Letterlijke tekst persconferentie na ministerraad 28 mei 2025
Letterlijke tekst van de persconferentie van minister-president Schoof na afloop van de ministerraad op 28 mei 2025. Bekijk de hele persconferentie via YouTube.
SCHOOF
Goedemiddag. Ik weet niet wie dat zei. Goed u hier weer te zien, bij uitzondering op woensdag.
Vandaag hebben we in de ministerraad gesproken over de situatie in Oekraïne. De grootschalige luchtaanvallen op verscheidene Oekraïense plaatsen afgelopen weekend, wijzen erop dat Rusland niet van plan is het nietsontziende geweld te stoppen. Integendeel, kunnen we wel zeggen. De afgelopen dagen zien we juist een ware geweldsescalatie van de zijde van Rusland. Het is belangrijk dat Oekraïne een zo sterk mogelijke positie heeft om een duurzame en rechtvaardige vrede te bereiken. Deze week is het laatste Nederlandse F-16 gevechtsvliegtuig naar Oekraïne gestuurd. Hiermee zijn alle 24 toegezegde toestellen inmiddels geleverd. En uiteraard blijven wij, in nauw overleg met onze partners, kijken wat wij kunnen doen voor een veilig Oekraïne én hiermee voor een veilig Europa en een veilig Nederland.
Gisteren hebben we de Kamer geïnformeerd dat AIVD en MIVD een tot nu toe onbekende cybergroep, genaamd Laundry Bear, hebben geïdentificeerd. Deze groep zit achter hacks op verschillende Nederlandse organisaties, waaronder die op de Nationale Politie in 2024. De cyberaanvallen tegen Nederlandse doelen zijn onderdeel van een grotere internationale cyberdreiging die uitgaat van deze hackersgroep, die zeer waarschijnlijk voor Rusland opereert. Dit onderstreept voor ons allemaal nog eens de noodzaak om alert te blijven. Door het technisch rapport over de werkwijze van deze Russische hackergroep openbaar te maken, kunnen de diensten overheden en private partijen helpen zich te wapenen tegen de spionageactiviteiten van deze groep.
Zo blijven we ons allemaal inspannen voor de bescherming van onze nationale veiligheid.
Vandaag hebben we in de ministerraad de beleidsagenda Buitenlandse Handel vastgesteld met hierin onze prioriteiten voor de komende jaren. Buitenlandse handel is het fundament onder de Nederlandse economie. We verdienen ongeveer een derde van ons inkomen in het buitenland. En de buitenlandse handel levert zo’n 2,6 miljoen voltijdbanen op.
Maar onze open economie maakt ons ook kwetsbaar voor onrust op de wereldmarkten. Het kabinet richt zich met deze beleidsagenda nadrukkelijk op kansrijke sectoren en essentiële sleuteltechnologieën, zoals halfgeleiders, kwantumtechnologie en fotonica. Deze technologieën zijn niet alleen belangrijk voor de Nederlandse economie, maar ook voor onze veiligheid en ons leiderschap op het gebied van technologie. Minister Klever stuurt de beleidsagenda vandaag naar de Kamer en zal hier verder het gesprek over voeren.
Vandaag heeft de ministerraad ook ingestemd met de ophoging van het budget voor de Landelijke beëindigingsregeling veehouderijlocaties kleinere sectoren. Met deze regeling wil het kabinet agrarisch ondernemers met varkens, melkvee of pluimvee tegemoetkomen in het geval zij het ingrijpende besluit nemen te stoppen met hun bedrijf. Het is goed dat er met dit besluit voldoende middelen worden vrijgemaakt voor de ondernemers die hebben ingetekend voor deze regeling.
Voor de agrariërs die het betreft, maar ook in relatie tot het stikstofvraagstuk en het borgen van een gezonde en toekomstgerichte agrarische sector. Daarbij blijven we ons richten op perspectief voor boeren die door willen.
Tot slot wil ik u voor morgen een goede Hemelvaartsdag wensen en alvast een goed weekend. Volgende week zie we elkaar weer gewoon op vrijdag, tot dan.
JACKSON (NOS)
Premier Schoof, u geeft aan: u bent bezig geweest deze week met Rusland, Oekraïne, maar de grootste regeringspartij heeft deze week ook een tienpuntenplan gepresenteerd. En uw eigen minister Madlener zei: we verwachten dat het kabinet daar echt wat mee gaat doen, zei hij vanochtend. Minister Faber zei: dat omarmde ze. Dus wat gaat het kabinet daarmee doen?
SCHOOF
In de eerste plaats denk ik dat het goed is om te zeggen dat het kabinet volop bezig is invulling te geven aan de afspraken uit het hoofdlijnenakkoord. Een belangrijk onderdeel daarvan is juist meer grip op migratie. En daarvoor zijn recentelijk twee wetsvoorstellen aan de Tweede Kamer gestuurd. Het zogeheten asielnoodmaatregelenwet en de wet invoering tweestatusstelsel. Vanochtend heeft minister Faber daar nog zevenhonderd vragen op beantwoord en ik ga ervanuit dat ze ook vrij spoedig in staat zal zijn de nog meer gestelde vragen ook snel te beantwoorden. Ik dacht zo’n tweehonderd. En dat er ook snel een behandeling komt van die wetsvoorstellen, dat is een ontzettend belangrijke stap om te zorgen dat we grip krijgen op migratie. En dit kabinet staat echt pal achter minister Faber om te zorgen dat we deze maatregelen ook daadwerkelijk kunnen doorvoeren. Dat is één. Twee, het staat natuurlijk iedereen vrij om te komen met voorstellen op het gebied van asiel en migratie. Ik begrijp goed dat er volgens mij afgelopen week al kort over is gesproken door de vier fractievoorzitters en dat ze het gesprek daarover voortzetten. En ondertussen blijft minister Faber keihard werken aan die voorstellen en wacht ik in eerste instantie even de gesprekken die de coalitiefracties met elkaar voeren af. Maar ik denk het allerbelangrijkste is dat wij gewoon schoeihard werken aan de uitwerking van het hoofdlijnakkoord.
JACKSON
En meneer Wilders zei ook dat hij zorgen had over dat andere landen nu maatregelen nemen. Andere landen waar eigenlijk meer asielverzoeken binnenkomen dan in Nederland, maar die nemen dan nu extra maatregelen. Hij is bang daardoor dat we niet meer bij de strengste landen horen straks. Minister Agema zei: daar zit misschien ook ruimte om binnen het hoofdlijnakkoord nog verder aan te scherpen. Deelt u dat idee?
