Letterlijke tekst persconferentie na ministerraad 16 mei 2025
Letterlijke tekst van de persconferentie van viceminister-president Agema na afloop van de ministerraad op 16 mei 2025. Bekijk de hele persconferentie via YouTube.
Overlijden Jan Terlouw (1)
AGEMA
Goedemiddag, zoals u waarschijnlijk weet, is de minister-president momenteel in Tirana, Albanië, voor de halfjaarlijkse bijeenkomst van de Europese politieke gemeenschap. Om die reden heb ik vandaag de ministerraad voorgezeten en sta ik u hier te woord. Vanochtend bereikte ons het verdrietige bericht van het overlijden van Jan Terlouw. Uiteraard hebben we hier in de ministerraad bij stilgestaan. Jan Terlouw was een beetje van iedereen. Niet alleen de oud-fractievoorzitter van D66, oud-vicepremier, ook oud-Kamerlid, oud-Eerste Kamerlid, maar ook van ons allemaal, als kinderboekenschrijver, natuurwetenschapper en politicus. Zoals de minister-president vanochtend al zei: we denken met respect aan hem terug. En we wensen zijn nabestaanden veel sterkte toe.
Bijeenkomst van Europese Politieke Gemeenschap
De Europese Politieke Gemeenschap, waar de minister-president vandaag aanwezig is, bestaat uit een brede groep Europese landen. Want juist in een tijd van geopolitieke spanningen en conflicten, waarin veiligheid en stabiliteit niet langer vanzelfsprekend zijn, is het van groot belang dat we samen optrekken. En niet alleen binnen de EU, maar ook met de landen daarbuiten.
Wet DNA-onderzoek
Dan de ministerraad. Vandaag hebben we besloten het wijzigingsvoorstel van de Wet DNA-onderzoek bij veroordeelden naar de Tweede Kamer te sturen. Hiermee wil het kabinet het mogelijk maken dat al in de opsporingsfase celmateriaal kan worden afgenomen bij verdachten van een ernstig misdrijf. Zo kunnen we ervoor zorgen dat van personen die na hun veroordeling onvindbaar zijn, toch een DNA-profiel kan worden opgesteld dat in de DNA-databank wordt opgenomen. We verwachten zo meer zaken te kunnen oplossen.
Bevriezing sociale huur
En vandaag hebben we tevens een besluit genomen over de uitvoering van de afspraak in de Voorjaarsnota, om de huren voor sociale huurwoningen voor een periode van twee jaar te bevriezen. We merken allemaal dat alles duurder wordt, van de boodschappen tot onze woonlasten, en een grote groep mensen heeft moeite om de eindjes aan elkaar te knopen. Met de huurbevriezing wil het kabinet graag iets voor deze mensen doen en hen een steuntje in de rug geven. Begin volgende week stuurt minister Keijzer daarom het wetsvoorstel voor de huurbevriezing voor advies naar de Raad van State. Het wetsvoorstel regelt dat woningcorporaties de huur van sociale huurwoningen niet mogen verhogen tussen 1 juli 2025 tot 1 juli 2027. De komende tijd gaan we ook kijken hoe we de compensatie kunnen organiseren en ook de woningcorporaties nieuwe woningen kunnen blijven bouwen. Dit kost nog wel even wat tijd. De wet moet ook nog behandeld worden door de Tweede en de Eerste Kamer. Maar we hopen zo snel mogelijk stappen te kunnen zetten zodat huurders en woningcorporaties op korte termijn weten waar zij aan toe zijn.
DE ROOY (NOS)
Ja, over die huurders. Dit geldt niet voor alle mensen die in een sociale huurwoning wonen. Hoeveel mensen komen er niet in aanmerking voor hun huurbevriezing?
AGEMA
Zoals de wet naar de Raad van State is gestuurd geldt die voor mensen die wonen in een woning van een woningcorporatie. Maar minister Keijzer werkt nog uit de mogelijkheid om het breder op te pakken. Want het is inderdaad zo dat het heel complex is om voor 450.000 mensen die via een particuliere verhuurder huren om ook deze huurbevriezing voor twee jaar te regelen. Maar ze gaat wel nog op alles zetten om uit te zoeken of ze dat ook kan bewerkstelligen. Dus dat is het onderwerp van de komende weken. We hebben dit wetsvoorstel in een heel korte tijd moeten maken en ook moeten bespreken. Dus het is naar de Raad van State en daarin staat alleen voor de woningcorporaties.
Maar dat is niet al definitief het eindresultaat. Het voortduurt straks voort op deze manier. En natuurlijk gaat ze ook kijken of ze alle groepen kan bereiken.
DE ROOY
Ja, Keijzer zegt al: dat gaat niet lukken, want het is gewoon te lastig om die mensen allemaal te bereiken. Is die groep vergeten in de onderhandelingen?
AGEMA
Nee, de groep is zeker niet vergeten, maar er is een onderhandeling geweest tijdens de voorjaarsnota, en we weten allemaal dat dat ook onder grote druk is gedaan. En deze wens komt natuurlijk voort uit de gedachte dat je iets wil doen voor de mensen die aanlopen tegen huurverhogingen en het moeilijk hebben om het eindje aan elkaar te knopen. En daar komt de wens vandaan. En in de uitvoering, die komt daarna, blijkt het dan toch erg lastig te zijn om voor de 300.000 particuliere verhuurders, die staan niet met elkaar in hun huurregister, ze zijn moeilijk vindbaar, wie zijn de huurders van die 450.000 woningen, om dat ook gemakkelijk te organiseren. Maar minister Keizer is ook niet iemand van opgeven, dus ze gaat de komende periode natuurlijk alle zeilen bijzetten om zoveel mogelijk mensen te bereiken.
DE ROOY
U zegt die voorjaarsgesprekken zijn onder hoge druk gelopen, gegaan. Was het anders geweest als daar wat meer tijd en wat minder nachtwerk aan te pas was gekomen?
AGEMA
Ja, we kunnen de tijd niet terugdraaien. Dus dat is de opdracht die vanuit de voorjaarsnota naar het kabinet is gekomen en die voortvarend opgepakt wordt door minister Keizer, die ook nu weer teruggaat natuurlijk naar de fracties voor de uitwerking.
DE ROOY
Ja, ze gaat terug naar die fracties. Is het daar ook de bedoeling om extra geld nog te vinden
om de woningcorporaties te compenseren voor die huurbevriezing?
AGEMA
De dekking is zeker ook nog een ander los eindje. Dus ook daar zal nog zeker over doorgesproken moeten worden.
DE ROOY
Het gaat om flink veel geld. U zegt een los eindje, maar voor die woningcorporaties, het gaat om bijna 100.000 woningen, 80.000 die niet gebouwd kunnen worden. Dat is toch wel een groot losse eind?
AGEMA
Dat is zeker een los eindje, want het is ook een heel belangrijke opgave van het kabinet om deze woningen, om wel genoeg woningen te realiseren. Dus het is zeker nog een punt waar nog een oplossing voor moet komen, ja.
DE ROOY
Maar u zegt die oplossing moeten de vier coalitiepartijen eigenlijk zien te vinden met elkaar.
AGEMA
Mevrouw Keijzer heeft nu het voortouw als minister, als vakminister. En er liggen nog wel wat uitdagingen op dit terrein. We zijn er nog niet, maar de wet is nu in ieder geval naar de Raad van State. En dat moest ook vandaag, tenminste komende week wordt die natuurlijk opgestuurd. En vandaag hebben we het besluit genomen. Dat moest ook om überhaupt te kunnen realiseren dat die huurbevriezing per 1 juli in kan gaan. Moet alles nog meezitten.
