvatting, niet acceptabel, moeten terug, vind ik ook, dus dat zie ik ook als een verplichting.

VAN EIJSDEN

Ja maar dat was dus al zo. Voordat u met de VVD ging praten?

RUTTE

Ja dat vond ik al maar het was ook een goed gesprek om met elkaar te voeren en ik beschouw het ook echt als een opdracht van de fractie om daar verder mee aan de slag te gaan.

VAN EIJSDEN

Maar dat gebeurde ook zonder dat gesprek met de fractie, is wat ik bedoel. Wat heeft u nou extra beloofd aan de VVD?

RUTTE

Dat wij daar gezamenlijk dus aan gaan werken en ook bereid zijn om daar heel intensief ook met elkaar over te spreken, ook als fractie, ikzelf uiteraard met Van der Burg en Dilan Yeşilgöz, alle betrokken bewindslieden.

VAN EIJSDEN

Dan, toen minister Hoektra zich als CDA-leider uitliet over het stikstofdossier, een dossier dat gevoelig lag in het kabinet en waarover nog geen besluiten waren genomen, toen werd hem dat niet in dank afgenomen. Waar haalt u de vrijheid vandaan om dit nu als VVD-leider te doen, over asiel?

RUTTE

Dit ligt anders. Hij sprak zich in dat interview uit tegen een bepaalde afspraak die we hadden gemaakt in het coalitieakkoord en dat doe ik niet.

VAN EIJSDEN

U zegt dat de instroom te hoog is, dat die naar beneden moet en op heel veel vragen van mijn collega’s hier kunt u niet aangeven dat dat ook de visie van het kabinet is.

RUTTE

Nee maar dat mag, maar daarmee ben ik niet tegen het regeerakkoord want het regeerakkoord is opgesteld op een moment dat die asielinstroom niet van deze omvang was en heeft overigens een heel aantal maatregelen om de migratiestroom te beperken. Er zit een hele reeks maatregelen, ik geloof wel tien maatregelen in om de asielstroom te beperken.

VAN EIJSDEN

U zet een debat dat gevoelig ligt op scherp als VVD-leider, zonder dat als premier al te hebben afgekoppeld in het kabinet? Vindt u...

RUTTE

Ja maar soms zijn er situaties dat het noodzakelijk is om ook te markeren waar je politiek staat om er vervolgens voor te zorgen dat je niet in gaat tegen het regeerakkoord. Dat doe ik dus niet. Alles wat ik zeg, is in lijn met het regeerakkoord en vervolgens moeten we ervoor zorgen dat we het probleem ook oplossen.

KEULTJES (AD)

U zei dinsdag: ‘We gaan ermee aan de slag.’ Toen vroeg ik: ‘Wat bedoelt u daar precies mee?’ Toen zei u: ‘Stap voor stap.’ Toen vroeg iemand anders: ‘Wat is dan die eerste stap?’ En toen kwam er nog geen antwoord.

RUTTE

Nee en nu ook niet.

KEULTJES

En nu ook niet. Nee, u zegt, van: in het verleden is het gelukt om de asielinstroom naar beneden te brengen, bijvoorbeeld door de afspraken met Turkije. Alleen daar wringt de schoen juist volgens mij, want in Turkije zijn nu heel veel Syriërs die wellicht wel naar Nederland gaan komen. En heel veel van de Syriërs die hier beroep doen op asiel, die krijgen gewoon een ja. Hoe verwacht u dan dat die asielstroom omlaag gaat terwijl daar misschien juist een bron ligt van een hogere asielstroom.

RUTTE

De afspraak met Turkije uit 2016 zijn spectaculair succesvol. We hadden toen te maken met soms wel per week tienduizend overstekingen bij de Egeïsche Zee, met overigens ook heel veel slachtoffers daarvan, omdat heel veel mensen daar verdronken. En dat is natuurlijk ook het cynische model van de mensensmokkelaars, wat ook kapot is gemaakt door die deal met Turkije, tussen Europa en Turkije. Wij hadden toen dat voorzitterschap van de Europese Unie. Ik ben er heel trots op dat dat gelukt is. In het belang van de mensen, maar ook in het belang, denk ik, van de samenleving, zowel in Turkije als hier. Turkije vangt dus ook heel veel Syrische vluchtelingen op, zo’n driemiljoen worden daar nu opgevangen. Het grootste deel van de Syrische vluchtelingen bevindt zich binnen Syrië, internally displaced people. Van de 22 miljoen Syriërs zijn er zo’n 11 miljoen van huis weg, waarvan het grootste deel binnen Syrië.

