Letterlijke tekst persconferentie na ministerraad 7 februari 2025
Letterlijke tekst van de persconferentie van minister-president Schoof na afloop van de ministerraad op 7 februari 2025. Bekijk de hele persconferentie via YouTube.
SCHOOF
Goedemiddag. Fijn om u weer te zien. Aan mijn aanwezigheid kunt u afleiden dat ik inmiddels ben hersteld van de griep. Vanaf deze plek wil ik vicepremier Fleur Agema nogmaals bedanken dat ze vorige week mijn taken uitstekend heeft waargenomen, zowel in de ministerraad als bij deze persconferentie. En natuurlijk ook grote dank aan premier Frieden van Luxemburg, die maandag namens mij de Nederlandse inbreng heeft gedaan in de informele Europese Raad. Gelukkig ben ik weer helemaal op de been en al een paar dagen weer aan het werk.
Bezoek aan premier Starmer
Zo was ik gisteren in Londen waar ik op Downing Street 10 werd ontvangen door premier Starmer. Het VK en Nederland zijn goede buren aan de Noordzee en nauwe partners. We werken op vrijwel alle terreinen goed samen, zowel bilateraal als in grotere verbanden zoals de NAVO. Zeker in deze tijden van grote geopolitieke uitdagingen en spanningen, ook op het gebied van handel, is het essentieel samen op te trekken met gelijkgestemde landen. En het VK is daar zeker één van.
Integratie
En vandaag kon ik dus ook weer de ministerraad voorzitten, waarin we onder andere de ‘Actieagenda Integratie en Open en Vrije Samenleving’ hebben vastgesteld. Op het terrein van integratie gaat er veel goed, op de arbeidsmarkt en in het onderwijs zijn de trends positief, maar we zien ook dat het soms schuurt en dat er problemen zijn. Dat vraagt actie: harde grenzen trekken als vrijheden met voeten worden getreden en helder zijn over wat het betekent in een vrije open samenleving te leven. Daarom zetten we in op het versterken van de waarden en normen van onze open en vrije samenleving, via onderwijs, emancipatie en inburgering. En op het bevorderen van zelfbeschikking in gesloten gemeenschappen en op het tegengaan van schadelijke praktijken zoals genitale verminking. Tegelijk moeten we ook werken aan gelijke kansen voor iedereen, aan bestrijding van discriminatie en ervoor zorgen dat nieuwkomers zo snel mogelijk aan het werk kunnen en ook echt aan het werk gaan. Bijvoorbeeld door het taalonderwijs te verbeteren en door statushouders passend werk aan te bieden om de afhankelijkheid van bijstand te verminderen. Kortom, er is veel werk te verzetten. En de Actieagenda Integratie vormt daarvoor een duidelijk plan van aanpak en Staatssecretaris Nobel kan u daar vast en zeker nog veel meer over vertellen. Tot zover mijn korte terugblik op afgelopen week en de ministerraad van vandaag. En het woord is aan u.
Gevangeniswezen (1)
VERWEIJ (AD)
Meneer Schoof, fijn dat u er weer bent. Heeft u nog contact gehad met meneer Wilders na gisteravond?
SCHOOF
Nee.
VERWEIJ
Er schijnt gisteravond een flinke ruzie te zijn geweest tussen Ingrid Coenradie en meneer Wilders. En hij heeft gedreigd haar weg te sturen. Wat vindt u daarvan?
SCHOOF
Nou, ik laat ik beginnen met te zeggen dat ik alle vertrouwen heb in staatssecretaris Coenradie. Zij is hard bezig om de code zwart, zoals dat dan heet in het gevangeniswezen, om te kijken hoe ze daar tot een oplossing kan komen. Dat heeft nog niet geleid tot een stuk wat we vandaag in de ministerraad konden bespreken. En ik ga ervan uit dat we spoedig een stuk van haar wel in de ministerraad kunnen bespreken en ook besluiten kunnen nemen.
VERWEIJ
Maar gaat meneer Wilders erover om haar weg te sturen?
SCHOOF
Volgens mij gaat het kabinet erover.
VERWEIJ
Hij zou ook geschreeuwd hebben tegen haar. Wat vindt u daarvan?
SCHOOF
Nee, maar dat zijn allemaal speculaties die ik misschien wel of niet gelezen heb. Maar daar ga ik allemaal niet op in.
VERWEIJ
Maar ik kan me voorstellen dat schreeuwen dat u dat sowieso geen goed idee vindt?
SCHOOF
In zijn algemeenheid is met enig respect met elkaar omgaan helpt enorm. Maar nogmaals, ik was er niet bij. Dus ik ga er ook helemaal niets over zeggen.
VERWEIJ
Ziet u ook een inhoudelijke oplossing voor deze patstelling?
SCHOOF
Nou, ze is druk bezig om te kijken of ze de oplossing kan vinden. Ik weet dat die ingewikkeld is. Daar is ook in het vorige kabinet al naar gezocht om daar oplossing voor te vinden. Dat zijn we in dit kabinet ook aan het doen. Dat is niet eenvoudig. Omdat het personeelstekort bij DI één van de problemen is die moet worden ondervangen. Maar ik heb er nogmaals alle vertrouwen in dat mevrouw Coenradie uiteindelijk met een voorstel komt.
VERWEIJ
Zou het een idee zijn om arbeidsmigranten hiervoor naar Nederland te halen? Het is een probleem met de cipiers.
SCHOOF
Het is een arbeidsmarktprobleem. Dat is evident. Dat richten we niet alleen aan de DI, maar daar zien we het nu het meest duidelijk. En ik denk dat het belangrijk is om met de staatssecretaris al de ruimte te geven om te kijken op welke manier zij dit probleem kan oplossen.
VERWEIJ
Wilders zou ook gezegd hebben dat het een kwestie van dagen is voordat het kabinet valt dat hij dat idee heeft. Wat vindt u daarvan?
SCHOOF
Nee, dat deel ik niet. Maar ik moet u eerlijkheidshalve zeggen dat ik de afgelopen dagen, als ik de krantenkoppen lees, dan baal ik daar behoorlijk van. Er wordt van alles gezegd, binnen en buiten het kabinet. Al dan niet lekken of de vermeende teksten die over de weer worden uitgesproken.
VERWEIJ
Welke krantenkop vond u nog meer vervelend?
SCHOOF
Ik vind dit natuurlijk vervelend. Ik heb dingen gelezen over de geitenhouderij, terwijl ik gisteren ook een normaal en fatsoenlijk debat heb gezien. Het helpt niet om een beetje rust te bevorderen die we denk ik met elkaar nodig hebben. Want dit kabinet staat gewoon voor grote opgave. We moeten die woningbouw aanpakken. We moeten die migratie aanpakken. We moeten zorgen dat we iets aan de bestaanszekerheid van mensen doen. We zijn net geconfronteerd met twee belangrijke uitspraken rondom stikstof. Daar moeten we mee aan de slag. En dit leidt allemaal af van datgene waar het kabinet voor staat. Namelijk voor de zorgen dat we die opgave echt daadwerkelijk kunnen aanpakken.
VERWEIJ
Gaat u hierover met Wilders in gesprek?
SCHOOF
Nee, maar dit betreft niet alleen de heer Wilders. Dit is breder. Daarom noemde ik ook net een heel ander onderwerp. Ik denk dat het goed is dat we met elkaar zoeken naar elkaar weer wat ruimte geven om onze problemen op te lossen. En daar hebben we vanochtend ook kort heel even in het kabinet bij stilgestaan. Dat we in het kabinet ook echt die wens hebben om dat te doen. En dat ik ervan uitga dat we dat met de coalitiepartijen ook gaan doen. Want er staan echt belangrijke opgaven voor de komende weken. We werken ook hard op weg naar de voorjaarsnota. Dat is ook geen eenvoudige puzzel. En dan moeten we elkaar toch vinden.
WESTER (RTL)
Ja, ik snap dat u er allemaal van baalt, maar even, misschien toch om dat even scherp te slijpen. Toen de vraag kwam of de heer Wilders, wat hij ervan vond dat de heer Wilders Coenradie misschien weg zou sturen, zei u, daar gaat hij niet over, daar gaat het kabinet over. Maar het al dan niet wegsturen van bewindslieden, daar gaat gewoon de Tweede Kamer over. En het is goed gebruikt dat als een eigen partij het vertrouwen opzegt, heb je daar geen meerderheid voor nodig, dan gaat iemand. Er zijn een tal van voorbeelden van in de geschiedenis. Dus misschien nog even opnieuw de vraag: wat vindt u ervan dat Geert Wilders dreigt haar weg te sturen?