EK (SBS)
Ja, mevrouw Agema. U zegt, ja, dan wordt er zoiets afgesproken bij de voorjaarsnota en dan komt de uitvoering daarna. Maar dat is toch heel bizar als er met zoveel bombarie de volgende dag wordt aangekondigd: en we gaan een huurbevriezing doen voor de sociale huurder. En u blijkt voor een half miljoen, dat is één vijfde van alle sociale huurwoningen, voor een half miljoen blijkt dat helemaal niet te kunnen. Dat kunt u toch niet uitleggen als dit eigenlijk al zo en public is gezegd?
AGEMA
En daarom is het ook nog niet in kannen en kruiken. Het is nog niet in beton gegoten. Maar we moesten wel door. Mevrouw Keijzer moet door en daarom moesten we ook de wet naar de Raad van State sturen, want anders dan loopt je vertraging op en er zijn inderdaad nog wel wat noten te kraken de komende periode.
EK
Ja, maar waarom wordt het dan al aangekondigd terwijl het niet eens lijkt te kunnen lukken?
AGEMA
Nou, het is zeker geen gemakkelijke opgave, maar mevrouw Keijzer kan wel wat aan en die zal dit met alle kracht die ze in zich heeft tot een goed einde proberen te brengen.
EK
Maar dit wordt de hele tijd gezegd, ‘mevrouw Keijzer is niet van het opgeven, mevrouw Keijzer zit altijd door, mevrouw Keijzer is nooit negatief, altijd positief ingesteld’. Ja, dat kan allemaal wel, maar zij zegt ook zelf: het wordt heel erg lastig en zeker voor die particulieren, die worden er nu gewoon uitgehaald. Die hebben nu absoluut geen zicht op dat het voor die 1 juli gaat lukken, dus die zijn gewoon te klos dan dit jaar.
AGEMA
Nou, die conclusie, zover zijn wij nog niet om te trekken. Het is zeker waar wat u zegt, dat het complex is, dat het lastig is om. Dat het lastig is om… Deze 300.000 particuliere verhuurders staan niet in een register, dus het is heel lastig om daar een systeem voor op te tuigen. Maar de komende tijd moet echt in de uitwerking blijken wat wel en wat niet kan. En het is te vroeg om te zeggen dat het niet kan.
EK
Maar hoe kan het nou dat vier fractievoorzitters dit met elkaar afspreken en dan denken: joh, die uitwerking, dat laten we lekker. We beloven dit gewoon aan de kiezer en dan kijken we later, mag de bewindspersoon lekker uitzoeken of het kan of niet. En dan blijkt het eigenlijk dus niet te kunnen.
AGEMA
Nou, we hebben vandaag in ieder geval stap 1 van de belofte gezet. En dat is om het in ieder geval wettelijk te kunnen regelen dat we per 1 juli kunnen in laten gaan, de huurbevriezing. En dat is stap 1. Maar het klopt inderdaad, normaal gesproken, als je zo 'n opdracht krijgt en je gaat ermee aan de slag, ga je er 1 of 2 jaar over nadenken. We willen het eerder, we willen het al vanaf de aanstaande 1 juli. En dat maakt ook dat er nog losse eindjes zijn die zeker nog de komende tijd aan elkaar gekomen moeten worden.
EK
Ja, u noemt de losse eindjes. Dit voorstel wat dan naar de Raad van State gaat is voor de coöperaties. Die hebben al gezegd, ja, wij gaan gewoon door met die juridische stappen die we hebben aangekondigd. Wat gaat daar dan mee gebeuren?
AGEMA
Ja, dit is inderdaad, we hebben vandaag best lang een ministerraad gehad. Dus het is hier ook best lang over gegaan. En ook best over, ja, ik kan het losse eindjes noemen, mevrouw Keijzer noemde het ook, landmijnen. Als je naar rechts een stap zet, sta je ergens op. En als je naar links een stap zet, sta je ook ergens op. Dus, nou, we zijn er absoluut nog niet. Maar we gaan wel alle zeilen bijzetten om deze wens waar te maken. Omdat het inderdaad zo is dat veel mensen gewoon heel erg veel moeite hebben met rondkomen en de huurlasten daar zeker een van de bronnen van zijn.
