Letterlijke tekst persconferentie na ministerraad 31 januari 2025
Letterlijke tekst van de persconferentie van viceminister-president Agema na afloop van de ministerraad op 31 januari 2025. Bekijk de hele persconferentie via YouTube.
AGEMA
Goedemiddag. Dick is ziek, zoals u weet, en ik vervang hem vandaag. En ik wens hem vanaf deze plek natuurlijk opnieuw van harte beterschap. De epidemie van griep waart door ons land en het heeft ook onze vitale minister-president getroffen. Maar net als zovele Nederlanders, denk ik dat we hem op korte termijn weer in goede gezondheid terug zullen zien.
Ministeriële commissie Economie en Natuurherstel (1)
Dan de ministeriële commissie Economie en Natuurherstel. Afgelopen dinsdag was de minister-president nog wel bij de oprichtingsvergadering van de nieuwe ministeriële commissie Economie en Natuurherstel. Daar zijn we met een brede groep bewindspersonen begonnen in kaart te brengen wat de gevolgen zijn van de recente rechterlijke uitspraken in het stikstofdossier. Het doel is om de komende maanden een concreet plan uit te werken, waarmee we Nederland draaiende houden. Uiteraard is dit niet in één week opgelost. Maar we voelen de urgentie allemaal en komen snel weer bijeen.
Voorjaarsnota (1)
Dan de ministerraad. Daarin hebben we onze uitgangspunten en het tijdpad vastgesteld voor de voorjaarsbesluitvorming. Het is goed dat dit proces nu staat. Want het wordt een flinke opgave om de prioriteiten uit ons regeerprogramma te verenigen met alle politieke dossiers die om oplossingen vragen, binnen de financiële kaders die we hebben afgesproken. Alle departementen gaan nu werken aan de beleidsbrieven, met daarin hun begrotingsvoorstellen, tegenvallers en meevallers. Minister Heinen bespreekt die brieven in maart bilateraal met de andere bewindspersonen. Dan is ook de nieuwe CPB-raming binnen en weten we waar we budgettair gezien aan toe zijn. Dit alles komt in april samen in een concept van de Voorjaarsnota, dat wordt doorgerekend door het Centraal Planbureau en van advies wordt voorzien door de Raad van State. Eind april zal het gehele pakket dan worden verstuurd aan de Tweede Kamer en de Eerste Kamer. Kortom: de rails zijn gelegd, de eindbestemming is bereikt en vandaag hebben we de trein op gang gebracht.
Diefstal Drents Museum
Tot slot een onderwerp dat ons allen al de hele week bezighoudt: de diefstal uit het Drents museum in Assen. De schok was groot over het geweld en de brutaliteit bij deze roof, temeer omdat het hier gaat om geleende kunstobjecten van grote culturele waarde in Roemenië. Op allerlei niveaus staan wij in nauw contact met onze Roemeense collega’s. En de politie zit er ook bovenop. Alle lof dus voor hen, dat er zo snel drie verdachten zijn opgepakt. Wij hopen dat dit goede werk snel meer goed nieuws oplevert en dat de kunst ongeschonden wordt teruggevonden.
Plan BTW-verhoging (1)
WESTER (RTL)
Mevrouw Agema, heeft het kabinet ook nog gesproken over het plan om de btw te verhogen?
AGEMA
Het plan om de btw te verhogen is natuurlijk onderdeel van de voorjaarsbesluitvorming. En er wordt over gesproken al in de Tweede Kamer met partijen zodat we het in het geheel kunnen bezien in de voorjaarsnota wat er moet gebeuren met de btw.
WESTER
Vindt u het niet opmerkelijk dat de coalitiepartijen al een motie hebben ingediend dat dit niet doorgaat?
AGEMA
Ja en ook daar zullen we rekening mee moeten houden. Het is wel zo dat we inmiddels wel een heleboel rekeningen op ons bordje hebben liggen en dat die puzzel natuurlijk wel niet de makkelijkste puzzel is om te leggen. Dus het is een lastige.
WESTER
Uw eigen partijleider, Geert Wilders, twittert zijn vingers helemaal blauw als het hierover gaat. Hij heeft ook laten weten: no way, dit gaat gewoon niet door. Wat doet u ermee? Met die signalen.
AGEMA
Uiteindelijk willen wij de voorjaarsnota die minister Heinen namens ons in elkaar zal zetten ook op politiek draagvlak moeten kunnen rekenen. Dus er zal toch een balans gevonden moeten worden tussen alle wensen die inmiddels op tafel liggen, en dat zijn er behoorlijk veel, zoals u weet.
WESTER
Kunt u zich voorstellen dat het kabinet deze motie naast zich neerlegt?
AGEMA
Nou, daar wil ik niet op vooruit lopen. Een motie wordt door ons heel erg serieus genomen. En we zullen met alle wensen die er zijn in de Kamer zoveel mogelijk rekening houden. Dus hij wordt niet zomaar opzijgelegd. Nee, zeker niet.
WESTER
Als ik u goed beluister, dan gaat die geplande btw-verhoging, althans dat idee, niet door.
AGEMA
Ik kan niet op de zaken vooruitlopen, maar de moties en de wensen van de Tweede Kamer zijn erg belangrijk voor het kabinet, omdat uiteindelijk de voorjaarsnota die minister Heinen in elkaar zet, wel op goedkeuring moet kunnen rekenen.
WESTER
U heeft vandaag ook een brief naar de Kamer gestuurd als het gaat om die 165 miljoen die u moet vinden voor de opleiding voor verpleegkundigen. Dit wordt ook doorgeschoven naar de voorjaarsnota. Had u dat toch niet liever even wat sneller willen regelen op een eenvoudige manier?
AGEMA
Ja, ik heb op dit moment een praktische oplossing gevonden. Het wordt op de buitenpost even geparkeerd. Maar hier is het ook wel verstandig om alle voor- en tegenvallers, of alle mee- en tegenvallers, ook mee te wegen. Want de pot van VWS is heel groot, 109 miljard euro. Er zullen nog wat tegenvallers zijn, er zullen waarschijnlijk ook meevallers zijn. En ik wil een goede beslissing kunnen nemen en niet nu één beslissing nemen en dan later weer een andere moeten nemen. Dus ik denk dat dat goed is. En wat ik ook toezeg is dat het sowieso niet op opleidingen zal zijn, die 165 miljoen. En het is mijn doel om ervoor te zorgen dat we in ieder geval op korte termijn door kunnen met het aanvullend zorg- en welzijnsakkoord.
WESTER
Half december was u nog vrij enthousiast voor de kerstdagen, van ‘ik heb een oplossing, U hoort snel nader’. U was iets te enthousiast.
AGEMA
Nee, want ik heb een technische oplossing gevonden. Een praktische technische oplossing. Dat is nog niet een alternatief. Het is zo dat de Kamer natuurlijk mij een aanvullende besparingspost heeft gegeven van 315 miljoen euro. En dat het ook, als je zo 'n groot ministerie onder je verantwoordelijkheid hebt, toch heel veel geld is. Ik ben er de afgelopen periode ook achter gekomen dat ondanks dat het heel veel geld is dat wij bij VWS te besteden hebben, het ook zo is dat het moeilijk nog geld te vinden is. Dus het is lastig. Die 150 miljoen, als het gaat om de salarissen van medisch specialisten, daar zijn de medisch specialisten natuurlijk ook niet blij mee. Ze voelen zich ook geschoffeerd. Maar ik zal die toch moeten uitvoeren want de Kamer heeft gesproken en verwacht van mij dat ik actie op dat terrein onderneem. En ik heb de federatie medisch specialisten om een oplossing gevraagd. En als zij daar niet mee komen zal ik toch wetgeving in de maak zetten om die 150 miljoen in ieder geval te realiseren want ik moet ook mijn financiën op orde hebben.
