Minister Ollongren en VNG eens over beter toezicht in de bouw

Het Rijk en VNG zijn het eens over de noodzaak van een nieuw stelsel van bouwtoezicht dat de bouwkwaliteit verhoogt, het aantal incidenten vermindert en de positie van de consument versterkt. Ook zijn partijen het eens over de voorwaarden waaronder de gemeenten in het nieuwe stelsel hun taken kunnen vervullen en de voorwaarden waaronder het stelsel kan worden ingevoerd.
Dat schrijft minister Ollongren (BZK) bij het bestuursakkoord van Rijk en VNG dat zij vandaag naar de Eerste en Tweede Kamer stuurde.

Het wetsvoorstel kwaliteitsborging dat het nieuwe bouwtoezicht regelt, stuitte medio 2017 bij de behandeling in de Eerste Kamer op uitvoeringstechnische bezwaren. De senatoren wilden onder andere meer duidelijkheid over de informatiepositie van het gemeenten ten opzichte van de nieuwe kwaliteitscontroleurs die gaan toezien op de kwaliteit van het bouwwerk. In afwachting van nadere afspraken met de VNG is daarop de behandeling van het wetsvoorstel aangehouden.

In het nieuwe stelsel worden bouwers meer verantwoordelijk voor de kwaliteit van hun bouwwerken. In plaats van de vaak papieren toets en het beperkte toezicht door Bouw- en Woningtoezicht worden bouwers verplicht een onafhankelijke en gecertificeerde kwaliteitsborger in te schakelen. Die toetst vooraf het bouwplan op risico’s en controleert op de bouwplaats of het bouwwerk aan alle wettelijke bouwschriften voldoet. Ook wordt bij oplevering getoetst of het bouwwerk aan de eisen van gezondheid en energiezuinigheid voldoet.

Een publieke toelatingsorganisatie houdt toezicht op de werking van het stelsel. Verder wordt de positie van opdrachtgevers en bouwconsumenten versterkt doordat de bouwer meer aansprakelijkheid wordt voor de kwaliteit van het bouwwerk. 

Infographic Kwaliteit en de veiligheid van gebouwen verbeteren

Vergroot afbeelding

In lijn met het wetsvoorstel wordt in het bestuursakkoord benadrukt dat de gemeente het bevoegd gezag blijft. Wel verandert de rol van de gemeente bij vergunningverlening, toeazicht en handhaving. Dat betekent dat de gemeente over alle rapportages kan beschikken en dat de gemeente handhavend kan optreden door bijvoorbeeld de bouw stil te leggen. Dit kan zij doen op basis van signalen van de kwaliteitsborger of derden, maar de gemeenten moet ook zelf kunnen waarnemen, beoordelen en interveniëren.

In het bestuursakkoord zijn verder afspraken gemaakt over grootschalige proefprojecten om voorafgaand aan de invoering van het stelsel alvast ervaring op te kunnen doen en over de ondersteuning van gemeenten bij de invoering.

Minister Ollongren heeft zich ingezet voor dit bestuursakkoord met de VNG om tegemoet te komen aan de bezwaren van de Eerste Kamer. De minister onderstreept daarbij de urgentie van een vernieuwd Bouw- en Woningtoezicht. Door toepassing van nieuwe technieken en gebruik van meer installaties wordt het bouwtoezicht steeds complexer. Daarbij hoort ook een scherpere controle zoveel mogelijk op de bouwplaats zelf.

Ook de Onderzoeksraad voor de Veiligheid concludeerde onlangs in haar rapportage over de ineengestorte parkeergarage in Eindhoven dat de bouwkwaliteit onder druk staat door versnippering van taken en de focus op de laagste prijs in het bouwproces.

Het kabinet streeft ernaar het nieuwe bestel in 2021 in te voeren. Het vernieuwde toezicht geldt in eerste instantie voor eenvoudige bouwwerken in de laagste risicoklasse.