Aankomst, registratie en verblijf van vluchtelingen uit Oekraïne

Vluchtelingen met de Oekraiense nationaliteit die:

• na 26 november 2021 uit Oekraïne zijn gereisd;
• voor 27 november 2021 in Nederland waren voor bijvoorbeeld studie, werk of om asiel te vragen, en dat kunnen aantonen.

Vluchtelingen uit Oekraïne met een andere nationaliteit die:

• op 23 februari 2022 een permanente Oekraïense verblijfsvergunning hadden (en alleen als ze Oekraine hebben verlaten op of na 27 november 2021, en niet zijn teruggekeerd naar hun land van herkomst voor 23 februari 2022);
• op 23 februari 2022 nationale of internationale bescherming hadden in Oekraïne, bijvoorbeeld als erkend vluchteling.

Ook vallen hieronder hun partners, minderjarige kinderen en familieleden die met hen samen woonden in Oekraïne.

Deze vluchtelingen vallen onder de Richtlijn tijdelijke bescherming Oekraïne.

Vluchtelingen uit Oekraïne die:

• voor 27 november 2021 werkten of studeerden in een ander land in de Europese Unie;
• die de Oekraïense én Nederlandse nationaliteit hebben.

Zij kunnen zich melden bij de gemeente. Vluchtelingen uit Oekraïne die in Nederland aankomen, worden aan de grens door de Koninklijke Marechaussee naar een locatie verwezen waar plek voor ze is.

Vluchtelingen in de opvang moeten vanaf 1 december 2022 binnen 15 dagen na aankomst informatie krijgen over:

• eet- en leefgeld;
• huisregels in de opvang;
• waar ze juridische hulp kunnen krijgen;
• inschrijven bij de gemeente (in de Basisregistratie Personen) om opvang, eetgeld en leefgeld, zorg, onderwijs en werk te kunnen krijgen;
• uitschrijven bij de gemeente bij verhuizing.

Gemeenten kunnen contact opnemen met hun veiligheidsregio. Het knooppunt coördinatie informatie Oekraïne (KCIO) verzorgt de matching tussen vluchtelingen en opvanglocaties.  

Vluchtelingen uit Oekraïne die hun identiteit, herkomst of rechtmatig verblijf in Oekraïne kunnen aantonen, kunnen zich registreren in de gemeente waar zij opgevangen worden. Dit kan bijvoorbeeld met een paspoort, geboorteakte of verblijfspapieren. Door zich te registreren in de BRP, hebben zij recht op bepaalde voorzieningen in Nederland, zoals onderdak, levensonderhoud, medische zorg en onderwijs.

Bij vluchtelingen uit Oekraïne zonder de juiste documenten start de gemeente  een aanvullend herkomst- en identificatieproces.

Op de website van de Rijksdienst voor Identiteitsgegevens (RIVG) staat meer informatie over de inschrijving van vluchtelingen uit Oekraïne in de Basisregistratie Personen (BRP) en hoe gemeenten daarmee om kunnen gaan.

Vluchtelingen uit Oekraïne mogen zonder verblijfsvergunning 90 dagen in Nederland blijven. Ze kunnen tijdelijk bescherming krijgen in Nederland door de Richtlijn Tijdelijke Bescherming van de Europese Unie. Wie daaronder valt mag tot 4 maart 2023 in Nederland blijven.

Dat is nog niet bekend. De veiligheidsregio’s en gemeenten bereiden grootschaliger opvang voor.

Op de pagina Werk en inkomen staat meer informatie over leefgeld voor vluchtelingen uit Oekraïne.

Vluchtelingen uit Oekraïne kunnen met een geldig reisdocument vanuit Nederland naar Oekraïne of landen in de EU reizen. Zij kunnen Nederland tijdelijk verlaten, bijvoorbeeld voor belangrijk familiebezoek. Als ze hun tijdelijke vertrek van tevoren aangeven bij de gemeente waar ze verblijven, dan heeft dat geen gevolgen voor hun opvangplek of leefgeld in Nederland.

Een tijdelijk vertrek duurt maximaal 28 dagen. Daarna kan de gemeente de opvang, het leefgeld en andere voorzieningen vanuit de Regeling opvang ontheemden uit Oekraïne (RooO) stopzetten. De gemeente kan deze voorzieningen direct stopzetten als iemand onaangekondigd vertrekt. Keert de vluchteling later terug naar Nederland, dan kan hij of zij een andere opvangplek krijgen.

Een vluchteling mag de opvang 28 dagen verlaten. Bijvoorbeeld voor vakantie, familiebezoek of een begrafenis. De vluchteling moet zijn of haar vertrek melden bij een medewerker van de opvang. De vluchteling behoudt dan de opvangplek en het leefgeld. Als de vluchteling het vertrek niet meldt, kan de vluchteling de opvangplek kwijtraken en het leefgeld stopzetten.