SCHOOF
Nou die gesprekken zijn nu gaande. Ik denk dat we ons zeg maar als kabinet echt ook moeten focussen op het realiseren van het hoofdlijnakkoord. Maar nogmaals, het staat iedereen, zeker de fractievoorzitter van de grootste steunende partij, natuurlijk vrij om met aanvullende plannen te komen. En daar gaan we natuurlijk ook goed naar kijken. Maar het is eerst aan de coalitiepartijen om te kijken of men daar ook iets mee kan. En vervolgens kijken wij daar natuurlijk vanzelfsprekend als kabinet ook naar.
JACKSON
En zowel u als minister Faber noemen die zevenhonderd vragen. Heeft u het idee dat de Kamer er tegenwerkt?
SCHOOF
Ik constateer in ieder geval dat het kabinet volop meewerkt. En dat is denk ik al heel erg belangrijk. En laat er ook geen misverstand over bestaan. Dat geldt voor mevrouw Faber. Dat geldt voor het hele kabinet. Dat geldt ook voor mij persoonlijk, dat we er alles aan doen om te zorgen dat de plannen die uit het hoofdlijnakkoord staan, dat die ook echt daadwerkelijk worden gerealiseerd. De Kamer, ik mag en kan geen oordeel uitspreken over de werkwijze van de Kamer. Ik heb geconstateerd dat minister Faber vanochtend die zevenhonderd vragen heeft beantwoord. Ik begrijp dat er nog zo’n tweehonderd vragen extra aankomen. Die zal ze ook zo spoedig mogelijk beantwoorden. En ik hoop echt dat de Kamer vervolgens ook zo spoedig mogelijk het wetsvoorstel ook zal behandelen.
JACKSON
En tot slot, minister, vanochtend waren er ook wel opmerkingen over elkaar, over een weer. Minister Faber had het over de VVD en over NSC, dat dat een papieren werkelijkheid zou zijn waar NSC in leefde en dat de VVD zelf niet leverde. Heeft u daar nog met elkaar over gesproken?
SCHOOF
Het zijn in ieder geval niet mijn woorden en dat weet mevrouw Faber.
JACKSON
Maar het kabinet spreekt wel met één mond?
SCHOOF
Vanzelfsprekend.
JACKSON
Dus u heeft het vaker gehad over omgangsvormen. Is dat iets wat nu weer aandacht behoeft?
SCHOOF
Ik zei: het zijn niet mijn woorden, mevrouw Faber weet dat.
DE WINTHER (DE TELEGRAAF)
U heeft, toen we u voor het eerst zagen, toen was u in ieder geval in de aanstaande hoedanigheid als minister-president met een persconferentie hier in het gebouw, toen vroeg ik u door welke premier u zich het meest liet inspireren. En toen heeft u gezegd: Mark Rutte. En de leider van de grootste regeringspartij stelde deze week voor zichzelf vast dat hij soms het idee heeft dat hij naar Rutte V zit te kijken. Was dat de bedoeling?
SCHOOF
Dat er weer een jaar geleden is.
DE WINTHER
De tijd gaat snel.
SCHOOF
Ja, dat mag je wel zeggen ja. Zo voelt het soms en zo voelt het soms ook niet, moet ik eerlijkheidshalve toegeven. Nee, maar hij kijkt naar het kabinet-Schoof I.
DE WINTHER
Ja, maar wat vindt u ervan dat de man die u daar zelf heeft neergezet eigenlijk zegt dat u meer een kopie bent geworden van uw voorganger?
SCHOOF
Nee, hij kijkt naar schoof I. En ik heb vaker gezegd: ik recenseer geen uitspraken van leden uit het parlement. Ook geen fractievoorzitters. En ik blijf herhalen: hij kijkt naar schoof I.
DE WINTHER
Ja, nou ja, we hebben natuurlijk gezien dat er een hele lijst door hem is gepresenteerd met allemaal voorstellen. Is er iets op die lijst wat u voorstelbaar acht?
SCHOOF
Nee, ik ga nu niet inhoudelijk op de lijst in.
DE WINTHER
Waarom niet?
SCHOOF
Daar zie ik op dit moment geen enkele reden toe. En we hebben in het kabinet daar ook niet over gesproken. Dus dan loop ik ook ver op de troepen vooruit. En ik denk dat het nu eerst is, en dat hebben ze ook aangekondigd, dat de vier fractievoorzitters daar met elkaar over praten. Ik dacht ergens gelezen te hebben dat ze dat maandag doen. En ik denk dat voor mij is belangrijk dat als daar resultaten uitkomen dat we ons kabinet ons dan daartoe kunnen verhouden. Want dat zou kunnen leiden tot voorstellen die daadwerkelijk in het kabinet worden gedaan. Of tot wijzigingen al dan niet van het hoofdlijnakkoord. Want dat is natuurlijk ook altijd de vraag of dat zo is. En dat is echt aan de fractievoorzitters.
DE WINTHER
Ja, is niet heel moeilijk te begrijpen voor de rest van Nederland die niet in deze Haagse biotoop leven dat het eigenlijk de eerste deel van de week gaat of gespeculeerd wordt zelfs door mensen uit de coalitie over een kabinetsval, dat het kabinet vandaag vergadert, ministers elkaar vooraf zoals gebruikelijk bijna de tent uitvechten. En in het kabinet gaat het er niet over.
SCHOOF
Nee, omdat dit kabinet gewoon hard bezig is om het hoofdlijnakkoord uit te voeren. Ook op het gebied van asiel en migratie en we daartoe onder andere die twee belangrijke wetten in de Tweede Kamer hebben liggen die als die worden aangenomen ook een belangrijk instrument zijn om grip op migratie te krijgen, mevrouw Faber ook andere dingen doet, we daarover ook in het kabinet met elkaar praten en over vele andere dingen waar we vandaag de dag voor staan als kabinet, waarvan ik een aantal net heb genoemd. En dat is denk ik vrij logisch om dat op deze manier te doen. En niet meteen in de eerstvolgende ministerraadsvergadering inhoudelijk op de plannen zoals ze gepresenteerd zijn te reflecteren omdat er echt nog veel politiek overleg aan vooraf moet gaan.
DE WINTHER
Ok, u zegt: het kabinet is hard bezig aan het uitvoeren van het hoofdlijnenakkoord, kennelijk niet hard genoeg door sommige mensen die u aan deze baan hebben geholpen. Kan het kabinet harder zijn best doen?
SCHOOF
Er kan altijd harder gewerkt worden, maar een dag heeft maar 24 uur. En ik ben ervan overtuigd dat mevrouw Faber met steun van het volle kabinet echt heel druk bezig is om te zorgen dat we die grip op migratie krijgen, dat ze ook die wetsvoorstellen heeft ingediend, dat ze ook andere maatregelen heeft getroffen en daar kan ze elke dag rekenen op de volle steun van het kabinet.
