Letterlijke tekst persconferentie na ministerraad 4 november 2022
Letterlijke tekst van de persconferentie van minister-president Rutte na afloop van de ministerraad op 4 november 2022. Bekijk de hele persconferentie via YouTube.
Inleidend statement minister-president Rutte
Goedemiddag. Vandaag voorafgaand aan de ministerraad zijn we begonnen met de eerste bijeenkomst van de Nationale Veiligheidsraad. En daar hebben we gesproken over economische veiligheid en weerbaarheid. Nederland is een open en internationaal georiënteerd land. Tegenover deze openheid staat een grote en ook groeiende kwetsbaarheid voor bijvoorbeeld statelijke dreigingen, ongewenste beïnvloeding, verstoring van vitale infrastructuur en ook militaire dreigingen. En dat vraagt om een gecoördineerde aanpak tussen ons binnenlands, maar ook buitenlands, en het hele beleid ten aanzien van het binnenland en het buitenland. Vandaar dat in het coalitieakkoord is opgenomen om een Nationale Veiligheidsraad in te stellen waar we dit soort onderwerpen in samenhang kunnen bespreken. Naast strategische besprekingen, is de Nationale Veiligheidsraad ook bedoeld om in tijden van crises, nationaal of internationaal, ook snel bijeen te kunnen komen. Daarmee kan op elk moment door mij in mijn hoedanigheid als minister-president deze club bijeen worden geroepen wanneer een actueel onderwerp of een internationale gebeurtenis daarom vraagt.
In de ministerraad hebben we aansluitend onder meer gesproken over de ontwikkelingen in Oekraïne. De oorlog daar heeft niet alleen vreselijke consequenties voor de inwoners van het land zelf, denk ook aan de recente grootschalige Russische aanvallen op de water- en elektriciteitsvoorziening met, laten we duidelijk zijn, grote gevolgen voor het dagelijks leven van heel veel mensen in Oekraïne. Daarnaast heeft het heeft ook een grote impact op de geopolitieke verhoudingen. Op hardhandige wijze worden wij, zeker in het westen, waar oorlog lang een ver-van-ons-bed show leek te zijn, eraan herinnerd dat vrede en veiligheid geen vanzelfsprekendheden zijn, ook niet vlakbij onze voordeur. Het is en blijft van groot belang dat we Oekraïne blijven steunen, humanitair, militair en ook financieel. En we moeten er ook voor zorgen dat we de druk houden op Rusland, bijvoorbeeld door middel van onze internationale sancties. Vandaag hebben we de eerste aanzet gemaakt voor modernisering van het Nederlandse sanctiestelsel. Nu het ernaar uitziet dat de sancties langere tijd van kracht zullen zijn is het nodig om ook deze stap weer te zetten.
Dan, de oorlog werpt ook een schaduw op de VN-klimaatconferentie die volgende week begint in Sharm-el-Sheik in Egypte, de zogenaamde COP27. Door de geopolitieke spanningen, niet alleen door de oorlog in Oekraïne, maar ook door de verslechterde relatie tussen China en de Verenigde Staten, staat die top onder druk. En tegelijkertijd is het urgenter dan ooit om snel afspraken te maken over het vraagstuk van de internationale mondiale klimaataanpak. Je zou kunnen zeggen: die is eigenlijk nog nooit zo groot geweest als op dit moment. Overal ter wereld zien we op dit moment extreme weersomstandigheden zoals hittegolven, bosbranden en overstromingen die enorme gevolgen hebben voor deze landen, maar ook voor onze biodiversiteit en ertoe bijdragen aan een enorme vervuiling. De meest recente rapporten en bevindingen van het VN-klimaatpanel, het IPCC, maar ook de WMO, dat is de... zeg maar het wereldwijde KNMI, die maken duidelijk dat we geen tijd te verliezen hebben. Een lichtpuntje is dat het volgens het IPCC mogelijk is om in alle sectoren de emissies met ten minste de helft terug te brengen voor 2030. Maar dat vraagt dan wel dat landen nu actie ondernemen om sneller die transitie te maken naar een duurzame economie en een duurzame energieopwekking. In Nederland is daarvoor uiteraard ook de ambitie om dat op deze top verder te bereiken, er alles op gericht. Er moet harder worden gewerkt aan de belofte om het anderhalve gradendoel binnen bereik te houden. En dan gaat het niet alleen om mitigatie, maar, en dat is ook een klassiek Nederlands thema, dan gaat het ook om adaptatie. Daarom zullen wij oproepen om meer te doen om de blijvende gevolgen van klimaatverandering zo goed mogelijk op te vangen en ook armere landen hierin te blijven steunen. Ik heb daar vandaag een artikel over gepubliceerd, samen met Macron van Frankrijk en Macky Sall van Senegal. Ik ben daar zelf bij begin volgende week, maar alleen aan het begin. Vervolgens zal Rob Jetten, maar ook Sigrid Kaag, Liesje Schreinemacher en Mark Harbers zullen namens Nederland op allerlei verschillende dagen deelnemen aan de COP27.
