Interview: Kinderarts Taco Kuijpers over zeldzame ontstekingsziekte MIS-C bij kinderen na corona
Kinderen die het coronavirus hebben gehad, kunnen enkele weken daarna een zeldzame, ernstige ontstekingsreactie krijgen. Die aandoening heet Multisystem Inflammatory Syndrome Children (MIS-C). Welke kinderen krijgen deze aandoening? Hoe groot is de kans dat een kind dit krijgt? En beschermt een coronavaccinatie hiertegen?
Taco Kuijpers is kinderarts. “De aandoening kan heel ernstig zijn, maar is goed te behandelen.”
Taco is kinderarts-specialist infectieziekten en klinische immunologie bij het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam. Hij behandelde kinderen met MIS-C.
Kunnen kinderen ernstig ziek worden van covid-19?
"Dat kan, maar het komt heel weinig voor. Ongeveer één op de 5.000 tot 10.000 kinderen van 5 tot en met 11 jaar wordt ernstig ziek van COVID-19. Deze kinderen worden dan meestal opgenomen in het ziekenhuis."
“We weten dat kinderen met MIS-C het coronavirus hebben gehad, vaak met weinig klachten”
Welke ernstige klachten kunnen kinderen krijgen?
"De meeste kinderen die na het doormaken van een milde corona-infectie in het ziekenhuis belanden, hebben MIS-C. Dit staat voor Multisystem Inflammatory Syndrome Children. Het is een zeer zeldzame, ernstige ontstekingsreactie, die een paar weken ná een (vaak onopgemerkte) besmetting met het coronavirus optreedt.
In tegenstelling tot volwassenen, worden maar heel weinig kinderen opgenomen met klachten aan de luchtwegen. Ook long covid lijkt zelden voor te komen bij kinderen, maar het is lastig om daar nu al iets over te zeggen. Over deze ziekte bij kinderen bestaat nog veel onduidelijkheid. Daar wordt nog volop onderzoek naar gedaan."
Wat is MIS-C precies?
"MIS-C is een aandoening waarbij verschillende lichaamsdelen ontstoken raken, waaronder het hart, de longen, de nieren, de hersenen, de huid, de ogen of de maag-darmorganen. We weten nog niet wat de oorzaak van de aandoening is. Wat we wel weten, is dat kinderen met MIS-C het coronavirus hebben gehad, vaak met weinig klachten. De aandoening wordt drie tot zes weken na de besmetting gezien."
Wat zijn de symptomen?
"Kinderen met MIS-C hebben aanhoudende hoge koorts, gecombineerd met buikpijn, overgeven, huiduitslag, duizeligheid en rode ogen. De aandoening kan heel ernstig zijn, maar is gelukkig goed te behandelen. In Nederland is er geen enkel kind aan overleden. In het buitenland wel."
Hoeveel kinderen zijn er afgelopen jaar in het ziekenhuis opgenomen met MIS-C?
"Dat weten we niet precies. Rond de 150 tot 180 kinderen is een reële schatting. De helft daarvan werd opgenomen op de IC. Alle kinderen die met MIS-C-achtige klachten worden opgenomen in het ziekenhuis, krijgen een antistoffentest. Zo weten we of ze corona hebben gehad, en dus of ze inderdaad MIS-C hebben. Kinderen die negatief testen, hebben dus geen MIS-C, maar een andere aandoening. Dit is dan meestal Kawasaki, een aandoening die erg op MIS-C lijkt."
Welke kinderen lopen risico om MIS-C te krijgen?
"In principe alle ongevaccineerde kinderen, zowel gezond als met onderliggend lijden. Maar zoals gezegd: het is een zeldzame aandoening. De kans dat een kind MIS-C krijgt, is bijzonder klein. Dit komt neer op één op de 5.000 tot 10.000 per jaar voor de totale leeftijdsgroep van 0 tot en met 18 jaar. Die kans wordt nog kleiner na vaccinatie."
