Herdenkingsjaar Slavernijverleden
Het slavernijverleden is een pijnlijk, belangrijk en tot voor kort onderbelicht onderdeel van onze gedeelde geschiedenis. Van 1 juli 2023 tot 1 juli 2024 wordt hier in het hele Koninkrijk extra aandacht aan besteed tijdens het Herdenkingsjaar Slavernijverleden.
Slavernij 150 jaar geleden afgeschaft
Op 1 juli 1863 werd de slavernij bij wet afgeschaft in Suriname en de Caraïbische eilanden. Toen nog koloniën van het Nederlands Koninkrijk. Een groot deel van de tot slaaf gemaakten moest hierna nog 10 jaar lang op de plantages werken. Dit gebeurde onder staatstoezicht en was om de “schade van deze maatregel” te beperken voor de plantagehouders. Daarom stopte de slavernij voor velen in het toenmalige Koninkrijk pas echt in 1873. Op 1 juli 2023 is dat 150 jaar geleden.
Vanaf 1858 tot lang na 1873 werden ook mensen uit Azië onderworpen aan zware arbeid in Suriname onder het Nederlandse koloniale bewind.
Tijdens het Herdenkingsjaar staat het Nederlands Koninkrijk stil bij deze pijnlijke geschiedenis. En bij hoe deze geschiedenis vandaag de dag nog een rol speelt in het leven van mensen.
Herdenkingsjaar: subsidie voor activiteiten
Iedereen in het Koninkrijk die een activiteit wil organiseren in het Herdenkingsjaar kan subsidie aanvragen. Dat kan tijdens het hele Herdenkingsjaar bij het Fonds voor Cultuurparticipatie. Eerder kon dat ook bij het Mondriaan Fonds. Dit fonds is nu gesloten.
De subsidieregelingen richten zich op activiteiten waarbij de deelnemers actief betrokken zijn. En waarin:
- onderdelen van de geschiedenis en slavernij naar voren komen;
- educatief materiaal gemaakt wordt;
- helingsprocessen bevorderd worden;
- (internationale) samenwerking tussen instellingen opgezet wordt.
Bij het Fonds voor Cultuurparticipatie beoordeelt een commissie de aanvragen. Deze commissie heeft kennis van het slavernijverleden en de betrokken gemeenschappen. Lees welke projecten subsidie ontvangen van het Fonds voor Cultuurparticipatie.
Bij het Mondriaan Fonds beoordeelde een onafhankelijke adviescommissie over aanvragen. Daarbij speelde diversiteit, verspreiding over verschillende regio’s en een eerlijke verdeling tussen verschillende soorten projecten een rol. Lees welke projecten van het Mondriaan Fonds subsidie hebben ontvangen.
Opening Herdenkingsjaar
Op zaterdag 1 juli 2023 was de Nationale Herdenking Nederlands Slavernijverleden en tevens de opening voor het Herdenkingsjaar Slavernijverleden. Het Nationaal Instituut Nederlands Slavernijverleden en Erfenis (NiNsee) organiseerde deze opening. Koning Willem-Alexander heeft excuses aangeboden voor het Nederlandse slavernijverleden.
Animatievideo over het slavernijverleden
De Rijksoverheid is zich ervan bewust dat het slavernijverleden niet te vatten is in (een video van) 2 minuten. Het is een eerste blik op ons gedeelde verleden. Hopelijk zet deze video aan tot het luisteren naar elkaars verhalen.
Herdenkingsjaar Slavernijverleden
Het slavernijverleden is een heel pijnlijk en belangrijk onderdeel van de Nederlandse geschiedenis. Ruim 300 jaar lang werden mensen door Nederlandse slavenhandelaren ontvoerd en in verschrikkelijke omstandigheden verscheept naar Nederlandse koloniën. Zij werden daar gedwongen om als slaven te werken op bijvoorbeeld suiker- of koffieplantages. Ook de mensen die daar woonden werden tot slaaf gemaakt. Over dit deel van de Nederlandse geschiedenis hebben wij het te lang niet gehad. Het voelt voor sommigen misschien gek om nu nog bij een ver verleden stil te staan en actie te ondernemen. Maar mensen hebben nog dagelijks last van dit verleden. Denk bijvoorbeeld aan discriminatie en racisme. Bij het zoeken van een baan, of in het dagelijks leven. Soms gebeurt dit bewust, vaak onbewust. Pas als we beseffen dat dit verleden nog steeds mensen raakt, zien we in waar het anders moet. Dus is het belangrijk dat we er samen over leren. Dat het een plek krijgt in het onderwijs en lesmateriaal, dat we investeren in manieren om deze geschiedenis te vertellen, zoals tentoonstellingen, podcasts, documentaires en een slavernijmuseum. En dat de overheid haar beleid aanpast waar dat nodig is. Op 1 juli start het Herdenkingsjaar Slavernijverleden. Dan herdenken we in het hele Koninkrijk, samen met Suriname, onze gezamenlijke geschiedenis. We luisteren naar elkaars verhalen, om elkaar beter te begrijpen. Het gaat niet alleen over het leed en het verzet van toen, maar ook juist over de veerkracht van nu. Ê Zo werken we met elkaar, vanuit onze gedeelde geschiedenis, aan een gezamenlijke toekomst. Toch wel het hier, voor het brede publiek is het (nog) niet ons. Verderop introduceren we ons. In Beeld: kaart waarop duidelijk is dat de schepen van de Afrikaanse kust naar het Caribisch gebied ging. Vraag: werden mensen ook van Afrika naar het Indisch-Oceanisch gebied ontvoerd? Of werd daar voornamelijk de lokale bevolking tot slaaf gemaakt? Goed idee qua beeld. Voor wat betreft je vraag: voornamelijk uit Azië, maar ook een deel uit (Oost) Afrika. Essentieel om juist de weerstand en het ongemak te benoemen wat in de brede maatschappij leeft . Mensen hebben nog dagelijks last van dit verleden.
Persoonlijke verhalen in ‘Geschiedenis, van ons allemaal’
In de campagne ‘Geschiedenis, van ons allemaal’ vertellen mensen persoonlijke verhalen over het slavernijverleden en de doorwerking hiervan in het heden. Zo vertellen onder andere Shirma Rouse (zangeres), Safi Graauw (filmmaker), Hesdy Lonswijk (regisseur) en Carmen Felix (schrijver) vanuit hun perspectief over het slavernijverleden. Iedereen kan een persoonlijk verhaal delen via verhalen@minocw.nl.
Met deze verhalen hoopt de overheid op meer gesprekken en bewustwording over ons gedeelde verleden.
Herdenkingen, vieringen en andere initiatieven
Tijdens het Herdenkingsjaar Slavernijverleden vinden er door het hele land activiteiten plaats. Aandacht geven aan en bewust worden van ons slavernijverleden staat centraal.
Onder andere op de website van het NiNsee staat een agenda met activiteiten.
Aandacht Nederlandse gemeenten aan slavernijverleden
Diverse gemeenten besteden aandacht aan het slavernijverleden. Meer informatie staat op de website van deze gemeenten: