Nieuwsbrief Inburgering nr 37

De mogelijkheden van online onderwijs voor inburgeraars kunnen nog beter worden benut. Het biedt ook kansen voor statushouders die zich nog in een azc bevinden. Dit schrijft minister Karien van Gennip van SZW in de uitvoeringsbrief Inburgering aan de Tweede Kamer. Daarin kondigt ze ook structurele maatregelen aan om een dreigend tekort aan NT2- docenten tegen te gaan. In de Kamerbrief komt de voortgang van diverse onderdelen van de inburgeringspraktijk aan bod.

Het kennisinstituut voor taalontwikkeling ITTA heeft in opdracht van SZW de mogelijkheden van online onderwijs onderzocht. Daaronder wordt verstaan het gebruik van digitale leermiddelen én online lessen. Conclusie is dat online onderwijs in het bijzonder kansen biedt voor hoger opgeleiden. Ook kan het voor minder hoogopgeleiden beter worden benut.

Van belang is dat aan de randvoorwaarden wordt voldaan, zoals de beschikbaarheid van laptops, een rustige werkplek met wifi en adequate digitale vaardigheden van cursisten en docenten. De minister ziet ook kansen voor online onderwijs voor statushouders die zich nog in een azc bevinden. Dit wordt een van de maatregelen voor de ‘vroege start’, waarbij inburgeraars al in het azc aan de slag gaan met inburgering en integratie.
De minister is in gesprek met taalscholen en Blik op Werk over verdere ontwikkeling van digitaal onderwijs.

Docententekort
Blik op Werk heeft op verzoek van de minister een tussentijdse evaluatie uitgevoerd van de maatregelen om een tekort aan NT2-docenten tegen te gaan. Daaruit blijkt dat de (tijdelijke) maatregelen effect hebben.  De minister geeft aan dat er zorgen leven over het NT2-docententekort, maar dat dit op landelijk niveau nog niet heeft geleid tot een onwerkbare situatie. Tegelijkertijd kondigt ze structurele maatregelen aan om het aanbod op peil te houden.

Diverse onderwerpen
In de uitvoeringsbrief Inburgering komt een veelvoud aan onderwerpen aan bod, waaronder de vroege start, een wijziging van het wetsartikel over financieel ontzorgen en een onderzoek naar ervaringen van inburgeraars met de Wi2021.

Meer informatie over online onderwijs, het aanbod van NT2-docenten en andere onderdelen van de inburgeringspraktijk vindt u in de genoemde onderzoeken en de uitvoeringsbrief Inburgering.

DUO gaat de werkwijze voor het terugvorderen van leningen en innen van boetes bij statushouders onder de Wi2013 tijdelijk aanpassen. Aanleiding zijn vragen die de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (ABRvS) heeft gesteld aan het Europese Hof van Justitie.  De ABRvS wil weten of de inburgeringsplicht en het boetebeleid voor statushouders onder de Wi2013 in lijn zijn met het artikel in de Europese Kwalificatierichtlijn over toegang tot integratieprogramma’s.

Aanleiding voor de vragen is de zaak van een statushouder die bij de ABRvS die bezwaar had gemaakt tegen een boete. Onder de Wi2013 kunnen statushouders een lening bij DUO afsluiten voor de kosten van inburgering. Ze krijgen de lening kwijtgescholden als ze binnen de termijn van 3 jaar hun inburgeringstraject voltooien. Lukt het niet om tijdig gereed te zijn, dan kan DUO de lening terugvorderen en een boete opleggen. Daarbij wordt rekening gehouden met de financiële draagkracht van de statushouder.

Toegang tot integratie
De ABRvS vraagt aan het Hof of deze praktijk wel in lijn is met de Europese Kwalificatierichtlijn. Die verplicht EU-lidstaten om asielstatushouders toegang te bieden tot passende integratieprogramma’s of te zorgen voor omstandigheden waaronder die toegang gewaarborgd is. De vragen van de ABRvS zijn op 15 maart 2023 gepubliceerd.

Bezwaarzaken aanhouden
In afwachting van de uitspraak is het gebruikelijk om in de uitvoering geen onomkeerbare besluiten te nemen. DUO houdt daarom de relevante bezwaarzaken aan. Ook geeft de Dienst tot aan de uitspraak van de ABRvS geen uitvoering aan besluiten die kunnen raken aan de uitspraak.

Pauzering innen boetes
Dit houdt in dat DUO doorgaat met het nemen van besluiten bij verwijtbare termijnoverschrijding van asielstatushouders onder de Wi2013. Maar het invorderen van boetes en het innen van leningen, op grond van de besluiten die zijn genomen op of na 15 maart 2023, wordt gepauzeerd.  DUO start de andere werkwijze in maart 2024, aangezien het enige tijd kost om de systemen en processen aan te passen.

