Werkwijzer 'Duurzame mobiliteit en gedrag'

Rapport | 28-06-2024

De werkwijzer helpt beleidsmedewerkers op gestructureerde wijze na te denken over de werking en effectiviteit van gedragsmaatregelen in verschillende situaties en op verschillende doelgroepen.

Nu de focus binnen (duurzaam) mobiliteitsbeleid steeds vaker komt te liggen op brede welvaart is het scala aan mobiliteitsmaatregelen diverser geworden. Naast infrastructurele aanpassingen (zoals wegverbreding) gaat het ook om ruimtelijke inrichting en gedragsmaatregelen die reisgedrag veranderen en flexibele keuzes mogelijk maken. Echter, de benodigde kennis over de inrichting, werking en effectiviteit van gedragsmaatregelen in verschillende situaties en op verschillende doelgroepen ontbreekt momenteel grotendeels. Deze kennis is belangrijk om deze maatregelen goed toe te kunnen passen in een beleidstraject of in een MKBA om zo tot de meest kostenefficiënte en effectieve inzet van maatregelen te komen. Het is daarom hoognodig om deze kennis op gestructureerde wijze te ontwikkelen en te gebruiken om daarmee duurzaam mobiliteitsbeleid en gedragsmaatregelen op gelijke manier mee te kunnen nemen in beleidsafwegingen.  

Deze werkwijzer en tool zijn ontwikkeld om beleidsmakers te helpen bij het identificeren van effectieve gedragsmaatregelen voor duurzame mobiliteit. Het onderzoek richtte zich op de vraag: ‘welke (gedrags)maatregelen werken in welke situatie?’. Hierbij is gefocust op de inrichting van de maatregel. Deze wordt mede bepaald door het toegepaste mechanisme, de doelgroep, de neveneffecten op andere doelgroepen en in welke context de maatregel(en) ingevoerd moet(en) worden. Met het resultaat is een basis gelegd voor een denkwijze over hoe maatregelpakketten in te richten met oog op een structurele gedragsverandering.

De werkwijzer bestaat uit twee delen:

1. Stappenplan om van een beleidsopgave naar een geschikte mobiliteitsmaatregel te komen, in drie stappen: opgave bepalen, oplossingsrichtingen verkennen, en passende maatregelen kiezen.
2. Effectiviteit van maatregelen: inzicht in hoe verschillende maatregelen en de inrichting (afhankelijk van doelgroep en context) de effectiviteit beïnvloeden.

Het onderzoek had als doel de werking van duurzame mobiliteitsmaatregelen beter te begrijpen, bepalende factoren die de effectiviteit beïnvloeden te identificeren, en de wisselwerking tussen beide te verkennen. Er zijn ook kennislacunes geïdentificeerd. De werkwijzer moet daarom gezien worden als een startpunt en manier om de beleidsmedewerker aan het denken te zetten over passende maatregelpakketten die zijn afgestemd op specifieke contexten en doelgroepen.