KEULTJES

Alleen, hoe houdbaar is dat dan?

RUTTE

Zeer houdbaar gebleken. Dus die stroom over de Egeïsche Zee is eigenlijk heel erg teruggelopen en is ook nog steeds heel beperkt. Je ziet nu toch een hele andere asielstroom. Je ziet nu problemen met Servië, de Westelijke Balkan, je ziet uiteraard uit alle hoeken van de ellende die er is in Afrika of in het Midden-Oosten, zie je natuurlijk dat mensen op de vlucht slaan. Dat is logisch, want sommige mensen zijn ook echt terecht op de vlucht, heel veel mensen zelfs. Je kunt alleen niet iedereen hier opvangen.

KEULTJES

Nee. En u zegt: ik wil dan ook kijken naar het toekenningspercentage, want in Nederland is dat veel hoger. Nou zeggen experts wel: als je kijkt naar die percentages, in andere landen kan er dan ook een beroep aan worden getekend. En daar is het percentage in de praktijk dan eigenlijk ook hoger dan in Nederland. Dus in hoeverre verwacht u dat dat toekenningspercentage dan toch omlaag kan?

RUTTE

Wij maken die latere analyse van die percentages. Het is waar dat sommige landen, zoals Frankrijk zit het geloof ik op 25 procent, wij zitten ver boven de 50 procent. En dat heeft absoluut ook te maken met: wat wordt er nog toegekend in tweede aanleg? Dus door een rechter. Maar dan nog steeds zit er een enorm gat tussen ons en andere landen. En dan zou ik eigenlijk in de details moeten gaan van wat er in mijn hoofd zit, en dat ga ik niet doen, omdat ik nogmaals over timing en het lijstje waar ik aan denk en het interne proces in het kabinet nu niks ga vertellen.

KEULTJES

En mag ik vragen waarom niet dan? Want het is nu voor uw VVD-achterban ook behoorlijk raadselachtig. U zegt: alleen maar stap voor stap en aan de slag.

RUTTE

Omdat ik de kans zo groot mogelijk wil maken. En zodra ik hier iets over ga zeggen, reageren niet alleen de politieke partijen, maar nogmaals: uw programma’s zullen aan alle experts in Nederland... we hebben vijfentwintig hoogleraren die wachten op een uitnodiging van u. Die zitten geschminkt thuis te wachten om commentaar te geven. Dus dat is een probleem. Het tweede probleem is dat er meteen politiek gereageerd wordt. Dus wil ik het een kans geven, doe ik daar het beste aan om daar pas met u over te praten als het rond is.

KEULTJES

En wanneer verwacht u dat het zo is?

RUTTE

Zo snel mogelijk. Maar ik geef u geen timing.

BOVEN (BRUSSELSE NIEUWE)

Meneer Rutte, ik geef de collega helemaal gelijk. Het is enigszins frustrerend dat u ons laat raden wat er in uw hoofd zit en eigenlijk niks wilt zeggen. We kennen natuurlijk uw onderhandelingsmethodes al een paar jaar. Het is natuurlijk zoals u dat altijd doet, dat u zegt van: ik wil niks zeggen over wat ik aan het doen ben, want dat bestrijdt het proces.

RUTTE

Kijk, dat is het voordeel van wat langer in deze baan, dat u mij ook kunt citeren voor ik het gezegd heb.

BOVEN

Nou, u heeft het nu een paar keer gezegd. Maar u heeft het over de politieke stabiliteit van Nederland, en u heeft het over zo lang mogelijk er met z’n vieren uitkomen. Is het kabinet instabiel op dit moment?

RUTTE

Nee.

BOVEN

Waarom niet?

RUTTE

Het is niet instabiel, dus dat kan ik ook niet toelichten waarom het dan niet instabiel zou zijn. Want het is niet instabiel.

BOVEN

Nou, u zegt...

RUTTE

De vraag waarom het niet instabiel is, is nu alleen beantwoord als het instabiel zou zijn en het is op dit moment stabiel en dus niet instabiel. En omdat het stabiel is, kan ik u niet uitleggen waarom het niet instabiel is.