De aanpassingen zijn van kracht totdat er een uitspraak van de ABRvS is na beantwoording van de vragen door het Hof. De uitspraak wordt in de loop van 2024 verwacht.

Meer informatie vindt u op de website van DUO (voor ketenpartners en inburgeraars) en in de uitvoeringsbrief inburgering aan de Tweede Kamer.

Eigen medewerkers van bedrijven helpen hun anderstalige collega’s met de Nederlandse taal. De taalbuddy’s krijgen hiervoor een training, oefenmateriaal en begeleiding. Zie hier het concept van ‘Taalbuddy’s op het werk’, onderdeel van het landelijke project Taal met collega’s. Geïnteresseerde werkgevers kunnen zich aanmelden bij de stichting Het Begint met Taal.

De stichting vierde onlangs het 15-jarig bestaan tijdens een congres in Rotterdam, bijgewoond door koningin Máxima. Zij onderschreef het belang van taalbuddy’s. Er werd een filmpje vertoond van Ikea Utrecht waar al taalbuddy’s voor statushouders actief zijn. De anderstalige medewerker was enthousiast over de laagdrempelige en informele begeleiding van collega’s. Het gaf hem meer zelfvertrouwen bij het contact met klanten.

Landelijk project
Er zijn al verschillende lokale initiatieven met taal op de werkvloer. Er komt nu een landelijk project onder de noemer Taal met collega’s. De stichting Het Begint met Taal, waarbij vrijwilligersorganisaties voor taalcoaching zijn aangesloten, gaat dit project aanvoeren.

Het voorziet in een landelijke infrastructuur voor de lokale initiatieven. Zo komen er landelijke middelen voor de werknemers die hun anderstalige collega’s gaan begeleiden, zoals oefenmateriaal en trainingen (fysiek of online). De lokale taalcoachingorganisatie helpt hen daarbij.

Portaal voor werkgevers
Het Begint met Taal wil het aantal deelnemende bedrijven flink uitbreiden. Voor werkgevers is een apart portaal ingericht op de website van Het begint met taal. Refugee Talent Hub, een organisatie die bemiddelt tussen werkgevers en statushouders, heeft medewerking toegezegd.

Door eigen werknemers als taalcoach in te zetten wordt het contact tussen collega’s verstevigd en kunnen nieuwkomers beter functioneren op hun werk, zei directeur Sylvia de Groot Heupner van Het Begint met Taal tijdens het congres.

Het project is op 1 januari 2024 van start gegaan en gaat 2 jaar duren. Het Begint met Taal krijgt hiervoor financiële ondersteuning van het ministerie van SZW. Uiteindelijk is het de bedoeling dat het aanbod van Taal met collega’s onderdeel wordt van de bedrijfsvoering van ondernemingen.

Verschillende gemeenten en organisaties zien de maatschappelijke diensttijd (MDT) als een goede aanvulling op het inburgeringsbeleid om de integratie van jonge nieuwkomers in de samenleving te bevorderen. Gemeente Hoeksche Waard en Stichting Werkshop in Dordrecht hebben er onlangs een geslaagd project mee uitgevoerd. In november is een nieuwe, landelijke subsidieronde opengesteld voor kortlopende MDT-projecten.

Stichting Werkshop, die mensen helpt met participatie en talentontwikkeling, kreeg in de gaten dat jongeren in het azc in ’s-Gravendeel weinig om handen hadden. Samen met de gemeente Hoeksche Waard, waartoe ’s- Gravendeel behoort, is de stichting het project Van COA naar CAO gestart afgelopen voorjaar. Beide partijen vonden een MDT-project heel passend, omdat dat talentontwikkeling, verbreding van het netwerk en vrijwilligerswerk voor jongeren tot 30 jaar stimuleert.

Inwoners activeren
Directeur Mayhar Zarrinphaker van Stichting Werkshop vertelt: “De locatie ligt vrij afgelegen waardoor de bewoners best geïsoleerd kunnen raken. We vonden het belangrijk om dit project samen met de gemeente Hoeksche Waard op te pakken en iets te betekenen voor deze mensen. Een kortdurend MDT-traject paste hier goed bij. Bij de afdeling Inburgering van de gemeente was er een behoefte om de inwoners van het azc te activeren. Zeker nu het langer duurt voordat mensen met een verblijfsvergunning zelfstandige woonruimte krijgen. Het is heel erg jammer als deze inwoners in een wachtstand komen te staan.”

De activiteiten voor Van COA naar CAO in en buiten het azc waren afgestemd op de wensen van de circa 70 deelnemers. Er waren onder meer workshops over onderwijs in Nederland, de arbeidsmarkt en verkeerstheorielessen. De sportactiviteiten, waaraan ook oudere bewoners van het azc meededen, sloegen heel goed aan. Ook organiseerde Stichting Werkshop een vrijwilligersactie waarbij de jongeren in de tuin werkten van het lokale initiatief Plukhoek Mookhoek.