WESTER
Maar als het gaat op dat totaalplaatje heeft minister Heinen gezegd van financiën: ‘laten we dit maar even gewoon bij de voorjaarsnota allemaal doen.’
AGEMA
Laten we eens kijken wat de mee- en tegenvallers zijn. We hebben op VWS ook een meevallersregeling. Dus wij mogen de mee- en tegenvallers tegen elkaar wegstrepen.
BEEKMAN (BNR)
We hadden het net al over btw. Er staat een btw-verhoging voor sport, cultuur en onder andere boeken. Dat staat gewoon in het belastingplan. Dat is aangenomen. Dat betekent toch ook op het moment dat er geen alternatief gevonden wordt, dat deze verhoging gewoon doorgaat?
AGEMA
Dat is feitelijk juist. Maar er ligt ook een Kamerwens die een andere oplossing van ons vraagt. Dus zullen wij ons uiterste best doen om die te realiseren.
BEEKMAN
We zagen nu dat er een opening richting een oplossing, in ieder geval op tafel, lag. Die is al afgeschoten door middel van een motie. Hoeveel blijft er dan nog over eigenlijk?
AGEMA
Er lag nog geen voorstel op tafel. Er stond iets in de krant. Er zijn gesprekken gelekt. Maar het is zo dat er pas een voorstel op tafel ligt, als er ook een voorjaarsnota ligt. En dat is voorlopig nog niet zo.
BEEKMAN
Bij wie ligt de verantwoordelijkheid nu om tot een oplossing te komen? Want dat blijft nog een beetje in het midden. Is dat het kabinet? Gaan zij met een voorstel komen? Of gaan de coalitiepartijen met de constructieve drie, de christelijke partijen, weer aan tafel zitten om tot een oplossing te komen?
AGEMA
Het proces van de voorjaarsnota is een taak van het kabinet, onder leiding van minister Heinen. Maar het is natuurlijk wel zo dat de voorjaarsnota uiteindelijk wel gedragen moet worden, minimaal door de vier dragende partijen in de Tweede Kamer. Dus daar zal een politiek evenwicht gevonden moeten worden. En we zullen zoveel mogelijk wensen willen voorzien natuurlijk. Maar het plaatje is ook wel een lastig plaatje. We weten allemaal het tekort, 3,7 procent. En we krijgen nog definitieve cijfers van het Centraal Planbureau. Maar het plaatje is niet dat wij heel veel geld beschikbaar hebben. De staatsschuld is wel bijzonder laag natuurlijk. Maar het is een hele lastige puzzel die gelegd gaat worden door minister Heinen waarbij hij ook zich natuurlijk realiseert dat je wel je dragende partijen ook tevreden moet stellen.
BEEKMAN
U zegt hier: ‘het is een heel lastig plaatje’. Nou hebben wij Henk Vermeer vanmorgen van BBB op zender gehad. En hij zegt: ‘zo ingewikkeld is het niet, die ramingen kloppen niet. Kortom, er zijn miljarden over. We hoeven dit eigenlijk helemaal niet te doen, die btw-verhoging’.
AGEMA
Nou, ik denk dat het toch wat lastiger in elkaar steekt dan hier voorgespiegeld wordt. Het is wel zo dat minister Heinen een expertcommissie heeft ingericht. En ook de vraag heeft gesteld of die willen kijken naar het verschil tussen ramingen en realisaties. De voornaamste oorsprong daarvan is dat je wel voornemens neemt in een jaar om geld uit te geven. Dat geld hoort bij voornemens. En dat we soms niet aan het uitgeven van het geld toekomen. Dat is een behoorlijk bedrag. En we zijn nu aan het kijken of we daar een oplossing voor kunnen vinden. Daarvoor heeft minister Heijnen een expertcommissie ingesteld. En die zal ons van hun advies voorzien. Het is in ieder geval niet zo dat we een makkelijke puzzel te leggen hebben. Dat beeld zou ik niet hier willen...
BEEKMAN
Ja, goed. De heer Omtzigt heeft met kerst een stuk gepubliceerd waaruit blijkt ook aan de inkomstenkant dat er structureel verkeerd geraamd wordt. Zo is zijn beredenering. Dat wordt ondersteund door BBB en ook uw eigen partijleider. Zij zeggen eigenlijk, in tegenstelling tot wat u nu doet: er is gewoon geld over. Waarom blijven ze nou op die zak met geld zitten?
AGEMA
Als het zo makkelijk was, dan had meneer Heinen het niet zo moeilijk met het samenstellen van deze agenda. Het is ook zo dat wij vanwege de hoge inflatie ook natuurlijk meer belastinginkomsten hebben. Alles hangt met elkaar samen. Maar de makkelijke oplossingen zijn er op dit moment niet. Want we hebben heel veel tegenvallers. We hoorden ook gisteren over de jeugdwet en de bezuinigingen. Commissie-Van Ark. En we hebben de tegenvallers met, als het gaat om stikstof en Box 3 en de BTW. En u zei het al: dat telt allemaal op. En uiteindelijk zal het toch het plaatje weer in elkaar moeten vallen. En het is inderdaad zo dat er een verschil zit tussen ramingen en realisaties. Vooral het begroting gefinancierde onderdeel. Maar ook dat... Ik hoop dat het ons ook een beetje gaat helpen om een plaatje te maken wat ook op steun in de Kamer kan rekenen.
BEEKMAN
Dus er staat geen grote zak geldt met 30 miljard klaar om uit te geven? Dat is even de korte conclusie?
AGEMA
Helaas niet. Maar wat er wel mogelijk is, dat zullen we van de expertcommissie horen.
BEEKMAN
Dan heb ik nog één vraag. U zei namelijk dat de kaders vastgesteld zijn. De begrotingskaders. Waar je je binnen aan moet verhouden. Betekent dat nou eigenlijk ook, als we het over btw hebben, zoals afgesproken, dat het ook binnen het btw opgelost moet gaan worden, dat probleem?
AGEMA
Dat is dan de afspraak zoals die is.
BEEKMAN
We kunnen niet ergens anders kijken bij de inkomsten of bij het vermogen bijvoorbeeld. Box 3, dat is allemaal geen optie om dat te doen?
AGEMA
Nee, in de opdracht van de Kamer moet het uit de btw komen.
VERWEIJ (AD)
Toch even over gisteren. U hoorde dat u deze persconferentie ging doen en dat u de ministerraad ging leiden. Was Geert Wilders jaloers op u?
AGEMA
Hij was vooral trots. En hij zei dat hij ging kijken.
VERWEIJ
Heeft u wel een complimentje van hem gekregen?
AGEMA
Dit dat is nu net bezig.
VERWEIJ
Nou ja, maar misschien ook bij de uitloop of zo. Heeft hij gevraagd aan u: was het leuk?
AGEMA
Nee, ik ben niet bij de uitloop geweest. Want de minister-president komt als eerste naar u toe hier in Nieuwspoort.
VERWEIJ
Dus nog geen reactie van hem gehad?
AGEMA
Nee.
Voorjaarsnota (2)
VERWEIJ
Of geen berichtje? Nou, we hadden het net al even over de tekorten. Ook op de btw. Hoe gaat u ervoor zorgen dat die niet bij de zorgbegroting terechtkomen? De vorige keer kwam het tekort vanuit de onderwijsbegroting wel op uw begroting terecht.
