Letterlijke tekst persconferentie na ministerraad 30 juni 2025
Letterlijke tekst van de persconferentie van minister-president Schoof na afloop van de ministerraad op 30 juni 2025. Bekijk de hele persconferentie via YouTube.
SCHOOF
Goedemiddag. Vandaag hebben we in de ministerraad teruggeblikt op de NAVO-top, de grootste top die ooit in ons land is georganiseerd met een enorme veiligheidsoperatie die dankzij de inzet van velen vlekkeloos verlopen is. De stad van burgemeester Van Zanen heeft een mooi visitekaartje afgegeven. Inmiddels is Den Haag weer in vertrouwde handen van de Hagenezen en de Hagenaren, en kijken we ook inhoudelijk terug op een succesvolle top. De 32 NAVO-lidstaten hebben eensgezind de afspraken bekrachtigd, waarmee we de NAVO sterker maken dan ooit. We gaan de defensie-uitgaven flink opvoeren, de defensie-industrie een forse impuls geven en we blijven Oekraïne onverminderd steunen. Een fantastisch resultaat. En ik ben trots dat Nederland en Den Haag verbonden zijn aan dit keerpunt in de geschiedenis van de NAVO.
Voor veel Europese regeringsleiders, waaronder mijzelf, ging de NAVO-top vrijwel naadloos over in de Europese Raad vorige week donderdag. En ook in Brussel was defensie een belangrijk onderwerp van gesprek. Want de geopolitieke situatie vraagt in Europa dat we zelf kunnen staan voor onze veiligheid. Als sterke Europese pijler binnen de NAVO. Daarom hebben we de Commissie gevraagd in kaart te brengen waar we staan met de verschillende initiatieven tot gezamenlijke investeringen en verbeterde samenwerking op het gebied van defensie. Er is voorlopig voldoende Europees geld beschikbaar, dus wat Nederland betreft gewoon aan de slag. Vanzelfsprekend hebben we ook stilgestaan bij de oorlog in Oekraïne. We hebben de Europese steun in Oekraïne nogmaals bevestigd. Om druk te houden op Rusland hebben we alle lopende sanctiepakketten verlengd en ik verwacht spoedig aanname van het nieuwe achttiende sanctiepakket gericht op olie, banken, de schaduwvloot en sanctieontwijking via derde landen. En tenslotte hebben we zowel tijdens de Raad als in ontbijtsessie onder leiding van Italië, Denemarken en Nederland gesproken over grip op migratie. Voor Nederland is het belangrijk om hier druk te houden en resultaten te boeken. In dat kader heeft de ministerraad vandaag het commissievoorstel omarmd om de definitie van een veilig land te verruimen. Als meer landen op Europees niveau veilig kunnen worden verklaard, kunnen we migranten vaker en sneller terugsturen naar veilige landen buiten de EU. Samen met andere landen heeft Nederland daar in Brussel voor gepleit en het is goed dat de commissie met het voorstel is gekomen.
Daarnaast hebben we vandaag ook het Wetsvoorstel verbeter maatregelen toeslagen behandeld, waarmee we het toeslagenstelsel op kort termijn gebruiksvriendelijk willen maken. Bijvoorbeeld door mensen die zonder opzet een foutje maken niet langer een verzuimboete op te leggen en door de aanvraagtermijn van huur- en zorgtoeslagen niet langer te laten eindigen in september, maar eind december, voor veel mensen een natuurlijker moment.
Tot slot. Morgen is het 1 juli. Keti Koti. De dag waarop we jaarlijks de afschaf van de slavernij in Suriname en het Caribisch deel van het Koninkrijk herdenken en vieren. Samen met andere leden van het kabinet ben ik morgen aanwezig bij de Nationale Herdenking in het Oosterpark in Amsterdam waar ik ook een toespraak zal houden. Het is voor mij een eer om hier te mogen zijn en de woorden te mogen geven aan dit deel van ons gezamenlijk verleden.
