Toespraak van staatssecretaris Uslu bij uitreiking Erfgoedvrijwilligersprijs
Staatssecretaris Uslu (OCW) sprak bij de uitreiking van de Erfgoedvrijwilligersprijs, op 1 december 2022 in Den Haag.
Beste vrijwilligers, en liefhebbers van het erfgoed!
Om de waarde van erfgoed te vertellen hoef ik vandaag niet op zoek naar goeie voorbeelden. Want de droomvoorbeelden zijn zelf naar Den Haag gekomen. Dat zijn jullie, vrijwilligers uit Delden, Amsterdam en Zwolle.
In Zwolle is erfgoed zelfs vloeibaar. 6 miljoen liter zwembadwater, omlijst door de strenge architectuur van het Nieuwe Bouwen.
Oude maatschappelijke lijnen leven voort in de namen van de 2 baden: een damesbad en een herenbad.
Overigens, zegt het iets over ónze tijd? Dat het herenbad tegenwoordig voor vrij zwemmen is en het damesbad voor banen? Voeding voor een interessant gesprek.
Dan …
Amsterdam Nieuw-West. Het werd ooit weggezet als “de slechtste wijk van Nederland”. Je zou er maar wonen!
En inderdaad, wandelend door de naoorlogse stadsuitbreiding, rondkijkend in het Van Eesterenpaviljoen,
snuffelend in de museale jarenvijftigwoning, kun je concluderen: “je zou er maar wonen!”
Stedenbouwkundige Van Eesteren was visionair. Hij wist hoe belangrijk licht, lucht en ruimte zijn voor het welbevinden van bewoners.
De komende jaren moeten er in Nederland honderdduizenden nieuwe woningen komen. Hoe visionair durven wij te zijn?
Rond Museumboerderij Wendezoele gaat de lucht zelfs trillen van het erfgoed. Afgelopen zondag klonk de oude roep van de midwinterhoorn weer over de Deldeneresch.
Het geluid kondigt de komende kerst en de winter aan. Maar het roept net zo goed de voorbije wereld op, die jullie als vrijwilligers levend houden. Van maaien met de zeis, en ploegen met een paard tot ambachten als weven, spinnen en manden maken.
Je kunt versteld staan van de vindingrijkheid van vroeger. Hoopgevend misschien ook voor de toekomst, als het in de landbouw opnieuw aankomt op creativiteit en vernuft.
En zo laten alle 3 genomineerde vrijwilligersteams zien dat erfgoed springlevend is. Erfgoed gaat over vroeger, over nu, maar vooral ook over wat we willen doorgeven aan volgende generaties. Dat is mensenwerk. Dat doen we met zijn allen.
Het is belangrijk dat steeds meer mensen zich herkennen in het cultureel erfgoed. En dat ze oog krijgen voor de vele, verschillende verhalen over onze geschiedenis.
In 2005 is het Europese Verdrag van Faro gesloten. Het doel is om mensen meer te betrekken bij erfgoed.
Erfgoed is diep menselijk. Het gaat over gevoel, over het verlangen om ergens bij te horen, geworteld te zijn en je te onderscheiden.
Steeds opnieuw maken mensen zich erfgoed eigen. Zo behoudt en vergroot het zijn waarde voor de samenleving.
Daarbij zijn vrijwilligers onmisbaar. Jullie maken erfgoed toegankelijk, beleefbaar en ook voor een nieuw publiek waardevol en herkenbaar.
Dat is voor mij de betekenis van de Erfgoedvrijwilligersprijs. Alle 52 inzendingen spreken boekdelen. Gebouwen, schilderijen, ambachten, recepten, verhalen, bloemencorso’s en álle andere vormen van cultureel erfgoed vormen samen de collectie Nederland.
Die collectie is nooit af; we maken die collectie samen. En soms zetten we 1 item uit de collectie in de mooiste vitrine. Zoals vandaag.
Ik dank de deskundige jury voor hun selectie. Het is mij een grote eer om te onthullen wie dit jaar de winnaar van de Erfgoedvrijwilligersprijs is...
[Met een druk op de knop maakte de staatssecretaris de winnaar bekend: Het Openluchtbad in Zwolle]