EK
Hoe voelt het dan om door de fractievoorzitter, mede door de fractievoorzitter van de grootste partij in mijnenveld in te worden gestuurd?
AGEMA
Nou, dat vind ik een… nou ja, ik heb zelf de vergelijking ervoor gebracht natuurlijk zojuist. Maar wij willen dit ook. We willen ook dat de huren bevroren worden voor twee jaar. Dus wij willen het ook en we gaan alles uitzoeken en in kaart brengen de komende periode. Dat is een werkende-weg-proces dat we tot een goed einde willen hebben.
EK
Maar wat is dan de boodschap van het kabinet aan in ieder geval de particulieren van die half miljoen sociale huurwoningen? Waar, kijk natuurlijk kan er nu gezegd worden: we kijken er positief naar, we gaan alles op alles zetten, maar realistisch is het waarschijnlijk gewoon niet. Wat is dan uw boodschap aan die particulieren die straks buiten de boot vallen?
AGEMA
Nou, zover zijn we nog niet. Zojuist zei ik ook al: een wedstrijd duurt normaal gesproken veel langer. Dus eigenlijk, het proces dat wij nu doorlopen, dat loop je normaal gesproken voordat je een wet naar de Raad van State stuurt.
EK
Ja, maar dat gaat over de corporaties, dit gaat over de particulieren van sociale huurders.
AGEMA
Ja, en daar zijn we dus nog niet uit. Dus dat moet werkende weg zijn weg vinden.
EK
U heeft nog anderhalve maand.
AGEMA
Ja, dat wordt spannend.
VAN ROOIJEN (BNR)
Nog even, het ging net ook over de woningcorporaties. Woningcorporatie Aedes heeft aan BNR laten weten hun juridische stappen door te zetten, nu het kabinet officieel heeft ingestemd met de huurbevriezing, terwijl een compensatieregeling nog niet is geregeld. Wat zegt u tegen Aedes?
AGEMA
Dat we ook als het gaat om de dekking nog wel een klus te klaren hebben. En dat we ook deze geluiden horen. En hier zal ook een dekking moeten komen.
VAN ROOIJEN
En snapt u dat zij de juridische stappen doorzetten?
AGEMA
Nou, ik begrijp dat een bedrijf als Aedes opkomt voor zijn belangen. En dat is ook in een rechtsstaat een goed recht. Dus ja, ze mogen hun recht gaan halen, en wij werken in de tussentijd aan de verdere uitwerking van deze wet.
VAN ROOIJEN
En nu niet Mona Keijzer net weten dat ze eigenlijk helemaal niet te spreken is over die huurbevriezing. Zij zegt: ik had een andere route gekozen. Snapt u haar?
AGEMA
Ja, uiteindelijk hebben wij deze opdracht gekregen tijdens de onderhandelingen van de Voorjaarsnota, is dit eruit gekomen en voeren wij het ook uit. Waarbij ik elke keer weer ook de mensen voor wie we het doen voor ogen haal. Mensen die het echt nodig hebben dat er wat meer lucht komt aan het einde van de maand.
VAN ROOIJEN
Maar dan zeggen dus twee vicepremiers dat ze beleid gaan uitvoeren waar ze eigenlijk misschien niet helemaal achter staan. Is het dan wel goed beleid?
AGEMA
Ik sta er wel achter dat we dit gaan uitvoeren. Het is alleen complex. Als je zegt ‘we gaan twee jaar de huur bevriezen’ dan is er inderdaad behoorlijk wat… dat noemen wij dan als achterweg, er is behoorlijk wat van achterweg gekomen. Maar je moet niet opgeven en wel doorgaan.
VAN ROOIJEN
Maar mevrouw Keijzer zegt: ik had een andere route gekozen.
