Nieuwsbrief Grensoverschrijdende Samenwerking

Voorwoord

In de afgelopen maanden zijn er weer veel ontwikkelingen geweest op het gebied van grensoverschrijdende samenwerking met de buurlanden. Op dinsdag brachten Koning Willem-Alexander en minister Knops een bezoek aan Venlo in het kader van grensoverschrijdende samenwerking en digitale inclusie. Afgelopen maandag werden de convenanten voor de financiering van de grensinfopunten 2020 ondertekend. Daarnaast vonden op 2 oktober de derde regeringsconsultaties tussen Nederland en Duitsland plaats in Berlijn, waarbij onder meer de grensoverschrijdende samenwerking tussen Nederland en Duitsland werd besproken. Ook waren er in de afgelopen maanden verschillende jongerenevenementen in de grensregio. Verder blikken we in deze nieuwsbrief terug op enkele andere hoogtepunten uit de afgelopen periode en maken van de gelegenheid gebruik om u te attenderen op enkele recente publicaties en kamerbrieven.

Team GROS

Werkbezoek: Koning Willem-Alexander en minister Knops bezoeken Fontys Hogeschool en Bibliotheek Venlo

Op dinsdag brachten Koning Willem-Alexander en minister Knops een bezoek aan Fontys Hogeschool en de Bibliotheek in Venlo. Het bezoek stond in het teken van samenwerking tussen Nederland en Duitsland in de grensregio. Ook werd er aandacht besteed aan digitaal meedoen.  

Tijdens het eerste gedeelte van de ochtend spraken de Koning en minister bij Fontys Venlo met directeuren, bestuurders, ondernemers en studenten over de betekenis van onderzoek en onderwijs voor de grensregio Limburg-Niederrhein. Verschillende grensoverschrijdende projecten en initiatieven die de Duits-Nederlandse economische samenwerking in de grensregio versterken werden toegelicht. Het project LOGwear werd gepresenteerd, hierbinnen wordt onderzoek gedaan naar draagbare elektronische apparaten (wearables) die het logistieke proces van MKB-ondernemers kunnen verbeteren. Daarnaast werd er gesproken met deelnemers van het High Potentials Crossing Borders Project. Via dit project laten mentoren studenten kennismaken met de grensoverschrijdende arbeidsmarkt en de daar gevestigde bedrijven.

Het tweede gedeelte van het werkbezoek vond plaats in de Bibliotheek van Venlo. Hier spraken de Koning en minister met docenten en leerlingen van het Valuascollege, een middelbare school die voortrekker is in het taalonderwijs Duits. Hierna was er aandacht voor digitale ondersteuning bij digitaal contact met de overheid door BZK, bibliotheken en publieke dienstverleners. De Bilbiotheek Venlo is één van de 15 Informatiepunten Digitale Overheid. Het Informatiepunt helpt mensen met vragen over bijvoorbeeld huurtoeslag, zorg en DigiD. Hiermee wordt gezorgd dat iedereen mee kan doen in de digitale samenleving, ook worden er gratis cursussen aangeboden om mensen digitale vaardigheden aan te leren.

Werkbezoek Koning en Minister Venlo 3
Beeld: ©Kick Smeets/ Ministerie BZK 2019 / Kick Smeets/ Ministerie BZK 2019

Werkbezoek Koning Willem-Alexander en minister Knops aan Venlo

Werkbezoek Koning en Minister Venlo 1
Beeld: ©Kick Smeets/ Ministerie BZK 2019 / Kick Smeets/ Ministerie BZK 2019

Werkbezoek Koning Willem-Alexander en minister Knops aan Venlo

Werkbezoek Koning en Minister Venlo2
Beeld: ©Kick Smeets/ Ministerie BZK 2019 / Kick Smeets/ Ministerie BZK 2019