DE WINTHER
Maar kan ze er nog een tandje bij zetten, denkt u?
SCHOOF
Dat vind ik altijd ingewikkeld om dat te beantwoorden. Er zijn nu voorstellen gedaan, laten we het politiek overleg daarover afwachten. Het is ook een mevrouw Faber om uiteindelijk als vakminister te kijken met welke voorstellen zij in het kabinet komt. Maar dit kabinet staat op basis van het hoofdlijnenakkoord en het regeerprogramma voor grip op migratie, voor een streng asielbeleid en daar werken we keihard aan.
DE WINTHER
Laatste vraag dan, want u zegt: we gaan ons er maar niet over uitlaten dat die fractievoorzitters weer bij elkaar hebben gezeten. Ee hebben met de Voorjaarsnota gezien waar dat toe heeft geleid. Heleboel ellende voor uw mensen die het allemaal moeten gaan uitvoeren. Ik kan me toch voorstellen dat daar op een gegeven moment ook een beetje kijkend naar hoe dat met die Voorjaarsnota is gegaan, of de onderwijsbegroting, of wat we allemaal nog meer hebben zien langskomen, dat het model van de fractievoorzitters bij elkaar, die maar wat bedenken met elkaar en dat dan bij u op het bord gooien, niet werkt. Moet u niet veel actiever zijn om dit proces te gaan begeleiden?
SCHOOF
Het is eerst aan de vier fractievoorzitters, die er ook met elkaar hebben afgesproken, dat zij er met elkaar over willen praten. Lijkt me een verstandige stap. Het is niet zo dat het kabinet de komende week alleen maar aan de zijlijn staat te kijken wat er gebeurt. Natuurlijk, want uiteindelijk moeten voorstellen ook in het kabinet worden geaccordeerd, moeten we daar ook aan werken, maar voor ons is het op dit moment het allerbelangrijkste dat datgene wat er al is opgeschreven in het hoofdlijnenakkoord, dat we dat gewoon uitvoeren, dat we daar alle energie op zetten die nodig is, te beginnen met de twee westervoorstellen die nu in de Kamer liggen.
WESTER (RTL)
Meneer Schoof, zonder in detail over alle voorstellen van de heer Wilders te beginnen, want het regeerakkoord, het hoofdlijnenakkoord, is iets van de fractievoorzitters, dat zei u zojuist al, maar heeft u wel enig begrip voor de aandrang, de wens, van Geert Wilders om een versnelling aan te brengen, om grotere stappen te zetten?
SCHOOF
Ik denk dat voor ons, nogmaals, het allerbelangrijkste is, in het hoofdlijnenakkoord en vervolgens in de uitwerking van het regeerprogramma van mijn kabinet, is helder aangegeven dat we grip willen hebben op migratie, dat we een streng asielbeleid willen en daar zijn we volop mee bezig. En we zijn daar volop met werking, uitvoering. En ik snap dat er af en toe ongeduld is, maar sommige dingen kosten ook tijd. En nogmaals, en dan verwijs ik altijd maar weer naar de twee wetten die in de Kamer liggen, dat duurt natuurlijk toch langer dan misschien sommige mensen hadden gehoopt of hadden verwacht, daar heb ik verder geen oordeel over, maar we doen wel alles om te zorgen dat we het de Kamer mogelijk maken om de behandeling van het wetsvoorstellen zo snel als mogelijk te doen.
WESTER
Geen oordeel, maar snapt u wel waar de wens van de heer Wilders vandaan komt?
SCHOOF
U gaat mij nu zeg maar allerlei vragen stellen die u volgens mij vooral aan de heer Wilders moet stellen. En niet aan mij. Ik baseer mij als premier van dit kabinet op dat hoofdlijnakkoord, op het regeerprogramma wat wij zelf hebben gemaakt. Daar zijn we volop in de uitvoering bezig. Dan is het heel begrijpelijk dat de fractievoorzitter misschien af en toe zegt: ik wil dat anders. We hebben eerder fractievoorzitters gezien die wel eens hebben gezegd: we zouden een accent zo of een accent zo willen. Deze was dan misschien wat steviger. En daar gaan we ons absoluut weer toe verhouden. Maar wat voor ons nu belangrijk is, is ook ons niet laten afleiden van datgene wat we aan het doen zijn, namelijk: snoeihard doorwerken aan datgene wat we al hebben afgesproken.
WESTER
Heeft u nog gesproken? Even zo van: wat wil je nu precies?
SCHOOF
Nee, hij heeft mij niet van tevoren geïnformeerd. Dat heb ik geloof ik ook al eerder gezegd. Dat had hij geloof ik bij niemand gedaan. En over andere contacten, ik heb regelmatig contact met de diverse fractievoorzitters, en zoals u weet, daar doe ik normaal gesproken allemaal geen mededeling over.
WESTER
Nee, even los van de inhoud, maar heeft u nog even gesproken na die persconferentie?
SCHOOF
Ik heb regelmatig contact met de fractievoorzitters en daar ga ik verder niet op in.
WESTER
Ook hierover?
SCHOOF
Ik ga er niet op in.
WESTER
Oké. Dan even in het verlengde ervan heel kort, als het mag. Minister Agema, minister Heinen, die zijn eruit als het gaat om het Zorgakkoord, heeft een hoop toestanden opgeleverd, emoties, oproepen op televisie van: ik wil contact allemaal. Heeft u af en toe niet het gevoel dat u leidinggeeft aan de middelbare schoolklas? Hij wil mij niet bellen, hij neemt mijn telefoon niet op.
SCHOOF
Ik moet eerlijk zeggen, mij gaat het over het resultaat. Ik heb geconstateerd dat er tussen de minister van Financiën en de minister van Volksgezondheid een duidelijk verschil van inzicht was wat direct te maken had met het Zorgakkoord. Het Zorgakkoord is voor het kabinet ongelooflijk belangrijk. Dan hebben we te maken met twee gepassioneerde bewindslieden. De een voor de zorg, de ander voor de schatkist en heb ik het op mijn taak ook beschouwd om te kijken hoe ik uiteindelijk tot resultaat kan komen. En dan constateer ik dat er nu een overeenstemming ligt tussen de beide ministers waarop mevrouw Agema voor de eerste twee jaar zeker kan beschikken over twee keer 400 miljoen. En met een positieve evaluatie weet dat die middelen uiteindelijk in de Voorjaarsnota van ‘28 structureel kunnen worden. Ik denk: dat is belangrijk. Want daarmee is er ook echt zicht op een structurele investering op AI en nieuwe technologieën in de gezondheidszorg. En dat is van wezenlijk belang in verband met de toegang tot de zorg en in verband met het grote arbeidsmarktvraagstuk. En dat resultaat, dat is mooi. En daarmee staat de weg vrij voor een Zorgenakkoord en denk ik dat mevrouw Agema echt een heel mooi akkoord kan afsluiten namens dit kabinet waar zij trots op kan zijn.