DE ROOY (NOS)
Er wordt deze week gestemd over de asielwetten. PVV liet boven de markt hangen of zij hiervoor zouden stemmen. Wat vindt u daarvan?
SCHOOF
Er is afgelopen donderdag intensief debat over geweest. Ik dacht iets van 14 of 16 uur dat men donderdag vergaderd heeft. Het is duidelijk dat het kabinet staat voor de wetsvoorstellen die we hebben ingediend. We hopen ook dat die wetsvoorstellen worden aangenomen door de Tweede en ook daarna door de Eerste Kamer. Omdat uiteindelijk ook dit kabinet is mede tot stand gekomen op basis van de verkiezingsuitslag waarop migratie zo’n belangrijk punt was. We hebben deze twee wetsvoorstellen als kabinet, toen nog met de PVV, ook ingediend bij de Kamer. En ik spreek eigenlijk de hoop en de verwachting uit dat we elkaar toch kunnen vinden op dit belangrijke thema voor vele mensen in Nederland om te zorgen dat we met deze twee migratiewetten, asielnoodmaatregelenwet en het tweestatusstelsel, echt iets kunnen doen om grip te krijgen op migratie, grip te krijgen op asiel en daarmee de instroom te verlagen.
DE ROOY
U zegt eigenlijk: dit was het onderwerp waar we elkaar op konden vinden, wat we de kiezer hebben beloofd?
SCHOOF
Dit hebben we inderdaad… nou, ja, ik heb de kiezer niets beloofd. Daar herinnert u zich meestal mij heel fijntjes aan, maar ik denk dat belangrijk is, heel belangrijk thema, ook voor dit kabinet. En was ook, ik heb het dacht ik ook in een aantal keren in het begin gezegd, het thema waar men vond dat dit kabinet iets aan moest doen. Dat hebben we gedaan met deze twee wetten. We hebben meerdere dingen gedaan, maar deze twee wetten waren daar ook heel belangrijk voor. Die liggen nu voor in de Kamer. En daarom hoop ik dat uiteindelijk ook de Kamer, eerst de Tweede Kamer en dan de Eerste Kamer, zich ook kan vinden in deze wetten. En dan krijgen we ook echt grip op migratie, en krijgen we ook grip op de instroom.
DE ROOY
Bent u er zelf ook nog bij betrokken? Belt u misschien met de verschillende partijleiders hierover?
SCHOOF
Met wie ik er allemaal over praat, laat ik in het midden. Maar het is zeker iets dat natuurlijk primair de zorg van de twee ministers die de asielnoodwetgeving en het tweestatusstelsel aan de orde hebben. We hebben daar vanochtend ook even kort in de ministerraad bij stilgestaan. Ik heb apart met de ministers en vicepremiers daar natuurlijk ook nog even over gesproken. Want dit is echt wel een onderwerp wat belangrijk is. En wat denk ik ook belangrijk is om de Kamer ervan te overtuigen met deze wetten akkoord te gaan. Maar goed, het is aan de Kamer en niet aan het kabinet. Wij hebben ze ingediend. Ik kan hier alleen maar de hoge verwachting uitspreken dat de Kamer ook akkoord kan gaan.
DE ROOY
Intussen is de Spreidingswet… voor 1 juli moeten de provincies laten weten waar de locaties komen te staan. Er zijn een aantal provincies waar ze niet voldoende plekken eigenlijk hebben geleverd. Wat zegt u tegen die provincies, dat het niet lukt?
SCHOOF
Dat is primair de verantwoordelijkheid van minister Keijzer die daarover vol in overleg is met de gemeenten en de provincies om ervoor te zorgen dat zolang mensen hier in Nederland rechtmatig verblijven, op basis van een asielverzoek, dat ze ook die opvang krijgen, en ervoor te zorgen dat de vele statushouders, die nog in de opvang zitten, die ook de opvang kunnen verlaten.
