Box 3: rechtsherstel, overbruggingswetgeving en nieuw stelsel

Het rechtsherstel geldt voor:

• de mensen die bezwaar hebben gemaakt over de jaren 2017-2020. En voor 
• alle andere aanslagen over 2017 tot en met 2020 die nog niet waren opgelegd tijdens het arrest van de Hoge Raad. 
• de aanslagen die wel waren opgelegd maar nog niet onherroepelijk vaststonden. 
• alle box 3 belastingplichtigen over de jaren 2021 en 2022.

Belastingplichtigen krijgen rechtsherstel op basis van een berekening die aansluit bij de echte verdeling van spaargeld en beleggingen. Mensen met spaargeld worden belast op basis van de actuele spaarrente.

Voor schulden telt de gemiddelde rente op uitstaande hypotheekschulden in het belastingjaar. Voor beleggingen telt een gewogen gemiddelde van de meerjarige gemiddelde rendementen op obligaties, aandelen en onroerend goed.

Is de nieuwe berekening in het voordeel van de belastingplichtige? Dan ontvangt deze rechtsherstel. Dit gaat om het verschil tussen de oorspronkelijke berekening en de nieuwe berekening.

Niet-bezwaarmakers hebben niet meer de mogelijkheid om tijdig bezwaar in te dienen. De aanslag staat al vast. Toch hoeft u nu niets te doen. Het kabinet voert ‘massaal bezwaar plus’ in voor de niet-bezwaarmakers in de jaren 2017-2020. Het kabinet vraagt aan de Hoge Raad (HR) om uitsluitsel of niet-bezwaarmakers recht hebben op rechtsherstel. Stelt de HR belastingplichtigen in het gelijk? Dan vallen alle niet-bezwaarmakers daaronder. Ook als zij nog geen verzoek tot ambtshalve vermindering hebben ingediend.

Al ontvangen verzoeken worden aangehouden tot de HR een besluit heeft genomen.

Het kabinet heeft in overleg met belangenorganisaties een aantal zaken geselecteerd in de procedure ‘massaal bezwaar plus’. Het kabinet heeft met de belangenorganisaties afgesproken de procedures uit te procederen tot aan de Hoge Raad voor een definitief oordeel. Daarom wacht het kabinet op een uitspraak van de Hoge Raad. Het is niet bekend wanneer de Hoge Raad een uitspraak doet. In de tussentijd hoeft u niets te doen.

De rekenmethode is hetzelfde als voor het rechtsherstel, met een paar kleine aanpassingen en verbeteringen. Het kabinet stelt de percentages voor rendement per vermogenssoort (spaargeld, beleggingen of schulden) jaarlijks opnieuw vast. Zo blijven deze zo dicht mogelijk bij de werkelijkheid liggen.

In de belastingaangifte van 2021 en 2022 gebruikte de Belastingdienst ook nog de oude, oorspronkelijke berekeningsmethode. Daarnaast maakte de Belastingdienst een herberekening op basis van de echte vermogensmix. Als die nieuwe berekening gunstiger was, dan werd uw belastingaangifte automatisch aangepast. Maar u kon ook nog voor de oude berekening kiezen. Sinds 2023 kan dat niet meer.

De exacte vormgeving van het nieuwe stelsel is nog niet bekend. In 2023 heeft het kabinet een voorstel uitgewerkt. Na de internetconsultatie is het voorstel nog op 5 punten aangepast. Het kabinet is nog met de Kamer in gesprek over het stelsel.

Het kabinet wil dat elk jaar belasting wordt betaald over de echte inkomsten uit vermogen. Dit gaat bijvoorbeeld om rente, dividend, huur en pacht. Ook zal elk jaar belasting worden geheven over de positieve waardeontwikkeling (‘vermogensaanwasbelasting’) van bezittingen in box 3. Bijvoorbeeld koerswinst over aandelen.

Een koersverlies of waardedaling kan worden gecompenseerd met de positieve inkomsten in box 3 in de volgende jaren. U mag de kosten voor een spaarrekening, het beheer van belegging of voor onroerende zaken aftrekken. Voor onroerende zaken in box 3 en aandelen in start-ups zal een ‘vermogenswinstbelasting’ gelden. De waardeontwikkeling wordt dan pas belast als u winst of verlies maakt (zoals bij verkoop).

Nadat het voorstel naar de Kamer is verstuurd is gestart met de voorbereidingen. Zodat het nieuwe stelsel per 1 januari 2027 kan worden ingevoerd:

• Gezamenlijke voorbereiding Belastingdienst met o.a. banken en verzekeraars over gegevens aanlevering.
• Voorbereiden inrichten proces bij de Belastingdienst voor verzamelen en verwerken van gegevens.
• Internetconsultatie (liep van 8 september tot en met 20 oktober 2023).
• Toetsen en adviezen, zoals de Uitvoeringstoets door de Belastingdienst en het advies van de Autoriteit Persoonsgegevens.

De verdere planning hangt af van wat de Tweede Kamer het Kabinet meegeeft om het conceptvoorstel uit te werken tot conceptwetgeving. De volgende stappen zijn dan nog:

• Advies van Raad van State
• Aanbieden wetsvoorstel aan Tweede Kamer en behandeling
• Aanbieden wetsvoorstel aan Eerste Kamer en behandeling
• Publicatie in het staatsblad: wetsvoorstel is definitief
• Aanpassing ICT-systemen door o.a. banken, verzekeraars en Belastingdienst
• Testen gegevensuitwisseling tussen o.a. banken, verzekeraars en Belastingdienst

• Aanbieden wetsvoorstel aan Tweede Kamer en behandeling
• Aanbieden wetsvoorstel aan Eerste Kamer en behandeling
• Publicatie in het staatsblad: wetsvoorstel is definitief
• Aanpassing ICT-systemen door o.a. banken, verzekeraars en Belastingdienst
• Testen gegevensuitwisseling tussen o.a. banken, verzekeraars en Belastingdienst