Graafschade aan ondergrondse leidingen en kabels

Graafwerkzaamheden kunnen kabels en leidingen in de grond beschadigen. De overheid wil dit zo veel mogelijk voorkomen, omdat deze schade veel geld kost. Daarom heeft de overheid regels voor graafwerkzaamheden. En is er een systeem om informatie over kabels en leidingen in de ondergrond uit te wisselen.

Gevolgen graafschade

In Nederland ligt ruim 1,7 miljoen kilometer aan kabels en leidingen onder de grond. Het gaat om leidingen voor water, gas en olie. En om kabels voor onder meer elektriciteit en dataverkeer. In 2020 ontstond er bij 5,9 % van de ongeveer 770.000 graafwerkzaamheden schade aan kabels en leidingen. Dat zijn ruim 45.000 gevallen. Dit betekent een directe schadepost van zo'n € 38 miljoen per jaar voor het bedrijfsleven. Bovendien kan die schade gevaarlijk zijn, zoals een gaslek. Of overlast veroorzaken, zoals uitval van elektriciteit, water, gas of telefoon.

Zorgvuldig graafwerkzaamheden uitvoeren

Particulieren en bedrijven die graafwerkzaamheden uitvoeren, moeten dit zorgvuldig doen. Deze wettelijke verplichting geldt ook voor opdrachtgevers van de werkzaamheden.

Lees hoe u zorgvuldig graaft volgens de richtlijn Zorgvuldig grondroeren van het kenniscentrum CROW in de publicatie Schade voorkomen aan kabels en leidingen.
Lees wat u moet doen als u graafwerkzaamheden wilt uitvoeren.

Informatie-uitwisseling voorkomt graafschade

Kabeleigenaren en netwerkbeheerders moeten informatie over ondergrondse kabels en leidingen leveren aan het Kadaster. Het Kadaster voegt deze informatie samen. Grondroerders krijgen deze informatie wanneer zij een zogenoemde KLIC melding (graafmelding) doen. Uitvoerders van graafwerkzaamheden, de zogenoemde grondroerders, moeten graafwerkzaamheden verplicht melden bij het Kadaster met een KLIC melding. Deze uitwisseling van informatie kan schade helpen voorkomen.

Digitalisering gegevens leidingen

Netbeheerders zijn verplicht informatie over aansluitleidingen digitaal beschikbaar te stellen. Dat is de belangrijkste wijziging in de Wet informatie-uitwisseling bovengrondse en ondergrondse netten en netwerken (WIBON, voorheen WION) die sinds 31 maart 2018 van kracht is. Netbeheerders van gasleidingen moeten sinds 1 januari 2020 gegevens over aansluitleidingen digitaal beschikbaar stellen. Netbeheerders van elektriciteitsleidingen, drinkwaterleidingen en telecomleidingen moeten dat doen per 1 januari 2028. Voor netbeheerders van riolering geldt geen verplichting tot digitalisering van de aansluitleidingen.

Het Kabels en Leidingen Informatiecentrum (KLIC) regelt de digitale informatie-uitwisseling over kabels en leidingen. Het KLIC is een onderdeel van het Kadaster.

Toezicht op graafwerkzaamheden

De Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI) controleert of netbeheerders en uitvoerders van graafwerkzaamheden zich aan de wet houden. De Rijksinspectie bezoekt ook graaflocaties en kan bij overtredingen onder meer boetes opleggen.

Verminderen kosten aanleg breedband

Naast het voorkomen van graafschade heeft de WIBON het doel de kosten voor het aanleggen van breedband te verminderen. Telecomaanbieders mogen bestaande infrastructuur van andere netbeheerders hiervoor gebruiken. Via KLIC kunnen telecomaanbieders informatie over deze infrastructuur opvragen bij andere netbeheerders.

Lees wat de Rijksoverheid doet om de groei van breedband te stimuleren.