Veelgestelde vragen over de NAVO-top

De NAVO-top 2025 kost vooralsnog € 183,4 miljoen. Eerder had het kabinet € 95 miljoen begroot. Dat bedrag werd in juli 2024 genoemd, toen het kabinet verslag deed van de NAVO-top in Washington. Het was gebaseerd op de kosten van de Nucleaire Veiligheidstop in 2014. In die eerste schatting stond al dat het bedrag later kon worden aangepast. Dat is nu gebeurd.

De kosten vallen hoger uit omdat er inmiddels meer bekend is over wat er nodig is. Bij de eerste kostenraming was nog niet duidelijk hoeveel extra beveiliging nodig zou zijn. Daarom zaten die kosten toen maar voor een klein deel in het budget. Ook zijn er vanwege internationale ontwikkelingen onderdelen toegevoegd aan het programma van de NAVO-top, zoals een speciale bijeenkomst over de defensie-industrie: het NATO Summit Defence Industry Forum (NSDIF). Daarnaast zijn lonen en prijzen sterker gestegen dan verwacht. De kosten worden betaald door verschillende ministeries, zoals Buitenlandse Zaken, Defensie en Justitie en Veiligheid. Een deel van het bedrag, € 76,8 miljoen, komt uit het budget voor internationale samenwerking (HGIS).

Het is gebruikelijk dat het gastland bijdraagt aan de kosten voor de organisatie van een NAVO-top. Zo verdelen de landen die lid zijn van het bondgenootschap de kosten eerlijk. De NAVO draagt wel verantwoordelijkheid voor haar eigen uitgaven, bijvoorbeeld de hotelkosten voor zijn eigen medewerkers en de beveiliging van de zalen waar de staatshoofden en regeringsleiders vergaderen.

Regeringsleiders en staatshoofden komen naar de NAVO-top om te laten zien dat ze betrokken zijn bij de Euro-Atlantische veiligheid. Door samen naar buiten te treden, stralen ze eenheid en kracht uit. Ook naar de tegenstanders. Tijdens de NAVO-top ontmoeten de regeringsleiders elkaar ook persoonlijk. Zo werken ze aan hun wederzijdse relaties en onderlinge verbondenheid. Dit versterkt het vertrouwen tussen de landen en dat is onmisbaar bij een bondgenootschap. En als laatst is het niet altijd mogelijk om belangrijke en gevoelige onderwerpen online te bespreken.

Als u, uw bedrijf of organisatie schade lijdt door de NAVO-top heeft u in sommige gevallen recht op een gedeeltelijke schadevergoeding door de overheid. Aan deze schadevergoeding zijn voorwaarden verbonden. U kunt de aanvraag indienen wanneer de schade bekend is. Dit is na afloop van de NAVO-top.

Wat is nadeelcompensatie?

Burgers, bedrijven en organisaties kunnen door de NAVO-top nadeel ondervinden, anders gezegd: schade lijden. Bijvoorbeeld omdat een straat is afgesloten en uw winkel onbereikbaar is, of omdat u moet omrijden.

De overheid handelt bij het organiseren van de NAVO-top rechtmatig, dus volledig volgens de regels, maar veroorzaakt toch schade. De hoofdregel is dat schade als gevolg van dit rechtmatige overheidshandelen voor eigen rekening blijft. Maar in sommige gevallen, als de schade aanzienlijk is, kan toch een recht op nadeelcompensatie bestaan.

Tegemoetkoming in de schade

Nadeelcompensatie is geen volledige schadevergoeding, maar altijd een tegemoetkoming in de schade. Alleen de onevenredige schade die uitstijgt boven het normaal maatschappelijk risico wordt vergoed. Met andere woorden:

• ‘normaal maatschappelijk risico’ betekent dat iedereen met maatregelen van de overheid te maken kan krijgen. En dat iedereen een zeker nadelig effect van overheidshandelen moet ondergaan, omdat dit handelen in het algemeen belang is. Daarom blijft een deel van de schade voor uw eigen rekening.
• ‘onevenredig’ betekent dat u flink meer schade moet hebben van dezelfde maatregelen dan andere personen en bedrijven die met u te vergelijken zijn.

Wanneer kunt u een aanvraag indienen?

