Besluitvorming inkomsten en uitgaven

Begrotingsproces

1. Voorbereiden Rijksbegroting

   1. Voorjaar

      Het kabinet bereidt de Rijksbegroting voor en stelt deze op. Dit gebeurt in het voorjaar. In de begroting staat een financieel overzicht van de verwachte inkomsten en uitgaven van het komende jaar.

2. Aanbieden Miljoenennota en Rijksbegroting

   1. Prinsjesdag: 3e dinsdag van september

      Op Prinsjesdag presenteert de minister van Financiën namens het kabinet de Miljoenennota en de Rijksbegroting in de Tweede Kamer. De Rijksbegroting bestaat uit de verschillende begrotingen van de ministeries. Het ministerie van Financiën controleert of de Rijksbegroting klopt met de afspraken uit het Regeerakkoord. Ook schrijft het ministerie van Financiën een uitleg bij de belangrijkste keuzes, plannen en uitgaven in de Rijksbegroting. Die uitleg heet de Miljoenennota.

3. Behandeling en vaststelling Rijksbegroting

   1. Behandeling in de Tweede Kamer

      De Tweede Kamer behandelt elke begroting als een apart wetsvoorstel. De Kamer kan de begrotingsvoorstellen ook aanpassen. Voor het einde van het jaar stemt de Tweede Kamer over de voorstellen en de aanpassingen.

   2. Behandeling in de Eerste Kamer

      De Eerste Kamer kan geen aanpassingen doen. Voor het einde van het jaar stemt de Eerste Kamer over de voorstellen. Wanneer beide Kamers de wetsvoorstellen hebben goedgekeurd, is de Rijksbegroting definitief.

4. Uitvoering Rijksbegroting

   1. 1 januari

      Nadat de Eerste en Tweede Kamer de Rijksbegroting hebben vastgesteld gaan de ministeries het beleid uit de begroting uitvoeren. Vanaf 1 januari kunnen de ministeries het geld uitgeven. Als blijkt dat ze meer geld nodig hebben, moeten de ministeries een aanvullende begroting (suppletoire begroting) maken.

   2. Voorjaarsnota: uiterlijk 1 juni

      De minister van Financiën houdt de Tweede Kamer op de hoogte van de uitgaven in twee rapporten. De eerste is de Voorjaarsnota. Daarin staat de situatie van de lopende begroting. De stand van zaken in het overzicht in de Voorjaarsnota kan anders zijn dan in de eerdere Rijksbegroting. Dat komt door actuele ontwikkelingen. Zoals het extra geld dat is uitgegeven tijdens de coronacrisis.

      De minister van Financiën stuurt de Voorjaarsnota samen met de mogelijke aanvullende begrotingen naar de Tweede Kamer. De Tweede Kamer en de Eerste Kamer moeten deze aanvullende begrotingen weer als wetsvoorstel behandelen en goedkeuren. Het gaat bijna altijd om kleine veranderingen in het beleid en bijna nooit om grote.

   3. Hoofdbesluitingsmoment

      Ook is er in het voorjaar het hoofdbesluitvormingsmoment. Dit is een vast moment waar de discussies rondom geld centraal staan.

   4. Najaarsnota: uiterlijk 1 december

      De Najaarsnota is het tweede rapport met een tussentijds overzicht van de lopende begroting. In de Najaarsnota staat hoe het na de Miljoenennota is gegaan met de uitvoering van de begroting. Misschien zijn er financiële meevallers of tegenvallers geweest. Of heeft de Rijksoverheid het beleid uit de Rijksbegroting veranderd. Soms leidt dit tot veranderingen in de begroting. Ook bij de Najaarsnota kunnen ministers aanvullende begrotingswetten inleveren. En moeten de Eerste en Tweede Kamer die goedkeuren.

   5. Verantwoordingsdag: 3e woensdag in mei van het volgende jaar

      Op Verantwoordingsdag leggen ministeries verantwoording af over de financiën. Na het begrotingsjaar moet elk ministerie een jaarverslag en een accountantsrapport naar de minister van Financiën sturen. Het accountantsrapport is een controle van de jaarcijfers. Het jaarverslag kijkt terug op de plannen uit de Rijksbegroting en de Miljoenennota. De documenten van alle ministeries samen vormen het Rijksjaarverslag. De Algemene Rekenkamer controleert de inkomsten en uitgaven van de Rijksoverheid. De Rekenkamer moet de jaarverslagen en het Financieel Jaarverslag van het Rijk (FJR) goedkeuren. Vervolgens kan de minister van Financiën ze aan de Tweede Kamer aanbieden op Verantwoordingsdag.

5. Afsluiting begrotingsjaar: na Verantwoordingsdag

   1. Behandeling en vaststellen jaarverslagen

      De Tweede Kamer en de Eerste Kamer behandelen de jaarverslagen van de ministeries als wetsvoorstel. Als alle wetsvoorstellen zijn aangenomen, is de Rijksbegroting afgesloten. Dat gebeurt meestal na het Verantwoordingsdebat in juni.