Excuses slavernijverleden
WESTER (RTL NIEUWS)
Meneer Rutte, wat heeft het kabinet doen besluiten om toch nog eind dit jaar excuses aan te bieden voor het slavernijverleden?
RUTTE
Het enige dat ik kan zeggen is dat we er vandaag over gesproken hebben en de uitkomst van die discussie, die gaat inderdaad eind van dit jaar zichtbaar worden. Maar wat die is, en op welk moment, dat ziet u dan pas.
WESTER
Maar minister Weerwind heeft al gezegd: het klopt, er worden excuses aangeboden.
RUTTE
Nou, wat hij heeft gezegd is dat hij hoopt dat vandaag de discussie die richting op zal gaan.
WESTER
Nou, hij zei er een zinnetje voor, dat hij bevestigde dat de excuses worden aangeboden.
RUTTE
Nou, volgens mij, ik heb dat helemaal teruggelezen, zegt hij... ik heb het samen met hem teruggelezen, dat hij blij is dat die discussie zo hoog op de agenda staat.
WESTER
Oké. Hij hoopt het. Is zijn hoop ijdel?
RUTTE
Ik kan daar niks over zeggen. Dit wordt pas bekend gemaakt zodra het wordt bekendgemaakt. En wat dan dit is, ziet u ook pas op dat moment.
WESTER
En als die excuses worden aangeboden, wie gaat dat dan doen? Uzelf? De Koning?
RUTTE
Dat is de als-dan-vraag. Moet eerst blijken of we het gaan doen.
WESTER
Wat is de overweging?
RUTTE
Het heeft niet zo veel zin om een kabinetsbesluit waarvan ik niet kan vertellen wat het precies is, ook niet wanneer het naar buiten komt en in welke vorm, om daarover te gaan speculeren.
WESTER
We moeten, kortom, nog even wachten tot december?
RUTTE
Ja. Half december hopen we meer te weten.
WESTER
Hoopt u meer te weten of kunt u het dan pas zeggen?
RUTTE
Dan is er een combinatie van besluitvorming en mededelingen.
WESTER
Hoe is de discussie verlopen in het kabinet? Want tal van steden zijn het kabinet al voorgegaan.
RUTTE
Ja, maar dat stelt dus de vraag naar of we wel of niet vandaag het besluit hebben genomen of eerder of in de toekomst en daar zeg ik pas iets over als we zo’n besluit naar buiten brengen.
WESTER
Als u het besluit naar buiten brengt. Maar is er vandaag al een besluit genomen of alleen een discussie gevoerd?
RUTTE
Nee, er is vandaag een besluit genomen.
WESTER
Er is vandaag een besluit genomen. En ontkent u dan dat de excuses worden aangeboden?
RUTTE
Nee, ik zeg daar niks over. Wij komen pas met besluiten naar buiten op het moment dat ze naar buiten komen.
WESTER
Waarom wilt u er niks over zeggen?
RUTTE
Omdat het passend lijkt dat, mocht het zo zijn wat men denkt, om dat ook op een passende wijze te doen.
WESTER
Dat het een beetje op een formele manier moet en niet gewoon in een persconferentie?
RUTTE
Bijvoorbeeld. Als het zo zou zijn dat de berichten kloppen.
DE WINTHER (DE TELEGRAAF)
Meneer Rutte, is 200 miljoen euro niet een beetje veel geld voor geschiedenislessen over slavernij?
RUTTE
Ook dat raakt aan besluitvorming die we nog niet naar buiten brengen, waarvan ik ook niet kan zeggen of die in die vorm zich voordoet als men nu suggereert.
DE WINTHER
Vind u het bijvoorbeeld ook acceptabel dat er naast 200 miljoen voor geschiedenislessen ook nog herstelbetalingen worden verstrekt door Nederland?