Kabinet investeert in dienstverlening grensinfopunten

Vanaf 2020 gaat het kabinet de grensinfopunten financieel ondersteunen. Afgelopen maandag vond de formalisering van de financieringsafspraken plaats in Nijmegen door middel van het ondertekenen van convenanten door staatssecretaris van Ark van SZW en de verantwoordelijke bestuurders uit de grensregio's. De tien grensinfopunten (ook wel GIP’s genoemd) vormen een netwerk langs de gehele grens waarin overheden uit Nederland, Duitsland en België samenwerken om burgers en bedrijven te informeren over wat er bij komt kijken als je wilt gaan werken, ondernemen of studeren aan de andere kant van de grens. Meer dan 20.000 Nederlanders pendelen dagelijks voor werk tussen Nederland en Duitsland of België. Daarnaast werken er bijna 80.000 mensen uit de buurlanden in Nederland. En duizenden mensen wonen vlak over de grens. Zij komen vaak voor allerlei dilemma's te staan: de regels voor bijvoorbeeld pensioenopbouw, belastingen, sociale zekerheid, onderwijs en diploma’s verschillen per land en het is het vaak niet duidelijk wat wonen of werken over de grens betekent voor iemands persoonlijk situatie. Voor al deze kwesties kunnen mensen terecht bij de GIP's.

In januari 2017 hebben SZW en BZK samen met de bestuurders in de grensregio’s in het Actieteam Grensoverschrijdende Economie en Arbeid afspraken gemaakt over de structurele financiering van de grensinformatiepunten. De financiering was tijdelijk georganiseerd via het INTERREG-fonds van de EU en cofinanciering van deelnemende overheden. Zowel ambtelijk als bestuurlijk zijn hierover door BZK en SZW gesprekken gevoerd met de betrokken overheden in de grensregio en met onze buurlanden. Hierdoor financiëren de overheden (Rijk, provincies en gemeenten) in Nederland en in de buurlanden deze grensinformatiepunten nu structureel. De bijdrage vanuit de Rijksoverheid is 1 miljoen per jaar vanuit SZW. Ook wordt er eenmalig 9 ton beschikbaar gesteld voor de kwaliteitsverbetering van de GIP's.

Onder andere de provincie, SVB, UWV, Belastingdienst CAK en partnerorganisaties in Duitsland en België werken samen in de grensinfopunten. Er zijn loketten in Terneuzen, Maastricht, Bergen op Zoom, Baarle Nassau, Eindhoven, Bad Nieuweschans en, over de grens, in Aachen-Eurode, Mönchengladbach, Kleef en Gronau. Voor meer informatie kunt u terecht bij de website www.grensinfo.nl 

GIP's
Beeld: ©Min SZW

Regeringsconsultaties Nederland - Duitsland 2 oktober

Op 2 oktober vonden in Berlijn de derde regeringsconsultaties tussen Nederland en Duitsland plaats. Staatssecretaris Knops sprak onder andere met minister Seehofer en met staatssecretaris Kerber over grensoverschrijdende samenwerking, dat sinds kort bij het Bundes Ministerium für Inneres, Bau und Heimat is belegd. Lees hier de kamerbrief over de regeringsconsultaties.

Onbegrensd: uitwisseling van jongeren via sport- en cultuurevenementen

Via het programma ‘Onbegrensd’ geeft BZK een impuls aan jongerenuitwisseling over de grens door sport- en cultuurevenementen. Hiermee wordt aandacht gevraagd voor elkaars taal en cultuur en de vele mogelijkheden die er zijn om te leren of te werken in het buurland.

Recente ‘Onbegrensd’ evenementen in de grensregio

De afgelopen tijd hebben diverse evenementen langs de grens plaatsgevonden waar Onbegrensd heeft bijgedragen aan de tot standkoming ervan. Zo vond er in het weekend van 23 en 24 augustus een grensoverschrijdend TOP voetbaltoernooi plaats in Horst aan de Maas. Spelers onder de 10 jaar uit Duitsland, Nederland, België en het Verenigd Koninkrijk streden tegen elkaar in het TOP U10 voetbaltoernooi en namen deel aan verschillende interculturele activiteiten. De jongeren logeerden in gastgezinnen, waar ze de buurtaal en –cultuur goed leerden kennen. Staatssecretaris Knops had zelf ook vier spelers over de vloer.