SCHOOF
Nou, ik heb dit uit de media, even voor de goede orde. En daar wil ik dus niet te veel over speculeren.
En u heeft gelijk, de Kamer kan uiteindelijk besluiten door middel van een motie van wantrouwen, zeg maar de uiteindelijke bewindslieden of het hele kabinet er naar huis te sturen.
WESTER
En de heer Wilders ook zijn eigen partijgenoten?
SCHOOF
Ja, in theorie kan dat. Maar nogmaals. Ik lees allemaal berichten in de media. Mijn stelling is: ik heb vertrouwen in het functioneren van de staatssecretaris. Ze heeft een ingewikkeld probleem. Dat probleem moet ook worden opgelost, want we zitten in een situatie waarin niet iedereen die veroordeeld is, zo meteen daadwerkelijk zijn detentietijd kan uitzitten. En dat moeten we dus met elkaar oplossen.
WESTER
Dan even terug naar de kern van de zaak. U zegt altijd dat we het met elkaar moeten oplossen. Nu stond die brief wel aangekondigd, stond op de agenda van de ministerraad, dat is uitgesteld. Is het uitgesteld omdat er politiek gedoe over is?
SCHOOF
Ja, op verzoek van de staatssecretaris is deze van de agenda gehaald. En zij bepaalt ook wanneer ze hem weer op de agenda zet. En ik heb dat verzoek van haar natuurlijk gehonoreerd.
WESTER
Maar het feit dat ze hem van de agenda heeft gehaald, is dat ingegeven door berichten op X van haar partijleider Geert Wilders, door berichten van de VVD-fractie van, dit gaan we allemaal niet doen?
SCHOOF
Nou, ik denk dat er een reden is, omdat er veel commotie is over die brief. Dat lijkt me ook goed om hem dan even terug te halen, om te kijken of je daar in onderling overleg een volgende stap in kan zetten. En dat vertrouwen heeft ze ook van mij.
JACKSON (NOS)
U zei net ‘ik baal daar stevig van’. U noemde verschillende onderwerpen. Heeft u het idee dat de coalitiepartijen bezig zijn om het kabinet te ondermijnen?
SCHOOF
Nou, als ik dat gevoel zou hebben, dan zou ik hier nu niet staan. Dan zou ik een ander gesprek hebben met de fractievoorzitters. Dus daarom koos ik de woorden ‘ik baal ervan’ Omdat ik denk dat het goed is als we met elkaar toch meer rust en eenheid uitstralen en kijken hoe we met de grote problemen die we gemeenschappelijk moeten aanpakken, daar op die stappen kunnen zetten. En dan als ik dan, zeg maar, zo 'n hele week de media laat passeren, en dat is overigens niet te verwijten hoor. U schrijft allemaal op wat u allemaal hoort en ziet, dus even voor de goede orde. Dan denk ik nou, daar zouden we met elkaar toch echt nog weer even een slag moeten maken. Want dit bouwt niet op naar constructieve samenwerking.
JACKSON
En u zegt dat zou moeten, maar heeft u ook gevraagd in het kabinet om dat anders te doen?
SCHOOF
Nou, we hebben in het kabinet in ieder geval de wens uitgesproken om dat nadrukkelijk gezamenlijk te doen. En we hebben ook geconstateerd dat we in het kabinet die bereidheid zonder meer hebben.
Advies Raad van State asielwetten (1)
JACKSON
En iets anders. De Raad van Staten die komt maandag met hun advies. Nu zegt eigenlijk de minister die daarover gaat: ja ik ga hooguit nog wat punten en komma's veranderen. Dus hoe serieus neemt het kabinet eigenlijk dat advies nog?
SCHOOF
Nou, ik denk dat het kabinet… Overigens wij hebben het advies nog niet gezien. Minister Faber wel, maar het wordt maandag officieel openbaar. Dus ik heb het ook nog niet gezien. Maar we hebben afgesproken, één: het was een spoedadvies dus het is ook belangrijk dat mevrouw Faber ook alle mogelijkheid krijgt om dit ook snel op te pakken. En ook spoedig opnieuw naar de ministerraad te brengen. Want dat is de afspraak die we hebben gemaakt met elkaar dat de (onverstaanbaar, red.) van het advies van de Raad van State. Maar nogmaals, mevrouw Faber is daar eerst aan zet. Dat zij bekijkt hoe zij dit advies beoordeelt. Zij bekijkt op welke manier zij het wetsvoorstel inbrengt in de ministerraad. En dan ga ik ervan uit dat we dit in de ministerraad ook snel kunnen afdoen. En dan kan het door naar de Tweede Kamer en dan kan het debat in de Tweede Kamer plaatsvinden.
JACKSON
Betekent dat dat er wel nog ruimte is voor aanpassingen?
SCHOOF
Ja, je kijkt altijd wat een advies van de Raad van State is. Een advies van de Raad van State kan over uitvoeringsconsequenties gaan, kan over juridische kanten gaan. Nogmaals, ik heb het advies echt nog niet gelezen en ik denk niemand nog niet. Althans, zeker niet in zijn volledigheid. Dus daar moet eerst even naar worden gekeken. Maar het belangrijkste is dat mevrouw Faber ook echt de ruimte krijgt om dit met spoed te doen. Niet voor niks hebben we ook een spoedadvies aangevraagd. Niet voor niets hebben we er ook een spoedwet in die zin van gemaakt. En dat vereist dus ook snelle behandeling zo meteen richting de ministerraad, zodat de Kamer er snel over kan spreken.
JACKSON
En dat ze de ruimte krijgt en dat het snel gaat, betekent dat de andere bewindspersonen eigenlijk niet meer iets kunnen aanpassen?
SCHOOF
Nee, het komt terug in de ministerraad. Dus het betekent sowieso dat we daar met elkaar nog overleg over hebben.
Gevangeniswezen (2)
DE WINTHER (DE TELEGRAAF)
Ja, meneer Schoof, heeft u contact gezocht met mevrouw Coenradie?
SCHOOF
Ja.
DE WINTHER
En?
SCHOOF
Nou, vooral gezegd dat ik alle vertrouwen in haar heb. Dat leek me het juiste om te doen.
DE WINTHER
Dus je gelooft ook wel wat er in de media stond?
SCHOOF
Nou ja, ik lees in ieder geval die berichten. Die moet zij ook gelezen hebben. Dan kan je er minimaal niet vrolijk van worden als dat over je in de krant wordt geschreven. En daarom heb ik even contact met haar gezocht en gemeld wat mij betreft er alle vertrouwen is. En dat ik hoop dat ze snel met een plan komt richting de ministerraad.
DE WINTHER
Ja. En had u het idee dat dat hart onder de riem gewenst was?
SCHOOF
Nou, ik denk dat het altijd prettig is voor de staatssecretaris als de MP zich even meldt met de mededeling: ga vooral door.
DE WINTHER
Ja. Maar wat was haar versie van het verhaal?
SCHOOF
Oh nee, zo hebben we er niet uitvoerig over gesproken. Er was even heel kort contact.
DE WINTHER
Ja, ja. Maar ze erkende dus wel dat het gebeurd was?
SCHOOF
Nee, dat hebben we…
DE WINTHER
Niet?
SCHOOF
Nee, in deze zin heeft het contact er eigenlijk niet op plaats gevonden. Nogmaals, het was mijn hart onder de riem. En zij was blij dat ik even contact met haar opnam. En blij met het vertrouwen dat ik haar in haar heb uitgesproken.
DE WINTHER
Oké, maar meneer Schoof, u belt uw staatssecretaris op naar aanleiding van berichtgeving. En u zegt een beetje sec: ik wil even zeggen dat ik alle vertrouwen in je heb. Zonder dat je vervolgens het gesprek aangaat: wat is daar gebeurd?
SCHOOF
Nee, maar het was echt heel kort. Het was overigens een app-contact om heel precies te zijn. Dus het was echt een heel kort contact.
DE WINTHER
Het was een app-contact?
SCHOOF
Ja.
DE WINTHER
Oké. We hebben alle vertrouwen in je.
SCHOOF
Ook app-contacten kunnen hartverwarmend zijn.
DE WINTHER
Nou ja, dat is zo. Alleen...
SCHOOF
Ik ben blij dat u dat herkent.
DE WINTHER
Nou ja, ik krijg het zelf ook wel eens. Maar de berichtgeving was dat er een staatssecretaris min of meer met haar congé wordt gedreigd op het moment dat ze niet doet wat de partijleider zegt. Ik kan me voorstellen dat je daar als premier wel wat meer over met elkaar van gedachte wisselt. In plaats van: we hebben alle vertrouwen in je.