RUTTE
Ik ga nu niet verder in op de berichtgeving gisteren over het slavernijverleden. Wij komen echt met mededelingen daarover nog dit jaar. Dat kan ik nu zeggen.
DE WINTHER
Maar er was ook aanvankelijk geen voornemen om excuses aan te bieden. En die komen nu ook... Waarom mag Nederland niet gewoon weten wat het kabinet aan het besluiten is op vrijdag?
RUTTE
Omdat het soms zo is dat je besluiten, als die zijn genomen, op een manier ook wil presenteren aan de samenleving die passend is bij het karakter van de situatie.
DE WINTHER
Vind u het ook passend om 200 miljoen voor geschiedenislessen uit te trekken, terwijl allerlei mkb-bedrijven, bakkers bijvoorbeeld, momenteel kopje-onder gaan omdat ze de energiecrisis niet gaan overleven?
RUTTE
Dat zijn twee verschillende kwesties. Ten eerste, op dat eerste punt geef ik verder geen commentaar. Op dat tweede punt geldt dat wij natuurlijk proberen om bedrijven, die energie-intensief werken en daarmee ook te maken hebben met de hoge energieprijzen, die overigens gelukkig wel weer lager zijn dan op de piek van augustus, om die goed te ondersteunen.
DE WINTHER
Maar ziet u niet de discrepantie en misschien ook het onbegrip in de samenleving dat veel mkb-bedrijven op dit moment... mensen moeten wachten tot april, met grote, acute financiële problemen te maken hebben en ze zien tegelijkertijd dat er voor het aankleden van excuses voor slavernijverleden 200 miljoen euro wordt uitgekeerd?
RUTTE
Nogmaals, dat zijn echt twee verschillende dingen. Ten eerste: ik zeg even niks over die wel of niet excuses en in welke vorm en ook de andere kwesties die daarover in de media te zien zijn, dat laat ik even onbesproken. Maar ten aanzien van dat midden- en kleinbedrijf ben ik het met u eens. Het is van groot belang dat we die ondersteunen. Het feit dat dat pas in april kan, is omdat het tijd kost voor de uitvoering. Dat hebben we ook gezien bij corona, dat het soms maanden duurt voor je het kunt uitkeren. Is het niet zo dat het niet met terugwerkende kracht gebeurt. Het gebeurt met terugwerkende kracht vanaf 1 november. En in de tussentijd is de afspraak gemaakt met de Belastingdienst en banken om bedrijven te ondersteunen in hun liquiditeitspositie.
BREEDVELD (NOS)
Premier Rutte, wat was het standpunt ten aanzien van het slavernijverleden tot vanmorgen, van het Nederlands kabinet? Hoe kijkt u aan tegen die...
RUTTE
Ja, maar al die vragen zijn in de context van de berichten...
BREEDVELD
Ja, maar we hebben er heel veel over gesproken, ook in het verleden...
RUTTE
U kunt zelf keurig netjes opvissen wat we allemaal in het verleden... wat ik daarover heb gezegd en anderen, dat doet u ook terecht, en dat hoort ook zo. Maar of en in welke vorm en ook financieel et cetera, dat gebeurt echt pas op het moment dat dat gebeurt.
BREEDVELD
Snapt u de roep vanuit de samenleving en de politiek om ook in ieder geval zo’n excuus in overweging te nemen?
RUTTE
Ja. Die snap ik.
BREEDVELD
Waarom dan?
RUTTE
Daar ga ik verder niet op in. Want alles wat ik daar dan over zeg, ligt natuurlijk in het kleurbad van de berichtgeving als zouden daar besluiten over genomen zijn. Ik kan u mededelen: er zijn daar besluiten genomen. Maar welk besluit, dat zien we pas als het naar buiten komt.
BREEDVELD
Het is geen onbelangrijke kwestie, merk ik ook aan de manier waarop u antwoordt. U wilt daar op een gepast moment mee naar buiten komen.
RUTTE
Dat is precies het punt, ja.
BREEDVELD
Volgend jaar is het 150 jaar geleden dat slavernij is afgeschaft. Is dat ook de reden dat u op dit moment daarover spreekt?
RUTTE
We spreken erover omdat er al langer een discussie gaande is in de samenleving en ook in de politiek over dit vraagstuk. Die is natuurlijk nog eens een keer versterkt na de verschrikkelijke moord op George Floyd in 2020. De discussies ook daarna, die breed in de samenleving hebben gespeeld, ook rond de campagne voor de laatste Tweede Kamerverkiezingen, posities van partijen. Je ziet ook dat het denken op allerlei plekken verder verschuift. Maar waar dat precies toe leidt en, nou, kan wel zeggen wanneer we daarmee komen, is in december. Maar wat dat dan precies is, dat zal dan blijken.