WESTER
Maar heeft u ook gezegd tegen beide: dames, heren, jongens, meisjes, bel elkaar nou gewoon eens even. Regel dat nou gewoon eens als volwassen mensen even van tevoren in plaats van dat je elkaar op televisie moet gaan bidden, smeken van: neem alsjeblieft de telefoon op?
SCHOOF
Ik heb met beide ministers intensief gesproken de afgelopen dagen om te komen tot een resultaat.
WESTER
Maar ook over de manier waarop dat resultaat bereikt is?
SCHOOF
Vooral om te komen tot een resultaat en dat vond ik belangrijk.
WESTER
Maar volgende keer kan dat toch wel een beetje handiger?
SCHOOF
Ik denk dat we nu blij moeten zijn met het resultaat. Het is een prachtig resultaat. Belangrijk voor de zorg, dat de weg nu vrijstaat voor het Zorgakkoord. En ik heb mij de afgelopen dagen samen met deze beide ministers hard ingespannen om te zorgen dat dit nu gerealiseerd is.
BEEKMAN (BNR)
Nog even over asielmigratie. Vorig jaar is het aantal aanvragen afgenomen. Dat betekent dus dat er wel vorderingen zijn. Hoe kijkt u daar zelf naar? Is die stap al groot genoeg? Of zegt u: nee, we hebben die grip nog steeds niet?
SCHOOF
Nee, die grip is nog steeds nodig. Het is bovendien erg moeilijk om te kijken wat het effect is van nationale maatregelen op internationale migratiestromen. En ik denk dat de wijziging van de wetten zoals die zijn voorgesteld, absoluut noodzakelijk is om die grip op die migratiestroom te krijgen en ook de asielinstroom nog verder terug te dringen.
BEEKMAN
U zegt: nog verder terug te dringen. Waar hebben we het dan over, als we het hebben over het verder terugdringen?
SCHOOF
Die discussie hebben wij hier al een paar keer gehad. En wij noemen geen aantallen. En u weet dat we in meer algemene termen een debat hebben over migratie, in het bijzonder met de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, overigens samen met de minister van Asiel en Migratie, over bandbreedtes en naar aanleiding over de commissie Demografie van de heer Van Zwol. En dat debat is nog volop in de Kamer gaande.
BEEKMAN
Dat is natuurlijk breder. Dat gaat niet alleen over asielmigratie. Want we hebben nu de heer Wilders, de leider van de grootste coalitiepartij, hier een pakket zien, heeft hij hier gepresenteerd, dezelfde plek, met tien voorstellen gericht op asielmigratie. En gezien het afneemt, vraag ik me af hoe u daarnaar naar gekeken heeft. Met enige verbazing? Of kunt u daar wel, voelt u mee? Begrijpt u wel dat het gebeurd is?
SCHOOF
Dat is een soortgelijke vraag die net gesteld is. En toen heb ik gezegd dat dit kabinet staat voor grip op migratie, voor een streng asielbeleid. En dan baseren we ons op het hoofdlijnakkoord, hebben uitgewerkt in het regeerprogramma. En daar zijn we snoeihard mee bezig omdat dat echt noodzakelijk is. De noodzaak om grip op asiel en migratie te hebben is onverminderd.
BEEKMAN
Ja, maar ik stel de vraag nog een keer omdat u eigenlijk geen antwoord geeft. De vraag is: er moet nog een schepje bovenop en gezien de asielmigratie afneemt, vindt het kabinet het nodig om er nog een schepje bovenop te doen? Dat is mijn vraag eigenlijk.
SCHOOF
Nee, maar daar geef ik inderdaad op dit moment geen antwoord op omdat ik zeg maar ook de gesprekken tussen de fractievoorzitters en ongetwijfeld ook van mevrouw Faber en mijzelf te gelegener tijd met de fractievoorzitters zullen we bekijken wat er wel of niet noodzakelijk is.
BEEKMAN
Oké, dan heeft het geen zin om verder te praten. Dan de collega.
KEULTJES (AD)
Meneer Schoof, mevrouw Faber en, u deed het net ook, focust heel erg op de ruim zevenhonderd vragen die door de Kamer zijn gesteld alsof dat heel uitzonderlijk is. Maar bij grote wijzigingen is het niet heel bijzonder dat de Kamer daar vragen over heeft, toch?
SCHOOF
Nee, ik snap ook heel goed dat de Kamer vragen heeft. Dat is ook een goed recht, we leven in een democratie. En daar moeten we ook trots op zijn. En in die zin uit ik geen kritiek. Ik constateer alleen wel dat het veel vragen zijn en dat er nog meer vragen achteraan komen en dat mevrouw Faber ontzettend hard werkt met haar ambtenaren om te zorgen dat ze die vragen zo snel mogelijk kan behandelen en ook serieus kan beantwoorden zodat het proces in de Tweede Kamer, want uiteindelijk was dit een spoedwet, maar goed, wij gaan niet over de Kamer, wij kunnen de wet slechts indienen, we willen natuurlijk die wet zo snel mogelijk in de Tweede Kamer behandelen en daarna in de Eerste Kamer behandelen.
KEULTJES
Formeel bestaat een spoedwet niet volgens de regels. Dus dat is inderdaad aan de Kamer of het te snel gaat of niet.
SCHOOF
Ja, dat zei ik net.
KEULTJES
Ik constateer het ook nog even. Zou mevrouw Faber er zelf nog iets aan hebben kunnen doen
om te zorgen dat er minder vragen gesteld werden? Als in, is het ook een teken dat misschien de wetten niet duidelijk genoeg zijn?
SCHOOF
U stelt me nu onmogelijke vragen. Eerst zegt u dat het niet ongebruikelijk is dat bij ingrijpende wetsvoorstellen zoveel vragen worden gesteld. En vervolgens stelt u ongeveer de vragen andersom. Dus dan wordt het voor mij wel heel ingewikkeld om daar antwoord op te geven.
KEULTJES
Hoorde ik u nu net zeggen dat u, als de coalitiepartijen overleg hebben gehad over eventuele aanvullende asielmaatregelen, dat u op een zeker moment met mevrouw Faber daarbij aanschuift?