Een aanvraag om nadeelcompensatie kan pas behandeld en beoordeeld worden wanneer de schade helemaal bekend is. Dat is dus nadat de NAVO-top is afgelopen en de maatregel waar u schade van heeft, is beëindigd. Eind juni komt er een aanvraagformulier op deze website. Eerder indienen van een aanvraag betekent dus niet dat de overheid uw aanvraag dan sneller of eerder behandelt

Belangrijkste voorwaarden

• Uw schade overstijgt de drempel voor het normaal maatschappelijk (ondernemers)risico.
• U wordt, in vergelijking met anderen, onevenredig zwaar getroffen door het rechtmatig genomen besluit of handeling.
• U had deze schade niet kunnen voorzien of voorkomen.
• Uw schade is niet al op een andere manier verzekerd.

Wie behandelt uw aanvraag?

Alle aanvragen komen binnen bij Rijkswaterstaat. Rijkswaterstaat bepaalt vervolgens welk bestuursorgaan bevoegd is om uw aanvraag te behandelen en stuurt uw aanvraag door.

In veel gevallen zal de gemeente Den Haag uw aanvraag om nadeelcompensatie behandelen, of een van de andere gemeenten die maatregelen nemen. Maar ook de minister van Infrastructuur en Waterstaat kan het juiste bevoegd gezag zijn.

De gemeenten Den Haag en Haarlemmermeer en van Rijkswaterstaat hebben informatie over nadeelcompensatie op hun website. Deze zijn bedoeld als voorbeelden van hoe nadeelcompensatieprocedures meestal verlopen.  

Na een uitgebreide selectieprocedure is Den Haag met het World Forum als conferentielocatie als beste geschikt. Deze locatie voldoet aan alle criteria om de top goed te kunnen organiseren. Denk dan aan een locatie die:

• groot genoeg is;
• goed te beveiligen is;
• over goede aan- en afvoerroutes beschikt;
• voldoende hotelkamers heeft in de directe omgeving.

Den Haag beschikt over veel ervaring met de organisatie van grote internationale conferenties. Bovendien is Den Haag dé stad van vrede en veiligheid. Dat sluit naadloos aan bij het doel van de NAVO.

De ‘NAVO door Nederland’ is een tour die in aanloop naar de NAVO-top langs verschillende steden in Nederland reist. De tour begon op 28 januari 2025 in Den Haag. Daarna gaat de tour naar onder andere Alkmaar, Maastricht, Nijmegen, Eindhoven, Groningen, Utrecht en eindigt weer in Den Haag.

Het doel van deze tour is om met Nederlanders in gesprek te gaan over de NAVO en vrede en veiligheid. De ministeries van Buitenlandse Zaken en Defensie organiseren de tour met medewerking van o.a. de Atlantische Commissie, Clingendael en The Hague Centre for Strategic Studies.

De tour biedt verschillende activiteiten, zoals:

• Een foto-expositie van Buitenlandse Zaken
• Een theatertour en lesprogramma’s voor middelbare scholen door de Atlantische Commissie
• Een e-sports-toernooi van Defensie
• Veteraan voor de Klas

Sessies over specifieke veiligheidsthema’s zoals (afschrikking en missies en operaties) worden georganiseerd door Clingendael en The Hague Centre for Strategic Studies.

Naar verwachting zullen er 45 regeringsleiders naar Den Haag komen voor de NAVO-top. De regeringsleiders van de 32 bondgenoten worden uitgenodigd en vaak worden er ook regeringsleiders uitgenodigd uit partnerlanden. Uit veiligheidsoverwegingen worden er geen mededelingen gedaan over waar zij verblijven.

Er zijn geen redenen om te veronderstellen dat president Trump niet naar de top in Den Haag komt.

Gelijktijdig met de NAVO-top 2025 is er een conferentie voor stakeholders: het NATO Public Forum.  Hier is ruimte voor interactieve sessies en debatten met:

• jongeren;
• politici;
• opiniemakers;
• academici;
• deskundigen.

De gesprekken gaan over uiteenlopende onderwerpen die raken aan de veiligheid van het bondgenootschap en haar leden. Er zullen ongeveer 500 mensen aanwezig zijn tijdens het Public Forum.