SCHOOF
Ja, maar dat zullen we ongetwijfeld over de komende dagen nog doen. Want zij moet doorwerken aan een plan om het probleem wat er is, laten we dat niet vergeten, er is een probleem, om dat te kunnen oplossen.
DE WINTHER
Ja. Welke indruk denkt u dat dit nou wekt voor de Nederlandse bevolking? Er worden staatssecretarissen door de partijleiders min of meer gezegd: je doet het maar zoals ik het wil want anders gooit je je eruit. En de premier zegt: we hebben alle vertrouwen in je. En iedereen gaat weer vrolijk verder?
SCHOOF
Nee, ik heb net gezegd dat ik enorm van baal hoe dat allemaal gaat. Gewoon als ik de hele week de media berichten over het kabinet en over de coalitie lees.
DE WINTHER
Maar het gaat toch niet om de mediaberichten? Het gaat om het gedrag van de partijleiders richting uw kabinetsleden.
SCHOOF
Ja, maar de mediaberichtgeving heb ik van gezegd, en ik zei ook van, dat ligt niet aan u. U schrijft op wat u allemaal hoort en ziet. Maar als ik dat bij elkaar optel, dan baal ik daarvan. Omdat dat niet bijdraagt aan een klimaat waarin je met elkaar bezig bent om problemen op te lossen. En elkaar af en toe ook wat gunt. Tegelijkertijd, ik ga niet over interne partijdynamieken in partijen. Ik ga wel over mijn kabinet. En daarom vind ik het belangrijk om in dit geval de staatssecretaris in ieder geval een hart onderin te steken en ook te zeggen: laten we dit weekend even verder praten met elkaar. Want er moet wel een probleem worden opgelost.
DE WINTHER
Ja, maar dan gaat u praten over problemen, niet over de onderlinge omgangsvormen richting haar baas?
SCHOOF
Nee, want het gaat primair om het oplossen van problemen. Dit kabinet zit er voor resultaten. En binnen het kabinet hebben we een manier gevonden om elkaar daarin te vinden. En ik hoop dat we dat ook met de diverse coalitiepartijen toch elke keer weer weten te vinden.
Advies Raad van State asielwetten (2)
DE WINTHER
Ja, dan nog even over die Raad van State advisering. Is dit kabinet genegen om adviezen serieus te nemen?
SCHOOF
Vanzelfsprekend.
DE WINTHER
Is het kabinet geneigd om een advies over te nemen?
SCHOOF
Dat hangt van het advies af, zou ik bijna zeggen. En ik zei u al, ik ben in ieder geval nog niet in staat geweest het advies te lezen. Maandag wordt het openbaar, dan kunt u het allemaal lezen. En in het kabinet, maar nogmaals, eerst is mevrouw Faber aan zet om te bekijken hoe ze het advies beoordeelt, hoe ze daarmee omgaat, op welke manier ze het vervolgens in de ministerraad brengt. Over de twee wetsvoorstellen waar het over gaat, namelijk het asielnoodmaatregelenpakket, en het tweestatenstelsel. En ik hoop dat ze ook de snelheid weet te betrachten om dat te doen. Zodat het ook snel naar de Kamer kan. Dat er niet voor niks een spoedadvies is aangevraagd.
DE WINTHER
Nou, we hebben nog geen verslag gehoord van wat de partijleider van de PVV richting de PVV-minister voor Migratie allemaal uitspreekt en op welke toonhoogte. Maar het is wel duidelijk geworden via Twitter dat er weinig manoeuvreerruimte is voor de minister van Asiel en Migratie. Eigenlijk een beetje hetzelfde als we zien gebeuren bij mevrouw Coenradie. Ik kan me wel voorstellen dat dat een iets bredere beschouwing betreft omdat we bijvoorbeeld de vicepremier van NSC-huize horen zeggen: we willen misschien wel degelijk wat veranderen aan het wetsvoorstel van mevrouw Faber. Terwijl mevrouw Faber zegt: hooguit een punt of een komma.
SCHOOF
Ja, kijk. We hebben over deze wetsvoorstellen in de eerste instantie het hoofdlijnenakkoord, in de tweede instantie het regeerprogramma, een aantal inhoudelijke piketpalen geslagen die nu in dit wetsvoorstel zijn uitgewerkt. Dan hangt het er enorm van af over hoe het advies van de Raad van State luidt. Zowel aan de juridische kant als aan de uitvoeringskant. Nogmaals, ik heb daar op dit moment geen zicht op. Maar de inhoudelijke uitgangspunten, die kunnen natuurlijk niet in ter discussie staan. De uitwerking daarvan, daar zou je toch ook op basis van het advies van de Raad van State naar moeten kijken hoe je daarmee verder gaat. En we hebben met elkaar afgesproken dat we dat doen langs een ordentelijk proces, maar ik hoop wel een heel spoedig proces, want we hebben haast, dat dat terugkomt in de ministerraad. Dat betekent dat ook daar het overleg wat daarbij hoort ook gewoon plaatsvindt.
DE WINTHER
Oké, maar u voelt wel de politieke ruimte voor uzelf, voor uw kabinet en voor de minister van Asiel en Migratie om wijzigingen aan te brengen in het conceptwetsvoorstel ook al zegt de PVV-leider dat dat allemaal niet de bedoeling is.
SCHOOF
Ik heb u eerder gezegd, de inhoudelijke piketpalen zijn geslagen in het hoofdlijnakkoord en in het regeerprogramma. En die staan natuurlijk niet ter discussie. Maar tegelijkertijd, een advies van de Raad van State neem je altijd serieus. Dat wil niet zeggen dat je altijd alles overneemt. En die ruimte, die moet er gewoon zijn voor een kabinet.
VAN GRONINGEN (SBS)
Toch even, als het advies luidt: niet naar de Tweede Kamer sturen, behalve als je aanpassingen hebt gedaan. Is het dan niet een soort van schoffering van de Raad van State, wanneer je ‘s ochtends voor de camera's van de landelijke media zegt: ik doe geen enkele aanpassing, zoals ik nu in de film zit, hooguit wat punten en komma’s.
SCHOOF
Ik heb gezegd wat ik daarover gezegd heb. Het allerbelangrijkste is dat we met grote spoed, nu het advies van de Raad van State door mevrouw Faber wordt beoordeeld, en zij vervolgens op basis daarvan de twee wetsvoorstellen opnieuw in de ministerraad brengt.
VAN GRONINGEN
Ja, maar wat voor signaal is het, als ze nog niet… ze zei eerst dat ze nog niet gelezen had, later bevestigde ze wel voor onze camera dat het een C-advies betreft. Wat voor signaal geeft dat af, waar ze zegt: ik heb het nog niet gelezen, maar wat er ook in staat, ik ga er niks mee doen.
SCHOOF
Ze gaat het de komende periode wel lezen. En mevrouw Faber is aan het zetten om te zorgen dat ze dit echt zo spoedig mogelijk doorzet, zodat opnieuw in de ministerraad, zoals we het besproken hebben, en afgesproken hebben, in de ministerraad kan worden besproken. Zodat het debat in de Kamer erover kan plaatsvinden.
VAN GRONINGEN
Verwacht u dat komende week nog?
SCHOOF
Nee, dat verwacht ik niet komende week. Ik durf geen uitspraak te doen over wanneer wel. Maar er zal met enige spoed te worden gewerkt aan de reactie. Maar nogmaals, het hangt ook erg af van de inhoud van het advies van de Raad van State.
VAN GRONINGEN
Maar wel nog voor het voorjaarsreces?
SCHOOF
Nou, daar durf ik helemaal geen uitspraak over te doen. We hebben haast.
VAN GRONINGEN
Ja, ja, oké, dat begrijp ik. Toch even, dat C-advies, dat zegt wel vrij stellig, als je kijkt op de site van de Raad van State, niet sturen is dan het advies, tenzij je aanpassingen doet. Deelt u dat, of kan je dat ook naast je neerleggen, een C-advies?
SCHOOF
Een C-advies kan je naast je neerleggen. In die zin is een advies een advies. Het is in het verleden ook wel eens voorgekomen. Maar daar nemen we heel nadrukkelijk een besluit over als ministerraad. Maar nogmaals, het is veel te vroeg om daar allemaal op dit moment op vooruit te lopen. Omdat, één, het advies moet nog openbaar worden. Iedereen moet echt nog kennisnemen van de inhoud van het advies. En op basis van de kennisname van het advies zal mevrouw Faber met een voorstel komen over hoe we hiermee, hopelijk spoedig, echt want we staan onder druk, moeten echt iets met die migratie, grip krijgen op migratie. Dus het zijn twee belangrijke wetsvoorstellen. Maar de inhoudelijke uitgangspunten zijn bepaald eerder in het traject, namelijk zowel bij het hoofdlijnenakkoord door de coalitiepartijen als in het regeerprogramma door dit kabinet.