DE ROOY
Snapt u dat bij sommige burgemeesters het heel ingewikkeld is om te zeggen: we plaatsen een AZC in onze gemeente terwijl hier vanuit de nationale politiek het totaal onduidelijk is wat voor beleid er eigenlijk gevoerd wordt op asiel?
SCHOOF
Volgens mij is het vanuit het kabinet een helder beleid. Daarvoor liggen ook deze twee wetten nu in de Kamer. Het zijn belangrijke wetten, daar is ook goed over nagedacht. Die zien ook op de hele procedure van behandeling. En dat is de manier om grip te krijgen op migratie. Maar ondertussen zien we dat we nog te maken hebben met asielzoekers en statushouders die, hetzij de opvang niet kunnen verlaten, statushouders, hetzij mensen die gewoon opvang nodig hebben in Nederland, moeten we ervoor zorgen dat dat ook gebeurt. Maar dat laat onverminderd de inzet die ook dit kabinet heeft, eerst missionair en nu demissionair, om te zorgen dat we de instroom verlagen en minder opvang in Nederland nodig is. Maar daarvoor zijn deze twee wetten ook wel echt belangrijk.
DE KRUIJF (RTL)
De zon zou weer schijnen in Nederland. Dat is gelukt, maar die asielwetten wilt u er ook doorheen. Wat betekent het als het niet lukt?
SCHOOF
Dat vind ik wel een heel ingewikkelde vraag. Er wordt morgen gestemd over de amendementen, donderdag volgens mij over de moties en de wetten zelf. Er vindt natuurlijk nog op allerlei plekken, behalve het formele overleg vorige week, het is duidelijk geweest hoe het kabinet aankijkt tegen, via de appreciaties tegen de amendementen en de moties die zijn ingediend. En laten we nou eerst alle effort erop zetten, in ieder geval doen wij dat vanuit het kabinet, om ervoor te zorgen dat we met een brede steun in de Tweede Kamer ook, kijkend naar de Eerste Kamer, deze wetten door de Tweede en de Eerste Kamer kunnen krijgen.
DE KRUIJF
Want hoe hard wordt eraan gewerkt? Heeft u bijvoorbeeld Geert Wilders zelf ook gebeld of een kopje koffie gedaan? Reach out?
SCHOOF
Ik zei net al: ik ga niet in op de gesprekken die ik zelf heb, maar ik weet dat er op verschillende manieren echt contact is om te kijken hoe we hier als kabinet ervoor kunnen zorgen, maar nogmaals, de Kamer gaat er uiteindelijk zelf over, de Kamer stemt, niet het kabinet, maar wij doen er alles aan om deze wetten door de Kamers te krijgen.
DE KRUIJF
En zijn deze wetten zoals ze nu liggen dan de heilige graal? Want eerder was de Raad van State natuurlijk kritisch, IND is ook kritisch geweest over de uitvoering. Is dit dan de manier om minder instroom te krijgen?
SCHOOF
Wat betreft het kabinet zijn deze twee wetten cruciaal om grip te krijgen op migratie. Daarom hebben we deze twee wetten ook uiteindelijk ingediend bij de Kamer, na een intensief overleg. U weet waarschijnlijk ook nog wel dat deze twee wetten tot stand zijn gekomen nadat de oorspronkelijke gedachte, zoals in het hoofdlijnenakkoord stond, om dat via noodwet te doen, om het niet langs die lijn te doen, zijn we op deze hoogte. Deze lijn is ook gedragen door het missionaire kabinet, wordt nu gedragen door het demissionaire kabinet, en we zetten alles op alles, omdat we er echt van overtuigd zijn dat deze twee wetten van groot belang zijn om grip te krijgen op die migratie zetten we alles op alles om te zorgen dat deze wetten meerderheid kunnen krijgen.
DE KRUIJF
Dus als dit erdoor gaat, dan merkt de Nederlander er volgend jaar wat van?
