Verder op weg naar een visie op generatieve AI
De visie op generatieve AI krijgt steeds meer vorm. De visie moet een zo breed mogelijke maatschappelijke basis op zowel lokaal, nationaal en Europees niveau zijn. Daarom vinden er diverse bijeenkomsten plaats om zoveel mogelijk inzichten en meningen op te halen. Bijvoorbeeld over onderwerpen als de impact van generatieve AI op de zorg en ethiek bij het gebruik van generatieve AI. In september is met de zorgsector gesproken over de kansen en risico’s van AI, het kabinet is bijgepraat over de impact van deze technologie en de eerste bijeenkomst heeft plaatsgevonden. Daarnaast zijn de verschillende inzichten getoetst aan een klankbordgroep.
Staatssecretaris Alexandra van Huffelen vatte het samen bij de opening van het academisch jaar van Tilburg University. ‘Generatieve AI heeft de potentie om talloze terreinen ingrijpend te veranderen. En ik vermoed dat het die potentie gaat waarmaken. Maar hoe benutten we deze kansen zo dat we onze publieke waarden blijven beschermen? Dat we geen duimbreed toegeven op het gebied van democratie, privacy, zelfbeschikking, transparantie en veiligheid. Als we willen dat technologie voor iedereen werkt, dan moet deze waardengedreven zijn. Innovatie als streven, maar met onze grondrechten als harde voorwaarden.’
Sectorbijeenkomsten Zorg
Er zijn verschillende sectoren waarin generatieve AI naar verwachting een grote impact zal hebben. Tijdens sectorbijeenkomsten bespreken deskundigen de kansen en zorgen rond AI. Wetenschappers, beleidsmakers, vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven en media schuiven aan.
De sectorbijeenkomst over generatieve AI in de zorg werd georganiseerd samen met de Nederlandse AI Coalitie en het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Zevenentwintig experts stonden stil bij de kansen en bedreigingen die deze nieuwe technologie biedt in de zorg. Aansluitend spraken zij over wat er gedaan moet worden om deze kansen te benutten en de risico's te beperken.
De deelnemers bespraken de kansen voor wetenschappelijk onderzoek, preventieve geneeskunde en verbeterde communicatie met patiënten. De uitdagingen in de zorg zijn groot, en ook hier zou (generatieve) AI oplossingen kunnen bieden: bij het verminderen van administratieve lasten, wachtlijsten en werkdruk. Zodat de kwaliteit van de zorg en het werkplezier voor zorgmedewerkers groter worden.
Bedenkingen en risico’s zijn er ook. De technologie moet betrouwbaar en privacy-vriendelijk zijn en voor iedereen eenvoudig te gebruiken zijn. Een van de belangrijkste conclusies is dat een arts kan nooit vervangen mag worden door alleen techniek.
Uitgangspunt bij het gebruik van AI in de zorg: leren door te doen, en vooral in gesprek met elkaar blijven. Er moet geïnvesteerd worden in talent om gelijke tred te houden met grote bedrijven en de landen om ons heen. We moeten transparant werken en mensen beschermen door waarborgen in wet- en regelgeving in te ontwikkelen om mensen te beschermen. Denk daarbij aan de belangen van iedereen: niet alleen van ziekenhuizen en zorginstellingen, maar ook aan de belangen van (huis)artsen en patiënten.
Naast het gesprek met specialisten in de zorgsector is recent ook het kabinet bijgepraat over generatieve AI. Minister Dijkgraaf zei hierover: ‘We rijden heel hard, maar wel door de mist. Dat maakt het moeilijk om vooruit te kijken’.
Staatssecretaris van Huffelen sprak in haar recente speech over de rol van Europa bij de regulering van (generatieve) AI, en Nederland als mogelijk gidsland. ‘In Europa is een heldere behoefte aan regulering ontstaan (…) Europa loopt daarin voorop, en Nederland daarbinnen zeker ook, om deze regelgeving te maken en te implementeren.’
Burgerbijeenkomst in Wageningen
In de bibliotheek van Wageningen kwamen zo’n 80 burgers bij elkaar voor een avond over generatieve AI. Er ontstond een levendige discussie. Vertegenwoordigers van BZK gaven toelichting op het visietraject en beantwoordden vragen uit de zaal. In break out sessies werden kansen en zorgen over generatieve AI besproken, aan de hand van maatschappelijke uitdagingen: klimaat, democratie, onderwijs en cultuur. Ook was er een sessie over ChatGPT, voor een aantal deelnemers nog onbekend. Dit najaar worden er meer burgerbijeenkomsten gepland. Lees in dit artikel meer over deze bijeenkomst.
Klankbordgroep
De inzichten die zijn opgedaan tijdens de bijeenkomsten worden getoetst aan een klankbordgroep. Deze bestaat uit leden met diverse maatschappelijke perspectieven. Tijdens de bijeenkomst met de klankbordgroep kwamen verschillende onderwerpen aan bod. Het doel is dat de uiteindelijke visie op generatieve AI een zo breed mogelijke maatschappelijke basis heeft. Daartoe moeten we aansluiting vinden met zowel Europese, landelijke als lokale partijen. De klankbordgroep sprak verder over de inhoud. Zorgen zijn er op het gebied van duurzaamheid, ethiek, macht, werken en leren. De balans tussen kansen en risico’s is van belang. In oktober 2023 komt de klankbordgroep opnieuw bijeen.
Elke maand een update op Rijksoverheid.nl
Vanuit het visietraject op generatieve AI volgt op Rijksoverheid.nl elke maand een update over de ontwikkelingen en uitkomsten van de verschillende bijeenkomsten. Wilt u ook actief op de hoogte blijven, meepraten en uw mening geven over generatieve AI? Klik dan hier en bezoek een burgerbijeenkomst bij u in de buurt.