VAN GRONINGEN
Maar dan toch, ja u zegt u wilt er niet op vooruit lopen, vindt allemaal prima hoor, maar dan is het toch best gek dat voor onze camera vanmorgen mevrouw Faber zegt: hoe ik nu in de film zit ben ik niet bereid om dingen aan te passen. Dan loopt zij er dus al wel op vooruit.
SCHOOF
Ik heb gezegd wat ik heb gezegd.
VAN GRONINGEN
Ja maar dit begrijpt toch helemaal niemand meer. De leider van dit kabinet zegt: we gaan er nog over besluiten. Het is allemaal nog veel te vroeg om er iets over te zeggen. Maar de minister die dit onderwerp in de portefeuille heeft, die roept gewoon maar ik ga er niks aan aanpassen.
SCHOOF
Nee maar inderdaad, de leider van dit kabinet, de premier, die zegt zoals we de afspraken hebben gemaakt, we moeten met grote spoed verder, want dit is een belangrijk onderwerp om elkaar te verhakstukken hebben. Het is iets waar Nederland ook op wacht om daar maatregelen te nemen. De inhoudelijke punten staan vast. Maar dat wil niet zeggen dat je een advies van de Raad van State hebt… dat bekijk je zorgvuldig om met grote spoed weer terug te brengen in de ministerraad, om daarmee ook in de ministerraad het door te zetten richting de Tweede Kamer.
VAN GRONINGEN
Maar dit begrijpen mensen thuis toch niet meer?
SCHOOF
Ik denk dat mensen het heel goed begrijpen, namelijk dat we adviezen goed bekijken, maar met grote spoed en haast dit wetsvoorstel gaan voortzetten.
Plannen btw-verhoging
VAN GRONINGEN
Oké, mag ik nog één andere vraag stellen over een ander onderwerp? Even over de btw. Er wordt nog gezocht naar 1,3 miljard om de btw-verhoging op cultuur, boeken, sport, om die af te wenden. Nou is er een soort van menukaart naar de Tweede Kamer gestuurd. Waarom kiest het kabinet niet voor zelf een plan? Zo van: hier gaat het naartoe. Dit gaan we verhogen. Waarom kiest u voor een menukaart?
SCHOOF
Omdat dit ook uit de Kamer is gekomen, zoals u weet. En technisch gezien staat het allemaal nog steeds verwerkt op de posten zoals het kabinet had voorgenomen. En we hadden ook met de Kamer afgesproken dat we een menukaart van verschillende opties zouden sturen. En dat heeft de staatssecretaris dus deze week ook gedaan.
VAN GRONINGEN
Heeft het kabinet ook nog een voorkeur?
SCHOOF
Nee, we hebben deze brief, dat heeft u gezien, we hebben de opties gewoon naar de Kamer gestuurd. En daar kan, ik meen, is dat volgende week? Dat het debat daarover plaatsvindt? Volgende week zal het debat erover plaatsvinden met de staatssecretaris.
VAN GRONINGEN
Ja, maar als de Kamer dan dus niets doet, dan gaat de btw-verhoging op boeken, cultuur, sport, kranten, gaan wel gewoon door?
SCHOOF
Nou ja, dat was niet de bedoeling van de, zeg maar, traject in de Kamer eerder over btw. Dus ik ga ervan uit dat de Kamer en de staatssecretaris hier tot een oplossing komen.
VAN Groningen
Hoe groot acht u de kans dat wel gaat gebeuren, dat die btw-verhoging gewoon doorgaat?
SCHOOF
Nee, er vindt nu overleg plaats. De Kamer was helder wat ze niet wilden. En de staatssecretaris heeft nu aangegeven welke opties er zijn.
VAN GRONINGEN
Ja, dat is een hele waslijst.
SCHOOF
En over die opties kan nu in de Kamer het debat plaatsvinden.
VAN GRONINGEN
Ja, maar je zou verwachten dat de mensen die het land regeren, besturen, dat die dan zeggen: nou wij adviseren dit te doen. Maar uw kabinet stuurt gewoon een hele waslijst met alle mogelijke opties achter de komma en zoek het maar uit naar de Tweede Kamer.
SCHOOF
Nee, we hebben tegen de Kamer gezegd, we willen hier een serieus overleg over hebben. Dus is het belangrijk. En u weet, er zijn de afgelopen weken verschillende moties aangenomen over het btw-vraagstuk. Dus laat nu eerst maar het debat tussen de staatssecretaris en de Kamer plaatsvinden over het vraagstuk: waar moet deze 1,3 miljard uiteindelijk in de hoek van btw gevonden worden.
VAN GRONINGEN
Ja, maar heeft u er zelf ook nog een politieke mening over waar dat misschien naartoe zou moeten gaan?
SCHOOF
Nou, het kabinet had een opvatting, die is door de Kamer gecorrigeerd. En we hebben nu verschillende opties aangegeven waar het debat volgende week met de Kamer tussen de staatssecretaris en de Kamer kan plaatsvinden.
VAN GRONINGEN
Dus de oorspronkelijke opvatting die u had, verhoog de btw op boeken, cultuur, sport, media, die heeft u eigenlijk nog steeds?
SCHOOF
Nee, we hebben goed geluisterd naar de Kamer en de Kamer wil dat niet. En daarom hebben we dus ook een optiepakket ingestuurd met van welke opties zijn waar met uit kan kiezen om uiteindelijk dit probleem op te lossen. Maar het probleem moet wel worden opgelost, want het is een vraagstuk van 1,3 miljard.
Sancties Trump tegen internationaal strafhof (1)
VRAAG (NIEUWSUUR)
Meneer Schoof, ik wil u wat vragen stellen over het decreet van Trump, die sanctie heeft ingesteld tegen het internationaal strafhof. Ja, wat is uw reactie daarop?
SCHOOF
Ja, nou in Nederland hecht veel waarde aan het onbelemmerd functioneren van het strafhof, laat dat volkstrekt helder zijn. Want het vervult een cruciale rol in het tegengaan van straffeloosheid voor ernstige internationale misdrijven en het bieden van gerechtigheid aan slachtoffers daarvan. En laat ik dat dus ook vooropstellen. Het decreet geeft daarop wat het kabinet betreft een verontrustend signaal en het is zeer betreurenswaardig. Uiteraard hebben we dit ook besproken in de ministerraad van vanochtend. De precieze impact en omvang van de sancties kennen we op dit moment nog niet. Maar potentieel kunnen ze aanzienlijke gevolgen hebben voor het onafhankelijk functioneren van het ICC en lopende onderzoeken ondermijnen. De Nederland staat voor het ICC en staat voor alle verplichtingen die voortvloeien uit het statuut van Rome inzake het internationaal strafhof. En zeker als gastland hebben wij de verantwoordelijkheid om het onbelemmerd functioneren van het strafhof ten alle tijde te waarborgen. Dat zullen wij ook blijven doen. En Nederland spreekt zich er duidelijk over uit en ik verwacht dat het met een grote groep landen zal zijn.
VRAAG
Ja, u heeft het over een betreurenswaardige stap. Minister Veldkamp benoemde ook het decreet te betreuren. Is dat niet een wat slappe reactie voor een gastland?
SCHOOF
Nou, ik heb gezegd wat ik net heb gezegd, namelijk dat we als gastland een specifieke verantwoordelijkheid hebben. Dat we die ook zullen uitdragen. Dat we ons helder hebben uitgesproken over het decreet. En dat er misschien vandaag nog wel zelfs een verklaring zal komen van ik dacht tegen de 70 landen, waar Nederland natuurlijk ook bij betrokken is waarin ook duidelijk wordt gemaakt hoe belangrijk wij eigenlijk het strafhof vinden.
VRAAG
Maar hoe gaat Nederland dat zelf waarborgen en oppakken?
SCHOOF
Wij kunnen dat alleen maar in een internationaal verband. En wij zijn gehouden aan alle verplichtingen van het verdrag. En dat zullen wij ook waarmaken.
VRAAG
Maar heeft het internationaal strafhof al hier gevraagd om concrete hulp of steun?
SCHOOF
Dat durf ik eerlijk gezegd niet te zeggen. Minister Veldkamp was vandaag niet aanwezig bij de ministerraad dus ik heb daar niet over kunnen spreken.
VRAAG
Ik begrijp ook dat banken in gesprek zijn met ministeries omdat zij ook geraakt kunnen worden door deze sancties. Klopt dat? En heeft de Nederlandse overheid daar… kunnen die de banken beschermen of helpen?