SCHOOF
Nee, ik heb het anders geformuleerd. Het lijkt mij vrij logisch, omdat het kabinet regeert, dat als er, zeg maar, als de gesprekken iets gaan opleveren, dat die van betekenis zijn voor het kabinet om te kijken hoe we daar in het kabinet vorm aan geven. En dat is natuurlijk samen met mevrouw Faber,
is dan de premier samen met mevrouw Faber ook aan zet.
BELINFANTE (EENVANDAAG)
Meneer Schoof, u zei net dat er nog, dat er grip op migratie moet komen. Dat staat ook in het hoofdlijnenakkoord. Hoe vindt u zelf dat het daarmee staat, met die grip?
SCHOOF
Nou, ik heb net gezegd dat de noodzaak van de wetsvoorstellen onverminderd is.
BELINFANTE
Ja. Kunt u zich voorstellen, ja, maar hoe beoordeelt u dat? Had u niet verwacht na deze periode al verder te zijn, of…?
SCHOOF
Nee, maar daarvoor hebben we ook weer de wetsvoorstellen nodig. Dus we zijn volop bezig met allerlei maatregelen om te zorgen dat we die grip op migratie krijgen.
BELINFANTE
De heer Wilders zegt: ik begrijp dat eigenlijk niet, dat er na negen maanden nog zo weinig is bereikt.
Hij moet dat uitleggen aan twee miljoen kiezers. Dat zijn ook de Nederlanders die u vertegenwoordigt. Hoe legt u dat dan uit, dat er nog zo weinig is bereikt?
SCHOOF
We hebben net geconstateerd dat de asielstroom overigens is gedaald, maar nogmaals, de relatie tussen nationale trajecten en internationale migratiestromen is altijd moeilijk te leggen. Wat wij ook in ons regeerprogramma en politieke partijen in hun verkiezingsprogramma's hebben over het kabinet. Het kabinet in zijn regeerprogramma heeft gezegd: wij willen grip op migratie. Daarvoor hebben we een aantal instrumenten aangegeven die we daarvoor willen inzetten, waarvan deze twee wetten belangrijk zijn. Die twee wetten zijn we ook in het najaar met elkaar weer overeengekomen. Daar werken we ondertussen snoeihard aan. Die wetten zijn ook naar de Kamer gegaan. En op die manier krijgen wij grip op migratie.
BELINFANTE
Maar u vertegenwoordigt ook die twee miljoen kiezers van de heer Wilders als premier.
SCHOOF
Ja, daar kan ik toch zeggen wat ik net heb gezegd? Namelijk dat we als kabinet druk bezig zijn en niet alleen maar met praten, maar ook met doen door te zorgen dat die wetten ook in de Kamer liggen.
BELINFANTE
Maar die mensen zijn heel erg teleurgesteld dat het niet opschiet.
SCHOOF
Ja, maar het is soms noodzakelijk, en zeker bij dit soort ingrijpende wetten, zoals uw collega net zei, dat je daarvoor wel een normaal democratisch proces doorloopt. Wij zetten er alle spoed op. Maar nogmaals, inderdaad, spoedwetten bestaan niet. En met die spoedwetten, zo hebben wij ze genoemd, om daarmee aan te geven dat we echt haast willen maken, zijn we druk bezig om in de Kamer daarvoor, in de Eerste en de Tweede Kamer en daarna in de Eerste Kamer, aanvaard te krijgen.
BELINFANTE
Maar kunt u zich voorstellen dat die kiezers van de PVV, die u nu ziet, denken: hij heeft het niet eens besproken in de ministerraad vandaag. Hij neemt ons niet serieus.
SCHOOF
Nee, we nemen elke kiezer serieus. En ook de PVV-kiezer. Want dat is precies de reden waarom we, omdat we elke kiezer serieus nemen, dat regeerprogramma hebben opgesteld, op basis van het hoofdlijnakkoord, daar ook hebben we aangegeven wat we doen op het gebied van grip op migratie. En dat zijn we ook successievelijk aan het doen.
BELINFANTE
Wilders zelf deed daar een beetje wat onduidelijk over, of hij nou dreigt of niet. Hij zei in ieder geval: het is geen kinderspel, het moet wel serieus genomen worden. Een kwestie van enkele weken. Hoe is dat bij u aangekomen?
SCHOOF
Dat de heer Wilders serieus is, maar zo ken ik de heer Wilders ook.
BELINFANTE
Ja, maar vindt u het een dreigement? Misschien dat u over vier weken met vakantie kunt? Nou, ik denk het niet, maar...
SCHOOF
Dat zou ongeveer kunnen kloppen. Dat is ongeveer het begin van het reces. Nee, dat is nog ietsje verder overigens. Maar ik neem de woorden van de heer Wilders, vooral ook zeker op de inhoud, absoluut serieus.
BELINFANTE
Geen dreigement?
SCHOOF
Ik hoor allemaal wat er gezegd wordt. Ik ga geen woorden recenseren. Ik neem ze serieus, want ondertussen werkt het kabinet gewoon hard verder. Ik heb overigens nog even een klein herstel. Want de persconferentie van de heer Wilders is wel degelijk kort even aan de orde geweest,
maar we hebben niet uitvoerig de inhoud en het proces besproken omdat we hebben geconstateerd dat het nu eerst even aan de fractievoorzitters is om met elkaar het eerste gesprek te voeren. Maar natuurlijk dient het kabinet er enig moment vol bij betrokken te zijn, want alleen het kabinet kan met voorstellen komen naar de Kamer.
WARNAR (SBS)
Meneer Schoof, over de NAVO-top. Zojuist heeft meneer Zelenski erop aangedrongen dat hij uitgenodigd wil worden voor de NAVO-top in Nederland. Wat doet u daarmee?
SCHOOF
Ik heb eerder, ook vorige week toen ik op bezoek was bij de SG-NAVO, maar ook op andere momenten aangegeven dat wat betreft Nederland de heer Zelenski meer dan welkom is. Maar het is niet aan Nederland om als host uiteindelijk het uitnodigingsbeleid te bepalen. Dat wordt door de SG van de NATO bepaald.
WARNAR
En daar was u vorige week. Hoe reageerde hij daarop?
SCHOOF
Ik heb ook daar aangegeven, zowel intern als op de persconferentie, dus Nederland is er buitengewoon helder over, dat wij vinden dat Zelenski welkom is op de NAVO-top.
WARNAR
En wat vond hij daarvan?
SCHOOF
Ja, daar moet je aan de heer Rutte vragen. Daar geef ik geen antwoord op.
