Financiële steun Griekenland

Eind 2009 bleken de financiële problemen in Griekenland veel groter dan het land tot dan toe had aangegeven. Zo groot, dat de financiële markten het vertrouwen verloren dat Griekenland de financiële problemen nog zelfstandig kon oplossen. Europa vreesde dat de grote financiële problemen van Griekenland gevolgen zouden hebben voor andere landen in de eurozone. Daarom hielpen de eurolanden en het IMF Griekenland in mei 2010 met een noodpakket aan leningen.

1e pakket leningen - stand per 13 juni 2018

Herkomst leningen	Directe leningen van landen (in €)	IMF (in €)*
Uitgeleend	52,9 miljard	20,7 miljard
Nederlands aandeel	3,2 miljard	Niet bekend
Afgelost	0	20,7 miljard
Uitstaand	52,9 miljard	0 miljard

* De bedragen van de leningen van het IMF kunnen verschillen door schommelingen in de wisselkoers (EUR-SDR). De getoonde getallen zijn berekend op basis van de SDR-EUR koers van 13 juni 2018.

Tweede steunpakket voor Griekenland

In de zomer van 2011 liepen de rentes in enkele eurolanden snel op. De vrees bestond dat de effecten van de schuldencrisis zich zouden uitbreiden naar andere delen van de eurozone. De regeringsleiders van de eurolanden concludeerden dat het 1^e steunpakket voor Griekenland niet voldoende was. Zij stelden een nieuw steunpakket voor om het financieringsgat te dichten en de schuldhoudbaarheid te verbeteren. Hierover bereikten de ministers van Financiën van de eurozone in februari 2012 een akkoord. 

In december 2012 pasten de eurolanden het Griekse steunpakket aan. Er zijn afspraken gemaakt waardoor de schuld werd verlicht. De rente op de leningen werd verlaagd en de looptijd van leningen is verlengd. Daarnaast is afgesproken dat de Europese Centrale Bank de winst op Griekse obligaties, teruggeeft aan de Grieken.

2e pakket leningen - stand per 13 juni 2018

Herkomst leningen	Europees Noodfonds EFSF (in €)	IMF (in €)*
Uitgeleend	141,8 miljard	12,1 miljard
Nederlands aandeel	13,25 miljard	Niet bekend
(Hoofdsom NL aandeel)	8,0 miljard
Afgelost	10,9 miljard	1,4 miljard
Uitstaand	130,9 miljard	10,7 miljard

* De bedragen van de leningen van het IMF kunnen verschillen door schommelingen in de wisselkoers (EUR-SDR). De getoonde getallen zijn berekend op basis van de SDR-EUR koers van 13 juni 2018.

Het programma van het IMF liep tot februari 2016.

Aan de leningen die het IMF heeft geleend draagt Nederland niet direct bij. Daarom is het aandeel van Nederland in een lening van het IMF niet exact te bepalen. Als lid heeft Nederland wel geld voor het IMF ter beschikking gesteld. Het Fonds kan hierop een beroep doen. De steun die het IMF uitkeert komt daarom niet ten laste van de lidstaten.

Derde steunpakket Griekenland

Op 30 juni 2015 is het tweede steunpakket verlopen. Op 8 juli 2015 vraagt de Griekse regering een nieuw steunprogramma van het Europees Stabiliteits Mechanisme (ESM) aan. Op 13 juli 2015 sluiten de regeringsleiders van de eurolanden een voorlopig akkoord over een nieuw steunpakket. In augustus 2015 sluiten zij een akkoord over een pakket van maximaal € 86 miljard. Dit loopt 3 jaar en wordt gefinancierd vanuit het ESM. Maximaal € 25 miljard hiervan kan worden gebruikt om de Griekse banken te herkapitaliseren.

3e pakket leningen - stand per 13 juni 2018

Herkomst leningen	Europees Noodfonds ESM (in €)	IMF (in €)*
Maximale bedrag	86 miljard	1,6 miljard**
Al uitgeleend	46,9 miljard	0
Nog uit te lenen	Max. 39,1 miljard	**
Nederlands aandeel	2,5 miljard	Niet bekend
Afgelost	2,1 miljard	0
Uitstaand	44,9 miljard	0

* De bedragen van de leningen van het IMF kunnen verschillen door schommelingen in de wisselkoers (EUR-SDR). De getoonde getallen zijn berekend op basis van de SDR-EUR koers van 13 juni 2018.

** Het IMF is nauw betrokken bij de vormgeving en monitoring van hervormingen voor het 3e steunprogramma van het ESM. Het IMF heeft voorwaardelijke goedkeuring gegeven voor een eigen programma. Het IMF heeft aangegeven dat dit programma gestart kan worden wanneer voor hen voldoende duidelijkheid bestaat over maatregelen om de schuldhoudbaarheid van de Griekse overheid te verhogen.

Uitkeringen aan Griekenland in het kader van het lopende ESM programma worden door het ESM gefinancierd. Het ESM haalt hiervoor geld op de kapitaalmarkt op en leent dit uit aan Griekenland. Om dit mogelijk te maken hebben de ESM lidstaten (waaronder Nederland) kapitaal gestort in het ESM. Zij hebben ook garanties aan het ESM afgegeven.

Het Nederlandse deel van het volgestort kapitaal is al gestort. Het oproepbaar kapitaal aan het ESM staat vast. Uitkeringen uit het ESM programma veranderen de hoogte van het ingelegde kapitaal of garanties niet. Er zijn dus geen directe uitgaven van Nederland aan Griekenland gepland onder het ESM-programma.

Voorwaarden voor steun aan Griekenland

De Griekse regering moet zeer ingrijpende maatregelen nemen, zoals bezuinigingen en structurele hervormingen doorvoeren. Voorbeelden van maatregelen zijn:

• toewerken naar een primair saldo van 3,5% (het primair saldo is het begrotingssaldo gecorrigeerd voor rentebetalingen);
• maatregelen om het pensioensysteem houdbaar te maken;
• belastingen beter innen;
• verbeteren werking dienstenmarkt;
• hervorming van de arbeidsmarkt;
• privatisering van staatseigendommen en modernisering Griekse overheid.

Leningen Griekenland in delen uitgekeerd

Griekenland krijgt de lening van het ESM in delen (tranches) uitgekeerd. Elke keer bekijken de instituties (Europese Commissie, ECB en IMF) of Griekenland voldoet aan de voorwaarden. Pas dan krijgt Griekenland het volgende deel van de lening. De beoordeling of Griekenland aan de eisen voldoet staat in de voortgangsrapportages van de instituties op de website van de Europese Commissie.