AGEMA
Ja, maar dat is niet de opdracht die we gekregen hebben.
WESTER (RTL)
U zei: die mensen die in een sociale huurwoning wonen van een particulier, die zijn erg moeilijk te vinden. Maar deze groep heeft gewoon recht op huurtoeslag. Dus er is bekend wat deze mensen verdienen, wat ze aan huur betalen en waar ze wonen. Kortom, hoe moeilijk is dat?
AGEMA
Klopt, maar de route van de huurtoeslag is niet gekozen. De route die gekozen is, is twee jaar huurbevriezing. En daarvoor gaan we nu alles op alles zetten, om dat ook waar te maken.
WESTER
Dat snap ik, maar u zei: die groep is moeilijk te vinden. Maar die groep is op zich bekend, alleen de route van de huurtoeslag is niet gekozen. Maar zo kun je wel zien wie die mensen zijn, wat ze aan huur betalen, waar ze huren, waar ze wonen, wat ze verdienen. Dus met één druk op de knop rolt dat er zo allemaal uit.
AGEMA
Misschien presenteert u hier wel een deel van de oplossing.
WESTER
Nou, wie weet.
AGEMA
We hebben dit onder stoom en kokend water gedaan, en de komende weken zal er nog veel werk verzet moeten worden.
VERWEIJ (AD)
U zei over de Voorjaarsnota dat die dus eigenlijk onder hoge druk tot stand is gekomen, en daar zijn losse eindjes uitgekomen. Nu komt de voorbereiding van deze wet ook ineens onder hoge druk tot stand. Is dat wel slim?
AGEMA
Nou, ik denk dat wij vooral bezig zijn met het uitvoeren van de opdrachten die we hebben. Waarbij we ook dus de mensen om wie het gaat voor ogen hebben. Dat die ook onder druk staan en ook haast hebben.
VERWEIJ
Ja, dat snap ik natuurlijk wel, maar aan de andere kant is het ook fijn dat als u een belofte doet aan de kiezer, dat u die dan ook waar kunt maken. Nou, nu heeft u een belofte gedaan aan de kiezer of in ieder geval uw partijleider. Een boodschappenbonus. Ik haal hem nog maar even terug. En voor 500.000 mensen geldt die boodschappenbonus helemaal niet.
AGEMA
Zover zijn we nog helemaal niet. We hebben in ieder geval vandaag met de wet die naar de Raad van State is gegaan… die gaat over het deel van de woningcorporaties. Maar een wet is natuurlijk amendeerbaar en er kunnen noten van wijziging worden toegevoegd. En we hebben nog een heleboel open eindjes op te lossen. En dat is het proces waar we de komende weken voor staan. Waarin we natuurlijk dit willen uitvoeren. En dat ook onze eerste inzet is, dat de huurbevriezing voor twee jaar gerealiseerd wordt. Uiteindelijk natuurlijk voor iedereen, zoals dat ook de opdracht uit de Voorjaarsnota was.
VERWEIJ
Is het dan niet slimmer om dat gewoon een jaartje uit te stellen?
AGEMA
Daar wil ik nog niet op vooruit lopen.
VERWEIJ
Ja, maar dan heb je toch veel meer tijd. Want we hebben net geconstateerd dat die hoge druk, dat dat helemaal niet helpt, er zijn veel te veel losse eindjes aan alle kanten. Waarom moeten we dit nu onder stoom en kokend water doen?
AGEMA
Omdat voor veel mensen het water tot aan de lippen staat.
VERWEIJ
Maar kun je daar dan geen andere manier voor verzinnen, om die mensen te helpen, Zonder dat je nu de hele woningsector ineens overhoop haalt?
AGEMA
We gaan nu eerst dit pad bewandelen.
VERWEIJ
Maar er is niet heel veel tijd meer, mevrouw Agema.
AGEMA
Dat klopt.