SCHOOF
Ik durf over termijnen niks te zeggen, maar deze twee wetten zullen ook van groot belang zijn om grip te krijgen op migratie en de instroom te verlagen.
DE KRUIJF
Kan ik nog wat vragen over de NAVO-top? Het was natuurlijk een drukke week voor u. Hoe kijkt u terug naar de stijl van Rutte? De Secretaris-generaal.
SCHOOF
Over stijlen kun je allemaal van mening verschillen. Ik constateer in ieder geval dat het in die zin effectief is geweest dat we hier met de bondgenoten unaniem en gemeenschappelijk een verklaring hebben aangenomen, die ertoe leidt dat we de defensie-uitgaven fors verhogen. Dat we ervoor kunnen zorgen dat onze afschrikking en onze weerbaarheid fors vergroot. Uiteindelijk gaat het ook om het resultaat. En ik kijk terug naar deze top waarbij uiteindelijk de mensen in Nederland volgens mij trots zijn dat Nederland dit toch maar gedaan heeft. En dat ervoer ik ook de afgelopen dagen. Ik vond het ook hartverwarmend om te zien hoe na de top, had burgemeester Van Zanen de mogelijkheid geboden, ik geloof dat hij vijfduizend kaartjes had voor mensen die daarna even mochten kijken, en als ik het enthousiasme daarvan zag, hele gezinnen die daar rondliepen, dat was echt… mensen zijn gewoon trots op wat er hier gebeurd is. En dat is denk ik ook heel mooi voor Nederland.
DE KRUIJF
En hoe kijkt u terug op die daddy-uitspraak van Rutte?
SCHOOF
Ik zei al, over stijl kun je allemaal verschillen. Ik constateer dat er nu teasertjes worden uitgegeven. Ik zou zeggen: vraagt u het aan de heer Rutte.
DE KRUIJF
Ziet u Trump ook als een daddy?
SCHOOF
Ik heb deze vergelijkingen niet gemaakt, en ik zie hem als een belangrijke bondgenoot.
DE KRUIJF
Hoe appt u met Trump? Ook op die manier?
SCHOOF
Mijn appjes zijn van een iets ander… nogmaals, over smaak kun je verschillen, maar ik heb ook niet die intensieve band die de heer Rutte door de loop der jaren heen heeft opgebouwd. Mijn opbouw van de relatie met Trump is ook in het bijzonder van de afgelopen maanden.
DE KRUIJF
Dus u zegt eigenlijk: de uitkomst van die top telt, en de manier waarop tsja...
SCHOOF
Nee maar de manier waarop, wat ik zei, die is effectief geweest. Het was belangrijk dat we overeenstemming bereikten. Er stond echt iets op het spel. En ik heb hier ook vaker gezegd, de eenheid van de NAVO was uiteindelijk het allerbelangrijkst. En dat hebben we bereikt. En ik denk dat het heel goed is dat de SG-NAVO daar alles voor uit de kast heeft getrokken, ten opzichte van alle bondgenoten. Zowel degenen die een beetje liepen te stotteren: zal ik het nou wel doen. Tot degenen die misschien druk wilden uitoefenen om iedereen bij elkaar te houden. En dat heeft hij fantastisch gedaan.
DE KRUIJF
En dan is een beetje Amerikaans slijmen geoorloofd?
SCHOOF
Dan is wat mij betreft Amerikaans slijmen een beetje geoorloofd.
DOPPEN (BNR)
Toch nog even over de aankomende amendementen en de stemmingen. Hier werd eerder al gevraagd of u contact heeft met Wilders. Er wordt gesteld, in ieder geval bleek na het afgelopen debat, dat het een slap aftreksel werd, die woorden kregen we vanuit de PVV te horen. Ze leken toch een beetje te draaien om te kijken: misschien gaan ze wel helemaal niet voor die wetten stemmen. Neemt u dat Wilders kwalijk als dat inderdaad het geval is, dat hij tegen gaat stemmen?