Een vluchteling die uit Nederland wil vertrekken:

• meldt bij een medewerker van de opvang dat hij of zij wil vertrekken;
• moet zich uitschrijven bij de gemeente (uit de basisregistratie personen of BRP). De vluchteling krijgt hiervoor een formulier bij de opvang.  

De vluchteling verliest zijn of haar opvangplek en leefgeld vanaf de eerste dag van de volgende kalendermaand na de vertrekdatum.

Vluchtelingen uit Oekraïne die besluiten om Nederland voorgoed te verlaten, moeten zich uitschrijven uit de Basisregistratie Personen (BRP). De gemeente stopt hun voorzieningen uit de RooO, zoals het leefgeld en de opvang. De Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V) ondersteunt Oekraïners bij hun vertrek uit Nederland en terugkeer naar Oekraïne. 

Ja. Vluchtelingen uit Oekraïne zonder Oekraïense nationaliteit, die afkomstig zijn uit een ander land en in Oekraïne een tijdelijke of permanente verblijfsvergunning hebben, noemen we derdelanders. Veel derdelanders met een tijdelijke verblijfsvergunning waren voor studie of werk in Oekraïne toen de oorlog uitbrak. Nederland vangt ook hen op. Maar voor een deel van deze derdelanders gaat de opvang in Nederland veranderen. Derdelanders met een tijdelijke verblijfsvergunning in Oekraïne vallen vanaf 4 maart 2023 namelijk niet meer onder de Regeling tijdelijke bescherming (RTB). Derdelanders met een permanente verblijfsvergunning in Oekraïne vallen vanaf 4 maart nog wel onder de RTB. 

Als het thuisland van derdelanders veilig is om te wonen, kunnen ze daarnaar terugkeren. De overheid wil derdelanders stimuleren om dit vrijwillig te doen. Derdelanders die daarvoor in aanmerking komen en die terugkeren naar hun land van herkomst kunnen geld meekrijgen van de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V).  

De meeste derdelanders met een tijdelijke verblijfsvergunning in Oekraïne kunnen niet in Nederland blijven onder de Richtlijn Tijdelijke Bescherming. Voor alle vluchtelingen uit Oekraïne is bij aankomst in Nederland asiel aangevraagd. Ook voor derdelanders met een tijdelijke verblijfsvergunning in Oekraïne ligt er een asielaanvraag bij de Integratie- en Naturalisatiedienst (IND).

Derdelanders met een tijdelijke verblijfsvergunning in Oekraïne kunnen vanaf 4 maart 2023 in Nederland blijven om de uitkomst van die asielaanvraag af te wachten. Zij hebben dan geen recht meer op opvang en voorzieningen vanuit de RTB, maar moeten de gewone asielprocedure doorlopen. De meeste van hen krijgen waarschijnlijk geen asiel en moeten terug naar hun land van herkomst.

Vluchtelingenwerk Nederland wil derdelanders een realistisch beeld geven van hun toekomst in Nederland. Zo helpt Vluchtelingenwerk hen om de juiste keuzes te maken voor hun toekomst. Vluchtelingenwerk geeft informatie over de ondersteuning voor derdelanders.

Nee. Wie tijdelijk in Nederland verblijft, is niet verplicht om in te burgeren.

Vluchtelingen uit Oekraïne die Nederlands willen leren, kunnen taalcurcussen Nederlands doen. Veel gemeenten organiseren taallessen, bijvoorbeeld met de hulp van vrijwilligers. Op Basisvaardigheden.nl staat meer informatie over het leren van de Nederlandse taal.

Sommige taallessen vanuit de gemeente zijn gratis. Als er kosten zijn verbonden aan de taalles, dan betalen vluchtelingen uit Oekraïne deze zelf.

Ja, Oekraïense rijbewijzen van mensen die onder de Richtlijn Tijdelijke bescherming vallen zijn in de hele Europese Unie (EU) geldig. Dit geldt voor alle type rijbewijzen (A, B, C, D). Onder voorwaarde dat het rijbewijs niet verlopen is. Ook rijbewijzen in cyrillisch schrift zijn geldig. 

Bent u uw rijbewijs kwijt of is het gestolen? Dan mag u op dit moment niet rijden. Nederland onderzoekt of deze mensen een tijdelijk rijbewijs kunnen krijgen. Daarvoor is het nodig dat de EU-landen toegang krijgen tot het Oekraïense rijbewijsregister. De Europese Commissie is hierover in gesprek met de autoriteiten in Oekraïne. Meer informatie over reizen binnen de EU voor vluchtelingen uit Oekraïne staat op de website van Europese Commissie.

Beroepschauffeurs hebben naast het gewone rijbewijs ook een geldige code 95 nodig om in Europa te mogen rijden. Op dit moment kunnen Oekraïense rijbewijshouders deze code 95 nog niet in Nederland behalen. Mogelijk komt hier nog een tijdelijke regeling voor.