Letterlijke tekst persmoment minister-president Rutte (9 augustus 2021)

Mediatekst | 09-08-2021

Minister-president Rutte vertelt over het coronavirus.

Toelichting minister-president Mark Rutte

Goedemiddag. Van mijn kant een kort inleidend statement. In de eerste plaats waar het betreft de situatie met het virus, de epidemiologische situatie. Daar zien we dat het aantal besmettingen is gedaald. En we zien ook dat het aantal ziekenhuisopnames in ieder geval op dit moment, lijkt het, niet stijgend is, de totale ziekenhuisbezetting niet stijgend is. En dat betekent dat er ook geen aanleiding is op dit moment tot het nemen van extra maatregelen. Verder is het zo dat we aan het Outbreak Management Team advies hebben gevraagd, zoals jullie weten, om ons te adviseren richting aanstaande vrijdag over de situatie na vrijdag, na zaterdag. Dus dat verwachten wij in de loop van deze week. En dan zullen we vrijdag om 19.00 uur weer een persconferentie geven op het Ministerie van Justitie en Veiligheid samen met Hugo de Jonge. Tot slot, willen wij de situatie ook houden zoals die is, is testen ontzettend belangrijk. En ook zelftesten belangrijk. Dus ik breng nog een keer onder de aandacht hoe belangrijk het is als je terugkeert van vakantie om de eerste keer dat je weer echt onder de mensen komt, ook als je gevaccineerd bent, ook als je het virus al een keer hebt doorgemaakt, om toch een zelftest te doen om even zeker te weten dat je het niet hebt. Want ook als je gevaccineerd bent kun je nog steeds voor anderen besmettelijk zijn, ook als je het virus hebt doorgemaakt. Ben je nog niet volledig gevaccineerd en/of heb je het virus niet doorgemaakt? Dan is sowieso het verzoek aan iedereen om op dag 2 en op dag 5 ofwel een zelftest te doen of toch even naar de GGD te gaan. Als we dat allemaal doen dan kunnen we ook met elkaar ervoor zorgen, uiteraard aanvullend op alle eisen die worden gesteld van mensen die uit een geel land terugkomen naar Nederland, en kunnen we met elkaar ervoor zorgen dat we het virus ook zo goed mogelijk onder controle houden. Dat van mijn kant, dus vrijdag om 19.00 uur met Hugo de Jonge samen weer een persconferentie. Zijn er vragen?

Beantwoording van vragen

VRAAG
Ja, eerder werd voor september het beeld geschetst dat dan misschien de anderhalve meter kan worden losgelaten. Is dat nu nog realistisch?

RUTTE
Wij kijken echt even naar het advies van het OMT deze week.

VRAAG
Daar wilt u pas vrijdag antwoord op geven? Ik zie intussen wel bedrijven die ook bezoekers willen verplichten om gevaccineerd te zijn voordat je binnen komt. Hoe kijkt het kabinet daar naar?

RUTTE
Nou het kabinet is geen voorstander van een vaccinatieplicht. Je ziet in Nederland dat de vaccinatiebereidheid heel hoog is, gelukkig. Ik denk ook deels omdat wij als licht anarchistisch land geen behoefte hebben aan een prekende overheid. Ik denk omdat we dat niet doen, mede ook daardoor, er toch heel veel mensen zeggen: nou misschien toch verstandig ons te laten vaccineren. Dus wij zien geen noodzaak op dit moment voor een vaccinatieplicht. Als bedrijven dat dan toch doen is dat natuurlijk ook uiteindelijk een afweging van belangen, eventueel bij de rechter, die erover gaat.

VRAAG
Maar zijn er dan uitzonderlijke bedrijven, bijvoorbeeld een festival, waar het wel geëist kan worden? Wat geen eerste levensbehoefte is om daar naartoe te gaan?