BREEDVELD
Wij hebben dat verschuiven in denken ook bij u gezien. Eerst voelde u daar weinig voor. We hebben u eerder dit jaar horen zeggen: we gaan er een besluit over nemen. Wat heeft dat denken aan de gang gebracht?
RUTTE
Dat wil ik allemaal beantwoorden, maar dan vind ik het echt belangrijk dat eerst het kabinet naar buiten kan komen met het besluit.
BREEDVELD
En dat besluit en ook die hele overweging is ook een poging om tegemoet te komen aan die roep in de samenleving.
RUTTE
Het is in ieder geval, uiteraard, een reflectie van het maatschappelijk debat wat ook gaande is, breed gaande is.
BREEDVELD
Helder, dank u wel.
WESTER (RTL NIEUWS)
Niet om flauw te doen, maar minister Weerwind zei voor de ministerraad dat hij het een heel mooi gebaar vond en na afloop nam hij die woorden wat terug. Is de minister op zijn vingers getikt omdat hij de boel een beetje te vroeg verklapt heeft?
RUTTE
Nee.
WESTER
Maar waarom dan die verandering in de woordvoering?
RUTTE
Hij heeft, volgens mij, precies gezegd, wat ik helemaal begrijp, vanuit hem en ook vanuit hem persoonlijk, want het is een onderwerp wat ons allemaal natuurlijk raakt. Maar ik snap ook heel goed... Franc Weerwind, hij heeft natuurlijk in het bijzonder ook een betrokkenheid bij voelt. En wat hij, volgens mij, vanmorgen uitsprak was zijn hoop op een besluit in de richting waarvan de geruchten gister gingen.
WESTER
Maar na de ministerraad mocht hij dat niet meer zeggen?
RUTTE
Omdat het toen ging over de vraag of er een besluit was genomen. En dat zal blijken in december, welk besluit dat is.
Stikstof
VAN LEEUWEN (BNR)
Toch nog even over dat stikstofdieptepunt deze week. Waar was u? We hebben u nog niet gehoord. Hoe heeft u het zelf ervaren? Porthos?
RUTTE
Dat vind ik van die sportvragen, daar kan ik niet zoveel mee. We hebben natuurlijk gewoon te dealen met rechterlijke uitspraken en dat doet het kabinet ook. Dus daar hebben wij uiteraard, in de aanloop naar woensdag, intensief contact over gehad. Op woensdag zelf is er, zijn er allerlei overleggen geweest. En u heeft gezien dat wij daar op terug komen richting eind van de maand op basis van een nadere analyse.
VAN LEEUWEN
En wordt het chefsache? Want dit is zeer schadelijk voor de Nederlandse economie.
RUTTE
Nou ja, er zijn twee dingen die ik steeds in de media terug zie komen de afgelopen maanden over allerlei onderwerpen, is het woord chefsache en Rutte moet het in Europa regelen. Over beide dingen wil ik iets zeggen. Over chefsache geldt dat ieder kabinetslid er altijd op kan rekenen dat als er dingen in het kabinet niet lopen of vertraagd zijn en er besluiten moeten worden genomen dat ik help. Het is niet zo dat ik daarbij portefeuilles overneem. Dat gaat ook niet. Ministers zijn daarvoor verantwoordelijk. Maar uiteraard ben ik bij alle belangrijke besluiten direct of indirect betrokken. En dan ten aanzien van Europa, er is ook zo’n sfeer van ‘nou, als Rutte nou maar in Europa met de vuist op tafel slaat, hij zit er al zo lang, dan zal het wel opgelost worden’. Als dat zo was, dan had ik het allang gedaan.
VAN LEEUWEN
Neemt u het zichzelf kwalijk dat het zo uit de hand is gelopen? Want het kabinet heeft zichzelf wel volledig klem gezet met al die geitenpaadjes.
RUTTE
We hebben eerder gezegd dat die hele aanpak, Programmatische Aanpak Stikstof uit 2015, afgewezen door de Raad van State in 2019, dat als zoiets gebeurt dat natuurlijk in eerste plaats ook de voorman raakt en dat ben ik zelf.
VAN LEEUWEN
Heeft u zelf nog gebeld met Brussel?