SCHOOF
In de politiek dingen kwalijk nemen, dat is buitengewoon onverstandig. Je probeert gewoon te kijken hoe je uiteindelijk tot het beste resultaat kan komen.
DOPPEN
Ja, maar toch, het beste resultaat zou dan geen resultaat zijn in dit geval?
SCHOOF
Nee, het beste resultaat is voor wat betreft het kabinet dat deze twee wetten worden aangenomen. Het is altijd moeilijk, dat je woorden niet te groot worden, maar dan kom ik toch even terug op wat ik eerder zei. Als je kijkt wat echt heel belangrijk was voor dit kabinet en wat belangrijk was in de uitslag van de vorige verkiezingen, was het het thema migratie. Als je dan twee wetten hebt in de Kamer die echt duidelijk maken dat het ook strenge wetten zijn, waardoor je grip krijgt op migratie, dan denk ik dat het heel goed zou zijn als we daarmee ook deze twee wetten nu accorderen, zodat we daadwerkelijk in het belang van Nederland zorgen dat we grip krijgen op migratie.
DOPPEN
We kennen u als een doelgericht iemand die graag toch ook dingen wil bereiken. Het kabinet is hierop samengekomen, dan moet het toch frustreren als dan blijkt dat iemand inderdaad niet de behoefte heeft om dit samen tot een goed einde te brengen?
SCHOOF
Ja, maar we zijn met de ministers die het rechtstreeks aangaat nog volop bezig om te proberen deze week tot een goed einde te brengen.
DOPPEN
En wat is uw boodschap dan aan Wilders?
SCHOOF
Mijn boodschap aan iedereen is in de Kamer: dit is een wetsvoorstel waar goed over na is gedacht, wat door het missionaire kabinet nog is ingediend, wat ook een weerslag was, via het hoofdlijnakkoord maar ook de verkiezingsuitslag, van een belangrijk thema voor de Nederlanders, laten we daar nou de schouders onder zetten.
DOPPEN
Even iets heel anders, maar voor 9 juli moet er een handelsakkoord worden gesloten tussen Amerika en de EU. We hoorden net dat de onderhandelingen in een vergevorderd stadium zijn, wat heeft u daar voor Nederland aan kunnen bijdragen?
SCHOOF
De voormalig ministers van Buitenlandse Handel en Economische Zaken hebben daar intensief de afgelopen periode aan gewerkt. De afgelopen weken zijn daar door zowel de waarnemend ministers als door de nieuwe bewindspersonen vorige week alweer intensieve contacten over geweest. We hebben daar afgelopen donderdag ook in de Europese Raad over gesproken. Toen was ook duidelijk, ook naderhand bekendgemaakt, zowel door Ursula von der Leyen, maar ook door een aantal anderen, ook ik zelf, dat er een nieuw voorstel vanuit Amerika lag. We hebben bij Brussel heel expliciet neergelegd waar een aantal specifieke Nederlandse belangen liggen. En belangrijk dat de vertegenwoordigers van de Europese Unie het liefst op 9 juli of voor 9 juli tot overeenstemming komen. En we hebben ook meegegeven, daar heb ik ook geen geheim van gemaakt, dat het belangrijk is om te kijken of we dat kunnen doen, bijvoorbeeld door eerst op een paar hoofdstukken globale overeenstemming te bereiken. De manier waarop het ook in het Verenigd Koninkrijk is gebeurd. En dat werd ook door een aantal andere regeringsleiders, waaronder bijvoorbeeld Merz van Duitsland, vol ondersteund en aangegeven.
DOPPEN
En wat kunt u nu al concreet tegen het bedrijfsleven in Nederland zeggen over wat er waarschijnlijk op tafel komt of wat het Nederlandse bedrijfsleven daarvan kan verwachten?