AGEMA
Uiteindelijk is natuurlijk de Kamer die het laatste woord heeft. En ik was er zoals u weet toen ook erg van geschrokken. Maar uiteindelijk was het wel het amendement van de Kamer. Dat in ruime meerderheid werd aangenomen wat dit wilde. En dan moet je je daar als minister ook bij neerleggen. Ik zal natuurlijk wel knokken voor de zorg. En ook zelf naar mogelijkheden zoeken. Maar zoals ik zei: het beeld van mee- en tegenvallers is nog niet bekend. En dat zullen we toch eerst goed voor ogen moeten hebben.
VERWEIJ
Toch ook even op de bezuiniging dan op uw eigen begroting, op de verpleegkundigen. Die heeft u nu als het goed is afgewend. Maar u zei, best wel stellig op 10 januari, dat u alleen nog maar een akkoord hoefde te vragen aan minister Heinen van Financiën op de alternatieve bezuiniging. Wat is er gebeurd? Heeft hij die afgeschoten?
AGEMA
Ik heb verschillende voorstellen gedaan en daar akkoord op gekregen van hem.
VERWEIJ
Oh, dus er is al een alternatief?
AGEMA
Ja, ik heb een brief gestuurd.
VERWEIJ
Ja, maar dat is alleen een boekhoudkundige truc natuurlijk.
AGEMA
Ja, dat is het akkoord wat ik heb gekregen, zodat ik in ieder geval door kan met het aanvullend zorg- en welzijnsakkoord.
VERWEIJ
Dus u had zelf nog niet iets bedacht waarop u elders kon bezuinigen?
AGEMA
Nou, ik heb meerdere dingen in het vat zitten. Maar wat ik zei: ik heb ook te maken met mee- en tegenvallers en zal eerst dat beeld compleet moeten hebben. Ook de Commissie-Van Ark heeft zo haar uitspraken gedaan. Er zullen meerdere tegenvallers zijn, maar ook meevallers. Er zijn ook onderdelen waar ik meevallers op ga zien.
VERWEIJ
En waar moeten we het in zoeken als er een bezuiniging ergens anders op komt?
AGEMA
Nou, op mijn terrein vind ik het wel heel erg lastig. Ik denk dat u dat ook wel heeft gezien.
VERWEIJ
Betekent dat dan dat u ook op een andere begroting gaat kijken?
AGEMA
Nou, dat is allemaal op de zaken vooruitlopen. Dat is vooral een proces wat de minister van Financiën op dit moment start met de brief. En hij gaat langs alle ministers en ondersteunende fracties en hij gaat deze puzzel leggen.
VERWEIJ
Hoe zorgt u ervoor dat, op dit moment is er natuurlijk veel onrust, ook bij zorgmedewerkers. Hoe zorgt u ervoor dat die onrust een beetje minder wordt?
AGEMA
Nou, de schrik was natuurlijk groot. Maar het is wel zo dat als het gaat om opleidingsbudgetten, dat dan natuurlijk een heel groot bedrag overeind staat. We hebben altijd aandacht voor wat er weg dreigt te gaan. Dat gebeurt niet. En wat er overblijft is natuurlijk nog een heel behoorlijk bedrag. Ik heb ook vandaag vragen naar de Eerste Kamer beantwoord dat er een bedrag van zo'n ongeveer 2 miljard euro aan opleidingen breed in de zorg overeind blijft.
VERWEIJ
Frits, collega Frits zei het net al dat Geert Wilders gisteren had getweet over een motie. Belemmerd het tweeten van Geert Wilders af en toe niet het regeren?
AGEMA
Nou, ik denk dat het heel vitaal is zoals het nu gaat. En ik denk sowieso dat Geert Wilders nooit stopt met tweeten. En we zullen sowieso met elkaar door een deur moeten blijven gaan. En tot nu toe gaat dat eigenlijk prima.
VERWEIJ
Gaat het soepel?
AGEMA
Ja.
VERWEIJ
Oké.
Plan BTW-verhoging (2)
DE WINTHER (DE TELEGRAAF)
Ja, mevrouw Agema, ik vroeg me af of u eigenlijk wist voordat het in de krant stond van die btw-verhoging naar 21,4 procent?
AGEMA
Nee.
DE WINTHER
Nee, dus dat was een verrassing.
AGEMA
Ja, ik ben ook niet iemand die daarbij betrokken is.
AGEMA
Nou ja, je zit toch in de ministerraad toch, denk ik, zeker als vicepremier, toch regelmatig bij elkaar. En dan hoor je weleens wat voorbijkomen, ook iets wat niet over je eigen portefeuille gaat, toch?
AGEMA
Nee, maar dit heeft niet op de agenda van de ministerraad nog gestaan. Zo onvoldragen was het.
DE WINTHER
Oké.
AGEMA
Het is ook iets wat uiteindelijk pas bij de Voorjaarsnota tot een beslissing komt. Dus het was ook niet gek dat we daar nog niet over hadden gesproken.
DE WINTHER
Wat vond u er eigenlijk van, een algehele btw-verhoging?
AGEMA
Nou, de prijzen in de supermarkt, daar schrikt iedereen volgens mij dagelijks van. Dus iedereen vindt dat, denk ik, lastig. We zullen daar iets moeten vinden. Minister Heinen zal daar iets moeten vinden waar iedereen ook weer onder kan staan.
DE WINTHER
Dus u vond het uiteindelijk ook al een beetje een raar plan?
AGEMA
Nou, ik wil dat oordeel niet vellen, want iedereen in mijn kabinet is met de beste bedoelingen bezig om de dingen waar de Kamer ook om vraagt, de Kamer vroeg om een alternatief tot een oplossing te brengen, maar dit was wel echt onvoldragen. Het is niet in de ministerraad geweest, het is wel groot geworden, maar het was nog niet een gedragen stuk.
DE WINTHER
Ja, u zegt minister Heinen, maar het is toch van de staatssecretaris van NSC die het had bedacht?
AGEMA
De staatssecretaris van de NSC gaat over de belastingen en minister Heinen gaat natuurlijk over het complete plaatje als het gaat om de Voorjaarsnota.
DE WINTHER
Maar je hoeft toch geen raketgeleerde te zijn om inderdaad als een kabinet zegt dat het leven allemaal duurder wordt, en dat je dat ook voortdurend vanuit de coalitie gemeld wordt, dat een algehele btw-verhoging, een slecht idee is? Hoe komt zoiets dan überhaupt serieus op tafel?
AGEMA
Dat is mij niet bekend.
DE WINTHER
Heeft u ook niet naar gevraagd?
AGEMA
Ik heb er niet naar gevraagd, vooral omdat het ook duidelijk was dat we dit nog niet voldragen hadden voor de ministerraad.
DE WINTHER
Oké, dan even wat u aan het begin van uw verhaal natuurlijk vertelde over dat de opgaven groot zijn, het ingewikkeld is. Bij de eerste de beste tegenslag, we zagen dit najaar rond de onderwijsbegroting, bij de btw nu ook weer richting de Voorjaarsnota, horen we vanuit de Kamer, vanuit uw eigen coalitie eigenlijk: dit willen we niet, dat willen we niet. Vindt u dat de coalitiepartijen zich wel realistisch opstellen als het gaat om het oplossen van de grote financiële vraagstukken van ons land?
AGEMA
Nou, ik denk dat het goed is dat de coalitiepartijen ons duidelijk maken waar voor hen de voorkeuren liggen. En uiteindelijk zullen wij gezamenlijk met hen tot een voorstel moeten komen. Dus we komen eerst met een voorstel zoals de Voorjaarsnota met de meevallers en de tegenvallers en hoe dat beeld eruit ziet. En dan gaan we een voorstel maken waar we nog willen verlichten of iets erbij willen doen. Maar dat proces moet uiteindelijk wel in een politiek evenwicht gedragen worden samen met de ondersteunende fracties.