RUTTE
Ik ga niet met u in, dat kan niet, over welke contacten er achter de schermen zijn. Maar dan is het nooit één telefoontje.
Klimaattop Egypte
VAN LEEUWEN
Even Sharm-El-Sheik, is die top gedoemd te mislukken nu Rusland en China hebben natuurlijk helemaal geen zin om samen te werken. Hoe kijkt u daarnaar?
RUTTE
Nee, ik denk dat het kan slagen. Maar dat zal een uiterste krachtsinspanning vragen. Dus daar zijn we druk mee bezig achter de schermen, de afgelopen maanden. Er zijn gesprekken geweest met Afrikaanse leiders in Nederland, het was ook denk ik zichtbaar voor de media, er was ook een persmoment, was ik zelf bij betrokken, een aantal maanden geleden. Er zijn ook daarna veel contacten geweest. Heb zelf ook gesproken met veel Afrikaanse leiders. Zowel in New York als bij de VN, alsook telefonisch. En Rob Jetten is zeer actief, Wopke Hoekstra op Buitenlandse Zaken...
VAN LEEUWEN
Maar die Afrikaanse leiders zeggen: ‘u moet betalen. Het Westen moet betalen voor de schade. De vervuiler betaalt’.
RUTTE
Er liggen een paar vraagstukken. In de eerste plaats ligt er het vraagstuk dat Afrika zegt ‘op het moment dat wij ook nu onze economie gaan ontwikkelen zegt het Westen je mag dat niet meer doen op de manier waarop jullie dat hebben gedaan, door te vervuilen’. En om dat probleem op te lossen en meteen ook een energietransitie in Afrika mogelijk te maken, dat vraagt ook financiële ondersteuning. En Nederland is bereid daaraan bij te dragen...
VAN LEEUWEN
Ook die schade van...
RUTTE
Ik maak even... Even de vorige vraag, anders wordt het rommelig. En dat betekent ook dat je kijkt van hoe kan je nou zo goed mogelijk bijvoorbeeld middelen die we hebben voor ontwikkelingssamenwerking daarvoor inzetten. Waarbij je natuurlijk in Nederland in het bijzonder ook kijkt naar het vraagstuk van klimaatadaptatie omdat we er gewoon heel veel kennis over hebben.
VAN LEEUWEN
Ja, maar ze willen ook nog schadevergoeding, misschien 300 of tot 600 miljard per jaar van het Westen. Is Nederland bereidt om te betalen?
RUTTE
Nou ja, dit soort bedragen zijn natuurlijk enorm. Maar op zichzelf, dat Afrika zegt: ‘luister, er is geld nodig voor die klimaattransitie zodat wij een ontwikkeling kunnen doormaken die het westen eerder heeft doorgemaakt’, die snap ik. Dat men zegt: ‘er is ook gewoon bestaande schade die moet worden opgeruimd’, snap ik ook. De bedragen die erbij genoemd worden, daar zijn we het natuurlijk niet meteen over eens.
VAN LEEUWEN
Oké, dat moet omlaag dat bedrag?
RUTTE
Daar moet over worden gesproken. Maar überhaupt is dit een vraagstuk wat we natuurlijk in de wereld moeten oplossen en ook als westerse wereld. Dus het is ook van belang dat Europa zelf daarbij zo verenigd mogelijk kan optreden in Egypte.
BOVEN (BRUSSELSE NIEUWE)
Ook nog even over klimaat, meneer Rutte, en ook over weerbaarheid. Over klimaat, u heeft een tijdje geleden op een persconferentie als deze weleens gezegd dat klimaatverandering een gevaar is voor het voortbestaan van het menselijk leven. Heeft u het gevoel dat we op het pad zijn om die ramp te voorkomen of dat we slaapwandelend die afgrond in kukelen?
RUTTE
Nee, we zitten zeker niet slaapwandelend die afgrond in te kukelen. Ik denk ook nog steeds dat we het kunnen voorkomen. Als je ziet, bijvoorbeeld in Europa en zeker ook Scandinavië en Nederland, de indrukwekkende economische groei die we hebben doorgemaakt terwijl tegelijkertijd de CO2-voetprint is teruggelopen. Daaraan zie je dat het kan, maar het is niet voldoende. Dus het in beeld brengen van de 55 tot 60 procent in 2030, dat ziet u ook uit de laatste KEV, dat wordt nog een hels karwei om dat allemaal te bereiken. En in Europa als geheel zullen we er ook vreselijk hard aan moeten werken. En er zijn veel discussies, bijvoorbeeld met landen in Oost-Europa die nog heel erg afhankelijk zijn van kolen, maar ook landen in Zuid-Europa. Dat is een enorme discussie.