SCHOOF
Dat we vol inzetten op zo min mogelijk importtarieven, dat is altijd onze lijn geweest. Nederland is een land dat gebaat is bij vrijhandel. Tegelijkertijd is die uitslag waarschijnlijk het minst logisch, maar we zetten ons daar wel voor in. Over de specifieke details van onze onderhandelingen hebben we af en toe contact met het bedrijfsleven, want natuurlijk moeten zij ook weten waar Nederland staat en waar de Europese Unie staat, maar die ga ik hier niet breed verkondigen, want dat verzwakt alleen maar uiteindelijk de positie van de onderhandelaars.
DOPPEN
En tot slot, denkt u dat de NAVO-top hier nog aan heeft bijgedragen? Dat misschien, nu Trump ons iets aardiger vindt of ons iets beter kent, ons minder tarieven gunt?
SCHOOF
Dat vind ik heel moeilijk om te zeggen. Daar was de NAVO-top in ieder geval niet voor bedoeld. De NAVO-top was bedoeld om te zorgen dat we onze defensie op orde krijgen. Maar ik sluit niet uit dat er wellicht toch een iets ander begrip is over de positie van Europa in het handelsconflict, maar dat is moeilijk om op vooruit te lopen, moeilijk om te voorspellen.
WARNAR (HART VAN NEDERLAND)
Meneer Schoof, zojuist is bekend geworden dat het kabinet excuses gaat aanbieden aan de kinderen die slachtoffer zijn van de toeslagenaffaire. Hoe is dat tot stand gekomen?
SCHOOF
Daar is uitvoerig overleg over geweest tussen de drie bewindslieden, met als belangrijkste bewindspersoon de staatssecretaris van Rechtsbescherming, maar natuurlijk ook de andere twee. Het is een vraagstuk wat al lang op de agenda stond, omdat duidelijk was dat de toeslagenaffaire ook een effect had op uithuisplaatsingen van kinderen. En je kan nu ook zien dat die uithuisplaatsing ook tot effecten heeft geleid bij die kinderen, die inmiddels overigens soms al geen kind meer zijn. En dat er nu sprake is van: als we dat constateren, dat er leed is gedaan, dat daarvoor erkenning is, hoe kunnen we dat nou met elkaar proberen weer te herstellen?
WARNAR
Was dat nog een discussiepunt?
SCHOOF
Het was in de raad verder geen discussiepunt. Hier bestond eigenlijk gewoon overeenstemming over dat hier gewoon een plicht ligt om hiervoor te zorgen.
WARNAR
Hoe gaan die excuses eruitzien?
SCHOOF
Dat durf ik niet te zeggen. De staatssecretaris stuurt nog een brief aan de Kamer en daar zal ongetwijfeld meer informatie in staan.
WARNAR
Weet u wel meer over de inhoud? Is het puur symbolisch, of gaat er bijvoorbeeld geld mee gepaard?
SCHOOF
Ik verwijs hiervoor echt even naar de brief van de staatssecretaris.
BARTELS (DE TELEGRAAF)
Meneer Schoof, het geld voor defensie is nu geregeld, ook op de NAVO-top. Een andere belangrijke randvoorwaarde is stikstof. Hoe staat het daarmee, met de aanpak?
SCHOOF
Nou, u weet dat we in augustus met een vervolgstap komen, en daar wordt op dit moment hard aan gewerkt.
BARTELS
U bent voorzitter van de commissie. U heeft eerder gezegd: dat probleem heb ik eerlijk gezegd een beetje onderschat. Hoe is dat nu? Zit u er nu echt bovenop?