RUTTE
Voor het kabinet niet. Dus wij zeggen: als je naar een festival wilt, dan kan dat binnen alle beperkingen die ik hier vorige week helaas heb moeten melden. Buiten en als het een tent is open, een beperkt aantal mensen en ja inderdaad dan is het van belang dat je testen voor toegang doet als je niet het virus gehad hebt, dan wel het virus hebt doorgemaakt. Maar dan is het dus steeds een alternatief voor de vaccinatie.

VRAAG
Ja, maar je ziet dat bedrijven in Amerika het wel doen, de Franse overheid, daar kiest Nederland echt een andere lijn?

RUTTE
Nederland is daar geen voorstander van, ik zeg er altijd bij: op dit moment. Je weet nooit hoe de situatie zich ontwikkelt. Als zal blijken dat in Nederland om wat voor reden dan ook een stap verder moet gaan. Maar op dit moment zijn er geen plannen voor.

VRAAG
Als het gaat om die zelftest he, het kabinet gaat die verstrekken. Een aantal mensen in Nederland, vooral regio Noord, komt al terug van vakantie. En ze krijgen die brief, dan kan het nog tot tien dagen duren. Ben je dan al niet veel te laat voordat die zelftesten er zullen zijn?

RUTTE
Maar dat is een misverstand. Het is niet zo dat de overheid die zelftesten verspreidt. Wat wij doen is in het kader van een soort bewustwordingscampagne krijgen alle huishoudens in Nederland een brief. En dan kunnen ze inderdaad... die brief zal tussen nu en 1 september in de bus vallen en dan kun je door middel van een code een paar zelftesten voor een huishouden aanvragen. Dat is een bewustwordingscampagne. Dat is niet bedoeld om heel Nederland in te smeren met zelftesten, die moet je echt zelf kopen.

VRAAG
Een bewustwordingscampagne, hoeveel zijn er dan beschikbaar?

RUTTE
Nou dat betekent: we hebben 8, 9 miljoen huishoudens in Nederland. Dus die krijgen allemaal zo’n brief en die kunnen dan door middel van een code kunnen ze een paar gratis zelftesten vragen. Maar nogmaals dat is een bewustwordingscampagne. Dus het is jouw verantwoordelijkheid als Nederlander dat te doen. Op Schiphol krijg je ze uitgereikt. Studeer je, dan zorgen de hoger onderwijsinstellingen ook voor allerlei voorzieningen. En heb je het financieel heel krap, dan kun je natuurlijk via de voedselbank of via de armoedefondsen ook toegang krijgen tot zelftesten. Maar het is niet zo dat de overheid verantwoordelijk is voor het verspreiden van zelftesten.

VRAAG
Dan nog even vooruitblikkend op vrijdag. Gaan we dan ook iets meer horen over hoe het verder zal gaan in het onderwijs en ...?

RUTTE
We hopen zo veel mogelijk te vertellen vrijdag. Maar ook daar zijn we natuurlijk afhankelijk van wat we weten. En dat zal ook moeten blijken uit het advies dat wij krijgen van het Outbreak Management Team. We hopen vrijdag zoveel mogelijk duidelijkheid te geven over de situatie na zaterdag, de komende weken, na 1 september. Maar nogmaals, het virus is soms wat onvoorspelbaar. Dus ik kan geen garantie geven.

VRAAG
Nou ja, omdat de scholen in sommige regio’s natuurlijk weer op het punt van beginnen staan.

RUTTE
Ja, vooralsnog gelden alle bestaande regels. Dus je hoopt vanaf vrijdag te kunnen zeggen: op bepaalde onderwerpen kan er wel wat meer. Maar of dat zo is ga ik op dit moment niet op vooruit lopen. Dus vooralsnog geldt het hele bestaande maatregelenpakket. 

VRAAG
Het besluit over de festivals heeft u naar voren gehaald. U zei daar wel elke keer bij: we moeten nog voor 13 augustus kijken of er definitief niet iets meer mogelijk is. Gezien de cijfers die nu voorliggen, is het reëel om te denken dat er toch iets meer mogelijk is?
 
