Sterker bibliothekennetwerk: meer en betere vestigingen in heel Nederland
Het bibliothekennetwerk wordt de komende jaren uitgebreid met 42 nieuwe bibliotheekvestigingen. Ook worden er 245 bestaande bibliotheekvoorzieningen verbeterd. Het kabinet heeft voor de tijdelijke regeling om het bibliotheeknetwerk (SPUK) te versterken in totaal € 56 miljoen beschikbaar gesteld. Vandaag krijgen gemeenten die meededen aan de 2de ronde bericht of hun aanvraag is gehonoreerd. Voor deze laatste ronde was € 38,4 miljoen beschikbaar.
In totaal werden in de 1e en 2e ronde 287 aanvragen toegekend om bijvoorbeeld bibliotheken langer open te laten of een volwaardige bibliotheekvestiging te maken van wat nu een afhaalpunt voor boeken is.
Staatssecretaris Fleur Gräper (Cultuur en Media): “We hebben het bibliotheeknetwerk flink versterkt. Daar ben ik ongelofelijk blij om. Want bibliotheken doen zo veel meer dan je op het eerste gezicht denkt. Het is een belangrijke ontmoetingsplaats voor mensen, een plek waar je makkelijk binnen kunt lopen, zo maar voor een kopje koffie, of voor een cursus of digitale hulp als je bijvoorbeeld je belastingaangifte moet doen. Je komt er mensen tegen uit alle hoeken van de samenleving. Het is een plek waar kennis, verhalen en andere perspectieven binnen handbereik liggen. Daarom is het belangrijk dat de bibliotheek voor iedereen bereikbaar is.”
Miljoenen naar bibliotheken
Deze kabinetsperiode zijn er voor het eerst sinds lange tijd miljoenen extra geïnvesteerd in bibliotheken. Voor de tijdelijke regeling is er meer aangevraagd dan het totaal beschikbare budget van € 56 miljoen. Aanvragers die in de 1e ronde buiten de boot vielen, konden in de 2e ronde alsnog meedoen. In de laatste ronde kregen uiteindelijk 63 gemeenten geen subsidie.
Het ministerie van OCW heeft maximaal 80% van de kosten gefinancierd, gemeenten zelf hebben de andere 20% bekostigd. In totaal hebben gemeenten € 13,8 miljoen bijgedragen. Daarmee bedraagt de investering in nieuwe en kwalitatief betere bibliotheken in totaal bijna € 70 miljoen.
Zorgplicht
Door gebruik te maken van de tijdelijke regeling versterken gemeenten het bibliothekennetwerk en bereiden zich voor op de wijziging van de Bibliotheekwet in 2026. Dan gaat een zorgplicht gelden. Dat betekent dat gemeenten de wettelijke taak krijgen om ervoor te zorgen dat inwoners toegang hebben tot een volwaardige bibliotheek. Hiervoor is vanaf 2025 jaarlijks ongeveer € 54 miljoen beschikbaar.
Staatssecretaris Gräper heeft de afgelopen maanden gesproken met de bibliotheeksector, het Interprovinciaal Overleg (IPO) en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) over het invoeren van de zorgplicht.
“Op hoofdlijnen hebben we afspraken gemaakt hoe ieder van ons zorg kan dragen voor een nog sterker bibliothekennetwerk.”
Overgangsregeling
Om gemeenten beter te laten groeien naar de zorgplicht is de inzet om een overgangsregeling in te stellen in 2025 en 2026.
Staatssecretaris Gräper: “Ik onderzoek hoe ik dit het beste kan doen. Ik denk aan een basisbedrag per gemeente dat wordt aangevuld met een bedrag per inwoner. Hiermee worden ook kleinere gemeenten in staat gesteld zich voor te bereiden op de zorgplicht.”
Zie de toekenningen in de eerste en tweede ronde op deze twee kaarten met legenda.