VAN WERTEN (ANP)
Mevrouw Agema, volgens de autoriteit woningcorporaties levert de huurbevriezing de grootste groep sociale huurders gemiddeld 21 euro per maand op. Corporaties waarschuwen intussen dat het ten koste kan gaan van bijvoorbeeld verduurzaming, wat weer hogere stookkosten kan opleveren. Dan blijft de vraag over: wat levert die huurbevriezing op?
AGEMA
Nou, dat is een goede rekensom die u hier presenteert. Die ook de komende periode natuurlijk ook weer voorbij zal komen, en alle argumenten die spelen en alle motivering. Dus ja, ik neem deze mee richting de minister van VRO.
VAN WERTEN
Waarom moet het kabinet koste wat kost doorgaan met deze stap?
AGEMA
Omdat we dat als opdracht uit de Voorjaarsnota hebben meegekregen.
VAN WERTEN
Denkt u dat de coalitie heeft onderschat welke politieke problemen dit plan zou opleveren?
AGEMA
Nou, het is wel wat omvangrijker dan wat je denkt. Als je denkt ‘we gaan de huren voor twee jaar bevriezen’, dan denk je niet automatisch aan zulke complexe wetgeving. Dus dat is inderdaad wat lastiger dan voorzien.
VAN WERTEN
Is dat ook waarom het gesprek in de ministerraad vandaag wat langer duurde dan verwacht?
AGEMA
Zeker, ik sta eigenlijk bekend om korte vergaderingen, maar dat heb ik niet waar kunnen maken vandaag. Maar dit was een van de onderwerpen… maar er stonden sowieso veel onderwerpen op de agenda, dus we hebben ook nog geschorst voor de lunchpauze.
Oproep burgemeester Amsterdam
DE WINTHER (DE TELEGRAAF)
Ik heb twee vragen, of eigenlijk onderwerpen, mevrouw Agema. De burgemeester van Amsterdam heeft de afgelopen week het kabinet opgeroepen om eens wat te gaan doen in het buitenlandbeleid richting Israël. Wat vond u van die oproep?
AGEMA
Nou ja, het staat natuurlijk de burgemeester van Amsterdam vrij om haar zorgen, en de zorgen die ook spelen in de raad van Amsterdam, om die over te brengen op de regering. Het is natuurlijk wel zo dat de regering eigenlijk wel het kabinetsbeleid, het buitenlandbeleid, bepaalt. Maar ik begrijp dat de minister van Buitenlandse Zaken ook nog met haar zal bellen.
DE WINTHER
Oh, waarom precies? Omdat hij inspiratie nodig had?
AGREMA
Nee, maar omdat het nooit verkeerd is om met iemand te bellen die zorgen heeft.
DE WINTHER
Maar is het daarmee een welkome aanmoediging, of juist niet?
AGEMA
Nee, ik denk dat dat gewoon een collegiaal telefoontje is.
DE WINTHER
Collegiaal zelfs, nou kijk eens aan.
DE WINTHER
Nee, want er is gezegd dat u weliswaar bezig bent met het zetten van een streep in het zand als het gaat over de situatie daar, maar dat die enkel betekenisvol zou zijn als dat tot praktische daadkracht leidt, namelijk de Israëlische regering tot de orde roepen en vrede afdwingen. Waarom heeft u dat nog niet gedaan?
AGEMA
Nou dat buitenlandbeleid, dat geven we in ieder geval vorm vanuit de ministerraad natuurlijk. En de stap die de minister van Buitenlandse Zaken vorige week heeft gezet met de brief, dat is de stap die wij nu zetten. En dat vindt ook weerklank in het buitenland, onderzoek doen naar de verdragen waar een land als Israël aan moet voldoen. En dat is natuurlijk het grootste verschil tussen Hamas, de terreurorganisatie die zich nergens aan houdt, en Israël, het land dat zich wel aan internationale verdragen en wetgeving moet houden. En dat is dus de brief die vorige week verstuurd is naar de Eurocommissaris door minister Veldkamp. En dat is de stap die wij zetten.
