Toespraak staatssecretaris Gräper bij de 100e Bach op Zaterdag in Den Bosch
Op zaterdag 27 januari 2024 sprak staatssecretaris Gräper (OCW) tijdens de 100e Bach op Zaterdag in de Grote Kerk van Den Bosch.
Het gesproken woord geldt.
Beste Bachbewonderaars,
Wat een eer om vanmiddag bij u te zijn. Bij deze 100ste Bach op Zaterdag.
Ik val met de neus in de boter. Geen cantate van een halfuur, maar meteen Bachs ultieme werk: de Hohe Messe. Meer dan 2 uur genieten. Of zal dirigent Jeroen Felix een record vestigen, onder de 2 uur?
Het is een groot voorrecht om naar deze muziek te kunnen luisteren. Voor ons allemaal. Zeker als je bedenkt dat Bach zelf de Hohe Messe waarschijnlijk nooit in zijn geheel heeft gehoord.
In Nederland klinkt die heel regelmatig. In Den Bosch kun je dit weekend zelfs 2 keer gaan. Dat is dus Bach op Zaterdag én Bach op Zondag.
Beste mensen,
Weet u wat veel goede ideeën met elkaar gemeen hebben? Ze zijn vaak eenvoudig, alleen, je moet er maar net op komen.
Dat geldt ook voor het concept van Bach op Zaterdag: na het winkelen nog even een uurtje Bach luisteren. Zijn er al andere steden die dit concept hebben overgenomen? Bach op Zaterdag als exportproduct? Naast de Bossche bol ook de Bossche Bach?
Het zou passen in Nederland, Bachland. In ons land heeft elke plaats en elke generatie ongeveer zijn eigen Bach. Er zijn voorbeelden te over:
- De Meezing-Matthäus.
- Bach en Soefi.
- Dansen op Bach Beats.
- Bezin met Bach, dat is een zaterdagochtend met denkers, schrijvers en Bach.
En veel meer.
Op zijn bekende portret kijkt Bach ons nogal stijf aan, maar eigenlijk is hij dus heel flexibel. Met Bach kun je alle kanten op. En Bach kan veel hebben. Iedereen voelt zich weer thuis bij wat anders.
Dát kan cultuur met ons doen. Een thuisgevoel geven. Cultuur brengt ons bij elkaar. Uitvoerenden én publiek. Zo ook vandaag. Met orkestleden die muziek maken als beroep. Én met koorzangers, die overdag vaak iets heel anders doen. Wie we ook zijn, we zijn allemaal amateurs in de oorspronkelijke betekenis van het woord: liefhebbers.
Dat geldt zeker ook voor de vocale solisten van vandaag. Zij hebben allemaal deelgenomen aan de International Vocal Competition. Waarvoor elk jaar de zangwereld naar Den Bosch komt. Door Bach op Zaterdag krijgen de jonge zangers de kans om hun ervaring uit te breiden. En heeft het publiek de garantie van hoge kwaliteit.
Een paar jaar geleden ben ik zelf begonnen met celloles. Het klopt dat je nooit te oud bent om te leren. Maar je kunt het wel te druk hebben om te leren. Ik sta dus nog helemaal aan het begin. Wat mijn bewondering voor al deze topmusici alleen maar groter maakt.
Ik heb ervaren dat ik bij het spelen een heel ander deel van mijn hoofd gebruik. En misschien is dat wel wat er met iedereen gebeurt die Bach op Zaterdag bijwoont. Even uit de herrie van de stad stappen. De drukte achter je laten. Je malende hersenen even op pauze zetten. En een wereld van concentratie, harmonie en rust binnenstappen. Een ander deel van jezelf aan het werk zetten.
Kunst en cultuur maken ons leven zoveel rijker. En zo kun je met Bach niet alleen de week afsluiten. Je kunt er ook de week mee beginnen. Misschien loopt u volgende week opeens ‘Osanna, osanna’ te neuriën.
Toen ik gedeputeerde was in Groningen, hoorde ik heel vaak iemand Bach fluiten op de gang. Dat was René Paas, Commissaris van de Koning. Geen dag zonder Bach, dat geldt ook voor menig bestuurder in Nederland.
Fluiten kost niet zoveel moeite. De Bachtraditie in Den Bosch gaande houden is een ander verhaal. Laten we daar even bij stilstaan voordat we gaan luisteren. Al die vrijwilligers die de hoeksteen vormen onder Bach op Zaterdag. Bestuurders die er uren aan besteden. Iedereen die praktisch in touw is, ook vandaag. Vrienden die financieel bijdragen.
Jullie vormen samen de harde kern. De solide basis waarop al het talent de mooiste muziek van Bach kan laten horen. Waarin wij ons kunnen onderdompelen.
Hopelijk nog vele jaren! Dank u wel.