SCHOOF
Nou ik heb er altijd bovenop gezeten. Maar het is natuurlijk wel de eerste verantwoordelijkheid van de minister van LVVN. Maar de ministeriële commissie is ook niet opgeheven, dat heb ik ook eerder gezegd, we zijn echt druk met elkaar bezig. Deze week ook weer een aantal overleggen met een aantal veldpartijen, zoals dat zo mooi heet. Zoals er eerder overleg is geweest, ik dacht vorige week, met de medeoverheden. Daar kon ik dan zelf op dat moment niet bij zijn. Maar zo zijn we echt hard op weg om te zorgen dat we dat tweede pakket voor elkaar boksen.
BARTELS
Wat denkt u als dat mislukt dat dan bijvoorbeeld de plannen voor Defensie, oefenterreinen bijvoorbeeld of de bouw van nieuwe kazernes ook in gevaar komen?
SCHOOF
Er wordt op allerlei manieren gewerkt om overigens ook voor Defensie te kijken of er uitzonderingen kunnen worden gegeven. Maar tegelijkertijd kijken we wel naar het totaal. En het belangrijke is om ons uit de stikstofellende te halen en te zorgen dat er gewoon weer gebouwd kan worden, fabrieken gewoon weer kunnen blijven functioneren. En daar zijn we druk mee bezig.
BARTELS
Een van de middelen waar het kabinet naar kijkt en ook eigenlijk wil invoeren, is natuurlijk die rekenkundige ondergrens. In hoeverre acht u het nou kansrijk dat dat overeind blijft?
SCHOOF
Daar zijn we in het kabinet natuurlijk ook druk mee bezig. We hebben advies van de Raad van State van gekregen, dat weet u ook. En we kijken hoe we nou de vervolgstappen, daar zijn we nu druk mee bezig. Wij hebben vertrouwen in die aanpak. Maar we snappen heel goed dat er ook meer nodig is dan alleen maar een rekenkundige ondergrens en dat we meer maatregelen zullen moeten nemen die er uiteindelijk toe leiden dat die maatregelen geborgd zijn. Dus dat we zekerheid hebben over zowel natuurherstel als stikstofreductie. En tegelijkertijd zijn we ook bezig, dat weet u, met de spoor-1-spoor-2-discussie. Spoor 2 waren de maatregelen. Spoor 1 ging over nieuwe wet- en regelgeving, daar zijn we ook heel hard mee bezig. En heeft dus de minister ook een planningsbrief over aan de Tweede Kamer gestuurd.
BARTELS
Want het land zit nu nog op slot. Denkt u dat het land van het slot kan als het tweede pakket wordt aangenomen?
SCHOOF
Ik denk dat we geleidelijk aan, dat heb ik ook bij het startpakket gezegd, geleidelijk aan gaan we van het slot. Daar zijn de diverse organisaties druk mee bezig en de medeoverheden druk mee bezig. Ook om te kijken wat kan er wel? Op welke manier kunnen wij dat ondersteunen? En hoe krijgen we dan uiteindelijk iets in beweging wat waarschijnlijk nog wel jaren gaat kosten voordat alles helemaal voor elkaar is maar dat we echt die beweging krijgen? En daarvoor is een belangrijke stap gezet met het starterspakket en wordt de volgende belangrijke stap gezet met datgene waar we in augustus mee gaan komen.
KEULTJES (AD)
Meneer Schoof, u had het net over dat de ministerraad een voorstel van de Europese Commissie omarmt om de definitie van veilige landen te verruimen. Nu was minister Van Hijum, die daarvoor verantwoordelijk is, moest volgens mij eerder weg, die was niet te spreken na de ministerraad. Kunt u uitleggen hoe die definitie dan verandert en welke landen daar dan onder vallen?
SCHOOF
Dat is wel een hele specifieke vraag. Overigens moest de minister van SZW weg omdat hij een heuglijk feit had omdat zijn dochter eindexamen had gehaald. Dat vonden wij wel een hele goede reden om de ministerraad vervroegd te verlaten. Maar ik stel echt voor dat u deze vraag, als u de minister weer tegenkomt, ongetwijfeld vrijdag nog een keer die vraag stelt.