BOVEN
En wat maakt u optimistisch dat die ramp te voorkomen is dan?
RUTTE
Als je gewoon kijkt, de Financial Times had van de week zo’n mooi staartje hoe snel de economische groei is toegenomen in ons land in het afgelopen jaar met zo’n 15 procent en als je tegelijkertijd ziet hoe je de economische groei kunt realiseren met een geleidelijke afname van de CO2-voetprint, dan kan het dus. Het kost geld, het vraagt enorme gezamenlijke inspanning. Het levert in Nederland naar mijn overtuiging ook heel veel toekomstige groei op, omdat wij misschien wel de meest innovatieve economie van Europa zijn op dit moment. In ieder geval in de top 2, 3 staan. Dus dat betekent dat alle technologie die nodig is om deze klimaatverandering en ook de energietransitie mogelijk te maken ook heel veel toekomstige groeimogelijkheden oplevert voor ons land. Dus het heeft enorme effect op je CO2-uitstoot terugdringen. Het heeft ook enorme effecten op onze economische groeipotentieel. En dat is ook de visie van het kabinet dat één van de grote transities waaraan we werken is dit land schoon doorgeven, richting 2030, op een manier dat dat tegelijkertijd ook een sterke economie is.
BOVEN
Rob Jetten zei net bij het Touwtje dat hij eigenlijk wel een zware week verwacht, hij is er in de tweede week. Vanwege wat Sophie net allemaal zei wat er aan problemen op tafel ligt. U moet eigenlijk in de eerste week dan uw magie doen om te zorgen dat Rob Jetten het de tweede week kan inkoppen. Wat is uw magie?
RUTTE
Dat weet ik niet hoor, ik geloof niet dat ik die magie bezit. Maar het gaat erom dat je met elkaar probeert bij die opening een toon te zetten. En ook achter de schermen heel veel gesprekken, daarvoor zijn natuurlijk allerlei gesprekken worden er ingepland nu om te kijken van kunnen we erin slagen om binnen een zekere brandbreedte gezamenlijkheid te bereiken aan het begin van zo’n conferentie. Rob Jetten heeft enorm veel contacten wereldwijd en zeker ook in Europa op hetzelfde onderwerp. Het hele kabinet staat hiervoor aan de lat. Liesje Schreinemacher, uiteraard Sigrid Kaag, wereldwijde financieringsnetwerk, alle ministers van Financiën duie met elkaar samenwerken, Wopke Hoekstra, iedereen is er zeer nauw bij betrokken.
BOVEN
Eén ding nog over weerbaarheid. U had het net over die Nationale Veiligheidsraad die is opgericht. Weerbaarheid, ook in Europa nogal een thema, de Europese Unie, complex China, Rusland, Amerika, en waar zijn wij eigenlijk als continent? Olaf Scholz is nu op dit moment nog in Peking. Eigenlijk een stap die niet echt begrepen werd door de andere landen dat hij daar die poging voor Europese soevereiniteit doorbreekt door in zijn eentje bij Xi langs te gaan. Snapt u Scholz nog?
RUTTE
Ja, snap ik en Duitsland heeft natuurlijk ook bijzondere economische belangen en maakt ook gebruik van dit bezoek om een aantal aangelegen punten op het terrein van de mensenrechten over te brengen, dus ik behoor niet tot het corps criticasters. Het is wel van belang dat je daar als Europa zoveel mogelijk gezamenlijk in optrekt en mijn opvatting is dat Europa een speler moet zijn en niet het speelveld, maar een speler moet zijn op het internationale wereldtoneel en dat betekent dat we heel vaak nauw optrekken met de Verenigde Staten, maar ook steeds ervoor zorgen dat we als Europese Unie ook een eigen visie hebben op hoe zaken zich moeten ontwikkelen en dat brengt vraagstukken met zich mee van economische groei. Zeker ook in de hoogtechnologische sectoren is dat van groot belang. Het brengt vraagstukken met zich mee van: ‘In hoeverre wil je de afhankelijkheid van andere delen van de wereld verminderen?’ Zoals we die gezien hebben tijdens corona bijvoorbeeld, bij allerlei medische hulpmiddelen die we daarvoor nodig hadden en protectiemiddelen en dat brengt ook vraagstukken met zich mee van de bescherming van je economie, je industrie. Dat zijn allemaal strategische vraagstukken die we met elkaar onder ogen hebben te zien.