Voor de leeftijdsgroep 5- tot en met 11-jarigen wordt het risico op MIS-C door de Gezondheidsraad geschat op één op 3.000 tot 4.000 kinderen per jaar. De piekleeftijd ligt volgens een landelijke registratie van MIS-C door Nederlandse kinderartsen rond de 10,5 jaar. "Wat het daadwerkelijke risico op MIS-C is voor deze leeftijdsgroep is nog niet goed te zeggen", schrijft de Gezondheidsraad in het advies over vaccinatie van 5- tot en met 11-jarigen tegen COVID-19.
Is MIS-C een aandoening die je alleen door het coronavirus kunt krijgen, of ook door iets anders?
"Het coronavirus is de verwekker van MIS-C. Kinderen die deze aandoening krijgen, worden dus niet ziek van corona, maar van de heftige ontstekingen die ze krijgen. Waarschijnlijk kunnen ook andere virussen deze aandoening verwekken. Omdat nu vooral het coronavirus rondgaat, is dat veroorzaker nummer één van MIS-C."
Kun je ook MIS-C krijgen van een coronavaccinatie?
"Nee, voor zover we weten, kan dit niet."
Kinderen kunnen MIS-C krijgen na corona, maar ze kunnen ook ernstige bijwerkingen krijgen na een vaccinatie. Hoe verhouden die twee risico’s zich tot elkaar?
"De kans dat een kind een ernstige bijwerking krijgt na een vaccinatie is klein. Een ernstige bijwerking is myocarditis of pericarditis, een kortstondige ontsteking van de hartspier of het hartzakje. Bij kinderen van 5 tot en met 11 jaar is deze bijwerking zeer zeldzaam. In de Verenigde Staten zijn op de 7 miljoen vaccinaties 8 kinderen gemeld met symptomen van myocarditis. Geen van de kinderen komt door deze bijwerking op de IC. De bijwerking geeft pijn in de borstholte en soms buikpijn. In 90 tot 95% van de gevallen gaat het vanzelf over. Een heel klein deel van de patiënten heeft langer klachten en heeft medicijnen nodig."
De kans dat een kind MIS-C krijgt, is ook klein, maar wel veel groter dan de kans op een ernstige bijwerking.
MIS-C is een ernstige aandoening die weliswaar goed te behandelen is, maar in meer dan de helft van de gevallen is een korte IC opname nodig. Kinderen herstellen overigens vaak goed van deze van MIS-C - voor zover dat nu bekend is."
Is het vaccin veilig voor kinderen?
"Ja, na onderzoek op kwaliteit, veiligheid en werking bij ruim 1500 kinderen van 5 tot en met 11 jaar is het Pfizer-vaccin in lagere dosering voor kinderen goedgekeurd. Zij krijgen een derde van de dosis die volwassenen krijgen. In landen als Amerika en Israël zijn veel kinderen al gevaccineerd. Ook het Europees Medicijn Agentschap (EMA) zegt dat het vaccin geschikt is voor jonge kinderen. De Gezondheidsraad heeft minister De Jonge geadviseerd om kinderen met verhoogd risico en vervolgens alle andere kinderen het Pfizer-vaccin aan te bieden."
Tot slot: kinderen worden ook wel ‘kleine virusfabriekjes’ genoemd. Klopt dit?
"Dat vind ik een vreemde, vage omschrijving. Bepaalde infecties met virussen komen vaker voor in een bepaalde leeftijdsgroep. Soms zijn dat jonge kinderen, soms juist ouderen. Bij COVID-19 is na onderzoek gebleken dat kinderen net zo besmettelijk zijn als volwassen.1 Dus niet meer, en ook niet minder, zoals aan het begin van de pandemie nog werd gedacht. Dat kinderen op school besmet raken, heeft te maken met de omstandigheden. Zij zijn nog ongevaccineerd en zijn bij elkaar in klassen en met spelen. Als er goed wordt geventileerd, de maatregelen goed worden nageleefd en de vaccinatiegraad hoog is, verkleint dat de kans op besmettingen."
Kinderen van 5 tot en met 11 jaar kunnen een coronavaccinatie krijgen. Alle kinderen in deze leeftijdsgroep krijgen hiervoor in januari een uitnodiging. De groep kinderen met een medisch verhoogd risico heeft via de kinderartsen een uitnodiging ontvangen. Het is bij kinderen onder de 12 aan de ouders om te beslissen of ze hun kind willen laten vaccineren. Lees meer over kinderen en vaccineren.