RUTTE
Ik ga nooit speculeren over wat ik denk, want ik ben ook geen epidemioloog. Al zijn we inmiddels in Nederland allemaal een beetje deskundig aan het raken door dat vreselijke virus, helaas. Dat hadden we allemaal niet gewild. Niet zo bedoeld, wel zo gegroeid. Maar ik ga toch niet speculeren. Dus we wachten even af waar het OMT mee komt.

VRAAG
En vrijdag doet u in ieder geval mededelingen over of dat dan kan?

RUTTE
Ik hoop dat het OMT ons zover kan adviseren, ook zo gedetailleerd. Dat weet ik allemaal niet, dat gaan we allemaal bezien.

VRAAG
U noemt de zelftesten een bewustwordingscampagne. Is dat niet aan de late kant omdat heel veel mensen alweer terug zijn van vakantie?

RUTTE
Nogmaals, het is echt de verantwoordelijkheid van jou, van u, mij, van iedereen in Nederland om te zorgen dat, zeker als je de eerste keer weer in de samenleving komt na vakantie, dat je een zelftest doet. Moet je gewoon zelf kopen. Maar daarnaast zeggen we vanuit de overheid gewoon om iedereen bewust te maken van de fase waar we nu inzitten: vanaf morgen tot 1 september krijgt iedereen die code in de bus en dan kun je hem aanvragen. Dan duurt het een dag of 10. Nou niet iedereen, alle huishoudens krijgen een code. En dan krijg je een paar van die zelftesten per huishouden. Ja, dat kost altijd even tijd het, want de PTT kan ook niet in een dag 8 of 9 miljoen brieven verspreiden. 

VRAAG
En gaat of kan de overheid iets doen om mensen die al dubbel gevaccineerd zijn, die zich absoluut niet willen laten vaccineren, toch gebruik te laten maken van die zelftesten?

RUTTE
Nou nogmaals, als je uit het buitenland komt en je bent uit een geel gebied en je bent niet volledig gevaccineerd of je hebt het virus niet doorgemaakt, dan moet je 24 uur voor vertrek een antigentest of 48 uur voor vertrek een PCR-test. Althans 24 uur geldig tot vertrek, 48 uur geldig als het een PCR-test is. Dat moet je doen, anders kom je gewoon het land niet in. Dat controleren de busmaatschappijen, dat wordt gecontroleerd door de vliegtuigmaatschappijen en er vinden steekproefsgewijs controles plaats bij de grenzen. Dus dat is een verplichting. En verder vragen we aan mensen: als je terugkeert en voor de eerste keer weer in de samenleving komt: joh echt, laten we met zijn allen dat virus bestrijden. Dus doe zo’n test ook als je een virus hebt gehad of volledig gevaccineerd bent. En is dat niet het geval, dan ook zeker op dag 2 en op dag 5 na terugkeer een zelftest en de GGD. Maar dat is een dringend verzoek aan mensen, dat kunnen we niet controleren. Ik moet zeggen: tot nu toe met het bestrijden van het virus is het ook echt altijd een gezamenlijke aanpak geweest in Nederland en daar vertrouw ik op.

VRAAG
Meneer Rutte, u benadrukt steeds dat er op dit moment geen plicht is. Wanneer zou dat wel zo zijn, wat is de hypothetische situatie waarin dat wel nodig is?

RUTTE
Die kan ik niet voorzien, omdat ik in Nederland nu zie dat we op een zeer hoog vaccinatieniveau uitkomen. Dat is goed nieuws. Nu is het zelfs zo dat niet voor iedereen het vaccin werkt. Dus je moet ook kijken natuurlijk: wie heeft het virus doorgemaakt? Dus dat is ook de totale laat ik maar zeggen verweer, bescherming tegen het virus, de optelsom van mensen die het hebben doorgemaakt en/of de mensen die volledig gevaccineerd zijn. Daar lijken we in Nederland heel hoog uit te komen, dat is goed nieuws. Daarnaast zie je in een aantal landen de discussie over het verplicht vaccineren. En wij hebben daar als kabinet geen voornemens voor. En wij hebben dus ook niet een soort beslisboom: als dit en dat en dat dan zijn we er wel. Wij zijn er op dit moment niet voor. 