BOVEN
Ja en dat Macron en Scholz niet met elkaar praten, kunt u daar dan nog een rol in spelen als Macron, vriend, en Scholz, kennis?
RUTTE
Ze praten met elkaar, ze hebben vorige week woensdag drie uur lang geluncht in Parijs.
BOVEN
Er werd niet veel gezegd, begrijpen we uit de berichten.
RUTTE
Ik heb andere informatie, dat zij een goede lunch hebben gehad en dat is ook belangrijk, dat deze twee grote economieën goed samenwerken en dat zullen wij altijd proberen te bevorderen.
Asielinstroom
VAN GRONINGEN (OP1)
Ja meneer Rutte, is Nederland vol?
RUTTE
Ik vind dat een term die echt niet omschrijft... de ingewikkeldheid van het hele vraagstuk. Dat is voor mij altijd een soort verplatting van het vraagstuk waar ik niet veel mee kan. Dilan Yesilgöz zei iets vergelijkbaars, las ik terug bij het vertrek uit Algemene Zaken, maar er doen zich wel grote vraagstukken voor op dit moment en aan zo’n migratie. Dat raakt trouwens aan het hele migratievraagstuk. Dat raakt studenten, arbeidsmigratie, uiteraard asielmigratie en die zijn we als kabinet ook indringend in kaart aan het brengen.
VAN GRONINGEN
Ja want volgend jaar is de prognose, groeit het aantal asielzoekers wat zich meldt in Nederland naar 50.000. Kan Nederland dat aan, dat getal?
RUTTE
Dat is een heel hoog aantal, ik ga daar geen politieke uitspraken over doen, maar het is een heel hoog aantal wat ook enorme druk zet op het asielsysteem en in samenhang met die bredere vraagstukken rondom migratie, hebben we dat ook met elkaar te bezien. Dat doen we ook als kabinet, daar gaan we ook indringend mee verder, om ervoor te zorgen dat dat hele proces weer beheersbaar wordt.
VAN GRONINGEN
Toch even, want een collega van u uit het kabinet had al een keer gezegd in een interview: ‘er is een grens aan de groei.’ Wat is uw visie daarop? Wanneer zeggen we: ‘nu kan er echt niemand meer bij in Nederland of nu moeten we echt maatregelen nemen, want die groei loopt uit de klauwen’.
RUTTE
Je kunt dat niet precies op een cijfer plakken, maar dat zijn natuurlijk vraagstukken... vraagstuk, wat de samenleving bereid is te accepteren en dat zal ook afhangen van je politieke oriëntatie, waar je dat precies legt, dat punt. En de opvatting daarover: ik denk dat er in Nederland, in algemene zin, sprake is van breed draagvlak om mensen die op de vlucht zijn voor oorlog en geweld op te vangen, mits die aantallen beheersbaar blijven, mits we het als samenleving ook met elkaar...
VAN GRONINGEN
Is 50.000 beheersbaar?
RUTTE
Ik maak het even af. En dat we dat ook als samenleving met elkaar onder controle kunnen houden. Ik ga nu niet die getallen becommentariëren. Ik wil, als ik daar commentaar op geef, ook kunnen zeggen hoe we daarmee verder gaan en dan vind ik het ook van belang om dat te blijven bezien in de bredere context.
VAN GRONINGEN
Is het denkbaar dat Nederland ooit aan allerlei verschillende categorieën mensen die hier komen studeren of mensen die asiel zoeken, of wat dan ook, dat daar een grens aan komt, dat u zegt: ‘nou een plafond, zoveel, en niet meer voor een jaar’?
RUTTE
Ik ga niet vooruitlopen op besluitvorming. We zijn echt met elkaar in het kabinet bezig om te kijken naar het hele vraagstuk. Nogmaals in de brede context. En ik vind het altijd verstandig om pas te vertellen hoe we daarmee verder gaan als we daar ook verder mee zijn.
VAN GRONINGEN
Nog een vraag: die spreidingswet of dwangwet, zoals die eerder ook wel werd genoemd, waar blijft die nou?
RUTTE
Daar wordt ook hard aan gewerkt en die hopen we snel af te hebben.
VAN GRONINGEN
Maandag?
RUTTE
Zo snel mogelijk.