WARNAR
De VS is ook een grote speler hierin. Die willen het niet. U heeft ook met Trump gebeld vorige week. Heeft u het idee, als u dat aangeeft, dat u enige aanzien heeft bij hem?
SCHOOF
Ja, dat vind ik hele moeilijke woorden. Althans, moeilijk te beantwoorden. Ik heb in ieder geval een meer dan serieus telefoongesprek met hem gehad. Maar we hebben het niet gehad over de aanwezigheid van de heer Zelenski bij de NAVO-top.
WARNAR
En waarom niet? Want bijvoorbeeld, Zelenski zegt zelf: als wij er niet bij zijn, dan is dat een overwinning voor Poetin. Dat klinkt wel vrij groot.
SCHOOF
Nou, kijk, dat is ook de reden waarom Nederland vindt dat u moet worden uitgenodigd.
WARNAR
Maar u maakt zich er niet heel hard voor, als ik het zo hoor.
SCHOOF
Nou, ja, nee, dat… dit gaat toch gek. Ik ben in Brussel bij de SG van de NAVO. Dan bespreek ik dat eerst intern. Dan hebben we een persconferentie, dan zeg ik dat heel nadrukkelijk in de persconferentie. Ik weet niet meer precies hoe de heer Rutte daarop reageerde, maar het was iets in de termen dat ze nog bezig zijn met afweging of zoiets. Dat ik het niet opbreng in een telefoongesprek met de heer Trump, terwijl ik als Nederland nogal een redelijk lijstje heb om het met hem te bespreken, wil niet zeggen dat het daarmee voor Nederland zeg maar geen prioriteit is of wat dan ook. Nederland is heel helder. De heer Zelenski is wat ons betreft meer dan welkom op de NAVO-top.
WARNAR
Hoe groot schat u de kans in dat het ook gaat gebeuren?
SCHOOF
Dat vind ik moeilijk te beantwoorden. Nederland vindt hem meer dan welkom. Gelukkig kent de NAVO-top heel veel activiteiten, waaronder ook veel activiteiten die zich in de omgeving van de NAVO-top afspelen. Niet fysiek, maar letterlijk. We hebben wel twee dagen programma. Ongetwijfeld zijn er in mijn beleving mogelijkheden te vinden dat de heer Zelenski daarbij aanwezig is.
WARNAR
De heer Zelenski noemt dus zelf de overwinning van Poetin als hij er niet bij is. Wat voor gevolgen verbindt u eraan, mocht hij er inderdaad niet bij zijn?
SCHOOF
Als ik zeg dat Nederland het belangrijk vindt dat hij er is, dan laat ik de verdere invulling daar geheel aan u.
HENDRICKX (DE VOLKSKRANT)
U heeft uitvoer gesproken over Oekraïne, zei deze ministerraad. Bent u of heeft u nu meer vertrouwen dat u snel duidelijk kan geven of Nederland kan voldoen aan die NAVO-verwachtingen?
SCHOOF
Wacht even, ik heb gezegd dat we over Oekraïne gaan. Nu begint u over NAVO.
HENDRICKX
Ook de hoge investeringen in de NAVO hangen natuurlijk samen met de geweldsescalatie die u ook beschrijft. Denkt u dat daar snel duidelijkheid over kan komen, of Nederland kan voldoen aan die NAVO-verwachtingen van 3,5 %?
SCHOOF
Ja, maar de 3,5 % en NAVO moeten wel uit elkaar worden gehouden. Die kunnen niet zeg maar in elkaars verlengde...
HENDRICKX
En de NAVO, dat is toch...
SCHOOF
Nee, maar de 3,5 % NAVO en...
HENDRICKX
Oh, en Oekraïne, ja.
SCHOOF
Ja, nee, u maakt die relaties. Daarom trek ik hem weer even uit elkaar.
HENDRICKX
Oh, u hebt niet gesproken over die 3,5 % in de ministerraad?
SCHOOF
Vandaag?
HENDRICKX
Ja.
SCHOOF
Nee, het stond niet op de agenda. Nee, en ik heb u vorige week vrij uitvoerig verteld over het feit… Er werden veel vragen aan mij gesteld: goh, toch gek dat Nederland nog geen standpunt heeft ingenomen, heb ik uitgelegd dat ongeveer elk land in Europa nog geen standpunt heeft ingenomen. Dat iedereen nog even aan het aftasten is. En dat dat echt oploopt naar het laatste moment, dat er nog veel discussies is natuurlijk tussen de NAVO-bondgenoten. Niet over het feit dat Europa flink moet investeren in defensie, maar wel: hoe kunnen we dat, in welke termijn, kan de defensie-industrie dat aan, et cetera. En uiteindelijk zal elk land, ook Nederland, zijn inzet moeten bepalen. En dat hoop ik de komende weken te doen.
HENDRICKX
Ja, want deze coalitie, dit kabinet heeft nogal de neiging om steeds de deadline op te zoeken. Dat verwacht u in dit geval dus eigenlijk ook?
SCHOOF
Ik heb hier nooit een deadline genoemd, dus dat scheelt.
HENDRICKX
Nou ja, de top is de deadline.
SCHOOF
En er is hier een keiharde deadline, namelijk de top zelf.
HENDRICKX
Maar dat zou dus echt tot het allerlaatste moment, dat zou u ook acceptabel vinden?
SCHOOF
We kijken even ook naar de andere landen. Want dit is ook een beetje de, zeg maar, wait and see van de diverse partners die de NAVO zijn. Maar er is vertrouwen dat er uiteindelijk, en dat heb ik ook meerdere momenten aangegeven, ook afgelopen zondag nog in Margraten, namelijk dat eenheid van de NAVO het allerbelangrijkste, het allerbelangrijkste wapen is wat we met elkaar hebben.
VRAAG (ANP)
Ja, op de NAVO-top, dat is natuurlijk een belangrijke bijeenkomst waar heel veel internationale mensen bij aanwezig zijn, maar we hoorden deze week ook, u noemde het net zelf ook, dat de Nederlandse politie door de Russische hack getroffen is. Kunnen zij dan wel ervoor zorgen dat die top ook veilig verloopt?
SCHOOF
Ja hoor, daar heb ik geen enkele zorg over. En tegelijkertijd, het is een teken, dit speelde zich vorig jaar af, waar we het vaker tegen elkaar zeggen dat er een hybride dreiging is vanuit Rusland. Daarvan is dit, en ik ben blij dat men het heeft kunnen attribueren zoals het in ingewikkeld Nederlands heet,
dat men dus kan aanwijzen waar het vandaan komt. En dat, denk ik, maakt iedereen nog veel bewuster van wat er zich afspeelt. En het allerbelangrijkste is dat we daarmee ook hebben kunnen openbaren wat de technische manier was waarop men dat deed, waardoor men ook dit specifieke dreiging in ieder geval tegen maatregelen kan nemen. En ik kan u verzekeren dat rondom de NAVO-top men zich zeer bewust is van het risico van cyberdreiging en dat de dienst en de politie daar ook zeer alert met allerlei mogelijke manieren proberen, zeg maar, zulke dreigingen te (onverstaanbaar, red.), dus ze voorkomen en als er wel dingen gebeuren dat ze snel mogelijk uit te schakelen.