DE WINTHER
Maar hoort u ook wel eens iets anders dan wat ze niet willen?
AGEMA
Nee, u hoort nou nooit van: bezuinig maar eens extra daarop.
DE WINTHER
Precies.
AGEMA
Dat hoor je nooit. Maar dat is ook wel de lastige constellatie waarin dit kabinet zit. Want het vorige kabinet had vaak extra geld beschikbaar en dat hebben wij niet.
DE WINTHER
Maar helpt het u in uw zoektocht naar een oplossing? Want ik hoor alleen maar: dit willen we niet, dat willen we niet, zo moet het niet, dat moet anders. En het kabinet mag het uiteindelijk allemaal gaan oplossen.
AGEMA
Zo is het wel, maar vandaag hebben we daar de eerste stap voor gezet. Minister Heinen heeft zijn januaribrief in de ministerraad gebracht. En nou, hij durft wel wat aan. Dus ik zie het tegemoet. En hij zal het ook zover moeten brengen dat we daar in gezamenlijkheid onze handtekening onder kunnen zetten.
DE WINTHER
Dan even een ander onderwerp. Hoe is het met het constitutioneel hof waar het kabinet achter de schermen in ieder geval vorige week het nog niet altijd over eens was?
AGEMA
Daar wordt ook langer over doorgepraat. Het is natuurlijk wel belangrijk dat we de zinnen die wij in een hoofdlijnenakkoord of een regeerprogramma opschrijven, uiteindelijk worden uitgewerkt. Dus deze contourennota, dat we daar uiteindelijk dan wel weer goed met elkaar over gesproken hebben: is dit nou wat we voor ogen hebben gehad? En daar is meer tijd voor nodig.
DE WINTHER
Ja, maar stond het vandaag op de agenda?
AGEMA
Nee, het stond niet op de agenda.
DE WINTHER
Dus dat betekent eigenlijk dat u het er nog niet over eens bent, toch?
AGEMA
Nou, we moeten wel een gedragen stuk hebben, want het is een belangrijk stuk, ook voor NSC.
DE WINTHER
Ja, en verwacht u dat, als het uiteindelijk het licht zal zien, dat de rijkwijde van het constitutioneel hof verder gaat dan wat in de formatie besproken is?
AGEMA
Nou, daar wil ik niet op vooruitlopen, want er moet eerst duidelijkheid komen over wat we nou met elkaar hebben afgesproken. En dat kan meer worden, of hetzelfde, maar daar zullen we even heel precies en duidelijk over moeten worden met elkaar.
DE WINTHER
En de lezingen over wat u daar precies over heeft afgesproken, die lopen nogal uiteen op dit moment? Nou, dat we dat in de krant hebben kunnen lezen, en wat mij een lief ding waard is, is dat we uiteindelijk tot een gedragen stuk komen, op het moment dat dat op de agenda van de ministerraad komt.
DE WINTHER
En wanneer verwacht u dat?
AGEMA
Nou, niet volgende week, maar wel op korte termijn.
Voorjaarsnota (3)
JACKSON (NOS)
Nog even over de voorjaarsnota. U zei: ‘er ligt een flinke opgave, er komen allerlei opgaven bij’. U noemde er een aantal, maar meer stikstof. Maar nu vroeg ik me af: mensen die heel bezorgd zijn, als het gaat om de huur, over de betaalbare boodschappen, over energie, die horen dat ook allemaal. Hoe gaat het kabinet nou zorgen dat het wel voor iedereen nog een beetje te dragen is?
AGEMA
Nou, ik hoor die geluiden ook. En ik vind het ook heel zorgelijk. En boodschappen, iedereen schrikt ervan wat hij afrekent bij de kassa. En tegelijkertijd is het wel zo dat dit kabinet weinig geld te besteden heeft. Weinig extra geld te besteden heeft. Dus dat het bij ons echt uit de lengte of de breedte moet komen. En dat is ook lastig, maar het is niet onmogelijk. En ook wat dat betreft gaat minister Heinen natuurlijk tot het uiterste om dingen voor elkaar te krijgen. Maar dat is allemaal nog komende maanden het proces. En ergens half april, dan is het zover. En dan hebben we een voorjaarsnota.
JACKSON
Maar u noemt natuurlijk: ‘we zijn afhankelijk van alle wensen in de Kamer’. En u zegt: ‘we kijken er zorgvuldig naar’. Maar is er ook nog wel een soort beeld dat het kabinet als een regisseur kijkt dat de mensen die het echt niet kunnen dragen, dat die het wel allemaal kunnen meemaken?
AGEMA
Natuurlijk. Het is de bedoeling dat het kabinet naar de hele samenleving kijkt. Er zijn ook nog koopkrachtplaatjes. Die zullen er tegen die tijd ook zijn. En de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is daar natuurlijk weer sterk bij betrokken.
JACKSON
En is er iets wat u vertrouwen geeft, bijvoorbeeld die bezuiniging die u zelf moet vinden, juist in het voorjaar wel te vinden is, als die nu eigenlijk niet te vinden is?
AGEMA
Ik zal het plaatje compleet moeten krijgen. Eerst tussen meevallers en tegenvallers en zaken tegen elkaar moeten we afwegen. Maar het is wel zo dat ik wel duidelijk heb gemaakt: ik ga niet op de opleidingen van de verpleegkundigen bezuinigen op wat voor manier dan ook. En ik wil een gedragen aanvullend zorg- en welzijnsakkoord.
JACKSON
En die staat dan nu even geparkeerd, zegt u. Maar dat is wel bij de salarissen van medewerkers. Betekent dat dan, als er niet een andere oplossing komt, en er is niet opeens een structurele meevaller, dat het daar landt?
AGEMA
Nee, het is geparkeerd op de buitenpost. Dus hoe die buitenpost heet, dat is niet relevant. Het is geparkeerd.
Politieke ontwikkelingen Duitsland
JACKSON
Oké, dus dat negeren we even. En nog een andere vraag over een ander onderwerp: bij onze Oosterburen is er deze week van alles te doen over hoe de politiek is veranderd. Een aardverschuiving noemen sommigen het, de brandmauer is doorbroken. Hoe kijkt het kabinet daarnaar?
AGEMA
Ja, we zien de uitkomst van deze democratische verkiezingen natuurlijk tegemoet. En uiteindelijk zullen we zien waar het op uitkomt.
JACKSON
Maar dit zijn natuurlijk geen verkiezingen. Het gaat deze week over een samenwerking tussen het CDU en de AFD. Is daar ook over gesproken in het kabinet?
AGEMA
Nee, daar is niet over gesproken in het kabinet. Maar er was voor het eerst een samenwerking inderdaad tussen het CDU en de AFD. En dat is natuurlijk ook een novum in Duitsland. Maar dat hebben wij hier ook in het verleden wel gehad natuurlijk.
JACKSON
En er is geen contact geweest?
AGEMA
Nee, we kijken het aan.
WINTERMAN (NIEUWSUUR)
U zei net al dat Geert Wilders trots is. Voelt het ook als een overwinning dat u hier vandaag staat als PVV'er?
AGEMA
Nou, de PVV is al een poosje ruimschoots de grootste partij. Dus ik denk dat het ook een beetje onvermijdelijk is dat er op een gegeven moment ook wel iemand van het PVV hier zou staan.
WINTERMAN
Ik sprak net Barry Madlener na de ministerraad, uw collega. En hij zei: ‘eigenlijk had Geert Wilders hier moeten zitten.’ Ziet u dat ook zo?