BOVEN

U noemt heel veel dingen die er op duiden dat er instabiliteit is. U heeft het er ook over dat, als VVD-voorman, dat het tijd was om een keer een punt of een streep te zetten.

RUTTE

Nee, wat ik zeg, is: je wordt als politiek altijd geconfronteerd met actualiteit. Je ziet nu een hoge asielinstroom en daarover is zo specifiek in het coalitieakkoord niet gesproken, alhoewel er in algemene zin een heel aantal maatregelen in staat om asielmigratie beheersbaar te houden in dit land. Maar we worden nu geconfronteerd met hogere aantallen. Dat is een actualiteit. En het is onvermijdelijk dat je je als politicus tot die actualiteit verhoudt. Dat zegt niks over de stabiliteit van het kabinet, want die acht ik stabiel.

BOVEN

U zegt heel weinig over wat er in uw hoofd zit. Maar ook op zekere manier eigenlijk heel veel, want u heeft het erover dat dus 50.000 te veel is en dat die mensen over land hiernaartoe komen. Dan is eigenlijk de enige methode om dat aantal dus omlaag te brengen het dan wel asielaanvragen niet accepteren dan wel ze meteen af te wijzen als duidelijk is dat die mensen vanuit Duitsland of België de grens overgewandeld of -gereden zijn.

RUTTE

Nogmaals, u gaat nu een stap verder met de vraag wat er in m’n hoofd zit. En uw analyse klopt overigens niet, het is veel ingewikkelder dan dat. Maar dat maakt niet uit. Dat is niet mijn verantwoordelijkheid. Maar ik ga u daar niet verder over uitleggen, nee.

BOVEN

Nou, het geef inzicht in de complexiteit, zou ik zeggen.

RUTTE

Ik ben geen professor in de migratie. Daar hebt al die 2500 deskundigen voor. Mijn taak is uiteindelijk, op basis van de analyse van het probleem tot oplossingen te komen. Dat is de taak van de politiek.

BOVEN

Is dat clubje dat u net noemde, of uzelf, ook in Brussel mee bezig, om bij andere Europese landen het Nederlandse probleem...

RUTTE

Daar is intensief contact mee... Nou, niet het Nederlandse probleem, het Europese probleem. Er is grote zorg over dit vraagstuk in Italië en Oostenrijk, in Duitsland, in Frankrijk, in België, in Zweden. We hebben intensief contact met elkaar, zeker.

BOVEN

Ja, en is dat ook onderdeel van de Nederlandse wens om de asielinstroom te beperken, dat de Europese Unie een discussie of een...

RUTTE

Nee, is niet de reden waarom ik dit vind. Ik vind dat omdat ik de Nederlandse instroom zelf met 50.000 veel te hoog vind.

BOVEN

Maar gaat u Brussel om hulp vragen om de Nederlandse instroom omlaag te krijgen?

RUTTE

Zo werkt het niet. Brussel zijn wij, dus daarom vraag ik het aan mezelf. Dus je probeert met elkaar eruit te komen. Regeringsleiders en de ministers van Justitie en de mensen die over migratie gaan, die hebben daar natuurlijk intensief contact over. Maar als dat makkelijk zou zijn in Brussel, dan hadden we dat wel geregeld.

BOVEN

U heeft ook 26 collega’s in Brussel.

RUTTE

Zeker, maar voor de meeste geldt natuurlijk dat dit niet een groot probleem is, want als mensen niet naar Hongarije of Polen willen, ze komen natuurlijk grotendeels West-Europa toe.

BOVEN

Maar dan kunnen de Hongaren en de Polen toch een paar van de Nederlandse asielzoekers overnemen?

RUTTE

We hebben die hele discussie wel vaak met elkaar gevoerd, dat ligt zo complex.

BOVEN

Dus dat gaat niet gebeuren?

RUTTE

Dat weet ik niet. Het is allemaal mooi als het zou lukken, maar die tijd hebben we niet om nog aan allemaal oude, dode paarden te trekken.

BOVEN

U bent moeilijk te begrijpen in deze persconferentie.

RUTTE

Mooi zo. Dank voor het compliment.