VRAAG
Maar u kiest er wel best nadrukkelijk voor om dat in de laatste weken in uw communicatie wel steeds dat deurtje open te houden: op dit moment. 

RUTTE
Nee dat is niet, in ieder geval niet bewust, nee.

VRAAG
Heeft u vanochtend nog de AstraZeneca-vaccins besproken die bij de huisarts liggen en die in de prullenbak belanden?

RUTTE
Nee, geen nieuws over.

VRAAG
Vindt u dat ook pijnlijk, dat wij ze hebben en ze uiteindelijk zullen weggooien terwijl ze in andere landen hard nodig zijn?

RUTTE
Nogmaals, ik ben op dit moment niet voldoende deskundig om dat helemaal met u door te spreken.

VRAAG
U bent er niet van op de hoogte hoe dat zit?

RUTTE
Jawel, wel op de hoogte, maar u stelt mij een aantal inhoudelijke vragen, ook technisch zijn die ingewikkeld. Dat  heeft te maken met de houdbaarheid en dat soort vraagstukken. En daar ben ik op dit moment onvoldoende op geprepareerd om u nu een goed antwoord te geven.

VRAAG
Hoe gaat het met de formatie?

RUTTE
Met de formatie? Oké schakelen even weg nu van het vaccin begrijp ik en van het virus. De formatie is gaande.

VRAAG
Gaan we nog iets zien deze week?

RUTTE
Daar ga ik niet over.

VRAAG
Daar gaat u niet over?

RUTTE
Nee ik laat het even bij de informateur wat wel of niet zichtbaar is.

VRAAG
Dan ook iets heel anders: het IPCC (The Intergovernmental Panel on Climate Change) is vandaag met een rapport gekomen. Best wel alarmistisch opnieuw. Hoe kijkt u daarnaar?

RUTTE
Een zeer zorgelijk rapport. Uiteraard, het bestuderen moeten we allemaal nog doen. Maar de eerste berichten zijn uitermate zorgelijk. Je ziet ook de enorme effecten die klimaatverandering heeft, gewoon op ons dagelijks leven. Die worden ook voorspeld dat die de komende tijd heftiger zullen worden. Dus extra belangrijk dat we de doelstellingen gaan halen. Dat zijn de doelstellingen tot 2030 die we in Europa hebben afgesproken, maar dat is ook het net zero, het netto nul 2050 zoals we dat in Europa hebben afgesproken. Dat is voor het kabinet echt van wezenlijk belang. Ik denk ook voor de formerende partijen van wezenlijk belang. Dus er ligt een heel pakket werk, zowel voor de huidige coalitie zolang er nog geen nieuw kabinet is en vervolgens natuurlijk ook voor het nieuwe kabinet na de formatie. En dan praat je dus over: hoe bereiken we de doelstelling voor 2030? Wat is er nodig om vervolgens ook te bereiken de doelstellingen voor 2050? Wat kunnen we dit jaar nog doen om de gaten die ontstaan dicht te lopen? Daarnaast hebben we het hele vraagstuk verder nog op te lossen van de stikstof. Dus er liggen grote vraagstukken, daar zijn we als kabinet ook volop mee bezig, ook de komende weken in het kader van de begrotingsvoorbereiding. Maar uiteraard is dit vooral ook een zaak voor de formerende partijen.

VRAAG
Ja, in Europees verband zijn natuurlijk die doelen mede op aangeven van Nederland net weer verhoogd naar 55% CO2-reductie in 2030. Doet Nederland nou genoeg om zijn steentje daaraan bij te dragen al?