AGEMA
Ja, voor een PVV'er is dat natuurlijk altijd wat nog mee blijft spelen. Maar het is uiteindelijk zo geweest in de onderhandelingsfase dat de partijleiders ervoor hebben gekozen om alle vier in de Kamer te blijven. Dus die situatie veranderde toen. En uiteindelijk zijn we tot het kabinet gekomen wat er nu zit.
WINTERMAN
En wat denkt u eigenlijk dat de PVV-kiezer nu denkt nu zij u hier zien staan?
AGEMA
Ik heb geen idee.
WINTERMAN
Behoort u nu tot de gevestigde orde waar de PVV zich toch altijd tegen heeft afgezet?
AGEMA
Nou, tegen de gevestigde orde afgezet. Ik vind het mooi om te zien dat wij een kabinet hebben waar ook negen bewindspersonen van de PVV inzitten. We zijn ruimschoots de grootste partij. Maar de PVV heeft natuurlijk niet een arsenaal aan burgemeesters of wat dan ook. Dus het is nog steeds een begin na zoveel jaren. Maar ik ben er wel trots op dat we dit hebben bereikt natuurlijk.
WINTERMAN
De VVD sloot u natuurlijk jarenlang uit hè. Premier, voormalig premier Rutte, wilde niet met de PVV regeren. Voelt u zich meer geaccepteerd nu in politiek Den Haag?
AGEMA
Nou, ik denk dat als je zo groot wordt dat mensen ook niet meer om je heen kunnen. En ik vind ook op straat vinden mensen het eigenlijk heel normaal dat wij meedoen.
WINTERMAN
Het begon een beetje stroef tussen u en premier Schoof bij het debat over de regeringsverklaring. U weet het nog wel. Is dat vertrouwen weer helemaal hersteld?
AGEMA
Ik zou het niet stroef willen noemen, maar dat is ja gewoon een ongelukje, die tweet. Maar het heeft niet tussen ons in gestaan of zo. Het was zeker niet stroef, nee.
VAN BEURDEN (Hart van Nederland)
En nog heel even doorgaand op dat u hier vandaag staat. Eerder werd de ministerraad steeds verschoven als Schoof afwezig was. Daardoor ontstond eigenlijk het beeld dat u gepasseerd werd. Deelt u die analyse?
AGEMA
Nee, die analyse klopt niet. Ik vind het erg fijn dat Dick echt die ministerraad en die onderraden op zich heeft genomen en ook zoveel mogelijk wil doen. En dat scheelt voor mij als minister voor Volksgezondheid, een groot ministerie, heel veel tijd en voorbereidingstijd. En ik ben er heel erg blij mee met die constellatie.
VAN BEURDEN
Het is wel uniek dat dat eigenlijk gebeurt. Wat was daar nou de voornaamste reden voor? Dat hij dan liever toch een andere dag koos dan zei, nou dan schuif ik vicepremier Fleur Agema naar voren.
AGEMA
Nee, we hebben het aan het begin zo afgesproken. Ik vind het een goede afspraak. Ik wil zorg doen. En het is een ministerie dat heel groot is, dus waar ik veel tijd aan besteed. En het is fantastisch dat hij alleen de taak heeft van minister-president. En dus ook niet ook nog een partij leidt. En zoveel mogelijk van de vergaderingen zelf wil doen.
Buitenlandse medicijnen
VAN BEURDEN
Goed, dan nog een zorginhoudelijke vraag. U was natuurlijk niet bij de ministerraad om vragen daar vragen daarover te stellen. Er is in Nederland een zogeheten sluissysteem voor nieuwe medicijnen vanuit het buitenland. Daardoor kan het ook langer duren voordat er medicijnen hier goed naar de patiënten toe kunnen. Wij maken daar vandaag een verhaal over. En dat gaat eigenlijk over iemand die hier uitgeproduceerd wordt verklaard terwijl de medicijnen in de sluis zitten. Hoe vindt u die afweging eigenlijk? Om dus in de sluis te gaan kijken naar de kosten voor medicijnen ten opzichte van dat iemand nu eigenlijk uitbehandeld wordt verklaard.
AGEMA
De sluisperiode is in het leven geroepen door mijn voorgangers, Edith Schippers. En heeft de bedoeling om te kunnen onderhandelen met fabrikanten over de prijs. Dus dat ze niet zomaar alles kunnen vragen wat hen goed dunkt. En dat scheelt ook honderden miljoenen euro's per jaar. En dat dempt de premiegroei. Dus dat is ook een belang van ons allemaal. Het is wel zo dat het mij ook stoort als je op een gegeven moment een situatie krijgt dat mensen in Nederland iets niet krijgen wat ze in het buitenland al lang en breed wel krijgen. Dus ik ben er wel mee bezig om daar de scherpe kantjes van af te halen. En waar ik ook voor gekozen heb is dat als zo 'n fabrikant niet binnen een half jaar een plan heeft ingediend bij het zorginstituut, dan gaan ze naar de parkeersluis. En je ziet vaak dus dat fabrikanten er dan zelf voor kiezen om niet een vervolgproces in te gaan. En dan is het ook wel eens vervelend dat je hoort mensen zeggen ik krijg mijn product niet. Maar de fabrikant is niet bezig om zijn dossier in te leveren waardoor hij het vergoed kan krijgen. Dus dat komt ook nog wel eens voor. En wat ook nog wel eens voorkomt is dat een medicijn voor een andere bestemming is aangevraagd. En dat er dus een nieuwe aanvraag gedaan moet worden voor de nieuwe toepassing. Maar het is een allemaal heel complex begrip. Complexe uitleg ook van complexe materie. Maar het is wel zo dat ik de scherpe randjes van de sluisperiode afhaal.
VAN BEURDEN
Hoe vindt u de balans op dit moment?
AGEMA
Nou, ik vond de balans wat doorslaan. Maar wat ik zeg, dat is wel die balans dat we niet zomaar alles kunnen betalen. Want dan ben je uiteindelijk ook degene die maar de portemonnee trekt. En dan krijgen we steeds hogere zorgpremies. Maar het moet niet zo zijn, wat ik zei, dat je op een gegeven moment in het buitenland een middel wel krijgt en in Nederland niet. Of een crowdfundingsactie moet starten. Dan zijn we echt ons doel voorbij aan het schieten.
VAN BEURDEN
Ja, het is momenteel te scherp. En u probeert die scherpe randjes er wat af te krijgen?
AGEMA
Ja. En u kunt ook nog kijken in de brief die ik voor de kerst nog naar de Kamer heb gestuurd.
Plan BTW-verhoging (3)
AHAROUAY (NRC)
Ja, toch nog even terug naar de btw. En dan niet zozeer, u noemt het een onvoldragen planvoorstel zelf, maar de manier waarop dat is gegaan. Want het heeft hier in Den Haag natuurlijk wel voor wat verbazing gezorgd. Iets staat in de krant en de coalitiepartijen nemen er één voor één afstand van. Niet de manier waarop het normaal werkt in Den Haag. Was die verbazing er misschien ook in de ministerraad?
AGEMA
Nou, ik heb van mijn collega Keijzer geleerd dat lekken echt heel veel voorkomt in Den Haag. En dat het ook van alle jaren is en van alle tijden is. Maar het is wel pijnlijk voor de betrokkenen. Of het dit onderwerp nou is of een ander onderwerp. Je bent ergens mee bezig. Het is niet voldragen. Het ligt zomaar op staat. En er is een heleboel kwaad geschied zonder dat het eigenlijk nog voldragen was. Dus dat is wel eens lastig.
