De netto maatschappelijke kostprijs van netcongestie
Netcongestie (file op het stroomnet) raakt bedrijven en burgers in steeds meer regio's en sectoren en levert belemmeringen op voor het tempo van de energietransitie. Door netcongestie kunnen bedrijven zich minder vaak in Nederland vestigen, hun activiteiten uitbreiden, elektrificeren of duurzame elektriciteit terug leveren. De overheid en netbeheerders nemen maatregelen om de problemen aan te pakken, onder meer met het Landelijk Actieprogramma Netcongestie (LAN).
Mitigerende maatregelen stellen bedrijven in staat om, ondanks netcongestie, toch economische toegevoegde waarde te blijven creëren. Het betreft maatregelen zoals energieopslag, vraagverschuiving en decentrale oplossingen zoals lokale opwek (wind, zon, WKK-installaties) en energiehubs. Uit een vervolgonderzoek van Ecorys naar de maatschappelijke gevolgen van netcongestie komt naar voren dat de inzet van deze maatregelen, rekening houdend met de kosten hiervan, de maatschappelijke schade door netcongestie gemiddeld met ongeveer 30% kan verminderen. De maatregelen blijken vooral effectief voor sectoren waarvan het energieverbruik flexibel in de tijd kan worden verschoven én die relatief veel toegevoegde waarde genereren per MWh elektriciteit, zoals hightech en professionele dienstverlening.
Mitigerende maatregelen kunnen relatief vlot worden geïmplementeerd en bieden daardoor snellere verlichting. Voor veel sectoren is het daarom aantrekkelijk om mitigerende maatregelen in te zetten. Ook andere maatregelen worden bekeken om de netcongestieproblematiek te mitigeren. Zo kan met het contracteren en inzetten van bestaande gasgestookte opwek meer ruimte worden gecreëerd voor partijen die op de wachtrij staan voor extra afnamecapaciteit. In het LAN wordt daarom de inzet van gasgestookte opwek verkend. Uit het onderzoek volgen een aantal aanbevelingen, waaronder het ontwikkelen van een gerichte sectorale aanpak binnen het LAN om flexibiliteit te stimuleren. Hier wordt op dit moment in het LAN aan gewerkt via de sectorale aanpak, waarin samen met brancheorganisaties wordt geanalyseerd wat de knelpunten en mogelijkheden bij een branche zijn. Met de Waterschappen en OV-sector zijn al afspraken gemaakt. Verder worden nu gesprekken gevoerd met de Metaalunie, de glastuinbouwsector en de ambachtelijke bakkers. Daarnaast blijkt duidelijk dat netbeheerders meer proactief naar bedrijven moeten communiceren waar en wanneer netverzwaringen plaatsvinden, zodat bedrijven gericht mitigerende maatregelen kunnen inzetten.
In samenwerking met de netbeheerders wordt in het LAN gewerkt aan de doorontwikkeling van de capaciteitskaart. Dit wordt gedaan in de vorm van een visuele weergave van de capaciteitsontwikkeling van de regionale netbeheerders en TenneT, zodat duidelijk wordt wanneer er capaciteit vrijkomt. Vervolgens zal inzicht worden gegeven in welke projectfase een netuitbreiding zit. Op deze manier wordt verder inzicht verschaft in de geplande netverzwaringen.