Daarnaast vond van 28 september tot 6 oktober in Enschede “Die Tolle Woche” plaats, een week die in het tekenen stond van evenementen voor en over grensoverschrijdende samenwerking tussen Nederland en Duitsland. Om jongeren aan beide kanten van de grens enthousiast te maken over elkaars taal en cultuur was er dit jaar voor de tweede keer het jeugdevenement “Feierzeit” georganiseerd. 

Wat betekent de grens voor jongeren en wat hoe zien zij de verschillen en overeenkomsten tussen Nederland en België? Een groep van 20 Nederlandse en Vlaamse jongeren zocht dit uit en maakten hier een film over die op 18 oktober in première ging tijdens het Tegenstroom Internationaal Filmfestival in Oostburg.

Op 11 oktober werd er het grensoverschrijdend symposium Dorp zoekt trekkers! georganiseerd. Op deze dag werd er gesproken over de rol die er voor jongeren in de Euregio is weggelegd om hun dorp vitaal te houden.

Op 8 november vond het klimaatevenement Walk yr Talk – Save the earth! plaats in Kerkrade. Op deze dag konden Nederlandse en Duitse jongeren in de debat gaan met elkaar en deskundigen over klimaatverandering. Daarnaast waren er verschillende interculturele en muzikale activiteiten voor de jongeren met betrekking tot klimaat.

Op 9 november gaf het Euregio jeugdorkest in het kader van het programma ‘Onbegrensd’ een concert in Tilburg en op 10 november traden zij op in Turnhout (België). Dit 90-koppig symfonieorkest biedt getalenteerde jongeren uit Vlaamse en Nederlandse muziekacademies en conservatoria de kans om in intercultureel orkestverband te musiceren en podiumervaring op te doen.

Wij streven ernaar om een goede spreiding van evenementen langs de grens te creëren. Benieuwd naar de mogelijkheden? Of op zoek naar meer informatie? Neem dan een kijkje op de website: www.kijkenoverdegrens.nl.

Mach-mit-Mobil

In samenwerking met DIA (Duitsland Instituut Amsterdam) en de actiegroep Duits rijdt de Mach-mit-Mobil sinds eind september weer door het land en bezoekt verschillende scholen en ROC’s om te vertellen over de Duitse taal, het land en alle voordelen die kennis van de Duitse taal en cultuur later met zich meebrengen op de arbeidsmarkt. De Mach-mit-Mobil is bij verschillende evenementen in de grensregio vanuit ons programma ‘Onbegrensd’ aanwezig.

onbegrensd dia
Beeld: ©DIA

Subsidieregeling jongerenevenementen voor eerste helft 2020

Voor grensoverschrijdende jongerenevenementen in het kader van het programma ‘Onbegrensd’ komt binnenkort een subsidieregeling online waardoor ook na 2019 jongerenevenementen gesubsidieerd kunnen worden. Houd voor meer informatie onze website: www.kijkenoverdegrens.nl in de gaten. 

Indien u belangstelling heeft kunt u een mail sturen naar onbegrensd@minbzk.nl. Er wordt dan contact opgenomen om de voorwaarden te bespreken.

Leidraad Grenseffecten

Zoals toegezegd aan de Tweede Kamer, in antwoord op de motie Van der Molen c.s., is een leidraad grenseffecten opgesteld. Hiermee wordt bevorderd dat bij de ontwikkeling van nieuw beleid en wetgeving vroegtijdig rekening wordt gehouden met mogelijke grenseffecten. Deze leidraad is toegevoegd aan het Integraal afwegingskader IAK en vanaf heden voor gebruik beschikbaar op de website. Klik hier om de leidraad te bekijken.

Grensstatistieken: open data portal vanaf heden online beschikbaar

Onbekend maakt onbemind. Het gebrek aan bewustzijn van de kansen net over de grens is volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken een grote uitdaging waar we gezamenlijk, met lokale en regionale partijen, oplossingen voor moeten zoeken. Het begint met data.