AHAROUAY
Het lekken zelf is lastig. Alleen nu gaat het ook nog eens erom dat de coalitiepartijen die het vervolgens serieus namen en er één op één op reageerden.
AGEMA
De coalitiepartijen hadden oorspronkelijk besloten dat de btw op cultuur omhoog zou gaan. Cultuur en sport. En er was een ander amendement en met dat amendement werd een alternatief voorgesteld. En dat alternatief daar is nu dus nog geen antwoord op. En dat antwoord wat de staatssecretaris van Financiën, Tjebbe Oostenbruggen, was daarmee bezig. Maar er was eigenlijk formeel nog niks.
AHAROUAY
Ja, dit is hoe het is gegaan. Maar wat opvalt is dat het de coalitiepartijen zijn die zich dus via X één voor één zijn gaan roeren over dit plan. Is dit een nieuwe modus operandi? En maakt dat de toch al lastige puzzel in uw woorden makkelijker of moeilijker?
AGEMA
Nou, dit zien we op meer terreinen natuurlijk. Het is echt de extraparlementaire werkwijze dat het dus vaker volgt…
AHAROUAY
Oh, dit is extraparlementair?
AGEMA
De extraparlementaire werkwijze waardoor het wel vaker voorkomt dat je als kabinet een voorstel doet wat niet in het hoofdlijnakkoord is vast getikt. En waarvan dan een dragende partij zegt, ja dat trek ik niet of dat wil ik niet. Dat gebeurt eigenlijk elke week wel.
AHAROUAY
Maar is dat dan handig via Twitter? Heeft u niet zoiets van, meld je gewoon even bij je partij en dan...
AGEMA
Ja, Twitter is gewoon een van de kanalen die heel gebruikelijk is.
AHAROUAY
U heeft er geen moeite mee?
AGEMA
Nee, je zult gewoon een andere oplossing moeten zoeken. Niet dat dat makkelijk is, maar... ja.
Ministeriële commissie Economie en Natuurherstel (2)
SLOMP (NU.nl)
Ja, toch nog even over stikstof. Heeft het kabinet de impact van de uitspraak in december eigenlijk al rond en in kaart?
AGEMA
We hebben de ministeriële commissie afgelopen dinsdag opgericht. En onder leiding van de premier en de meest betrokken ministeries zijn erbij betrokken. En wat die commissie gaat doen, dat is in kaart brengen natuurlijk: wat is de impact van de uitspraken die nu zijn gedaan, die twee door de Raad van State en die ene door de rechtbank in Den Haag? En we gaan het nu in kaart brengen. En ook: wat staat er al en wat is de overlap en wat zou het plan moeten worden waarmee we uiteindelijk ook weer naar Brussel moeten? En dit is geen gemakkelijke opgave, ook een heel ingewikkeld dossier.
SLOMP
Ja, dat zijn alle stappen. Maar over de impact zelf, want een aantal provincies laat natuurlijk al weten van: mogelijk gaat het om 200 vergunningen. In de haven-Rotterdam zijn er grote zorgen. Bij Schiphol, de stoppersregeling staat onder druk, innovaties. Is er al iets over te zeggen hoe enorm dit is?
AGEMA
Het is inderdaad heel erg groot. En het is ook het gevecht om de ruimte in Nederland. Een klein land waar met 18 miljoen mensen wonen. Waar we industrie hebben, boeren hebben, waar we aan het bouwen zijn. Ook extra huizen. En tegelijkertijd hebben we ook onze natuur en die willen we ook beschermen. Dus dat alles bij elkaar maakt het ongelooflijk ingewikkeld. Maar wel iets wat, ja, dit moet wel opgelost worden, want anders staan we gewoon stil. Nederland zit op slot.
SLOMP
Ja, want Nederland zit op slot. U zei eerst dat we moeten zorgen dat Nederland draaiende blijft. Nou ja, draait Nederland op dit moment eigenlijk wel?
AGEMA
Nou, wat u zegt, is een deel van het antwoord ook al natuurlijk. Een hoop projecten komen stil te liggen. Vergunningen komen stil te liggen, die heel erg belangrijk zijn voor de ontwikkeling van Nederland. En dat daarom hebben we ook haast. En de ministeriële commissie wil dus ook voor de zomer met een uitkomst komen.
SLOMP
Voor de zomer. Vorige week werd er nog binnen twee maanden gezegd.
AGEMA
Dat zou ik even opnieuw moeten nakijken. Want volgens mij zat in de planning maand… nee… als ik dat verkeerd heb, dan kom ik daar nog op...
SLOMP
Oké, ja. Meneer Schoof had het over binnen twee maanden.
AGEMA
Ik denk dat we binnen twee maanden wel een aanpak willen hebben, een plan willen hebben. Maar het hele traject gaat natuurlijk langer.
SLOMP
De provincie Overijssel heeft vandaag bekendgemaakt dat ze bijvoorbeeld een jaar lang geen vergunningen meer gaan verlenen. Schrikt u daar ook van?
AGEMA
Ja, dat is verschrikkelijk. Nederland moet ook door. We moeten kunnen bouwen. We moeten wegen aanleggen. Huizen bouwen. Maar ook onze natuur beschermen. En dat is allemaal in conflict in het kleine land wat we hebben.
SLOMP
Ja, maar u zegt de hele tijd: we moeten door. We moeten door. Zo’n commissie bezig. Ondertussen zijn er provincies die dingen een jaar lang stil leggen. De impact is groot. Maar er wordt ook niet duidelijk gemaakt hoe groot. Is het niet belangrijk om toch die helderheid te geven ook naar de Nederlanders toe, van wat dit allemaal teweeg gaat brengen?
AGEMA
Klopt, maar die impact brengen we nu in kaart. Maar die heb ik niet nu klaar, maar dat komt ook...
SLOMP
Is er eigenlijk al gesproken met de provincies die nu wel verstrekkende stappen al nemen?
AGEMA
Dat is me niet bekend.
SLOMP
En daar ook nog even over: het kabinet is hier heel druk mee. In de commissie zitten, als ik dacht, elf bewindslieden. We hebben het net gehad over de grote voorjaarspuzzel die gelegd moet worden. Het kabinet is wel heel erg bezig met echt het oplossen van de grote problemen die acuut zijn ontstaan. Problemen op begrotingen die moeten worden opgelost. Terwijl in december, voordat het kabinet met het reces ging, heerste de gedachte van: we gaan nu echt leveren, we gaan aan de slag. Heeft het kabinet daar nog wel tijd voor, naast al deze dingen die het moet doen?
AGEMA
Zeker. En natuurlijk kwam vlak voor de kerst mijn aanvullend zorg- en welzijnsakkoord op losse schroeven te staan. Ik ben blij dat ik nu een tijdelijke technische oplossing heb, waardoor er ook hopelijk de partijen weer aan tafel komen. Want in dat aanvullend zorg- en welzijnsakkoord worden hele belangrijke afspraken gemaakt, uit het hoofdlijnenakkoord. En ja, dus je wilt leveren. En dan is het natuurlijk wel heel jammer als je project, waar je al je hart en ziel in steekt, even vijf, zes weken stil komt te liggen.
SLOMP
En komen er nog andere kabinetsplannen aan, die buiten de crises moeten worden opgelost? De voorjaarsnota, dat mensen kunnen zien: oh, ze zijn ook echt nog andere dingen aan het doen die ze zelf willen of beogen?
AGEMA
Ja, de wetgeving van mevrouw Faber, asiel en migratie, dus de asielnoodmaatregelenwet komen binnenkort terug van de Raad van State.
