Box 3: rechtsherstel en toekomstig stelsel

Het kabinet kan hierdoor vóór 4 augustus 2022 rechtsherstel bieden aan bezwaarmakers over de jaren 2017-2020. Dat volgt uit een uitspraak van de Hoge Raad en de collectieve uitspraak op bezwaar op 4 februari 2022.

Om deze deadline te halen, moest het kabinet voor eind april 2022 een besluit nemen over de variant van het rechtsherstel voor deze groep. Zo kan bijvoorbeeld op tijd aanpassingen in de ICT-systemen worden gedaan. Ook was dit nodig om de aangiften inkomstenbelasting 2021 goed te kunnen verwerken.

Bij de andere forfaitaire variant krijgen beleggers over slechte jaren ook geld terug, zelfs als ze over meerdere jaren wel een goed rendement hadden. Het kabinet vindt deze variant daardoor eerlijker. Deze variant komt het meest tegemoet aan de wens om vooral spaarders te compenseren.

Belastingplichtigen krijgen automatisch rechtsherstel. Dit gebeurt op basis van een nieuwe berekening waarbij wordt aangesloten bij de werkelijke verdeling van spaargeld en beleggingen van een belastingplichtige. Mensen met spaargeld worden belast op basis van de actuele spaarrente.

Voor schulden wordt uitgegaan van de gemiddelde rente op uitstaande hypotheekschulden in het belastingjaar. Voor beleggingen wordt uitgegaan van een gewogen gemiddelde van de meerjarige gemiddelde rendementen op obligaties, aandelen en onroerend goed. 

Als de nieuwe berekening in het voordeel van de belastingplichtige uitpakt, ontvangt de belastingplichtige rechtsherstel, ter grootte van het verschil tussen de oorspronkelijke berekening en de nieuwe berekening op grond de spaarvariant.

Dat hangt natuurlijk af van de persoonlijke situatie. Maar we kunnen dit wel toelichten via een voorbeeld:

• Belastingplichtige A heeft € 200.000 box 3 vermogen in 2020, waarvan driekwart (€ 150.000) spaargeld en de rest beleggingen. 
• Belastingplichtige B heeft ook € 200.000, maar slechts een kwart (€ 50.000) bestaat uit spaargeld. 
• Beide belastingplichtigen hebben € 1.601 belasting betaald in box 3. De nieuwe berekening volgens de spaarvariant komt uit op € 685 belasting voor belastingplichtige A en € 2.015 voor belastingplichtige B. 
• Belastingplichtige A krijgt het verschil van € 916 automatisch als herstel uitgekeerd, belastingplichtige B krijgt niets terug (en hoeft ook niet bij te betalen). 

Het rechtsherstel geldt voor de groep van ruim 60.000 mensen die bezwaar hebben gemaakt over de jaren 2017-2020. Ook alle andere aanslagen over 2017 tot en met 2020 die nog niet zijn opgelegd of wel zijn opgelegd maar nog niet onherroepelijk vaststonden en alle aanslagen over de belastingjaren 2021 en 2022 worden in lijn met de forfaitaire spaarvariant opgelegd.

Over deze vraag heeft het kabinet nog geen besluit genomen. Hierbij is ook een uitspraak van de Hoge Raad van 20 mei 2022 relevant. Deze uitspraak wordt nu eerst nauwkeurig bestudeerd. Het kabinet komt hier op Prinsjesdag op terug.

Dit komt omdat de aanslagen nog niet onherroepelijk vaststaan, en het Hoge Raad arrest nu geldend recht is. Nog niet vaststaande aanslagen moeten in lijn gebracht worden met het geldend recht.

• Vanaf 1 juli wordt er gestart met het rechtsherstel voor bezwaarmakers in de jaren 2017-2020.
• Alle bezwaarmakers ontvangen rechtsherstel voor 4 augustus.
• Vanaf augustus wordt er gefaseerd gestart met het opleggen van definitieve aanslagen aangiften 2021.
• Vanaf half september wordt er in fases gestart met het herstel van aanslagen die op 24-12-2021 nog niet definitief vaststonden. 
• Vanaf medio oktober wordt er gestart met herstel aangiften 2017-2020 waarbij nog geen aanslag was opgelegd. 
• De definitieve aanslagen 2022 worden volgens het reguliere aanslagproces in 2023 opgelegd.

