Early warning, early action
Ministeries
Nederland is een veilig land. En dat komt mede doordat we internationale bedreigingen in kaart brengen en uitzoeken hoe ze geminimaliseerd kunnen worden. Bas Bijlsma is een van degenen die dat doet.
‘Nederland is een van de veiligste landen ter wereld. Maar internationale ontwikkelingen leveren steeds meer risico’s op voor ons land en onze inwoners. Neem bijvoorbeeld de oorlog in Oekraïne waardoor vlucht-MH17 uit de lucht werd geschoten. Of gewelddadig extremisme, mede ontstaan door de oorlogen in Syrië en Irak, waardoor de kans op terroristische aanslagen in Nederland zou kunnen groeien. Of denk aan cyberaanvallen vanuit andere landen.’
Risico's nemen toe
‘De risico’s nemen toe, zowel voor onze persoonlijke veiligheid maar ook op andere terreinen. Zo kunnen conflicten in andere landen en regio’s onze handelsbelangen schaden. Op dit moment is het erg onrustig in de Straat van Hormuz. Dat is een van de drukst bevaren handelsroutes ter wereld. Als de vrije doorvaart daar wordt belemmerd dan merken we dat hier.’
‘Door dit soort dingen zien mensen steeds beter dat wat elders gebeurt van invloed is op onze veiligheid hier. Daarmee groeit ook het besef dat we als Nederlandse overheid ook in het buitenland actief moeten zijn om de veiligheid hier te waarborgen. En dat doen we ook.’
Early warning
‘Een van de dingen waaraan ik werk is early warning, het in kaart brengen op welke plekken op de wereld oorlogen en dreiging kunnen ontstaan. Door data uit allerlei bronnen te combineren op basis van statistische modellen en algoritmes kunnen we die risico’s steeds beter voorspellen. Bijvoorbeeld de kans op het uitbreken van rellen of geweld tegen burgers. En we krijgen er een steeds beter beeld door van de structurele grondoorzaken van conflicten. Door dergelijke data te visualiseren in bijvoorbeeld tijdlijnen of geografische patronen kunnen we trends en ontwikkelingen beter zien en begrijpen. Ook hierbij speelt digitalisering een grote rol. Het is vaak een beetje pionieren. Het is mooi dat dat hier kan.’
Early action
‘Dan komt de vraag, wat doe je met die kennis? Het antwoord daarop is early action. Op basis van de analyse kijken we bijvoorbeeld waar Nederland een bijdrage kan leveren aan conflictpreventie. We stellen dan voor een aantal landen scenario’s op met verschillende mogelijkheden om de risico’s te verminderen. We kunnen bijvoorbeeld bemiddelen bij interne conflicten. Of ervoor kiezen om te investeren in de politieke dialoog in een land. Op die manier kunnen meerdere groepen of partijen deelnemen aan het democratische proces. Ook het ondersteunen van de grensbewaking van een land is een optie. Daarmee voorkom je dat militante groeperingen het land binnendringen. We kijken welk scenario het meeste kans van slagen heeft en proberen dat vervolgens uit te voeren.’
Samenwerking
‘We doen dit niet alleen. In Nederland werken we nauw samen met de ministeries van Defensie en Justitie en Veiligheid en de inlichtingendiensten. En internationaal trekken we vaak op met Duitsland of andere EU-partners, en organisaties als de Verenigde Naties en de Wereldbank. Elk land kan in zijn eentje een conflict starten. Maar geen enkel land kan in zijn eentje conflicten voorkomen.’
Dicht op het vuur
‘Ik werk altijd vanuit de gedachte om mensen verder te helpen en om de samenleving zo goed mogelijk te maken. Ik kom uit een onderwijsfamilie, dus dan krijg je dat van huis uit mee. En mijn studie International Development Studies versterkte dat gevoel. Mijn keuze voor Buitenlandse Zaken hangt er ook mee samen. Voor ik bij hier terechtkwam werkte ik eerst voor een ngo en later voor een politieke partij. Maar hier wordt beleid gemaakt en uitgevoerd. Als je wil bijdragen aan een veiliger en eerlijker wereld zit je hier dicht op het vuur.’
Bas Bijlsma is Senior Beleidsmedewerker early warning/early action bij de directie Veiligheidsbeleid.