Toespraak minister Brekelmans bij herdenking 1ste Poolse Onafhankelijke Parachutistenbrigade
In Driel sprak de minister van Defensie bij de herdenking van de bijdrage van de Poolse luchtlandingseenheid in de Tweede Wereldoorlog aan Operatie Market Garden. De toespraak is gedeeltelijk in het Engels.
Geachte aanwezigen, excellencies, Lord Coaker, Undersecretary Wziatek,
It is a great honour and privilege to have you here with us today, on this special and memorable day. Your presence makes the sun shine, even at the end of September. Please allow me to continue my speech in Dutch.
De Poolse Generaal Sosabowski vertelt in zijn memoires beeldend over het moment dat hij sprong boven Driel. Het gaat als volgt:
De man die voorop stond duwde een bundel opvouwbare fietsen naar buiten en sprong toen zelf in de ruimte. Nummer twee, drie, vier en de anderen volgden, elk met een vriendelijk duwtje van de Amerikaan die bij de deur stond. En toen was het mijn beurt. Ik leunde voorover, greep de deurstijlen vast en stapte met mijn linkervoet in het niets. Met voorovergebogen schouders en gebogen benen viel ik als een rijpe herfstappel. Nu stond ik op het punt te oogsten wat ik gezaaid had. In een flits vroeg ik me af: Heb ik mijn werk goed gedaan? Zou ik een goede oogst kunnen verwachten?
Die oogst kwam helaas niet in de vorm die generaal Sosabowski had gehoopt.
De brug bij Arnhem bleef voorlopig in Duitse handen.
De verliezen waren zwaar.
Maar de oogst was er wel degelijk: moed, trouw, solidariteit – en de diepe waardering van de mensen uit Driel en Oosterbeek, en later ook de rest van Nederland.
Vandaag, hier in Driel, zijn wij getuige van een historische stap. De Britse overheid geeft de Poolse parachutisten de erkenning die zij verdienen.
Daarmee wordt recht gedaan aan de mannen die hier sprongen op zondag 21 september 1944.
Nederland zette in 2006 een belangrijke stap.
Koningin Beatrix reikte toen de Militaire Willems-Orde uit aan de Poolse brigade.
En postuum de Bronzen Leeuw aan generaal Sosabowski.
Daarmee werd een fout uit het verleden hersteld.
Want inzet voor vrijheid verdient altijd erkenning.
Ook Britse veteranen hebben die erkenning altijd gegeven.
Uit eigen beweging financierden zij een monument en plaquette op het Polenplein, hier in Driel
Zij wisten: de komst van de Polen gaf ons hoop.
Zij zagen in dat de inzet van de Poolse brigade vele levens redde.
Formele erkenning maakt dit verhaal rond.
En het laat zien dat erkenning meer is dan een onderscheiding of een ceremonie.
Erkenning is waardering.
Erkenning is aandacht.
En erkenning is ook motivatie: een boodschap die doorwerkt in volgende generaties.
De geschiedenis van Driel verbindt Polen en Nederland voorgoed.
Het is een band die al decennialang hecht is.
En die band is vandaag belangrijker dan ooit.
Nederlandse F-35’s beschermen samen met Polen het Poolse luchtruim en de oostflank van de NAVO.
Over enkele maanden gaan Patriot-systemen en andere luchtverdediging met 300 Nederlandse militairen naar Polen.
Onlangs hebben Nederlandse F35’s Russische drones boven Polen neergehaald.
En gisteren zagen we weer in Estland dat Russische vliegtuigen het NAVO-luchtruim schenden.
Dat laat zien: de dreiging is reëel.
Rusland laat zich keer op keer zien als agressor, neemt onverantwoorde risico’s met de NAVO, en begaat vreselijke oorlogsmisdaden in Oekraïne.
Oekraïne heeft dan ook het volste recht zich te verdedigen.
En wij hebben de plicht hen te steunen.
Samen met Poolse en andere bondgenoten houden we de Russische dreiging zo ver mogelijk van ons vandaan.
Daarbij moeten wij onszelf steeds opnieuw dezelfde vraag stellen die generaal Sosabowski zich hier in Driel stelde:
Heb ik mijn werk goed gedaan? Doe ik genoeg?
Dat is de vraag die iedere bondgenoot in de NAVO zich moet stellen.
Doen we genoeg om Oekraine te helpen?
Doen we genoeg om elkaar te beschermen?
Doen we genoeg om vrijheid en veiligheid ook voor de volgende generatie te waarborgen?
De mannen die hier in 1944 sprongen, gaven hun antwoord niet in woorden maar in daden.
Zij wisten wat opoffering betekende.
Zij streden niet alleen voor hun eigen vaderland, maar ook voor de vrijheid van mensen die zij niet kenden.
Vandaag zijn wij als NAVO-bondgenoten bereid hetzelfde te doen: voor elkaar, voor onze vrijheid, voor onze gemeenschappelijke veiligheid.
Dames en heren,
De vragen die generaal Sosabowski zich stelde, klinken hier nog steeds door. Heb ik mijn werk goed gedaan? Zou ik een goede oogst kunnen verwachten?
Het antwoord is vandaag zichtbaar.
Hun werk was goed.
Hun oogst is onze vrijheid, zelfs 81 jaar later.
Hun oogst is de blijvende band tussen Polen, Groot-Brittannië en Nederland.
Hun oogst is erkenning – hier, vandaag, door ons allemaal.
Dank u wel.