Toespraak staatssecretaris Gijs Tuinman op de Netwerkdag voor Stage- en Praktijkbegeleiders bij Defensie en het Rijk
Speech van de staatssecretaris van Defensie, Gijs Tuinman, op de Netwerkdag voor Stage- en Praktijkbegeleiders bij Defensie en het Rijk, Soesterberg, maandag 1 december 2025
Beste mensen,
Goed om jullie hier allemaal te zien — op een plek die ons belangrijke verhalen vertelt.
Verhalen over tijden waarin onze vrede en veiligheid flink werden bedreigd.
En over mensen die op beslissende momenten paraat stonden.
Die verhalen houden ons vandaag een spiegel voor.
Want de urgentie is groot: we hebben flinke stappen te zetten om de samenleving weerbaarder te maken tegen bedreigingen.
Daarom werken we ook met man en macht aan een parate en schaalbare Krijgsmacht.
De komende jaren moeten we doorgroeien naar minimaal 100.000 defensiemedewerkers.
Meer beroepsmilitairen en meer reservisten, maar ook meer burgermedewerkers, meer Dienjaarders, meer collega’s van Defensity College en meer mensen die de Nationale Weerbaarheidstraining (NWT) gaan volgen.
We willen een Krijgsmacht die sterk is door volume én slim is door hoogwaardige specialisatie.
Onze grote uitdaging is dat we in korte tijd grootschalig moeten kunnen opschalen.
En dat terwijl we ook voortdurend gereed voor inzet zijn: 24/7 klaar om ons grondgebied en dat van onze bondgenoten te verdedigen.
Dat is echt een nieuw paradigma.
En dat vraagt dus ook heel veel van onze capaciteit om snel de juiste mensen te werven, op te leiden en te trainen.
Én het is natuurlijk een enorme opgave in de huidige arbeidsmarkt.
Want iedereen is op zoek naar talent.
We zoeken allemaal naar jonge mensen, die bij ons een vak komen leren en dan — als het even kan — tekenen voor een baan.
Vorig jaar kwamen er bij Defensie 480 mensen in dienst via een stage: de mensen hadden in de afgelopen drie jaar stage bij ons gelopen.
Ze kennen de organisatie al - en andersom.
Dat aantal van 480 is mooi, maar het kunnen er veel meer worden.
Maar dan moeten we ook meer stageplekken kunnen aanbieden.
De aanvragen zijn daarbij niet het probleem.
Zeker niet als het om de vakken gaat, waar de grootste knelpunten zitten.
Op dit moment komt 70% van onze stagiairs uit het hbo en 30% uit het mbo.
Maar we gaan naar precies de omgekeerde verdeling, met zo’n 70% mbo’ers: denk aan ICT’ers, technisch talent en zorgprofessionals.
En natuurlijk is voor ons ook de VEVA-opleiding heel belangrijk.
Ook de instroom daaruit willen we graag omhoog hebben.
De animo is niet ons grootste probleem.
We krijgen jaarlijks al meer dan 6.500 stage-aanvragen binnen.
Maar we konden vorig jaar maar iets meer dan 1.000 stageplekken aanbieden.
En dat is een kwestie van capaciteit.
We hebben intern nog lang niet goed capaciteit beschikbaar om iedereen goed te begeleiden.
Want naast stages hebben wij ook meer mensen op te leiden, die op andere manieren binnenkomen:
De jongeren die het Dienjaar doen,
Mensen die de Nationale Weerbaarheid Training bij ons volgen,
Nieuwe reservisten, die goed opgeleid moeten worden,
En natuurlijk de instroom van nieuwe beroepsmilitairen.
U begrijpt: wij zitten dus volop in onze eigen paradigma-shift.
En daarbij hebben we elkaar gewoon heel hard nodig:
1) zowel intern bij Defensie,
2) binnen de Rijksoverheid en
3) in nauwe samenwerking met het onderwijs.
1) Intern
Eerst iets over wat intern nodig hebben.
Sowieso moeten we al onze stagebegeleiders en praktijkbegeleiders koesteren.
Jullie zijn nu al onmisbaar.
Maar jullie worden nog veel belangrijker in de komende jaren.
Jullie zijn de sleutel tot de snelle schaalbaarheid van onze Krijgsmacht.
Maar de inzet van jullie capaciteit en de manier waarop we opleiden en begeleiden, daar moeten we slimmer en strategischer mee omgaan.
We hebben ook intern die paradigmashift te maken.
Want het budget is er en de studenten staan te trappelen.
Laat ik een concreet voorbeeld geven:
Onze 43 Herstelcompagnie in Havelte heeft een tekort aan goede monteurs.
Maar ze hebben goed contact met het ROC in de regio - en de stagiairs staan te trappelen om bij hen te komen werken en leren.
Maar er is te weinig begeleiding binnen de compagnie.
Ik ben dan trots op een kapitein die zegt: ik ga hier wel mensen voor vrij maken, ook al kan ik ze eigenlijk niet missen.
Want als ik dat nú doe, heb ik over 2 jaar mijn eenheid op orde.
Met andere woorden: als wij werken vanuit een visie op de iets langere termijn, creëer je vanzelf de mogelijkheden om het probleem van nu op te lossen.
Ook al doet dat eerst even pijn.
2) Rijksoverheid
Tegelijk kan Defensie niet zonder onze collega’s binnen het Rijk.
We vissen simpelweg in dezelfde vijver.
Dus wij kunnen ook meer doen om capaciteit te delen, om combinaties van stages aan te bieden en om samen de deur open te zetten voor nieuwe stages.
Gelukkig gaan we daar straks een flinke stap in zetten, met de lancering van onze rijksberde stagecampagne.
Ik heb daar hele hoge verwachtingen van.
Want, zoals ik al zei: aan de animo ligt het niet.
En we kunnen echt meer bereiken en sneller opschalen als we samen de schouders eronder zetten.
3) Onderwijs
En ten derde zijn natuurlijk al die opleidingen en opleiders onmisbaar voor ons.
Want zonder samenwerking met mbo’s en hbo’s geen stagiairs.
En zonder stageplekken ook geen goede beroepsopleidingen.
Daarom hebben we deze maand een intentieverklaring getekend met 7 belangrijke partners uit de opleidingssector.
De MBO Raad en de Vereniging Hogescholen zijn hier ook nauw bij betrokken
Dankzij die deze samenwerking kunnen we volgend jaar al meer begeleidingscapaciteit inhuren.
Daarbij kunnen we ook meer gebruik maken van mensen die bij Defensie hebben gewerkt.
Zij kennen de organisatie van binnen en van buiten en weten dus precies wat wij - maar ook onze stagiairs - nodig hebben.
Kortom, beste mensen,
2026 wordt het jaar van de uitvoering.
We kunnen straks meer stageplekken leveren,
maar begeleiding aanbieden,
en daarmee meer jonge mensen bij ons laten leren en werken.
Maar dat lukt alleen als we daarbij heel goed samenwerken.
Niet alleen binnen Defensie.
Maar ook met al onze collega’s binnen het Rijk, zodat we elkaar versterken en gebruik maken van elkaars ervaring en manier van werken.
En met de partners in het onderwijs, zodat we samen ook echt iets extra’s te bieden hebben aan al die jonge studenten.
Want ik weet dat ze staan te trappelen.
Het enige wat er vaak nog aan ontbreekt is an offer they can’t refuse.
En dat aanbod kunnen wij doen, mede dankzij al die stagebegeleiders en praktijkbegeleiders.
Jullie werken elke dag aan het talent van de toekomst.
En daar ben ik ontzettend trots op.
Dank jullie wel.