RUTTE
Er lijkt een gat te zitten nog steeds tussen de doelstelling 2030 en wat de huidige afspraken die we gemaakt hebben opleveren. Dus een van de vraagstukken die natuurlijk voorligt de komende weken, zowel in het kabinet als ook in de formatie is: hoe dicht je dat gat tot 2030? Vervolgens: hoe vul je in alles tot 2050? Nou ik heb net mevrouw Minnesma een paar keer gesproken samen met Dilan Yesilgoz, de staatssecretaris voor milieu en klimaatzaken wat betreft een aantal ideeën die daar leven over hoe zou je een aantal wat zij noemt Women on te Moon-projecten vormgeven? Dat heeft te maken met de groene waterstofeconomie. Dat zijn ook hele spannende ontwikkelingen. Dus al die zaken komen de komende weken weer op tafel, in ieder geval in het kabinet. Maar ik vermoed ook heel sterk in de formatie.

VRAAG
Ja, het IPCC heeft het erover dat er eigenlijk drastische maatregelen nodig zijn. Moet Nederland zich ook gaan voorbereiden op drastische maatregelen de komende jaren?

RUTTE
Nou ja we hebben natuurlijk als Nederland alle doelstellingen op tafel liggen, ook als Europa. De vraag is alleen: hoe haal je ook die doelstellingen? En hoe doe je dat op zo’n manier dat het ook voor  en mij haalbaar en betaalbaar is? Dus hoe zorg je ervoor dat mensen ook zo goed mogelijk hun leven kunnen blijven leven? Dus dat ze in staat zijn het ook financieel mee te maken. De gezinnen in Nederland, de werkenden in Nederland, onze werkgelegenheid. Maar dan zie ik voor Nederland ook een enorme kans. En die enorme kans ligt hierin dat wij voorop kunnen lopen in de wereld als het gaat om de innovatiekracht die nodig is om dit waar te maken. We hebben de beschikking in Nederland over een aantal kennisclusters zoals dat in het jargon heet, dus bedrijven en overheidsinstellingen, maar vooral ook wetenschappers die heel nauw samenwerken in allerlei regio’s in Nederland. Als we dit slim doen, is mijn voorspelling, dat als we over tien jaar terugkijken, zien dat van de ongeveer 10 miljoen banen in Nederland er dan inmiddels een paar miljoen banen zijn ontstaan in de hoek van dit vraagstuk. Dus dat is niet alleen om het op te lossen, dat is heel belangrijk, ben ik zeer voor gemotiveerd en mijn collega’s. Maar ook omdat dat een enorme kans biedt aan Nederland om in de wereld voorop te lopen in werkgelegenheid en economische groei.

VRAAG
U bent met D66 een formatiedocument aan het schrijven. Wordt daar ook gesproken over een kerncentrale?

RUTTE
Over de gesprekken die gaande zijn kan ik niks zeggen. We hebben afgesproken daar pas iets meer over te vertellen als we iets kunnen vertellen.

VRAAG
Nog iets over het IPCC-rapport. Er wordt ook gesproken over een meta-zeespiegelstijging. U was zelf in Limburg vorige maand. Heeft u dat ook echt aangezet om meer te gaan doen in dat nieuwe kabinet wellicht?

RUTTE
Nou ja ik heb toen al gereageerd bij de NOS. En daar was ook de vraag: is er nou een link tussen wat je in Limburg ziet, maar uiteraard ook in de verschrikkelijke nog... Limburg was vreselijk, maar tot op dit moment voor zover we weten geen dodelijke slachtoffers, maar in Duitsland en België hebben we natuurlijk heel veel dodelijke slachtoffers te betreuren, echt verschrikkelijk. Je kunt je ogen natuurlijk niet sluiten voor dat er zeer waarschijnlijk ook een link ligt tussen dit soort hele grote weersverschijnselen en de grote vraagstukken van de klimaatverandering. Dus wat dat betreft is het niet zo denk ik dat we iedere dag die motivatie opnieuw nodig hebben, maar het drukt je wel met je neus op de feiten. En ik vind dus dat we als Nederland die gaten moeten dichten in de doelstellingen die we hebben en wat we daadwerkelijk leveren. Op een manier dat u en ik dat ook kunnen meemaken allemaal. En dan zie ik ook voor Nederland een enorme kans lange termijn voor onze economie, voor onze groei en onze plek in de wereld.