Om succesvol grensoverschrijdend beleid te kunnen voeren zijn dus feiten en cijfers over de situatie aan beide zijden van de grens nodig. De statistische instituten van Noordrijn-Westfalen (IT.NRW) en Nederland (CBS) werken sinds een paar jaar samen aan een Interreg-project om grensoverschrijdende arbeidsmarktdata als open data, middels een internetportaal, beschikbaar te stellen. Vanaf vandaag is het open data portal online en via deze link te vinden.

Nut en noodzaak van structureel beschikbare grensstatistieken wordt verder onderzocht middels twee use cases, in samenwerking met lokale en regionale partners (regio Zuid-Limburg/Aachen en de regio Oost-Nederland/Münster). Het doel is om te laten zien hoe je van de data in het portal bruikbare informatie maakt voor lokale en regionale overheden aan de grens. Hiermee kunnen overheden zien welke beleidsmaatregelen werken en welke niet. De ervaringen kunnen mogelijk als voorbeeld dienen voor andere regio’s. De use cases komen eind 2019 beschikbaar.

Waardering van beroepskwalificaties: waar kun je aan de slag?

Roadmaps en factsheets voor de erkenning van kwalificaties voor kansrijke beroepen

Het B-solutions project ‘Roadmaps en factsheets voor de erkenning van kwalificaties voor kansrijke beroepen’, uitgevoerd door ITEM, is eind oktober afgerond en gepubliceerd in de vorm van roadmaps en factsheets. De roadmaps zijn gericht op de eerstelijnondersteuners zoals werknemers van Grensinfopunten en arbeidsbemiddelaars, de factsheets bevatten informatie voor de burgers. Deze praktische documenten geven inzicht in de diplomaerkenning over de grens van de beroepen fysiotherapeut, leraar, verzorgende IG en zijn samengesteld in het licht van het in 2018 gelanceerde initiatief B-solutions van de Europese Commissie.

Dubbele kwalificering = dubbele kansen

In het project 'Dubbele kwalificering = dubbele kansen' is er voor vier technische beroepen in het MBO gekeken naar de mate waarop deze opleidingen aansluiten bij de verwachting aan werknemers in het buurland. Daarbij is alleen een vergelijking gemaakt tussen Nederland en Duitsland. Het gaat daarbij om de beroepen als monteur en constructiemedewerker.

Het doel van de vergelijking was om het barrière-effect van de grens tussen Nederland en Duitsland te verminderen. Door de overeenkomsten en verschillen van de opleidingen transparant te maken voor werkgevers en werknemers, zou de drempel verlagen om in het buurland te werk te gaan. Daarbij is ook de samenwerking gezocht met bijvoorbeeld de Handwerkskammer (Kamer van Ambachten) in Duitsland en in Nederland met het SBB. Zij zullen de resultaten gebruiken voor erkenningsprocedures.

Voor meer informatie over het project, klik hier

Speech staatssecretaris Knops Dies Open Universiteit Heerlen

Ter gelegenheid van de 35e Dies Natalis van de Open Universiteit Heerlen sprak staatssecretaris Knops over de kracht van de grensregio's. Lees hier de volledige speech terug.

ITEM conferentie over grensoverschrijdende samenwerking

Op 21 en 22 november vond de vijfde jaarconferentie van ITEM plaats in Enschede. Hoogtepunten waren de best cases over grensoverschrijdende samenwerking bij veiligheid en zorg, en de presentatie van de jaarlijkse grenseffectenrapportage van ITEM. Er waren diverse bijdragen en presentaties over ander andere grensoverschrijdende zorg, veiligheid en grensstatistieken. Lees hier meer over de conferentie en grenseffectenrapportage.

Nieuws uit de grensregio

Vincent Pijnenburg benoemd tot lector Cross-Border Business Development

Op 20 november is Vincent Pijnenburg officieel benoemd tot lector Cross-Border Development. Met 29 jaar is hij de jongste hogeschoolprofessor van Nederland. Tijdens de officiële installatie hield Pijnenburg een lectorale rede over grensoverschrijdend zakendoen in het Nederlands-Duitse grensland. Op de Fontys Hogeschool zet hij zich al jaren in voor betere grensoverschrijdende samenwerking.

