Beschikbaarheid drinkwater garanderen
Drinkwater is een eerste levensbehoefte. De overheid neemt daarom maatregelen om te zorgen dat er altijd voldoende drinkwater van goede kwaliteit is. Drinkwater wordt gemaakt uit grondwater en oppervlaktewater.
Grondwaterwinningen beschermen
Het gebied waaruit grondwater wordt gehaald heet een waterwingebied. De provincies beschermen de grondwaterwinningen (voor grondwater en duinwater). De provincies nemen de maatregelen op in beleidsplannen. De maatregelen zijn ook belangrijk voor bijvoorbeeld een gemeentelijk rioleringsplan.
Bij het uit de grond halen van grondwater kunnen bestaande en reserve drinkwaterbronnen beschadigd raken. De provincies stellen daarom ook vast waar grondwaterwinning is toegestaan en waar boren en graven (beperkt) verboden is.
De Rijksoverheid beschermt de nationale grondwaterreserves. Dit zijn extra grondwaterbronnen van nationaal belang die gebruikt worden als een tekort aan drinkwater ontstaat. Bijvoorbeeld door klimaatverandering.
Oppervlaktewater beschermen
Oppervlaktewater is het water van meren en rivieren. Oppervlaktewater dat is bedoeld voor drinkwater, moet voldoen aan eisen aan de kwaliteit. Deze eisen staan in het Besluit kwaliteitseisen en monitoring water 2009.
Rijkswaterstaat en de waterschappen zijn waterbeheerders. Zij zorgen dat oppervlaktewater aan de eisen voldoet. Provincies en gemeenten proberen ook te voorkomen dat het oppervlaktewater vervuild raakt. Dat doen ze bijvoorbeeld door in vergunningen eisen te stellen aan het afvalwater dat door bedrijven wordt weggegooid.
Drinkwaterinfrastructuur in goede staat houden
Drinkwaterbedrijven maken investeringsplannen om de drinkwaterinfrastructuur goed te houden. Zoals waterleidingen en zuiveringsinstallaties. Maar ook om in te spelen op ontwikkelingen zoals klimaatverandering en bevolkingsgroei. Provincies en gemeenten beoordelen deze plannen.
Drinkwaterbedrijven moeten de levering van drinkwater kunnen verzekeren. Ook in noodsituaties, bij bijvoorbeeld een overstroming. Hiervoor maken zij leveringsplannen. De Inspectie voor de Leefomgeving en Transport beoordelen de leveringsplannen. Leveringsplannen en investeringsplannen zijn vertrouwelijk en worden elke 4 jaar vernieuwd.
Belasting om zuiniger om te gaan met leidingwater
Leveranciers van leidingwater (drinkwater) betalen leidingwaterbelasting. Zij berekenen de belasting door aan hun klanten. De belasting staat apart op de nota vermeld. Het tarief voor leidingwaterbelastingstaat op de website van de Belastingdienst.
De overheid wil bedrijven en huishoudens met deze belasting stimuleren om zuiniger te zijn met leidingwater.