SCHOOF
Het decreet kent een bijlage. En die bijlage bepaalt waar de sancties op betrekking hebben. We hebben alleen die bijlage nog niet. En die bepaalt hoe ver de sanctiemaatregelen treffen. En die bepaalt dus ook voor een deel de vraag die u stelt.
VRAAG
Maar we begrijpen dat de banken al in gesprek zijn met ministeries.
SCHOOF
Er lagen natuurlijk eerdere voorstellen. Zowel in het Huis als in de Senaat in Amerika. En daar zaten verschillende componenten in. En daaruit zou je kunnen afleiden waar dit sanctiepakket over zou kunnen gaan. Maar nogmaals, dat is nu onduidelijk omdat, ik zeg even gemakshalve bijlage, maar dus waar de sanctiemaatregelen precies op treffen dat die op dit moment nog niet bekend zijn.
VRAAG
Maar worden er al maatregelen getroffen of in stelling gebracht? Want dit kan best wel grote gevolgen hebben als dat betalingsverkeer plat wordt gelegd door die sancties.
SCHOOF
Nee, maar daarom is er ook overleg tussen partijen. Onder andere met de banken. Stel dat het dat zou zijn, wat zouden we dan kunnen doen? Maar nogmaals, voor ons is het belangrijk dat het strafhof kan blijven functioneren.
VRAAG
Ja, en heeft Nederland ook om hulp gevraagd in de EU? Of hoe moet ik dat zien?
SCHOOF
Nou, ik had er eerder aan dat het mij niet zou verbazen. En ik dacht vandaag nog een verklaring van meer dan 70 landen. En de EU heeft zich uitgelaten. VK hebben zich, dacht ik, vandaag uitgelaten. Allemaal voor steun voor het ICC. En dat is denk ik belangrijk.
VRAAG
Maar gaat dat verder dan steun uitspreken? Of worden er ook concreet maatregelen aan verbonden?
SCHOOF
Ja, op dit moment is het allemaal de steun uitspreken omdat iedereen ook zit te kijken wat nou precies deze sancties zijn. En wat het effect daarvan is.
VRAAG
Ondermijnt Trump hiermee niet de internationale rechtsorde?
SCHOOF
Nou, het is in ieder geval zo dat hiermee het werkzaamheden van het strafhof ernstig worden bemoeilijkt, dan wel op een aantal plekken misschien zelf wel mogelijk worden gemaakt. En dat is ook de reden precies waarom wij het betreuren.
VRAAG
Maar er valt een instituut aan dat probeert op te komen tegen de straffeloosheid. Dus ondermijnt hij daarmee niet de internationale rechtsorde?
SCHOOF
Nou, dat vind ik grote woorden. Nederland staat voor het internationale strafhof. Dat zullen we ook blijven steunen. We zijn gastland. We zijn ook trots op Nederland. En ook Den Haag als stad van vrede en recht. Daar maakt het ICC een nadrukkelijk onderdeel van uit. En wij zullen dus alles op alles zetten om te zorgen dat het ICC zijn taken kan waarmaken.
VRAAG
Heeft u zelf ook al contact met Trump hierover gehad?
SCHOOF
Hier heb ik nog geen contact over gehad.
VRAAG
Gaat u dat doen?
SCHOOF
Ja, misschien wel.
VRAAG
En gaat u dan in misschien wat stevigere woorden hem aanspreken dat dit vergaande gevolgen kan hebben?
SCHOOF
Nou, laat dat u aan mij discretie om de wijze te bepalen waarop Nederland overigens met de verschillende lagen in de Amerikaanse administratie dit onderwerp bespreekt. Maar één ding sluiten wij voorop, namelijk het functioneren van het ICC.
VAN DEN BERG (REUTERS)
U zegt, wij betreuren die decreten. Inmiddels is de leider van de grootste partij in de coalitie, op Twitter zegt: kan die club niet naar België verhuizen. Dat is niet erg gastvrij, zeg maar. Wat is uw reactie daarop?
SCHOOF
Nee, maar u weet wat ik altijd zeg over, zeg maar, X-ende fractievoorzitters: geef ik geen commentaar op. Ik sta voor het regeringsbeleid en niet voor individuele geluiden van Kamerleden of fractievoorzitters.
VAN DEN BERG
Dus wat de Nederlandse regering betreft blijft het strafhoofd in Den Haag en krijgt het alle steun van de regering.
SCHOOF
Ja.
VAN DEN BERG
En nou is er bij de Europese Unie een bepaalde mogelijkheid om iemand die het onderdeel is van sancties te beschermen voor die sancties. Ik weet dat er NGO's zijn die oproepen om personen die onder die ICC-sancties vallen zo binnen de EU te kunnen beschermen voor onder andere die bancaire gevolgen. Gaat Nederland daar ook voor pleiten?
SCHOOF
U vraagt mij daar te veel. Deze techniek beheers ik absoluut niet. Dus dit zal ik doorgeven aan de minister van Buitenlandse Zaken.
VAN DEN BERG
Ik hoop dat de minister van Buitenlandse Zaken al weet van deze techniek, gezien het feit dat de sancties al lang aangekondigd waren. Maar nog even kort. Wij horen dat in de annex één persoon genoemd wordt en dat is hoogstwaarschijnlijk de aanklager, heeft u daar een scenario voor klaar liggen? Als de aanklager persoonlijke sancties aan zijn broek krijgt?
SCHOOF
Ik zei al dat de annex of bijlagen, dat wij die nog moeten krijgen. En op basis daarvan bepaalt de Nederlandse regering hoe we daarmee omgaan.
Trump over Gaza
VULLINGS (EEN VANDAAG)
Aanvullend over Trump, niet over het internationale hof, maar over Gaza. Trump heeft gezegd: ik wil het eigenlijk leeghalen dat gebied en dat gaan ontwikkelen. Wat vindt u van dat idee?
SCHOOF
U weet dat we ten aanzien van Gaza, tot voor kort, en hopelijk blijft dat, houdt dat ook stand, altijd hebben gepleit voor een staak te vuren. Gecombineerd, om te zorgen dat de gijzelaars vrijkomen en de humanitaire hulp op gang kan komen. We hebben dat altijd gekoppeld met een traject van duurzame vrede, waar Nederland altijd het standpunt heeft uitgedragen dat dat een tweestaten oplossing, dat dat de manier is om uiteindelijk een duurzame vrede te realiseren en ongetwijfeld hervormingen die te maken hebben met de regering aan de Palestijnse kant. En dat is, was en blijft het Nederlandse standpunt.
VULLINGS
Dat is het Nederlandse standpunt, dat heeft hij haarfijn uitgelegd. Maar wat vindt u dan van het voorstel van de heer Trump? Want daar heb ik eigenlijk nog niets over gehoord.
SCHOOF
Dat verdraagt zich niet met het Nederlandse standpunt.
VULLINGS
Oké, en zijn er mensen, ook volksrechtelijke deskundigen, die zeggen van ja: wat Trump voorstelt is gewoon een klassiek geval van etnische zuivering. Deelt u die analyse?
SCHOOF
Nee, ik blijf bij wat ik heb gezegd over het Nederlandse standpunt.
VULLINGS
Ja, maar dat snap ik, maar we hebben het hier even over het standpunt van de heer Trump…
SCHOOF
Ja, dat weet ik, maar het gaat allemaal veel te snel.
VULLINGS
Zijn voorstel en wat u daarvan vindt.
SCHOOF
Maar het gaat mij allemaal veel te snel om daar op deze manier vergaande de conclusies aan de verbinding. Ik vind het veel belangrijker om duidelijk te maken waar de Nederlandse regering voor staat.
VULLINGS
Ja, de Nederlandse regering schraagt op vier partijen, waarvan de grootste de PVV. Daarvan heeft de partijleider deze week laten weten: ik vind het eigenlijk wel een aardig plan van de heer Trump. Wat mij betreft gaan alle Palestijnen naar Jordanië. Hoe taxeert u dat? Wat vindt u daarvan? Want dat ondergraaft eigenlijk het regeerprogramma.
SCHOOF
Ja, maar de regering is helder. Dat waren we en dat zijn we. En dat blijven we.
VULLINGS
Ja, en u vindt het niet erg als dan de grootste regeringspartij daar afstand van neemt?
SCHOOF
Nee, ik heb u meerdere keren gezegd dat hoe fractievoorzitters zich langs de medialijnen uiten…
VULLINGS
Maar dat is zijn mening. Dus los hoe hij dat doet, dat doet hem natuurlijk even niet toe. Of dat nou X is of in de Tweede Kamer. Hij gaat ermee in tegen het regeerprogramma, tegen het hoofdlijnakkoord, waar zijn handtekening onder staat.