Prijs Sail of Papenburg voor kunst- en cultuurproject taNDem

Op vrijdag 22 oktober vond de prijsuitreiking van de “Sail of Papenburg” plaats tijdens de jaarlijkse conferentie van de Werkgemeenschap van Europese Grensgebieden (WVEG) in Dresden. Deze prijs wordt elk jaar uitgereikt voor verschillende thema’s binnen grensoverschrijdende samenwerking. De jury kende het kunst- en cultuurproject taNDem van de EUREGIO de 2e prijs toe. TaNDem verleent subsidies aan projecten van Nederlands-Duitse kunstenaarstandems. Dit jaar was het motto van de “Sail of Papenburg” 'Grensoverschrijdende cultuur, vertrouwen creëren over de grenzen heen’. De jury heeft de prestaties beoordeeld op het gebied van de culturele samenwerking in de grensregio’s.

EUREGIO Youth Parliament wint Youth Battle

Op 15 november kwamen Nederlandse en Duitse jongeren bijeen om te brainstormen over grensoverschrijdende samenwerking. Tijdens deze tweede editie won een Nederlands-Duitse groep de Youth Battle met hun idee: het EUREGIO Youth Parliament. Met het prijzengeld van €5.000,- gaat de groep het komende jaar een platform oprichten waar jongeren regelmatig bijeenkomen om grensoverschrijdende initiatieven te realiseren.

Samen vieren op de grens met de Grensztafel

Op 20 oktober konden Duitse en Nederlandse burgers met elkaar eten, drinken, plezier maken en in gesprek gaan op de letterlijke grens op het industrieterrein Vreden-Gaxel. Op deze dag was de boodschap: De grens scheidt ons niet langer van elkaar, maar verbindt ons.

Het belang van streektalen

Op 6 november vond het streektalensymposium plaats. Hier heeft minister Knops het convenant Limburgs ondertekent. Samen met het eerdere convenant voor het Nedersaksisch wordt ingezet op de verdere ontwikkeling, behoud en stimulering van de talen.

Bodem in de Euregio Maas-Rijn geschikt voor Einstein Telescope

Volgens de resultaten van een onderzoek dat het Nationale Instituut voor subatomaire fysica (Nikhef) op 3 oktober heeft gepresenteerd is de bodem van het grensgebied rond Zuid-Limburg geschikt voor de Einstein Telescope (ET). Verdere metingen zullen de komende tijd moeten bevestigen dat de bodem definitief trillingsarm genoeg is, een van de belangrijkste voorwaarden voor de ET. Naast de geschiktheid van de bodem is de aanwezigheid van een aantal top onderzoeksinstituten in de euregio belangrijk argument voor de voorbereiding van een kandidatuur. In 2018 hebben wetenschappelijke instituten uit de gehele Euregio Maas-Rijn (waaronder  UM en RWTH Aken) een samenwerkingsovereenkomst getekend om in samenwerking met onder andere Nikhef tot een gezamenlijke kandidatuur te komen. De Einstein Telescope is een innovatieve meetinstallatie waarmee zwaartekrachtgolven gemeten kunnen worden, ermee kan onder andere onderzoek naar de ‘Big Bang’ gedaan worden. Of er uiteindelijk een kandidatuur en daarmee eens kans op financiering met Europese middelen komt is een afweging op nationaal niveau. in december 2018 en mei 2019 heeft minister van Engelshoven de Kamer over de stappen geïnformeerd die het kabinet tot nu toe heeft genomen. Uiteindelijk zal een Kabinetsbesluit komen over de vraag of het Kabinet een kandidatuur ondersteunt.

De website voor de Einstein Telescope is sinds kort niet alleen beschikbaar in het Nederlands, maar ook in Duits, Frans en Engels.

Aankondigingen

Op 5 februari vindt het Symposium ”Zorg Verbindt -  grensoverschrijdende gezondheidszorg in de Euregio Rijn-Waal” plaats van 12:00 uur tot 17:30 uur in Nijmegen. Klik hier voor meer informatie.