SLOMP
Ja, en Geert Wilders twitterde daar ook over, van: het moet een beetje opschieten, ook de Spreidingswet moet worden ingetrokken, hoe staat het daarmee?
AGEMA
Dat komt er allemaal aan, op het moment dat de wetten terug zijn van mevrouw Faber gaan ze natuurlijk eerst door de ministerraad en dan naar de Kamer. En ja, we hebben daar haast mee natuurlijk.
SLOMP
Binnen enkele weken, maanden, wanneer moet dat komen?
AGEMA
De Raad van State gaat natuurlijk zelf over zijn oplevering, maar ik verwacht dat binnenkort, in februari verwacht ik het, maar de Raad van State gaat er zelf over.
Salarissen medisch specialisten
DE HORDE (FINANCIEELE DAGBLAD)
Nog een vraagje, terug naar uw eigen portefeuille. De 150 miljoen voor de salarissen van de medisch specialisten. U hebt dat dus kennelijk in die vergadering aangekondigd, van: kunnen we dat vrijwillig doen? En hoe is dat precies gegaan en toen hebben ze gezegd: dat gaan we niet doen?
AGEMA
Ik heb de Federatie Medisch Specialisten op bezoek gehad, ik heb een gesprek met ze gevoerd. We hebben ook aangegeven geschrokken te zijn en ze voelden zich ook geschoffeerd. En natuurlijk begrijp ik dat ze zich op die manier voelen. En onze medisch specialisten zijn natuurlijk ontzettend belangrijk in onze samenleving, een belangrijke pijler in onze zorg. Maar het is wel al langer een wens van de Kamer om iets te doen aan de uitwassen in de beloning. Dus ik heb de Federatie Medisch Specialisten gevraagd om zelf met een uitwerking te komen, zelf met een plan te komen. Dat is nog niet gekomen. En dat betekent dat ik uiteindelijk dus in de zin van de wetgeving iets zal moeten gaan ondernemen. En dat breng ik op dit moment ook in kaart, want de Kamer wil dat ik 150 miljoen euro daarop bespaar. Dus dat zal ik moeten uitvoeren.
DE HORDE
Hoe ziet die wetgeving er dan uit? Want uw voorgangers hadden er ook moeite mee om dat onder controle te krijgen.
AGEMA
Nou, ik denk bijvoorbeeld iets in de richting van een WNT, maar dan toegespitst op de zorg, een Wet normering topinkomens.
DE HORDE
En daar gaan ze niet geschoffeerd over zijn?
AGEMA
Nou, uiteindelijk zal ik ook de motie, of het amendement zoals die aangenomen is door de Kamer, moeten uitvoeren. Het is niet zo dat ik mijn begroting niet op orde kan hebben. Ik zal ook mijn begroting op orde moeten hebben.
DE HORDE
Hebt u deze partij, de medische specialisten, ook nodig voor het akkoord dat u eerder noemde? Het aanvullend zorg- en welzijnsakkoord?
AGEMA
Het liefste wel natuurlijk. Want uiteindelijk is het mooiste als we de hele sector met z'n allen om tafel komen.
DE HORDE
Maar ze zijn, u noemde het al, geschoffeerd. Dus misschien ook niet zo bereid om hun steentje aan dat akkoord bij te dragen.
AGEMA
Ja, ze zijn zeker boos. Je komt aan mensen hun inkomen. Dus ze zijn zeker boos. Maar er zit ook heel veel moois in het akkoord. En zij willen ook vooruit met de zorg. Dus wat ik hoop, is dat wij goede afspraken kunnen maken over die 150 miljoen. Dat kan ook buiten het akkoord. En dat ze weer aan tafel komen om samen de afspraken te maken die zo hard nodig zijn.
DE HORDE
Terwijl dus die WNT hen boven het hoofd hangt.
AGEMA
Ja, maar ik kan niet aan deze wens van de Kamer voorbijgaan. Want eerst was het de 315 miljoen, waarmee het gat op de begroting op OCW werd gedekt vanuit VWS. En de 165 miljoen, dat viel helemaal verkeerd. En daar is de Kamer voor opgekomen, wilde wat anders. Maar niet op de 150 miljoen beloning van medisch specialisten. Dus ja, dan kan ik ook niets anders dan in de benen komen en in actie komen.
DE HORDE
Even voor mijn goede begrip: een WNT voor medisch specialisten, levert dat meer of minder dan 150 miljoen op?
AGEMA
Nou, we weten niet precies wat dat oplevert. Maar u vraagt mij van: waar denkt u dan aan als u aan wetgeving denkt, dan denk ik aan iets in die richting. En dat moeten we nog helemaal uitwerken van A tot Z. Want ik zit nog helemaal vooraan in dat proces.
Ministeriële commissie Economie en Natuurherstel (3)
VAN EIJSDEN (TROUW)
Nog even kort over die stikstofcommissie. U was daar dinsdag volgens mij niet bij, hè? Klopt dat?
AGEMA
Ik was er dinsdag bij de onderraden, ja.
VAN EIJSDEN
U was dinsdag ook bij de oprichting van de stikstofcommissie?
AGEMA
Ja.
VAN EIJSDEN
Oké, want u stond als enige vicepremier niet vermeld op het lijstje met betrokken ministers. Maar u neemt gewoon deel aan die vergaderingen?
AGEMA
Dat klopt.
VAN EIJSDEN
Oké. Is er dan ook vanuit elke partij een soort eigen inbreng? Wat heeft u namens het PVV-smaldeel ingebracht op die vergadering?
AGEMA
Wat we daar bespreken, dat is geheim, zoals u weet. Maar het is natuurlijk zo dat onze deelnemers, onder andere de minister van Infrastructuur en Milieu, vanuit zijn beleidsterrein hieraan zal deelnemen en ook ernaar zal kijken.
VAN EIJSDEN
Ik heb begrepen dat jullie ook eigenlijk de opdracht voor jullie zelf hebben vastgesteld. Hoe luidt die?
AGEMA
Moet ik even hier kijken.
VAN EIJSDEN
Is goed.
AGEMA
Wilt u dat ik het helemaal voorlees?
VAN EIJSDEN
Heel graag.
AGEMA
Oké. De ministeriële commissie heeft als doel om op korte termijn een concreet plan uit te werken om Nederland van het slot te halen en perspectief te bieden aan sectoren die zijn geraakt door de rechterlijke uitspraken en de staat van de natuur te verbeteren. Dit wordt gedaan door te verkennen wat er mogelijk is of kan worden in de vergunningverlening. Een programma van maatregelen op te stellen gericht op geborgde daling van stikstofuitstoot en natuurherstel en in kaart te brengen wat de impact is van de terugwerkende kracht uit de uitspraak van de Raad van State en daar een oplossing voor te bieden. En inzet te plegen in de richting van Brussel en EU-wetgeving. Het was een goed en eerste overleg.
VAN EIJSDEN
Oké. Als het gaat om dat van het slot halen, wanneer is zat Nederland dan voor het laatst niet op slot? Weet ik een beetje naar welke situatie jullie terug willen.
AGEMA
Dat is natuurlijk een situatie die al langer bezig is als het gaat om het stikstofdossier. En de situatie is natuurlijk veel nijpender sinds de uitspraken van de Raad van State en die van de...
VAN EIJSDEN
Dus het doel is eigenlijk om, als het gaat om vergunningverlening, weer op het niveau te zitten van voor 2019.