DE WINTHER
Ja, en de hoop op een ontslagbrief, zoals uw partijleider Geert Wilders ventileerde deze week voor mevrouw Halsema, hoe staat het daarmee?
AGEMA
Ja, net als dat mevrouw Halsema haar zorgen mag uiten richting het kabinet, mag de heer Wilders daar natuurlijk ook zijn mening over hebben.
DE WINTHER
Gaat het kabinet daar nog een gevolg aan verbinden of niet?
AGEMA
We nemen elke tweet voor kennisgeving aan.
Verhouding bewindspersoon en ambtelijk apparaat
DE WINTHER
Voor kennisgeving aan zelfs. Nou, dat is interessant. En dan even een andere vraag, wat we wel met enige regelmaat voorbij horen komen vanuit de kringen van mensen die op de PVV stemmen, is dat PVV'ers, PVV-bewindspersonen worden tegengewerkt. Heeft u dat al eens gemerkt eigenlijk?
AGEMA
Ik begrijp niet goed welke context u bedoelt. Bedoelt u dat ministerie of…
DE WINTHER
Laten we daar eens mee beginnen.
AGEMA
Nou, ik heb een fantastisch ministerie. Als ik over mezelf spreek. We werken al een hele poos aan het aanvullend zorg- en welzijnsakkoord. Dat doe ik met een groep mensen die ik met de dag meer waardeer. Nee, daar zie ik zeker geen tegenwerking. Maar het is wel zo dat we natuurlijk ook in een kabinet, ondanks dat je een hoofdlijnakkoord met elkaar gesloten hebt, dat iedereen toch weer vanuit zijn eigen richting komt en ook zijn eigen ministerie moet verdedigen. Dus ja, dat levert natuurlijk wrijving op.
DE WINTHER
Ja, maar als het dan gaat… U merkt het dan zelf niet op het ministerie van Volksgezondheid. Als het gaat om het ministerie van Asiel en Migratie, daar wordt natuurlijk een agenda voorbereid of uitgevoerd naast het kabinet, maar iets wat mevrouw Faber ook heel graag allemaal voor elkaar wil krijgen. En er wordt ook weleens gesuggereerd, zeker door mensen die ook uw partij daar sympathie voor hebben, dat zij geen faire kans krijgt. Dat zij eigenlijk door mensen op het ministerie wordt tegengewerkt om de dingen die zij voor elkaar wil krijgen in Nederland voor elkaar te krijgen. Heeft u die indruk ook?
AGEMA
Nou, we hebben dat natuurlijk wel gezien met een advertentie een paar weken geleden tegen het beleid van collega Faber. Maar ik vind dat ze daar wel behoorlijk dapper op heeft gereageerd. Ook op mijn ministerie hebben mensen de vrijheid van meningsuiting. En dat vond ik wel gewoon heel sterk. Maar dan zie je het natuurlijk wel publiek dat er ook op haar ministerie frictie is over het beleid wat zij uitvoert.
DE WINTHER
Ja, bemoeilijkt dat de uitvoerbaarheid van het beleid?
AGEMA
Nou, dat weet ik niet, want als minister ben je op het einde van de rit wel de minister in een bepaalde richting. En ik ga er wel vanuit dat iedereen gewoon zijn werk doet.
DE WINTHER
Ja, en is het nog nodig om extra actie op te ondernemen op het feit dat er in sommige delen van het kabinet tegenwerking wordt ervaren op ministeries?
AGEMA
Ik denk dat wat ik niet merk in ieder geval is dat je niet verder komt. Maar ik vind het wel op zich ook wel heel verfrissend dat het niet is: u vraagt, wij draaien. Dat je ook wel eens een kritisch tegengeluid krijgt. En dat je dat soms ook alweer net van de andere kant ergens daar laat kijken. Dat vroeg ik vroeger ook altijd aan mijn beleidsmedewerkers in de Kamer. Maar ik vind het ook wel goed dat ik ook wel eens een notitie krijg die ik niet zomaar had verwacht. En dat je daar gewoon met elkaar over kunt praten. De diversiteit van meningen en de veelheid van meningen vind ik wel heel waardevol.