Sociale cohesie
De deelnemers waren enthousiast. ‘Zo kan ik even de dagelijkse problemen vergeten’, was een van de reacties. Ook was het bevorderlijk voor de sociale cohesie binnen het azc. Renata van Tilborgh, adviseur inburgering bij gemeente Hoeksche Waard, zegt: “Het is een mooi MDT-traject voor inburgering, zeker nu het verblijf op het azc langer wordt. Het maakt mensen actief en ze leggen contacten buiten het azc.”

MDT-kort traject
Als enige obstakel van een MDT-traject voor deze doelgroep noemen Mayhar en Renata de regelmatige overplaatsing van (jonge) asielzoekers en statushouders naar een ander azc of naar een gemeente in een andere regio. Voor deze jongeren is daarom een MDT-kort traject een goede uitkomst. Dat heeft een duur van maximaal 3 maanden. Met zo’n MDT-kort traject kunnen gemeenten en andere organisaties kennismaken met maatschappelijke diensttijd en krijgen jongeren de kans er ervaring mee op te doen.

Op 13 november is een nieuwe subsidieronde voor deze trajecten opengesteld. Gemeenten, maatschappelijke organisaties en onderwijsinstellingen kunnen een aanvraag indienen tot en met 11 april 2024 via ZonMw, die deze subsidieregeling uitvoert. Voor meer informatie, zie het recente nieuwsbericht van ZonMw.

Toekomstperspectief
Een inventarisatie van de trajecten laat zien dat ongeveer een vijfde van de aanbieders inzet op de combinatie met inburgering. De ministeries van OCW en SZW bekijken hoe die combinatie verder kan worden versterkt. Gemeente Hoeksche Waard kijkt in ieder geval naar een vervolg van het project.
Voor meer informatie over MDT, zie Doemeemet MDT.nl.

Instellingen die de onderwijsroute aan inburgeraars aanbieden, dienen hiervoor een diploma-erkenning te hebben. Die kunnen ze aanvragen bij DUO.

Volgens de wetgeving moet de aanbieder van de onderwijsroute aan bepaalde eisen voldoen om de onderwijsroute aan te mogen bieden. Als een gemeente de route inkoopt bij een instelling, dan dient deze te beschikken over diploma-erkenning (artikel 8, tweede lid, Wi2021). Als de erkenning nog niet rond is, dan is er formeel nog geen sprake van een onderwijsroute. De gemeente mag formeel nog geen inburgeraars laten starten met de onderwijsroute op deze instellingen.

Uitzondering hierop zijn de activiteiten die vanuit de SPUK onderwijsroute worden aangeboden ter overbrugging van het ontbreken van aanbod. Deze kunnen er bijvoorbeeld voor zorgen dat de onderwijsroute, zodra eenmaal gestart, sneller of makkelijker kan worden doorlopen.

Inburgeringsplicht
Het ministerie van SZW verzoekt gemeenten alert te zijn dat onderwijsinstellingen diploma-erkenning verkrijgen. Want als de instelling de erkenning niet heeft en inburgeraars toch de onderwijsroute volgen, dan is er formeel niet voldaan aan de inburgeringsplicht.

Meer informatie over de diploma-erkenning is te vinden op de vraagbaak taalschakeltrajecten. Nog vragen? Mail naar postbusinburgering@minszw.nl.

'Maak gebruik van afbeeldingen tijdens gesprekken met inburgeraars. Laat inburgeraars een portfolio maken van hun participatieactiviteiten.’

Deze tips en nog veel meer adviezen over de communicatie tussen contactpersonen van gemeenten en inburgeringsplichtige nieuwkomers staan op de site van Divosa. Ook heeft de organisatie het werkblad vernieuwd dat klantmanagers kunnen gebruiken bij het contact met deze cliënten. Het is in 5 talen beschikbaar en te downloaden vanaf de website van Divosa.

Studerende inburgeraars van 18 jaar en ouder hebben recht op een aanvullende studiebeurs. De hoogte daarvan is onder meer afhankelijk van het inkomen van de wettige ouders. Daar kan in bepaalde gevallen van worden afgeweken, meldt DUO.

De student kan DUO vragen het inkomen van één of beide ouders buiten beschouwing te laten. De voorwaarden hiervoor staan op de site van DUO.

De Dienst verzoekt onderwijsinstellingen en maatschappelijke organisaties dit binnen de organisatie of netwerk onder de aandacht te brengen, zodat studenten krijgen waar ze recht op hebben.

Dit is een uitgave van het team Inburgering, directie Samenleving en Integratie, ministerie van SZW.

Vragen, opmerkingen of ideeën over deze nieuwsbrief?
Mail naar postbusinburgering@minszw.nl.

Meer informatie over inburgering
Rijksoverheid.nl.
Inburgeringsketen - informatie voor ketenpartners, inclusief vraagbaak
De Wet inburgering in vraag en antwoord.