VAN GRONINGEN
Maar hoe kan het dat het zo lang duurt? Ik bedoel...
RUTTE
Ja maar ook daarvoor geldt dat ik het prettig vind om pas iets te vertellen als het af is en terwijl de soep staat te koken, niet teveel commentaar te geven op die soep.
VAN GRONINGEN
Nee maar goed, maar die soep had al twee keer af moeten zijn.
RUTTE
Het is waar dat we een paar deadlines gemist hebben. Daar heeft u gelijk in, klopt.
David Icke
BREEDVELD (NOS)
Waarom weigert Nederland de complotdenker David Icke?
RUTTE
Ja voor zover ik weet is dat een verzoek geweest van Amsterdam, die wilden weten... of Amsterdam heeft op een gegeven moment gezegd, van ‘we willen weten van de IND hoe het precies zit.’ En de IND heeft ernaar gekeken en dat heeft geleid tot deze conclusie en wat precies de conclusie is en wat er dan voor gronden voor zijn, dat is een individuele casus, daar kan ik niet op ingaan.
BREEDVELD
Ja maar het is een ingewikkelde afweging tussen de vrijheid van meningsuiting en dus kennelijk de belangen van openbare orde.
RUTTE
Nogmaals, hier was echt sprake van dat Amsterdam aan de IND heeft verzocht te onderzoeken of het mogelijk is om deze persoon toegang tot Nederland te ontzeggen. Dat heeft de IND gedaan, daarover is toen de staatssecretaris, Eric van der Burg, over geïnformeerd. Maar het is een individuele casus. Wij kunnen daar nooit inhoudelijk iets over zeggen.
BREEDVELD
Maar goed, Eric van der Burg, de staatssecretaris, die zegt: ‘er is in Nederland geen plek voor antisemitisme’.
RUTTE
Klopt en complottheorieën, et cetera. En zeker geen antisemitisme. Maar dat is in algemene zin een uitspraak die ik kan doen. Maar ik kan niet ingaan op wat precies de gronden zijn in dit geval, wat dat is echt een individuele casus.
BREEDVELD
Maar is de inhoud van wat iemand hier mogelijk gaat vertellen reden om iemand te weigeren?
RUTTE
Wat hier natuurlijk speelt, bij Amsterdam ook, is de zorg over de openbare orde en veiligheid, vanwege het feit dat complottheorieën kunnen aanzetten tot onverdraagzaamheid en antisemitisme en ook haat. En uiteraard willen wij niet dat die antisemitische opvattingen van deze man in Nederland worden verspreid. Maar goed, dat zijn allemaal politieke opvattingen. Juridisch is aan de orde dat Amsterdam zegt: ‘we willen gewoon weten, is het mogelijk om die man te weigeren’. Op grond daarvan heeft de IND rapport uitgebracht aan Van der Burg en dat heeft geleid tot dit besluit. Maar nogmaals, ik kan niet op het concrete geval ingaan. In algemene zin kun je van alles zeggen, wat ik net deed, over zijn gedachtegoed.
BREEDVELD
Ja, maar wat u nu zegt geeft al aan hoe ingewikkeld die afweging is. Want politiek kun je iets afwijzen, maar dat hoeft geen reden te zijn om iemand te weigeren.
RUTTE
Zo is het, er zijn heel veel mensen in Nederland waar ik het politiek niet mee eens ben en die ik niet weiger.
BREEDVELD
Ja, hoe gek deze ideeën voor een hoop mensen ook kunnen zijn, toch is besloten hem te weren. Is dit dan geen glijdende schaal?
RUTTE
Nee, hier zijn gewoon gronden voor en die zijn precies onderzocht. En Amsterdam heeft gevraagd: ‘onderzoek dat, is het mogelijk om hem de toegang te weigeren’. En op grond daarvan heeft de IND ernaar gekeken. Dat heeft geleid tot dit besluit. Nogmaals, daar kan ik verder niet op ingaan wat daar dan onder ligt. Maar in algemene zin kun je natuurlijk van alles zeggen over deze man en zijn ideeën, maar dat is een politieke opvatting. Die staan dan even los van de formele besluitvorming bij de IND.
BREEDVELD
En dan gaat het dus om het risico op relletjes in Amsterdam?
RUTTE
Dat is ongetwijfeld een reden geweest voor Amsterdam om deze vraag te stellen neem ik aan, maar dat zou u bij Amsterdam moeten checken.
BREEDVELD
Helder, dank u wel.
RUTTE
Goed weekend, dank.