SCHOOF
Nou, volgens mij zijn de teksten in het hoofdlijnakkoord met betrekking tot Israël en Gaza zodanig dat Nederland als regering kan zeggen waar wij voor staan. En dat is belangrijk.
VULLINGS
Ja, maar ik constateer dus dat u eigenlijk het hier niet aandurft om ook maar iets te zeggen over dit voorstel van de heer Trump. Waarvan toch menig regeringsleider in de wereld heeft gezegd dat het absurd is.
SCHOOF
Maar als ik zeg dat het strijdig is met het Nederlandse regeringsbeleid, dat lijkt me toch… volgens mij zit daar weinig ruimte tussen.
VULLINGS
Ja, oké.
SCHOOF
Tenzij ik het verkeerd zie.
VULLINGS
Nou ja, nee, het is helder. Maar ook voorzichtig
SCHOOF
Daar ben ik blij om.
Advies Raad van State asielwetten (3)
LEMSOM (EENVANDAAG)
Hoe belangrijk vindt u het, of vindt het kabinet het, dat het beleid dat voorgesteld wordt ook echt kan? Dat het uitvoerbaar is?
SCHOOF
U bedoelt het in z’n algemeenheid, of heeft u een specifiek onderwerp in gedachten?
LEMSOM
Eerst even in het algemeen.
SCHOOF
Ja, uitvoerbaar beleid is datgene waar elk kabinet voor dient te staan.
LEMSOM
En als mevrouw Faber nu dan zegt: ja ik heb dat advies van de Raad van State nog niet helemaal scherp, maar we gaan minor details aanpassen. Een punt en een komma hier en daar. En dan hebben we spoed en u zegt ook haast. Dan moeten we door. Hoe belangrijk is die uitvoerbaarheid dan echt?
SCHOOF
Ja, maar die uitvoerbaarheid was belangrijk en is belangrijk. Maar laten we eerst kijken wat het advies van de Raad van State zegt voordat we elkaar allemaal conclusies aanpraten over wat er wel of niet zou kunnen, moeten, mogen, et cetera.
LEMSOM
Ja, we kunnen natuurlijk wel uittekenen dat die uitvoerbaarheid een grote rol speelt. Ook gezien het budget dat drastisch omlaaggaat de komende jaren. En de ambities die er wel zijn. En dat dat allemaal zo snel moet. Dus hoe gaat u ervoor zorgen dat die uitvoerbaarheid wel echt prioriteit krijgt?
SCHOOF
Ja, maar die uitvoerbaarheid heeft prioriteit. En er zal ook rondom deze wetsvoorstellen is ook altijd overleg met de uitvoeringsorganisaties. En dat blijft ook zo.
LEMSOM
En die hebben al gezegd: dit is heel moeilijk uit te voeren.
SCHOOF
Nou, maar moeilijk is niet dat het niet kan. En we zullen dat overleg met ze voortzetten. En er zijn altijd condities waaronder je dingen kan uitvoeren. En daar zal ook ongetwijfeld het gesprek over gaan.
LEMSOM
En als die uitvoeringsinstanties wel zeggen: dit kan gewoon echt niet?
SCHOOF
We hebben nu eerst het advies van de Raad van State. Want elke keer jumpen we weer op een ander heuveltje waarom iets niet zou kunnen. We hebben nu eerst het advies van de Raad van State. Daar gaan we nu eerst kijken, wat staat er eigenlijk? Hoe gaan we daarmee om? Dat bespreken we in de ministerraad. En daarvoor is uitvoerbaarheid natuurlijk een onderwerp van gesprek.
LEMSOM
Ja, want het lijkt uiteindelijk toch alsof de strenge toon belangrijker is dan of het ook daadwerkelijk kan.
SCHOOF
Nee, het moet werken. En de voorstellen zoals die zijn gedaan, die hebben ook een inhoudelijke merites. En dat is niet alleen maar bühnepolitiek. En dat betekent dat we die voorstellen nu eerst het advies van de Raad van State goed bekijken. Maar wel met spoed. Want het is een probleem wat al lang op ons bord ligt. Dus met spoed kijken hoe we hiermee door kunnen. We hebben niks van niks ook van spoed als die zijn gevraagd.
WESTER (RTL)
Meneer Schoof, zullen we eens een paar jaar teruggaan? Hoe zou u vroeger op de middelbare school gereageerd hebben als een leraar had gezegd: beste Dick, ik heb je opstel niet gelezen, maar je hebt hoe dan ook een onvoldoende.
SCHOOF
Ja, deze is zo leuk. Ja, dan zou je toch denken, nou heb ik het over niks geschreven?
WESTER
Zou u zich serieus genomen voelen?
SCHOOF
Het gaat niet terug naar mijn middelbareschooltijd. Ik heb er nog in de leringenraad gezeten. Nee, maar het is over serieus genomen gevoeld worden genomen, zou ik bijna zeggen. Nee, het belangrijke is, en ik heb die woorden een aantal keren hier vandaag gezegd, is dat we bij het indienen van de Raad van State, ook in de ministerraad, hebben afgesproken dat we deze wetsvoorstellen natuurlijk naar (onverstaanbaar, red.) van het advies van de Raad van State, dat mevrouw Faber daar nu met die spoedadviezen ook bekijkt hoe ze spoedig tot een wetsvoorstel kan komen wat ze opnieuw naar de ministerraad brengt. En dan hebben we daar gesprekken over en dan gaat het door naar het parlement. Dat is wat er nu aan de orde is.
WESTER
Dat snap ik allemaal. Maar mevrouw Faber zegt: ik heb het nog niet gelezen, maar ik ga er hoe dan ook niks mee doen. Dat is toch een beetje hetzelfde als die leraar op de middelbare school die een onvoldoende geeft zonder dat opstel gelezen te hebben. Dan voelt de Raad van State zich toch ook niet serieus genomen. Dan zou de Raad van State toch ook kunnen zeggen, net als die kleine Dick Schoof: waarom heb ik het dan geschreven?
SCHOOF
Die kleine Dick Schoof. Het wordt wel steeds beeldender deze persconferentie moet ik zeggen.
WESTER
Ja, maar dat maakt soms dingen wel misschien wat helderder.
SCHOOF
Ik zou er bijna van rechtop gaan staan. Dan denk ik van nou, het wordt weer tijd voor… Nee, maar even zonder gekheid. Minister Faber gaat hier serieus mee aan de slag. En het komt terug in de ministerraad. En ik hoop dat het spoedig is. Want we hebben haast met dit wetsvoorstel. Dan heeft ze het ook bekeken, bestudeerd, met de ambtenaren gekeken: wat kan er wel, wat kan er niet? Nogmaals, inhoudelijke punten zoals we die ook eerder erover heen gekomen worden, staan niet ter discussie. Maar natuurlijk ga je het advies van de Raad van State serieus nemen. Maar we hebben ook haast met dit wetsvoorstel.
WESTER
Snap ik. Maar had ze het niet beter eerst even kunnen lezen voordat ze zo zou reageren?
SCHOOF
Nou, in ieder geval, als het in de ministerraad ligt, dan is het zorgvuldig bestudeerd, dan kunnen wij in de ministerraad zorgvuldig afweging maken op welke manier wij dit wetsvoorstel doorsturen naar de Tweede Kamer. Dat is denk ik het allerbelangrijkste.
WESTER
Was het handig van haar om vanmorgen te zeggen: ik heb het nog niet gelezen maar ik doe er hoe dan ook niks mee?
SCHOOF
Ja, ik denk dat het belangrijk is dat ze heeft aangegeven dat ze met spoed met het wetsvoorstel verder gaat. Want dat is waar het over gaat. En we hebben afgesproken dat er zorgvuldig naar nagekeken wordt. En de inhoudelijke punten staan rechtovereind.
WESTER
Maar eerst even lezen.
SCHOOF
En in de ministerraad heeft iedereen het kunnen lezen.
VAN ROOIJEN (BNR)
Meneer Schoof, heeft u het idee dat het kabinet nog voldoende gesteund wordt door de vier coalitiepartijen?
SCHOOF
Wederom als ik dat gevoel niet zou hebben zou ik hier niet staan. Maar ik heb ook gezegd dat ik baal van wat er allemaal gebeurt.
VAN ROOIJEN
Precies, als we het dan hebben over de voorstellen die de afgelopen tijd, al dan niet via de media, de wereld in geslingerd zien worden, merken we toch ook dat de vier partijen heel vaak zeggen: goed plan, gaan we niet doen. Kunt u zo wel regeren?