KEULTJES
Ik vroeg het ook omdat het een beetje klinkt als: we gaan landen die niet veilig zijn wel veilig verklaren.
SCHOOF
Kijk, er wordt wel gekeken of die definitie van het land veilig verklaren, of die wel helemaal past. En wat belangrijk is, is ook overigens het onderdeel, dat heet dan het connectiecriterium als ik me niet vergis, dat het vaak heel moeilijk is om iemand naar een ander land over te brengen in dezelfde regio. En daar geeft de Commissie ook ruimte voor. En daar hebben wij ook altijd voor gepleit.
KEULTJES
Een andere vraag over de NAVO-top nog. De kosten van het organiseren van die top zijn heel erg hoog. Dat had, zei u, zeiden anderen, ook te maken met de veiligheidsmaatregelen die getroffen moesten worden. Zijn er nou achter de schermen dingen verhinderd die wij niet hebben gezien, maar die wel door die veiligheidsmaatregelen niet de NAVO-top hebben verstoord?
SCHOOF
Dat zullen we nu nog niet zeggen. En er wordt druk geëvalueerd. En er wordt gekeken met een aantal dingen of dat opzet was of niet. Je weet van de DDoS-aanvallen, dat is evident opzet. Maar we hebben wel gekeken: waar komt het eigenlijk vandaan? We hebben natuurlijk discussie gehad op de eerste dag, op de dinsdag, over de treinen die niet konden rijden. Ik heb begrepen dat het wel opzet was, maar dat het nog niet duidelijk is wat voor opzet dat nou precies was. Dus daar wordt allemaal nog naar gekeken. Maar overall heeft u een top gezien die veilig was en waar regeringsleiders zich ook veilig hebben gevoeld.
KEULTJES
Die evaluatie wordt hier wel openbaar op een zeker moment?
SCHOOF
Daar durf ik helemaal niets over te zeggen. En als daar staatsgeheime informatie in staat, dan kent u de bekende weg, althans, het antwoord is dan de bekende weg, die zullen nooit gepubliceerd worden.
KEULTJES
Dat begrijp ik. Maar ik kan me voorstellen dat de belastingbetaler wil natuurlijk ook weten waar dat geld aan besteed is. En ik kan me voorstellen dat als er dingen verhinderd zijn, dat u en de mensen daaromheen de organisatie ook graag willen laten zien: kijk wat wij met dat geld allemaal gedaan hebben.
SCHOOF
Zeker. Maar het feit dat je zo'n top zo zwaar beveiligt, zowel fysiek maar ook in de digitale wereld, op zichzelf genomen, zorgt er dan voor dat er überhaupt al veel minder gebeurt. En dat is, ik zou bijna zeggen, bijna niet te bewijzen. Dat is altijd een lastig probleem. Dus je bent enorm preventief bezig. En ja, de top kost geld. Maar dat geldt net zoals voor onze Defensie in zijn algemeenheid, niets is gratis.
VRAAG (FD)
Nog een vraag over augustus. Dat is de augustusbesluitvorming. Vorig jaar gebeurde dat vooral met de coalitiepartijen. Dat gebeurde ook dit voorjaar met de Voorjaarsnota. Ik vroeg me af of wat de plannen zijn voor deze editie. Gaat het kabinet dat zelf doen of gaat u dat doen samen met de drie overgebleven coalitiepartijen?
SCHOOF
Het kabinet zal de voorstellen doen. En natuurlijk zullen wij ook intensief overleggen met de drie fractievoorzitters van de partijen die op dit moment nog ministers en staatssecretaris in het kabinet hebben.
VRAAG
Overleg met hen. Tot nu toe was het zo dat zij onderling overlegden en dan een soort pakket overlegden. En hoor ik u nu goed als u zegt dat dat niet herhaald wordt?
SCHOOF
Het is ons voornemen om zelf met een pakket te komen en daarop goed overleg te voeren met de drie fractievoorzitters.