VRAAG
Was u geschrokken van het nieuws dat het van deze hack?
SCHOOF
Nou in 2024 was er al eerder de gedachte dat het uit deze hoek kwam. Toen had ik geloof ik nog een andere functie.
VRAAG
Dus u wist het eigenlijk al?
SCHOOF
En toen was er de gedachte. Maar is er nu, een jaar later, ook dankzij onderzoek van de beide diensten, de AIVD en de MIVD, heeft men ook kunnen vaststellen, het is dat attribueren, dat de Laundry Bear, dus zoals dat er zo mooi heet, de wasbeer denk ik in goed Nederlands dan,
maar goed die dingen worden allemaal in het Engels genoemd, dat die hackersgroep een Russische afkomst heeft.
VRAAG
En komt er nog een soort concrete actie om hier verder in de toekomst iets tegen te doen?
SCHOOF
Nou het allerbelangrijkste is dat, omdat openbaar is gemaakt, hoe die, dus niet alleen dat aanwijzen waar komt het vandaan, dus ook openbaar wordt er nu gemaakt hoe dat gebeurd is, kan iedereen zich daar dus verder tegen wapenen. Dat is belangrijk, want dat geeft, zeg maar bedrijven, overheden,
hebben tegenwoordig toch wel redelijk stevige cybersecurity-afdelingen. En die kunnen op basis van deze informatie vervolgens in ieder geval weer hun verdedigingsmechanismes aanpassen, die ze allemaal, echt allemaal wel hebben. Maar het is een constante, je zou kunnen zeggen wapenwetloop,
van hackers en cyberactivisten en statelijke actoren al dan niet met cyberactivisten of hackersgroepen op allerlei instituties, ook in Nederland. En we moeten elke dag proberen we dat te voorkomen.
ORNSTEIN
Dit gaat ook over de NAVO. Het is best wel een ingewikkelde zaak. U zegt: de heer Zelenski, we zijn nog allerlei andere activiteiten op die NAVO-top, dus hij is hier waarschijnlijk welkom. Hij kan in ieder geval niet naar die grote vergadering, de NATO Council, komen, want dat is alleen voor leden van de NATO. Maar nu komt de cruciale vraag: er komt een diner van de Koning en is daar de heer Zelenski welkom? Want u bent degene die over dat uitnodigingsbeleid gaat.
SCHOOF
Ja, dat zult u zien.
ORNSTEIN
Dat zult u zien, maar u kunt daar niks over zeggen, want het lijkt me toch wel belangrijk dat u als premier daar iets over zegt. Want daar wil de heer Zelenski namelijk bij zitten, kan ik u vertellen, bij die meeting met de staatshoofden bij de Koning. Hoe staat u daarin?
SCHOOF
Ik ben blij dat u die informatie heeft. Ik ben op dit moment vooral bezig met het vraagstuk dat de heer Zelenski zeg maar wordt uitgenodigd bij de NATO Summit op verschillende vormen zoals we die kennen. En ten aanzien van het uitnodigingsbeleid van de Koning doe ik hier geen mededelingen.
ORNSTEIN
Maar u bent wel verantwoordelijk daarvoor. Dus u kunt wel zeggen hoe u daarin…
SCHOOF
Te gelegener tijd zal ik u dat melden.
ORNSTEIN
En wanneer gaat u dat melden?
SCHOOF
Daar ga ik geen uitspraak over doen, want dan gaat het weer over deadlines die ik ga verschuiven. Dus dat hoort u vanzelf.
ORNSTEIN
Gaat u dan Oekraïne naast, Oekraïne schrijf je in het Engels met een U, naast de USA…
SCHOOF
U heeft zich echt verdiept in het protocol rondom dit soort aangelegenheden.
ORNSTEIN
Het is meer dan protocol.
SCHOOF
Ik ben diep onder de indruk. Maar dat zijn de vragen waar ik in ieder geval nog niet over heb nagedacht. Dus dat gaan we allemaal zien als die wordt uitgenodigd. Want daar heb ik nog geen enkele uitspraak over gedaan.
ORNSTEIN
Het is meer dan protocol, want dit schijnt hoog, een collega had het over een schoolklas, maar dit schijnt hoge diplomatie te zijn dat er nu wordt gekeken hoe de heer Zelenski in Den Haag ontvangen kan worden.
SCHOOF
Nou, ik ben blij dat u het allemaal zo goed weet.
ORNSTEIN
Ja, we gaan het zien.
PAK (ELSEVIER).
Nog even over die NAVO-norm. Want u zei net: daar is niet over gesproken in de ministerraad. Maar in uw inleidend statement zei u dat u het wel had gehad over de Russische aanvallen op Oekraïne en het belang van een sterke defensie, wat ook voor Nederland geldt. Hoe zit dat dan precies? Komt dan nooit die NAVO-norm ter sprake als het hier wel over is gegaan?
SCHOOF
Nee, de NAVO-norm komt een keer in de ministerraad aan de orde. Want dat is de enige manier om het Nederlandse standpunt richting de NAVO-top vast te stellen.
PAK
Maar hij is vandaag dus niet besproken?
SCHOOF
Hij is vandaag niet aan de orde geweest.
PAK
En we weten wel dat er 16 tot 19 miljard euro nodig is om aan die 3,5 % te doen. Dat bleek vorige week uit de kabinetsbrief. Heeft u vertrouwen eigenlijk dat dit kabinet zo’n grote begrotingsverbouwing kan voldoen?
SCHOOF
Ik heb één vorige week gezegd dat de kabinetsbrief een technische exercitie was op basis van de reguliere vierjaarlijkse cyclus van NATO-studies ten aanzien van de capabilities. En daar komt dit percentage en dat bedrag uit. Dat staat in principe los van het percentage zoals die richting de NAVO-top spelen en waar de discussie over is. Dat is één. Twee, ik heb vorige week ook uitvoerig, ik heb toen nog de vergelijking gemaakt: van een olifanten eet je in hapjes, dat gaf nog enige verwarring. Er is toen acuut nagezocht of dat daadwerkelijk een gezegde was in Nederland. Ik kreeg gelukkig naderhand te horen dat dat zo was. Dus ik heb daar ten opzichte van vorige week echt niets aan toe te voegen. Laten we dit stap voor stap bezien en op de juiste begrotingsmomenten dit integraal wegen ten opzichte van alle vraagstukken waar dit kabinet voor staat.