AGEMA
Nou, als u zulke hele gedetailleerde, specifieke vragen heeft, dan verwijs ik u wel naar mevrouw Wiersma, de minister van LVVN, die hier het voortouw op heeft. Zij kan u daar uitstekend van een antwoord voorzien
Uitgaven Defensie
VAN OOSTEROM (BLOOMBERG)
Ja, mevrouw Agema. Dan een heel ander onderwerp, namelijk over defensie-uitgaven. Want afgelopen week herhaalde meneer Wilders nog stellig dat er geen cent extra gaat naar klimaat, stikstof, maar ook de defensie-uitgaven. En dat terwijl zijn, een van zijn of een van onze belangrijkste bondgenoten, president Trump, nog steeds graag ziet dat Europese staten meer gaan uitgeven aan defensie. Voorziet u, dit kabinet enige spanning hierover met de nieuwe Amerikaanse regering wat betreft de defensie-uitgaven?
AGEMA
Ja, het is natuurlijk zo dat wij inmiddels wel onszelf tot doel hebben gesteld 2% van ons bbp uit te geven aan defensie. Daar zijn we ook voorspoedig mee bezig. De aankoop van veel materieel is in volle gang. Personeel erbij vinden is nog wat lastiger. Maar het is natuurlijk wel zo dat we al een heel stuk opschieten als andere landen het ook doen. En dat zal onze eerste inzet zijn.
VAN OOSTEROM
En afgelopen week was ook hier in Den Haag, in het World Forum, de opening van de voorbereidingen voor het NAVO-congres, wat daar later dit jaar gehouden gaat worden. En daar zegt onder andere uw collegaminister Brekelmans van Defensie wel dat hij meer uitgaat voor defensie, een hoger percentage minimum, als welkom ziet. Zijn er binnen de coalitie nog spanningen over of wel of niet het percentage hoger moet zijn dan 2%?
AGEMA
Nee, maar als u mij vraagt of ik nog 50 miljard extra zou kunnen uitgeven op de zorg, is dat ook het geval natuurlijk. Maar zoals minister Veldkamp in het debat zei kunnen we voor nu vooruit met de 2%. Daarmee wordt de krijgsmacht significant versterkt. En op zich is dat al een flinke klus, ook als het gaat om personele uitdagingen. En we zien ook en we horen ook de roep om extra budget. Maar al dit soort vragen is onderdeel voor de voorjaarsbesluitvorming.
VAN BEURDEN (Hart voor Nederland)
Nog even wat checken. Is dit kabinet nog steeds tegen nationale koppen?
AGEMA
Dat staat in het hoofdlijnakkoord, toch?
VRAAG
Ja, dat dacht ik ook. Maar gisteren zegt minister Faber ‘als de EU niet ver genoeg gaat met hun asielplannen, dan zetten wij een stap extra. Dan trekken we ons eigen plan’. Dat is toch een nationale kop? Of zie ik dat verkeerd?
AGEMA
Dat is creatief gevonden van u, maar het is wel zoals het gaat om het hoofdlijnakkoord. Dan ziet u alle voornemens die daar staan, gaan sowieso al heel erg ver. En we zijn natuurlijk heel erg benieuwd naar het effect wat het migratiepact gaat hebben. Maar daarnaast gaan we uitvoeren wat we allemaal in het hoofdlijnakkoord hebben staan. Dat hebben we dus ook in het hoofdlijnakkoord. Dat is wel creatief.
VAN BEURDEN
Maar hoe verhouden die twee dingen zich dan met elkaar?
AGEMA
De voornemens in het hoofdlijnakkoord staan. En die worden op dit moment ook uitgewerkt in het asielnoodmaatreglement.
VAN BEURDEN
Asiel is dan een uitzondering op die nationale koppen die dit kabinet niet wil?
AGEMA
Dit bestaat naast elkaar.
Plan BTW-verhoging (4)
WESTER (RTL)
Ik wil niet verder van de hak op de tak springen. Daarom een algemene zin even over dat extraparlementaire kabinet. U begon er zojuist even over toen het ging over die btw-verhoging. Van ja, met die fracties, dat is misschien het karakter van een extraparlementair kabinet. Maar het karakter van een extraparlementair kabinet is toch dat de fracties wat op afstand staan. Dat een kabinet kan regeren, met plannen kan komen. Dan kan zien hoe die landen en volgens kan zoeken in de Tweede Kamer naar meerderheden. In dit geval zie je de omgekeerde wereld. Wordt het extraparlementaire zo ingevuld dat de fracties op voorhand zeggen ‘ho ho kabinet, stop met nadenken. Wij willen dat het zo gaat’. Die omgekeerde vorm van een extraparlementaire kabinet dat beperkt het ideeëngoed, het ontwikkelen van ideeën binnen het kabinet toch ongelooflijk?
AGEMA
Nou, ik zie wat u hier constateert. Maar wat je vooral in de kern ziet van de extraparlementaire werkwijze die wij hebben is dat als onderwerpen niet in het hoofdlijnakkoord staat. De fracties in het parlement ook niet gebonden zijn. Dus dan zullen wij met onze plannen fracties moeten overtuigen.
En u ziet eigenlijk elke week in het parlement dat dat niet meteen gebeurt. En dat je dus soms een situatie hebt dat je niet door alle vier gesteund wordt. Maar dus echt bij de oppositie mensen moet overtuigen. En soms maakt dat ook wetgeving sterker want dan moet je in plaats van zoals het vroeger was, dan hoef je alleen maar te luisteren naar de coalitie, en de oppositie deed er niet toe.
Die situatie heb ik ook 17 jaar mee mogen maken. Deze situatie is een stuk vitaler. Ik vind hem soms ook uitdagend. Maar het is wel zo dat op het moment dat je stukken er doorheen hebt die ook wel een breed draagvlak hebben.
WESTER
Het kan heel gezond zijn als een kabinet inderdaad moet zoeken naar verschillende meerderheden en dan ook moet luisteren naar de geluiden die er bij de oppositie leven, maar in dit geval komen de coalitiepartijen al met een motie voordat er überhaupt een besluit is, zo van: stop met nadenken want dit willen we gewoon niet. Dat maakt het toch heel erg lastig?
AGEMA
Nou het is zeker lastig want we hebben een ingewikkelde puzzel te leggen en als er op een heleboel terreinen: dat mag niet en dat mag niet en dat mag niet, wordt de puzzel wel lastiger te leggen, maar we hebben natuurlijk wel minister Heinen die ook dol is op puzzelen en richting de voorjaarsnota zal hij dit tot een goed einde moeten brengen. Dat is gewoon wel het uitgangspunt. Er zal een Voorjaarsnota moeten komen waarin er een politiek evenwicht moet worden bereikt tussen wat het kabinet voorstelt en in ieder geval de vier partijen die het kabinet dragen.
WESTER
Ik vond het sowieso een handig voorstel van de staatssecretaris die toch in de campagne met zijn partij, en het regeerakkoord staat er ook bol van, de mond vol had van bestaanszekerheid, om dan te komen met een algehele btw-verhoging.
AGEMA
Nou, dat plan wordt dus niet gesteund dus het is ook geen optie.
WESTER
Want de coalitiepartijen hebben gezegd: stop maar met nadenken hierover op deze manier, dat willen we niet?
AGEMA
Nou, dit was wel een duidelijke uitspraak. En wij gaan natuurlijk wel proberen, als er uitspraken liggen, om die zoveel mogelijk op te volgen. Want uiteindelijk heeft de Kamer laatst de woord.
WESTER
Kortom: dit gaat niet gebeuren?
AGEMA
Ik ga ervanuit van niet. Ik denk dat je gewoon naar iets anders gaat zoeken in plaats van dit conflict op te gaan zoeken. Ik denk dat we dat gewoon moeten vermijden. Dank jullie wel.