VRAAG
Is daar iets veranderd met dat het misschien eerder een meer papieren werkelijkheid was met al die rapporten die we al eerder hebben gezien met nu dat het gewoon in Nederland ook gebeurd is?

RUTTE
Ik denk wel dat het iedereen met zijn neus op de feiten heeft gedrukt hoe heftig het is. En je ziet het natuurlijk ook de afgelopen dagen. Maar ik ben geen weer/klimaatdeskundige. Maar je ziet natuurlijk wel hoe ook in de afgelopen weken af en toe de hemel opengaat en er bakken water naar beneden storten, en dat is natuurlijk anecdotal, je eigen geschiedenis. Ik kan me niet herinneren dat we in die mate zoveel gezien hebben. Of dat ook betekent dat het weer aan het veranderen is en daarmee het klimaat, dat is natuurlijk aan de deskundigen om te bekijken. Maar ik denk dat het ons allemaal motiveert om extra stevig hieraan te werken

VRAAG
Maar u zegt: dat nieuwe kabinet wordt nog veel meer gevormd rondom dit thema, rondom klimaat?

RUTTE
Het was sowieso denk ik al een belangrijk thema, ook voor het herstel na de coronacrisis omdat er een enorme kans ligt qua economische groei. Dus je moet volgens mij drie dingen tegelijk doen: allereerst ervoor zorgen dat je de doelstellingen haalt op een manier dat wij dat allemaal ook kunnen meemaken in onze portemonnee. Maar ook op een manier dat Nederland daarin voorop kan lopen in de wereld. En dat kunnen wij. We zijn net zevende geworden voor Duitsland, Frankrijk en Italië als eerste land van de Europese Unie bij de Olympische Spelen. En ik ben ervan overtuigd dat in de Olympische Spelen van het klimaat dat wij zowel in het halen van die doelstellingen, maar zeker ook waar het betreft de economische kansen en de innovatiekansen die daarachter wegkomen, het creëren van miljoenen banen waarvan we het bestaan nog niet weten, dat Nederland ook nummer 1 kan zijn.

VRAAG
Dus het volgende kabinet wordt het groenste kabinet-Rutte tot nu toe?

RUTTE
Nou ja, dit is ook een zaak voor deze coalitie, het is een zaak voor de formatie. En ik zie in ieder geval enorme kansen die er liggen.

VRAAG
Waarom is er niet voor gekozen om elk huishouden een paar van die dingen thuis te sturen in plaats van dit systeem met een brief en een code?

RUTTE
Dat weet ik niet, dat week ik niet. Dat ga ik uitzoeken voor je. Maar het is een bewustwordingscampagne. Dus nogmaals: iedere Nederlander is zelf verplicht te zorgen voor voldoende zelftests, dat gaat niet de overheid doen. Het is dus een campagne en we doen het nu op deze manier en er zal vast goed over nagedacht zijn waarom. Tot slot?

VRAAG
Meneer Rutte, toch nog over Afghanistan, waar de situatie snel verslechterd. Er zitten nog tientallen tolken vast. Is de Nederlandse overheid op dit moment meer vaart aan het maken en misschien ook meer mogelijkheden aan het inzetten om tolken naar Nederland te halen?

RUTTE
Wij voelen ons zeer verplicht om dit in goede banen te leiden, maar ik ga er nu in het openbaar verder niks over zeggen. Ik dank jullie zeer voor dit moment en aanstaande vrijdag, dus nogmaals, om 19.00 uur met Hugo samen weer een meer traditionele persconferentie. Dank.