Nee dat hoeft niet. Iedereen die in aanmerking komt voor het herstel krijgt vanzelf bericht via een brief. Zij kunnen één en ander zelf ook gaan narekenen met een interactieve rekenhulp die naar verwachting vanaf juli beschikbaar is op de website van de Belastingdienst. 

Mensen die aangifte doen in box 3, kunnen dat blijven opgeven zoals gebruikelijk. Mensen die op tijd aangifte hebben gedaan ontvangen dit jaar niet zoals gebruikelijk voor 1 juli een te betalen aanslag. De Belastingdienst houdt de aangiftes met box 3 apart en deze aanslagen worden vanaf augustus in fases opgelegd.

In augustus zal naar verwachting ook een nieuwe versie van de online aangifte 2021 beschikbaar komen, waarin het rechtsherstel is verwerkt. Mensen kunnen dan als ze dit willen de aangifte voor 2021 opnieuw indienen. Zo kan bijvoorbeeld gekozen worden om een nieuwe partnerverdeling aan te brengen. 

Mensen die voor 1 mei over belastingjaar 2021 aangifte inkomstenbelasting hebben gedaan en recht hebben op een teruggaaf, krijgen voor 1 juli al een bedrag teruggestort. In deze voorlopige aanslag is het rechtsherstel nog niet verwerkt. Zij ontvangen later dit jaar een definitieve aanslag over 2021 waarbij wel rekening is gehouden met het arrest.

Als het Kerstarrest voor hen van toepassing is, krijgen zij later in het jaar ook rechtsherstel box 3. 

Belastingplichtigen die het niet eens zijn met het rechtsherstel kunnen bestaande rechtsmiddelen gebruiken om dit aan te kaarten.

Er wordt momenteel onderzocht of belastingplichtigen  op gestructureerde wijze kenbaar kunnen maken dat zij het niet eens zijn met het geboden rechtsherstel. Dit maakt de werklast voor zowel belastingplichtigen als de Belastingdienst beheersbaar. 

We willen voorop stellen dat het voor deze groep nog niet nodig is nu al een verzoek tot ambtshalve vermindering in te dienen. Hier is nog ruim de tijd voor nadat er een besluit over deze doelgroep is genomen. Reeds ontvangen verzoeken worden zolang er nog geen besluit genomen is, aangehouden. De verwachting is dat deze verzoeken rond november 2022 kunnen worden afgehandeld.

Het kabinet wil belasting heffen op basis van werkelijk rendement. Op dit moment gaat de wet ervan uit dat je inkomsten verdient met je vermogen. Bijvoorbeeld rente op spaargeld, of rendement op beleggingen. Er wordt gerekend met een vast percentage waar je belasting over betaalt. Het kabinet wil dat aanpassen, waardoor je alleen belasting betaalt over je echte inkomsten uit vermogen. 

Zie in de afbeelding wat er moet gebeuren voor het nieuwe stelsel in 2025 kan worden ingevoerd. 

Vergroot afbeelding

Uitgeschreven tekst

Box 3: stappen naar nieuwe stelsel

2022

Concept-wetgeving af

Start gezamenlijke voorbereiding Belastingdienst met o.a. banken en verzekeraars over gegevensaanlevering.

Start voorbereiding inrichten proces Belastingdienst voor verzamelen en verwerken van gegevens.

Internetconsultatie, toetsen en adviezen, zoals uitvoeringstoets en het advies van de Autoriteit Persoonsgegevens

Advies van Raad van State

Aanbieden wetsvoorstel aan Tweede Kamer en behandeling

Aanbieden wetsvoorstel aan Eerste Kamer en behandeling

Publicatie in het Staatsblad : wetsvoorstel definitief

Aanpassing ICT-systemen door oa banken, verzekeraars en Belastingdienst

Testen gegevensuitwisseling tussen oa banken, verzekeraars en Belastingdienst

Per 1 januari 2025: Geplande start nieuw box 3-stelsel