Prinsjesdag 2021: investeren in stabiliteit van de rechtsstaat
Het steeds meedogenlozere geweld door de georganiseerde misdaad zet de stabiliteit van de rechtsstaat steeds meer onder druk. Daarom investeert het kabinet structureel flink extra in de bestrijding van ondermijnende criminaliteit. De rechtsstaat betekent ook dat wie rechtshulp nodig heeft, deze moet kunnen krijgen. Om die reden stelt het kabinet de komende jaren extra geld beschikbaar voor de gesubsidieerde rechtsbijstand.
Bestrijding ondermijnende criminaliteit
De bestrijding van georganiseerde ondermijnende criminaliteit is een langjarige en hevige strijd. Drie moorden rondom een kroongetuige illustreren de verharding van het criminele circuit en de kwetsbaarheid van onze rechtsstaat. Het breed offensief tegen georganiseerde ondermijnende criminaliteit dat door dit kabinet is ingezet wordt in 2022 met 524 miljoen euro uitgebreid, waarvan 434 miljoen euro structureel.
De ene helft van het extra geld wordt ingezet voor het weerbaarder maken van de samenleving en onze economie tegen criminele invloeden. Dit betekent gerichte maatregelen gezamenlijk met onder meer gemeenten, de Regionale Informatie- en Expertise Centra’s, Politie, Openbaar Ministerie, Belastingdienst, FIOD, Douane, Koninklijke Marechaussee, internationale partners en private partijen. Nieuwe criminele aanwas moet worden voorkomen, door onder meer het bieden van perspectief op studie en werk voor jongeren en meer zichtbaar formeel gezag in kwetsbare wijken. Maatregelen om de weerbaarheid te vergroten worden gecombineerd met een stok achter de deur: preventie met gezag. Daarnaast maken we het onaantrekkelijker om geld te verdienen met drugs door het afpakken van crimineel vermogen en het verstoren van criminele geldstromen. Onze economische infrastructuur en logistieke processen willen we beter beschermen tegen ondermijnende criminaliteit: van mainports en greenports tot kleinere havens en boerenschuren.
Met het overige extra geld wordt onze strafrechtketen structureel versterkt en investeren we in forensische opsporing en bijzondere opsporingsdiensten. Hoeders van onze democratische rechtsstaat, zoals lokale bestuurders, rechters, officieren van justitie, agenten, advocaten en journalisten, moeten zich beter beschermd weten. Daarom wordt ook extra geïnvesteerd in bestuurlijke weerbaarheid en in het stelsel bewaken en beveiligen.
Alles begint met veiligheid.
Zonder veiligheid geen justitie.
Veiligheid is de voorwaarde voor een leefbare samenleving, de basis voor gezonde economische ontwikkeling en het fundament onder de toekomst van onze kinderen.
Maar die veiligheid staat onder druk.
De gevolgen van de georganiseerde drugscriminaliteit doen zich voelen.
Tot in onze straten, onze huizen en zelfs onze gezinnen.
Toenemend geweld en crimineel verdiende miljarden schaden onze economie en onze rechtsstaat.
En die ontwikkeling vergt vastbesloten, langdurige bestrijding.
Het kabinet breidt daarom de aanpak van de afgelopen jaren tegen de misdaad nog eens uit.
In 2022 investeert het €524 miljoen, waarvan €434 miljoen structureel.
Meer dan een half miljard dus komend jaar.
Natuurlijk gaat er heel veel extra naar opsporing en politie.
Maar er moet ook worden voorkomen dat onze jonge mensen bezwijken voor de verleiding van dat smerige snelle geld.
Want zo kunnen we Nederland echt minder aantrekkelijk maken voor criminelen.
Zo kunnen we ervoor zorgen dat onze wijken ook echt weer kansen bieden voor iedereen.
En zo bewaken we dus de toekomst van al onze kinderen.
Toegang tot het recht
Goede rechtsbijstand is cruciaal voor de toegang tot het recht. De deur van de rechtsstaat hoort voor iedereen open te staan. Het kabinet trekt de komende jaren extra geld uit voor een betere vergoeding van sociaal advocaten, mediators en bijzondere curatoren. Deze vergoeding wordt in overeenstemming gebracht met de gemiddelde tijdsbesteding die zij aan een zaak kwijt zijn. Voor 2022 wordt hiervoor 154 miljoen beschikbaar gesteld.
De vernieuwing van het stelsel van rechtsbijstand gaat door onder het motto ‘meer oplossingen, minder procedures’. Door snellere en meer laagdrempelige hulp voor mensen met problemen zal het beroep op de rechtsbijstand in de toekomst naar verwachting afnemen. Daarnaast vraagt het kabinet commerciële advocaten een grotere (financiële) bijdrage te leveren aan rechtshulp voor mensen met een kleine portemonnee.
Investeringen in detentie
Versterking van de aanpak op zware georganiseerde criminaliteit gaat leiden tot meer gedetineerden in detentie. Om deze risicovolle groep gedetineerden veilig op te sluiten, vervoeren en berechten investeren we nu fors in het gevangeniswezen. Hiervoor is 45 miljoen beschikbaar in 2022, 25 miljoen in 2023 en daarna structureel 15 miljoen. Om de toenemende capaciteitsbehoefte bij de Dienst Justitiële Inrichtingen op te vangen wordt het budget voor 2022 verhoogd met structureel 154 miljoen. Dat wordt ingezet voor de uitbreiding van de capaciteit binnen de tbs, forensische zorg, het gevangeniswezen en de justitiële jeugdinrichtingen.
Een integraal, rechtvaardig en uitvoerbaar migratiebeleid
Migratie is meer dan asiel alleen. Migratie gaat om mensen die vanuit de hele wereld naar Nederland komen. Om te werken, te studeren, bij familie te wonen of om asiel te vragen en bescherming te zoeken.
Nederland biedt bescherming aan mensen die vluchten voor oorlog en geweld maar treedt op tegen asielzoekers die overlast veroorzaken en hiermee het draagvlak ondermijnen. Daarnaast blijft het kabinet inzetten op terugkeer van personen die niet in Nederland mogen blijven en op verbetering van het grenstoezicht. Allemaal als onderdeel van een strenge maar rechtvaardige aanpak, met oog voor de menselijke maat.