SCHOOF
Ja ik denk het wel. Want we hebben uiteindelijk te maken met meerderheden in de Kamer die bepalend zijn of je beleid succesvol is of niet. En zo hoort het ook in de democratie. Dus we moeten ook elke keer bij elk plan dat we maken ook zorgen dat we die meerderheden zowel in de Tweede Kamer als daarna vervolgens in de Eerste Kamer hebben. En dat betekent dat je ook regelmatig compromissen zou moeten sluiten. En dan is het ook af en toe misschien vervelend om te horen dat er een weg wordt afgesneden. En tegelijkertijd proberen we alle openingen die we hebben en alle gesprekken die we hebben ertoe te leiden dat we met concrete plannen kunnen komen die de echte problemen van de mensen in dit land kunnen oplossen.
Plannen btw-verhoging (2)
VAN ROOIJEN
Is het ook daarom dat de staatssecretaris Van Oosterbruggen nu geen keuze maakt als het gaat om btw?
SCHOOF
Nou het is belangrijk. Ik zei al er zijn ook een aantal moties in de Kamer over ingediend. Maar ik denk dat het ook belangrijk is om te zien hoe dit proces uiteindelijk in de Kamer gezegd is van we willen niet dat het op deze manier wordt ingevuld. Technisch gezien hadden we even geen andere keuze dan het te laten doorlopen met wat er in het jargon heet dan placeholders. Maar we moeten het debat nu wel voeren over hoe gaan we die btw uiteindelijk, hoe gaan we dat probleem oplossen. En dan vind ik het logisch dat de staatssecretaris met een keuzepakket naar de Kamer gaat om tegen de Kamer te zeggen: nou daar ga ik met u over in debat. En dan bepaal ik uiteindelijk de route die ik kies voor het oplossen van het probleem van die 1,3 miljard.
VAN ROOIJEN
Maar is het niet aan de regering om dit soort keuzes te maken?
SCHOOF
Ja maar we zaten in een traject waarin ook de Kamer uiteindelijk even zegt dit willen we niet op basis van de keuze die het kabinet ook had gemaakt. En in die zin snap ik heel goed dat we hebben gezegd: dan komen we met een keuzepakket naar de Kamer.
VAN ROOIJEN
In andere dossiers zien we het namelijk ook wel de andere kant op gebeuren. Dat de Kamer zegt nou minister veel plezier gaan we aan de slag. En dat gebeurt ook niet. Bent u niet bang dat er heel veel gepingpongd wordt?
SCHOOF
Nou dat zou heel vervelend zijn. En uiteindelijk er ook toe leiden bijna tot een soort inertie.
VAN ROOIJEN
Ja dat zien we nu nog gebeuren.
SCHOOF
Dus dat moeten we gewoon niet hebben. Er wordt gelukkig ook door dit kabinet nog elke dag, zijn ministers elke dag aan de slag om te zorgen dat we problemen in dit land met elkaar oplossen. We spreken in de ministerraad meer dan waar we het hier met elkaar over hebben. Dat doen we elke ministerraad. En tegelijkertijd zijn er een paar grote problemen waarbij het logisch is dat er stevige discussies over plaatsvinden omdat er gewoon verschillen van mening zijn die we met elkaar moeten overbruggen.
VAN ROOIJEN
Maar u heeft niet het gevoel van het kabinet moet in die grote dossiers meer leiding pakken en zeggen: beste Kamer, zo gaan we het doen?
SCHOOF
Als u kijkt naar het grote dossier van asiel, dan heeft het kabinet daarin gewoon de leiding gepakt. Als u kijkt naar het stikstofdossier, naar aanleiding van de discussies over de uitspraken van de rechters, heeft het kabinet ook de leiding gepakt. Als we kijken naar de voorjaarsnota, dan zijn we als kabinet vol aan zet om te zorgen dat we dat traject van die voorjaarsnota doen. Dus op dat punt is het kabinet vol aan zet.
VAN ROOIJEN
Hoe verloopt dat traject richting de voorjaarsnota tot nu toe?
SCHOOF
Nou, ik moet zeggen, behalve dat ik ziek was, was ook minister Heinen ziek. Dus daar zitten af en toe wat fysieke hobbels in de weg. Maar we hebben daar goede contacten over. En we zitten nog steeds, het is nu februari, dus we hebben nog een kleine twee maanden. Dus we zitten on track, zou ik bijna zeggen.
VAN ROOIJEN
Dus minister Heijnen is al de boer op geweest, om het zo te zeggen, in de Kamer?
SCHOOF
Hij is ongetwijfeld al overal en nergens geweest, maar hij is op dit moment ook even geveld. Maar dat komt ongetwijfeld heel snel weer goed.
VAN ROOIJEN
Nog een laatste punt. U heeft eerder in deze setting gezegd, er is en was geen racisme in dit kabinet. Is dat nog steeds zo?
SCHOOF
Ja.
VAN ROOIJEN
Waarom lezen wij dan verhalen van de FNV dat ook bewindspersonen op het ministerie van I&W wel discriminerend zijn richting hun medewerkers?
SCHOOF
Ja, dat moet u aan de FNV vragen. Zij hebben het onderzoek gedaan bij I&W. Ik herhaal op dat punt de opvatting, zoals wij die ook in het kabinet hebben gewisseld, dat ik achter alle bewindslieden sta. En er is geen racisme en discriminatie in dit kabinet.
VAN ROOIJEN
Heeft u dit punt besproken met de bewindspersonen van I&W?
SCHOOF
Ik was ziek de afgelopen week, dus ik heb niet alles kunnen doen wat ik misschien normaal gesproken op mijn agenda had gedaan.
VAN ROOIJEN
U kunt appjes sturen, hoorde ik net.
SCHOOF
Ja, ik kan zeker appjes sturen, maar die heb ik in dit geval niet gestuurd.
VAN ROOIJEN
Dat vond u niet nodig?
SCHOOF
Dat vond ik in dit geval niet nodig, nee. Het betreft een onderzoek bij één departement. Met alle waarde die ik voor het onderzoek heb, moet je altijd luisteren naar elk onderzoek dat gehouden wordt. Dat weet ik ook uit mijn vorige banen, maar vond ik het niet nodig om daar specifiek met beide ministers en staatssecretaris over te hebben.
Europese asiel- en migratiepact
VRAAG (ANP)
Premier Schoof, zojuist het bekend geworden dat Polen het Europese asiel- en migratiepact niet gaat invoeren. Wat betekent dit voor het Nederlandse asielbeleid?
SCHOOF
Nou, u weet meer dan ik.
VRAAG
U kunt hier nog niet op reageren?
SCHOOF
Nee.
VRAAG
Het Europese asiel- en migratiepact is toch een belangrijk onderdeel van de Nederlandse ambitie om asielzoekers te weren. Heeft u daar nog vertrouwen in, dat dat gaat lukken?
SCHOOF
Ja, u vraagt mij nu stand te pede te reageren op een bericht wat u blijkbaar net op uw mobieltje heeft ontvangen. Het migratiepact is voor Nederland ontzettend belangrijk. Onze stelling daar is altijd geweest, liever eerder dan later. En met verenigde krachten daaraan werken. Dat is ook hoe wij daar steeds in de Europese Commissie over hebben gesproken, en ook met de meest betrokken landen over hebben gesproken. En ik ga ervan uit dat zeker die meest betrokken landen, je weet, we werken ook nauw samen met Denemarken en Italië op dat vlak, maar ook met de Commissie, dat we die lijn onverminderd vasthouden.
VRAAG
Vindt u dat asielbeleid iets is wat met name op Europees niveau geregeld moet worden?
SCHOOF
Het moet op Europees niveau en op nationaal niveau geregeld worden, allebei. Het zijn twee dingen die zich in elkaar tot elkaar verhouden. Het een kan niet zonder het ander.
VRAAG
En is er ook een spanning met de ambitie in Nederland om het strengste asielbeleid ooit uit te voeren? Is het dan niet moeilijk om met andere landen vertrouwen te creëren en samen dit op te pakken?
SCHOOF
Nee, omdat veel van de Europese landen, ook met wie wij samenwerken ook diezelfde ambitie hebben, en daar goed mee samen.
VRAAG
Iets anders. De afgelopen vijf weken was de ministerraad steeds voor twaalf al afgelopen. Hoe komt het dat ze zo kort zijn?