DE WINTHER
Dus samenvattend: u ervaart wel, misschien niet u op het ministerie direct, maar in het kabinet wordt dat wel zo ervaren, als tegenwerking, maar het belemmert uiteindelijk de uitvoerbaarheid van het regeerakkoord niet.
AGEMA
Ja, ik weet niet of collega Faber, die advertentie waar we het nu zojuist over hadden, ervaart als tegenwerking, maar dat is wel iets wat we met z'n allen hebben kunnen zien. En nou ja, het is eigenlijk moedig voorwaarts, je laat zich door niemand tegenhouden, dus het belemmert haar niet nee.
Overlijden Jan Terlouw (2)
KAMPERS (WNL
Wij staan vanavond in onze uitzending stil bij het overlijden van Jan Terlouw. U zei net dat u er in de ministerraad ook even over hebt gehad. Ik vroeg me af: hoe kijkt u naar zijn politieke nalatenschap?
AGEMA
Zijn politieke nalatenschap is natuurlijk, ik ben eind 40, is van voor mijn tijd. Ik ken hem vooral van de boeken. En dat is onlangs, zag ik in de kringloopwinkel, en toen hebben we de Koning van Katoren en Oorlogswinter gekocht. Onlangs heb ik die voorgelezen aan mijn dochter en dan zie je toch het prachtig taalgebruik en een eenvoudig verhaal van een broer en een zus die een soldaat redden en onderbrengen in een kuil in het bos. Dat vind ik toch wel een heel mooi, een van de verhalen die de Tweede Wereldoorlog ook voor mij als kind, en nu ik het opnieuw las, de oorlog tot leven brengen in herinnering en hoe verschrikkelijk het is geweest.
KAMPERS
Is het nog wel gegaan over zijn politieke nalatenschap, bijvoorbeeld met de wat oudere ministers uit het kabinet?
AGEMA
We hebben het erover op het einde pas over gehad. Dat was de afsluiting.
KAMPERS
Nog een andere vraag dan. Er was lang een soort van het beleid dat als de premier in het buitenland was, dat de ministerraad dan werd verzet. Is dat nu officieel losgelaten?
AGEMA
Nee, maar de planning, als we het ruim van tevoren weten, dan is dat zeker wat we met elkaar hebben afgesproken, daar ben ik ook heel blij mee. Want het is best veel om en een ministerie te leiden en minister-president te vervangen in één week. Maar wij zijn inmiddels bijna op het einde, dus nou.
KAMPERS
Dus we gaan u niet veel vaker zien?
AGEMA
Ik zou het heel erg fijn vinden als Dick hier gewoon normaal gesproken altijd staat.
Tech-strijd tussen VS en China
VRAAG
Nog even over de technologische strijd tussen de VS en China die verhardt. Nederland zit daar middenin. Hoeveel autonomie heeft Nederland nog als het gaat over hun eigen chipfabrikant? Of is het Washington die in feite de grens bepaalt van onze technologie?
AGEMA
Ja, ik begrijp uw vraag, maar over dit onderwerp zijn we altijd terughoudend. En ik kan er alleen in algemene termen over spreken. In het kabinet spreken we dus ook met enige regelmaat over de ontwikkelingen in de Europese en de Nederlandse halfgeleidersector, de chipsector. En dat is niet meer dan logisch, want Nederland heeft immers een wereldwijd belangrijke positie in de semicon industrie. We kijken onder andere hoe we de technologie kunnen beschermen en ook hoe we de sector kunnen stimuleren. En ik doe dat hier van papier omdat het uiterst gevoelig ligt en de vertrouwelijkheid ook. Dus ik kan u eigenlijk het beste verwijzen naar de minister van Economische Zaken en de minister van Buitenlandse Handel.