Interview: Waarom helpt ivermectine niet tegen corona?
Sinds de uitbraak van het coronavirus is de vraag naar ivermectine toegenomen. Dit middel tegen parasieten zou corona bestrijden én zelfs kunnen voorkomen. Klopt dat? Nee. Arts-epidemioloog Frits Rosendaal legt uit.
Professor Frits Rosendaal is arts-epidemioloog en trombose-expert. Hij is als onderzoeker verbonden aan het LUMC en Universiteit Leiden en adviseert onder andere het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport over de aanpak van de coronapandemie.
Wat is ivermectine precies?
“Ivermectine is een middel tegen parasieten bij vee. Het wordt dan ook veel gebruikt in de veehouderij. Soms wordt het voorgeschreven aan mensen, tegen parasieten zoals wormen en schurft.”
Hoe is men ivermectine als mogelijk anti-coronamiddel gaan zien?
“In sommige agrarische gebieden waar veel ivermectine aan vee werd gegeven, zag men dat de mensen in de omgeving minder vaak of minder ernstig ziek van het coronavirus werden. Zo werd al snel een verband gezien. Maar zoiets moet altijd goed onderzocht worden. Er kunnen heel veel redenen zijn voor lokaal lagere coronacijfers. Denk aan minder besmettingen omdat mensen veel buitenwerken, een lagere bevolkingsdichtheid of een etnische component, bijvoorbeeld.”
"Grote onderzoeken wereldwijd wezen uit dat ivermectine niets doet tegen het coronavirus."
Is ivermectine toen goed onderzocht?
“Jazeker. Grote, grondige onderzoeken wereldwijd wezen helaas uit dat ivermectine helemaal niets doet tegen het coronavirus. Het hecht zich aan parasieten zoals wormen maar niet aan virussen, die hebben niet eens een buitenkant. Jammer, maar helaas.”
Waarom blijft men ivermectine als mogelijk anti-coronamiddel zien?
“In een aantal eerste, kleine studies leek ivermectine een antiviraal effect te hebben – het leek ‘iets’ te doen tegen virussen. Maar zulke kleine onderzoeken geven een grotere kans op een toevallige uitschieter in de resultaten. Grote onderzoeken geven een beter beeld. Helaas zijn die vroege bevindingen een eigen leven gaan leiden. En hebben bepaalde politieke stromingen berichten hierover verder verspreid.”
Maar er zijn toch ook artsen die achter ivermectine als anti-coronamiddel staan?
“Dat klopt. Dit soort uitspraken veroorzaken veel verwarring. Net als andere beroepsgroepen kent ook het artsengilde helaas mensen die onzin verkopen. Verhalen waarvan we graag zouden willen dat ze waar zijn. Het zijn er weinig, maar ze trekken wel veel aandacht. Als arts zouden zij beter moeten weten.”
Wie moet je dan nog geloven?
“Dat is ook lastig. Wat kan helpen, is te controleren of je hetzelfde bericht ook tegenkomt op websites van bijvoorbeeld de WHO, het RIVM of andere overheden. Of bespreek je vragen met je huisarts.”
Wat maakt ivermectine anders dan middelen die wel zijn goedgekeurd tegen corona?
“De coronavaccins helpen je immuunsysteem zich van tevoren te wapenen tegen het coronavirus, zodat het virus sneller herkend en onschadelijk gemaakt kan worden. Middelen zoals budesonide en dexamethason ondersteunen het lichaam na besmetting met het coronavirus, als je immuunsysteem heel heftig reageert.”
"Medicijnen mogen alleen voorgeschreven worden waar ze voor bedoeld zijn. Schrijft je huisarts ivermectine voor voor iets anders dan een parasiet? Dan kan hij als arts in de problemen komen. "
Wie beslist er welke middelen tegen corona gebruikt mogen worden?
“Het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) – het Nederlandse medicijnbureau – beoordeelt nieuwe medicijnen of vaccins of ze precies volgens de regels zijn ontwikkeld en getest en of de conclusies over werkzaamheid en veiligheid kloppen. Pas dan mag een medicijn of vaccin in Nederland voorgeschreven worden. Maar alleen waarvoor het bedoeld is: de Federatie van Medisch Specialisten (FMS), de overkoepelende vereniging van medisch specialisten, adviseert artsen vervolgens over de precieze inzet van een middel.”
Kan mijn huisarts mij ivermectine voorschrijven als ik dat vraag?
“Als je huisarts ivermectine voorschrijft voor iets anders dan een parasiet, dan kan hij als arts in de problemen komen. Ook als het nog niet fout is gegaan met de patiënt, kan de inspectie ingrijpen.”