SCHOOF
Dan ga ik u toch lastigvallen met een lijstje. Dat moet ik alleen heel eventjes opzoeken. Dan zou je zien dat ik hem nu natuurlijk niet kan vinden. Maar dan probeer ik het even uit mijn hoofd te doen. Maar we hebben onder andere vandaag bijvoorbeeld, behalve de integratienota, wat toch een belangrijk document is, hebben wij vandaag ook gesproken over een verzamelwet klimaat en groene groei. Dat klinkt erg technisch, maar het is met name om procedures te versnellen die te maken hebben met energie en stroom. We hebben de fiscale verzamelwet 2026 aan de orde gehad, die ook naar de Kamer gaat. En we hebben, u sprak er al over, de Kamerbrief over alternatieve dekking, btw-verlaging aan de orde gehad. Dus dat zijn toch stuk voor stuk allemaal onderwerpen die toch ook belangrijk zijn. En zo hebben we elke week ook van dit soort type onderwerpen die ook met enige regelmaat in de onderraden terugkomen. U weet, elke dinsdagochtend hebben wij een forse hoeveelheid onderraden waarin veel verschillende onderwerpen worden besproken. En als je dat succesvol doet, dan kan je ook in de ministerraad relatief kort met elkaar de onderwerpen bespreken.
VRAAG
Hoe meer onderwerpen u behandelt in de ministerraad, hoe minder tijd er eigenlijk per onderwerp is om waarden af te wegen, belangen af te wegen, politieke vergezichten te schetsen. Is daar wel voldoende tijd voor in de MR?
SCHOOF
Ja, maar u zei net dat wij zo weinig onderwerpen bespraken. Dus er is inderdaad tijd voor. Dus als ik kijk hoe wij bijvoorbeeld over de integratienota, respectief de onderraden in de ministerraad hebben gesproken dan vindt juist die afweging plaats.
VRAAG
In de onderraden vindt die afweging plaats?
SCHOOF
In de onderraden, maar vervolgens natuurlijk ook in de ministerraad.
VRAAG
Die hebben ook gezette tijd, en die zijn op dinsdag, wanneer bewindspersonen ook vaak andere verplichtingen hebben, bijvoorbeeld in de Kamer. Dus hebben jullie daar de tijd om echt de diepte in te gaan?
SCHOOF
Ja hoor, want dat is dinsdagochtend. En er zijn er verrassend weinig Kamerverplichtingen want die beginnen meestal ‘s middags. Dus ook mijn ervaring is dat vrijwel alle kabinetsleden bij de diverse onderraden als ze iets te melden hebben daar ook daadwerkelijk zijn.
VRAAG
Tot slot, hoe noemt u het water tussen de VS, Mexico en Cuba?
SCHOOF
Voor mij is dat de Golf van Mexico.
VRAAG
Heeft u overwogen om dat de Golf van Amerika te noemen?
SCHOOF
Nou ja, dat is denk ik niet aan mij. Ik bedoel, de Nederlandse regering bepaalt niet hoe het water daar heet.
Sancties Trump tegen internationaal strafhof (2)
VAN OOSTEROM (BLOOMBERG)
Ja meneer Schoof, u had het net over, nog even terug naar het ICC, u had het net over een statement dat mogelijk vandaag gepubliceerd gaat worden, ondertekend door meer dan 70 landen. Wat gaat precies de boodschap zijn van dat statement?
SCHOOF
Support voor het ICC.
VAN OOSTEROM
Oké, en is het mogelijk dat er ook nog gesproken gaat worden over bijvoorbeeld diplomatieke consequenties die eraan vast kunnen zitten? Nu het decreet is getekend tegenover de VS?
SCHOOF
Waar het er nu over gaat is support voor het ICC, dat is denk ik ook wel belangrijk. Zoals ik ook in mijn bijdrage duidelijk heb gemaakt dat Nederland achter het ICC staat.
VAN OOSTEROM
En is het de bedoeling dat het statement verzonden gaat worden zonder de specifieke bijlagen van het decreet van president Trump te kennen?
SCHOOF
Ja, want we kennen de annex nog niet. De bijlagen. Maar het feit van het decreet op zich is aanleiding geweest voor een fors aantal landen om op deze manier te reageren. En daar heeft Nederland zich ook bij aangesloten.
VAN OOSTEROM
En is het decreet ook teken geweest voor u, voor het kabinet, om bijvoorbeeld ook contact op te nemen met de ambassade van de Verenigde Staten hier in Nederland?
SCHOOF
Nou, dat durf ik niet te zeggen.
VAN OOSTEROM
Nog een laatste vraag erover. Want u heeft eerder gezegd tijdens een eerdere persconferentie dat over president Netanyahu dat er mogelijk nog opties zouden zijn waarop hij alsnog Nederland zou kunnen bezoeken. Ondanks het arrest van het ICC. Bent u sindsdien hierin van gedachten veranderd door bijvoorbeeld het decreet of staat u er nog steeds achter deze uitspraken?
SCHOOF
Nee hoor, ik sta nog steeds achter die uitspraak. We houden ons aan de rechten en plichten die voortvloeien uit de ondertekening van het verdrag. Maar dat betekent dat er op sommige internationale rechtsgronden uitzonderingen bestaan. En als dat nodig is zullen we die ook toepassen.
VAN DEN BERG (REUTERS)
Nog een hele korte aanvulling op die verklaring van 70 landen. Het Strafhof heeft 125 lidstaten. Ik kan hier dus uit aannemen dat niet alle lidstaten getekend hebben? Weet u wel of ze allemaal gecontact zijn? En wie geeft er dan niet thuis?
SCHOOF
U vraagt nu echt allemaal weer teveel. Ik was blij dat er in ieder geval zo 'n ruime hoeveelheid landen was waarvan Nederland er één is die deze supportverklaring tekenen. Ik ga er vanuit dat die in ieder geval allemaal tot de leden horen om het dan maar zomaar te zeggen. Maar misschien verrassen ze ons en zijn dat er zo meteen nog meer dan die 70, ik weet het niet.
ORNSTEIN
Ja, als je deze persconferentie een beetje samenvat, u hebt het over balen, u heeft een paar keer dat woord in de mond genomen. We hoorden over een briesende meneer Wilders. Voor mij komt een beetje het beeld van een Titanic, het kabinet die op de ijsrots meneer Wilders afvaart. Hoe gaat u nou, dat volgende week niet meer in het koetshuisje of weet ik veel wat met z'n allen zit, hoe gaat u nou de komende week actief proberen uw kabinet op de rails te houden?
SCHOOF
Nou, door gewoon hard ons werk te doen. En door consistent, consequent bezig te blijven met de opgave waarvoor we staan als kabinet. En u kent de grote opgave die we hebben. Als het om asiel gaat, als het om wonen gaat, maar ik ga ze allemaal niet herhalen als het om landbouw gaat. Om daar consequent mee door te gaan. En dat is denk ik de beste remedie, te laten zien dat dit kabinet gewoon doorwerkt.
ORNSTEIN
Maar je ziet spanningen tussen fractieleider en premier, die zie je oplopen. Gaat u bijvoorbeeld initiatief nemen, wat u al eerder hebt gezegd dat u zou doen, om eens met die fractieleiders de komende week te praten. Want iedereen ziet dat dit, dat bepaalde types op rampkoers zijn. Hoe ga je dat voorkomen als premier?
SCHOOF
Nou, vooral door te zorgen dat je binnen het kabinet de eenheid bewaart. Dat is denk ik sowieso het allerbelangrijkste. En nogmaals, door consequent en consistent werk te blijven werken aan de opgave waarvoor we als kabinet staan. En ons daar niet te veel te laten afleiden door alles wat er om ons heen gaat. Zonder overigens onrecht, of juist door recht te blijven doen aan het proces dat natuurlijk in de Tweede Kamer spelen. De Tweede Kamer is uiteindelijk controleur van de macht. Maar dat is denk ik het allerbelangrijkste. En ongetwijfeld zullen er ook de komende weken wel contacten zijn. Al is het maar omdat we ook in traject zitten van de voorjaarsnota. Maar er komt nu niet op eens een geweldig programma. Ik denk dat we gewoon in rust en reinheid ons werk moeten proberen te doen.
ORNSTEIN
Is het al het moment om een kopje koffie met meneer Wilders te gaan drinken?
SCHOOF
Er zijn altijd gelegenheden om met elkaar een kopje koffie te drinken. En dat zullen we dan ook ongetwijfeld doen met de diverse fractievoorzitters, of dat zeg maar in de coalitie is of van de oppositie.
ORNSTEIN
Staat u er volgende week nog als premier, missionair premier?
SCHOOF
Oh, je wou wel vast voorsorteren op mijn antwoord. Nee, u weet ik ben ervan overtuigd dat ik hier volgende week nog sta als missionair premier. Tot ziens.