VAN GRONINGEN (OP1)

Ik wil het toch nog even met u over Qatar hebben. Want minister Helder, die gaat daar heen namens Nederland, minister van Sport. Maar het blijft nog een beetje in het midden of u en de koning ook die kant op gaan. Waar hangt het nou van af?

RUTTE

Vandaag heeft Van Gaal, na intensief overleg met mij natuurlijk, de opstelling bekend gemaakt. We zijn het helemaal eens geworden en ik ben ontzettend blij dat we het eens zijn geworden en dat deze fantastische afvaardiging daar nu naartoe gaat. Dat is natuurlijk ook onderdeel van de politieke afvaardiging. Daar zijn we het ook over eens zijn geworden. Dat wordt dus de minister voor Sport, althans, in de fase waar we nu zitten. We hopen natuurlijk allemaal, daar ga ik ook van uit, want ik heb ik heb u al gezegd: we gaan dit wereldkampioenschap winnen en dat betekent dus ook dat we in een knock-outfase terechtkomen. En zodra we daar zijn, gaan we opnieuw besluiten wie dan daarheen gaat.

VAN GRONINGEN

Dan kan het wel zijn dat u daar feest gaat vieren?

RUTTE

Wie dan gaat, gaan we dan bekijken.

VAN GRONINGEN

Toch even, want het argument was vaak, van: we moeten iemand sturen, want diplomatiek en wellicht ook energie maar ook om de mensenrechten aan te stippen.

RUTTE

Ja.

VAN GRONINGEN

Met alle respect voor Conny Helder, maar dat is toch niet het meest diplomatieke zwaargewicht uit dit kabinet.

RUTTE

Nou, ze zullen nog verbaasd zijn. Zij werkt al veertig jaar in de gezondheidszorg, en dat doe je alleen als je heel diplomatiek bent.

VAN GRONINGEN

Maar is zij de persoon die daar de mensenrechten moet gaan...

RUTTE

Nee, maar kijk: ze gaat daar heen als minister van Sport. En dat is eigenlijk altijd zo. Edith Schippers ging ook naar deze eindrondes van het voetbal toe. In Brazilië, dacht ik, is ze geweest. In ieder geval ook in Kiev en Moskou in tweeduizend-wat was het? Dus dat is heel gebruikelijk dat de minister van Sport dat doet. En vervolgens...

VAN GRONINGEN

Gaat zij daar dan ook een gasdeal regelen voor ons? En gaat zij daar dan ook mensenrechten aanstippen?

RUTTE

Als je daar bent, dan praat je natuurlijk ook over andere zaken. Je krijgt allemaal je taken mee. En zij zal zeker ook kijken naar dit soort vraagstukken. Dus er is ook contact met de Qatari. Voorzien is ook een gesprek met de International Labour Organization. Dus dat wordt allemaal...

VAN GRONINGEN

Maar als dat het argument is om wel te gaan als kabinet, zou dan de minister van Buitenlandse Zaken bijvoorbeeld niet veel logischer zijn dan, met alle respect, Conny Helder...

RUTTE

Toch is, in deze fase van het toernooi, gebruikelijk dat de minister van Sport gaat. En zij is niet alleen de oudste in het kabinet, en daarmee de meest ervaren in het kabinet. Zij kan dat prima.

VAN GRONINGEN

Heeft de koning aangegeven aan u dat hij graag wil gaan als Nederland de knock-outfase haalt?

RUTTE

U weet dat ik nooit iets zeg over de gesprekken binnen de kroon.

VAN GRONINGEN

Dat is waar, dus dat had ik niet moeten vragen.

RUTTE

Maar u mag het vragen. Dat mag altijd. Uiteraard, vrije pers.

WESTER (RTL)

Wat vindt u van het idee van de ChristenUnie om TikTok te verbieden?

RUTTE

Ik ga niet op alles reageren wat er uit de partijen komt. Dat is te veel, en ik wil al die wijsheid niet kapotmaken met mijn observaties.

WESTER

Viermiljoen mensen in Nederland die dat gebruiken, ook heel veel kinderen, jongeren, die dat gebruiken en die toch wel benieuwd zijn, van: wat hangt ons boven het hoofd?

RUTTE

Nou, volgens mij tot nu toe de opvatting van vijf zetels in de Kamer. Maar dus ik zou me nu nog geen zorgen maken. Goed weekend.