Staatsdeelneming Tennet

Deze lening geeft Tennet een overbrugging en zekerheid voor de financiering van geplande investeringen in het stroomnetwerk. Al enige maanden vinden er intensieve onderhandelingen plaats over de verkoop van TenneT Duitsland aan de Duitse staat. Het is op dit moment niet met zekerheid te zeggen dat het tot een overeenkomst zal komen. Ondertussen moet TenneT fors blijven investeren in de uitbreiding en verzwaring van het elektriciteitsnet. Dit is belangrijk om aan de groeiende vraag naar ruimte op het elektriciteitsnet te kunnen voldoen en alle huishoudens en bedrijven die een nieuwe of zwaardere aansluiting willen aan te kunnen sluiten. Dit is essentieel voor de energietransitie en voor het vestigingsklimaat. Hiervoor moet TenneT financiering aan kunnen trekken. TenneT kan dat zelfstandig doen als de Nederlandse staat een deel van deze financieringsbehoefte invult door meerdere miljarden aan eigen vermogen te storten. Deze storting van eigen vermogen wordt bijna volledig veroorzaakt door de Duitse activiteiten van TenneT en zou ingepast moeten worden in de Rijksbegroting. Gezien de staat van de onderhandelingen en het eerder geformuleerde uitgangspunt dat de Nederlandse staat in beginsel niet stort voor Duitse activiteiten, stort het kabinet in deze situatie bij voorkeur geen kapitaal.

Het alternatief om deze financieringsbehoefte in te vullen is een lening van de staat. Hierdoor is het niet nodig dat het bedrijf, onder de huidige onzekere omstandigheden het komende jaar naar de reguliere obligatiemarkt voor haar financieringsbehoefte voor 2024 gaat en kan TenneT nu al aantonen dat het ook in 2025 in haar gehele financieringsbehoefte kan voorzien.

TenneT betaalt het geleende bedrag volledig terug. De staat ontvangt een marktconforme rente voor het verstrekken van de lening aan TenneT. Deze rente bevat een gebruikelijke kredietopslag voor het kredietrisico. TenneT betaalt niet alleen vergoeding over de bedragen die het daadwerkelijk van de staat zal lenen, maar ook een vergoeding voor het ter beschikbaar stellen van de mogelijkheid om voor in totaal € 25 miljard te lenen.

De lening is marktconform vormgegeven waardoor het voorlopige oordeel is dat de lening als een financiële transactie kwalificeert. Hiermee is de gehele lening niet relevant voor het Economische en Monetaire Unie-saldo (EMU-saldo). Het EMU-saldo is het verschil van inkomsten en uitgaven van de overheid. De marktconformiteit is getoetst door een onafhankelijke adviseur. De uiteindelijke definitieve beoordeling ligt bij het CBS en Eurostat. Zij beoordelen achteraf op basis van de voorschriften van het ESA2010 of er sprake is van een echte lening en/of financiële transactie. Wanneer TenneT gebruik maakt van de lening stijgt de overheidsschuld. Deze daalt weer op het moment dat TenneT de lening aflost.

Het geld komt van de staat en wordt, inclusief marktconforme rente, door TenneT ook weer terugbetaald aan de staat.

Deze lening is nodig, zodat TenneT kan blijven investeren in het Nederlandse en Duitse net. TenneT is wettelijk verplicht deze investeringen te doen. Alle investeringen boven een bepaald bedrag, moeten door de staat als aandeelhouder worden goedgekeurd.

Deze lening is niet vergelijkbaar met de situatie bij KLM. KLM bevond zich door de COVID-19-pandemie in een zeer verslechterde financiële situatie. Voor TenneT geldt dit niet. TenneT is een winstgevend bedrijf. De staat verstrekt deze lening omdat de onderhandelingen over de verkoop van TenneT Duitsland momenteel nog lopen en de staat TenneT zekerheid wil verschaffen dat TenneT in staat is voldoende financiering aan te trekken tot aan het moment dat er een structurele oplossing voor TenneT Duitsland is. Daarom wordt deze lening afgegeven, tegen marktconforme tarieven.   

De minister van Financiën is als aandeelhouder verantwoordelijk voor de continuïteit van TenneT. De minister heeft de Kamer eerder al laten weten de kapitaalbehoefte van TenneT te willen overbruggen, als de eventuele verkoop van TenneT Duitsland op zich laat wachten. Het ter beschikking stellen van de lening vereist goedkeuring door het parlement. De Tweede en Eerste Kamer worden verzocht om voor 1 maart 2024 goedkeuring te verlenen voor de tijdelijke lening.

Zoals bekend, onderzoekt het kabinet of een volledige verkoop van TenneT Duitsland aan de Duitse staat onder acceptabele voorwaarden mogelijk is. Eerder heeft het kabinet de volgende voorwaarden geformuleerd:

1. de continuïteit van de Nederlandse operatie moet gewaarborgd zijn,
2. de belangrijkste synergievoordelen moeten zo veel mogelijk behouden blijven en
3. er moet een overtuigende en marktconforme prijs betaald worden.

De gesprekken met de Duitse staat lopen nog. Daarom kunnen we daarover geen mededelingen doen. Het is op dit moment niet met zekerheid te zeggen dat het tot een overeenkomst zal komen. Het uitgangspunt blijft dat er geen definitief besluit wordt genomen, voordat met de Kamer over de uitkomst van de onderhandelingen van gedachten is gewisseld.