Speech staatssecretaris Judith Tielen bij Nationaal Congres Soa*Hiv*Seks 2025
Staatssecretaris Judith Tielen hield een speech bij het Nationaal Congres Soa*Hiv*Seks 2025 in Utrecht. Het gesproken woord geldt.
Goedemorgen!
Wie van u heeft wel eens te maken met onbegrip over het werk dat u doet?
Lastige vragen op een verjaardag?
Boze ouders als u op scholen een avond organiseert over seksuele en relationele vorming?
Mensen die het eigenlijk maar niks vinden, al die openheid, al dat seksgedoe?
Maar nu de belangrijkste vraag:
Bent u niet ongelooflijk TROTS op het werk dat u doet?
Heel goed! U heeft alle reden om trots te zijn.
Of u nu op de Wallen in gesprek gaat met de meest kwetsbare sekswerkers.
Of u nu een soa test doet bij een student die even vergeten was een condoom te gebruiken
Voorlichting geeft aan dwarse, maar best nieuwsgierige pubers. Of aan ouders probeert uit te leggen waarom praten over relaties en seksualiteit zo belangrijk is.
Of al dat andere werk. Waarmee u met mensen in contact weet te komen over het meest intieme, maar oh zo belangrijke deel van hun leven.
Dat doet u fantastisch.
En mede daardoor hebben wij in Nederland bijvoorbeeld relatief weinig tienerzwangerschappen. Is de toegang tot anticonceptie en abortuszorg goed. En veel jongeren wachten met seks tot ze er zelf klaar voor zijn. Dat doen we goed. Dat doet u goed.
Maar: we kunnen niet achterover leunen. Vandaag, op Wereldaidsdag, zijn de ogen gericht op de stand van zaken als het gaat om seksuele gezondheid. En we kunnen wel stellen dat die seksuele gezondheid onder druk staat.
Wereldwijd staat de bestrijding van hiv en aids op losse schroeven. Condoomgebruik neemt af – ook bij ons. Het aantal hiv-besmettingen daalt al 5 jaar niet meer. En neemt zelfs toe onder mannen die seks hebben met mannen. Dat is verontrustend.
We leven bovendien in een tijd waarin openheid over relaties en seks onder druk staat. Ik hoef maar even het woord ‘Lentekriebels’ te noemen en u weet allemaal waarover ik het heb.
Sommige ouders zijn bang dat openheid en kennis over relaties en seksualiteit bedreigend zijn. Terwijl we weten dat openheid en kennis juist beschermen. Tegen grensoverschrijdend gedrag, ook online.
Tegen ongewenste zwangerschap, tegen SOA’s. En niet onbelangrijk: Wensen en grenzen van jezelf en een ander kennen zorgt ook voor meer seksueel plezier.
Ik probeer zelf met mijn zoon zo open mogelijk te zijn. Maar ze moeten wel zelf condooms kopen, die ze bij mij mogen declareren.
Het gebeurt nogal eens dat ik een tikkie krijg tijdens een vergadering met een foto van een bonnetje...
Beste mensen,
De vanzelfsprekendheid van typisch Nederlandse verworvenheden is er niet meer. Maar: ik hoor van jullie dat dit ook weer nieuw elan geeft. En dat jullie hard werken om nieuwe, creatieve wegen te vinden om mensen weer te bereiken, te midden van alle desinformatie en misinformatie.
Dat jullie activistische kant weer flink wordt aangesproken. En dat vind ik eigenlijk wel mooi.
Want ik zeg altijd: vooruitkomen in het leven begint met goede gezondheid - fysiek, mentaal en sociaal.
En dat is evenzeer waar als het gaat om seksuele gezondheid.
En dan heb ik het niet alleen om jezelf beschermen. Seksuele gezondheid gaat ook om je vrij voelen, genieten, ontspannen. Om het aangaan van een gezonde en respectvolle relatie en daar geluk uithalen. Dat hoort bij het leven.
En dat brengt me bij een onderwerp waar ik overal waar ik kom aandacht voor vraag. En waar ik ook hier even de schijnwerper op wil zetten.
En dat is vrouwengezondheid. Dat gaat over vrouwspecifieke aandoeningen als endometriose. Dat gaat over aandoeningen waar vrouwen op een andere manier last van hebben dan mannen, zoals hart- en vaatziekten. Voor beide is veel meer aandacht nodig.
Maar ik zie ook een link met het onderwerp van vandaag. Want er ligt nog heel veel werk als het gaat om de seksuele weerbaarheid en veiligheid van meiden en vrouwen.
En als het gaat om hun vrijheid om te mogen genieten van seks – op de manier die zij zelf prettig vinden – zonder druk, zonder oordeel, zonder stigma’s.
Zullen we daar ook weer eens wat activistischer over worden?
Ik ben voor!
Ik deel dus van harte jullie ambitie om Nederland – ook als het gaat om relaties en seks – zo gezond mogelijk te maken.
Om te beginnen – jullie wachten er al lang op – heb ik goed nieuws: we gaan weer structureel investeren in condoompromotie.
Ik vind dat heel belangrijk. Want een condoom is het enige voorbehoedmiddel dat zowel zwangerschap als SOA’s voorkomt.
En die promotie mag van mij met een heleboel humor.
Maar ik laat het natuurlijk aan de deskundigen over.
En we doen meer. Allereerst: we steunen jullie, de GGD’en, financieel in dat lastige jaar 2026. Waarin jullie het even met minder moeten doen.
Dankzij het Aanvullend Zorg en Welzijns Akkoord komt er per 2027 structureel geld voor PrEP-zorg en soa-zorg - via de GGD’en. Per 2028 betekent dit extra geld ook een verbetering ten opzichte van nu.
Ik maak extra geld vrij om de samenwerking tussen GGD’en en huisartsen te verbeteren.
En samen met het RIVM, Soa Aids Nederland en de GGD’en onderzoeken we de drempels die mensen ervan weerhouden om naar een arts te gaan als ze denken dat ze een soa hebben. Zodat we deze drempels met elkaar kunnen verminderen, of zelfs wegnemen.
Beste mensen,
Vandaag zetten jullie de neuzen weer dezelfde kant op. Samen voor gezonde relaties en gezonde seks in Nederland én daarbuiten.
En wat fantastisch dat jullie, Rutgers en Soa Aids Nederland, dat in de toekomst ook echt in hechtere samenwerking willen gaan doen. De krachten bundelen. Zodat mensen jullie nog beter weten te vinden.
Dat lijkt mij een hele goede stap.
Want het is net als met seks:
Het kan alleen. Maar samen is het meestal beter.
Heel veel dank!