PAK
Maar het is een technische exercitie, dat zegt u over die brief. Anderzijds, gisteren op verzoek van de minister van Defensie werd een Kamermotie uitgesteld of niet in stemming gebracht die oproept om het kabinet om aan die 3,5 % te voldoen. Dus dan is het toch ook een politiek vraagstuk?
SCHOOF
Ik weet niet of die gebaseerd was op die technische exercitie of dat dit gewoon een motie was die te maken had met de 3,5 % NATO. En dan snap ik wel dat de minister heeft gevraagd die uit te stellen zodat het kabinet eerst zelf daarover kan oordelen voordat de Kamer daarover een motie heeft ingediend en potentieel heeft aanvaard.
AKKERMAN (WNL)
Ik wil dan nog even terug naar Agema en Heinen. Ik vroeg me eigenlijk af hoe uw persoonlijke verstandhouding met mevrouw Agema is.
SCHOOF
Ik ga ervanuit, tenminste zonder tegenbericht zou ik bijna zeggen, dat ik zowel een goede verstandhouding heb, heb ik eigenlijk met alle ministers in mijn kabinet en alle staatssecretarissen, heb ik een uitstekende verstandhouding. En af en toe is dat wat stevig en scherp, maar dat mag ook, want het zijn stuk voor stuk allemaal betrokken mensen. En uiteindelijk, voor mij geldt altijd weer: het resultaat telt. En we zitten ook vanochtend gewoon gebroederlijk of gezusterlijk, het is dan een beetje moeilijk als we met z'n tweeën naast elkaar zitten, dus ik weet niet welke term ik daarop moet loslaten, maar we zitten altijd naast elkaar in de ministerraad en ook vanochtend. En dat gaat echt helemaal prima.
AKKERMAN
Zo'n antwoord had ik natuurlijk kunnen verwachten. Maar mevrouw Agema heeft natuurlijk wel gezegd, met Heinen ging het vooral over het feit dat ze geen afspraken mee kon maken, maar de ruzie die ze had, was met u. Wat voor ruzie was dat?
SCHOOF
Dat was een stevige discussie die meer over de procedure ging dan over de inhoud. En vooral als uitkomst daarvan hebben we besloten om het overleg op een ander moment voort te zetten dan in de ministerraad afgelopen vrijdag. En dat hebben we ook de afgelopen dagen intensief met elkaar gedaan. En dat heeft geleid tot het resultaat waar we vanochtend de eerste berichten over verschenen en later ook, volgens mij, door de ministers zijn bevestigd.
AKKERMAN
Maar een stevige discussie over een procedure, dat klinkt niet als iets waarom iemand huilend een ruimte zou verlaten.
SCHOOF
Nee, maar dat ga ik ook allemaal noch bevestigen noch ontkennen. We hebben gewoon een stevig gesprek gehad, het resultaat telt. En we hebben vooral afgesproken, mevrouw Agema heeft ook gewoon aan de ministerraad vorige week vrijdag deelgenomen. We hebben afspraken gemaakt over hoe we het zouden aanpakken. Er zijn er overleggen geweest tussen ons drieën en zijn we tot een uitkomst gekomen waar iedereen zich in kan vinden. En dat is belangrijk, maar daarmee kunnen we verder. En het allerbelangrijkste, namelijk dat het Zorgakkoord voor dit kabinet ook ontzettend belangrijk is voor de toegang tot de zorg, voor de beheersing van de arbeidsmarkt, voor veel meer. Er zit ook nog het hoofdlijnakkoord altijd aan vast. Dat hele pakket, daar is nu de weg voor open. Belangrijk resultaat, waar mevrouw Agema nu haar handtekening onder kan zetten alsook de andere partijen dat gaan doen.
AKKERMAN
Nu hebben we het natuurlijk best wel vaak met u gehad over lekken uit de ministerraad. Deze ruzie speelde zich af tijdens het overleg met de vicepremiers. Dat is natuurlijk een overleg in heel klein comité. Hoe oordeelt u er nou over dat zelfs uit zo'n klein comité er wordt gelekt?
SCHOOF
Ik vind in zijn algemeenheid lekker strontvervelend. Daar ben ik altijd buitengewoon helder over geweest. En daar spreek ik ook vrij consequent iedereen op aan. Het irriteert me mateloos.
AKKERMAN
Ik begreep dat bij dit specifieke overleg ook vicepremier Eddy van Hijum niet aanwezig was. Het lijkt me ook dat mevrouw Agema niet over zichzelf heeft gelekt dat ze huilend een ruimte verlaat. Wie van de drie?
SCHOOF
Ja, het wordt een Cluedo.
AKKERMAN
Wie van de drie?
SCHOOF
Ik begrijp dat dit een Cluedo wordt. Maar ik ga aan dit spel niet meedoen. Voor mij is lekken altijd irritant. Superirritant. Algemeen, het maakt niet uit waarover, of het over inhoud gaat, of het over vorm gaat, maakt me echt helemaal geen bal uit. Gewoon echt letterlijk strontverveling.
AKKERMAN
Maar goed, u zegt dat het moeilijk te achterhalen is wie het lek is, maar dat lijkt me in dit geval dus best wel makkelijk te doen.
SCHOOF
Nee, ik ga er verder helemaal niet op in. Ik vind het allerbelangrijkste het resultaat. En ik denk dat het Zorgakkoord wat nu gesloten kan worden in het kielzog daarvan, het hoofdlijnakkoord hadden we, dat is echt superbelangrijk. En ik hoop dat iedereen zich daar ook de komende dagen op concentreert. Want dat is belangrijk voor Nederland, niet over welke manieren met onderling met elkaar gesproken is.
AKKERMAN
Een nog hele andere vraag omdat u net tegen de collega van De Telegraaf een paar keer sprak over het kabinet-Schoof I. Houdt u er rekening mee dat er toch een Schoof II komt?
SCHOOF
Briljant. Nee, ik heb altijd gezegd: ik hoop en verwacht dat ik dit kabinet daarvan premier kan zijn gedurende de hele periode. Maar wat mij betreft, als onafhankelijke premier ligt het geheel niet in de lijn der verwachting, heb ook niet de ambitie om een volgend kabinet weer voor te zetten.
AKKERMAN
Dus u sluit het uit dat er een Schoof II komt?
SCHOOF
Ja.