Beeld: Valerie Kuypers

Over het koffertje op Prinsjesdag

Ieder jaar biedt de minister van Financiën op Prinsjesdag de Miljoenennota en de Rijksbegroting in een koffertje aan de Tweede Kamer aan. Hoe is deze traditie eigenlijk ontstaan?

Eerste koffertje

De traditie van het koffertje op Prinsjesdag begon in 1947. Minister Lieftinck van Financiën wilde de 1e Rijksbegroting na de Tweede Wereldoorlog in stijl aanbieden aan de Tweede Kamer. Hij nam het gebruik van het koffertje over uit Engeland, waar die traditie al veel langer bestond.

Minister Lieftinck kocht bij leerhandel Van de Broek in Den Haag een eenvoudig bruin koffertje. Hier liet hij in goudkleurige letters de tekst ‘derde dinsdag in september' op aanbrengen. Al snel zijn de papieren letters vervangen door goudverf.

Vergroot afbeelding Het originele koffertje dat Pieter Lieftinck.
Beeld: Valerie Kuypers
Het originele koffertje van Pieter Lieftinck.

Het koffertje van Lieftinck zou nu omgerekend zo’n € 1,70 kosten.

Er was een reden voor een goedkoop koffertje. Namelijk de sobere begroting om de wederopbouw van Nederland na de Tweede Wereldoorlog te bekostigen.

Rijksbegroting eenmalig in aktetas

In 1957 dreigde de traditie van het koffertje bijna verloren te gaan. Minister Hofstra nam toen de Rijksbegroting gewoon in zijn aktetas mee naar het Binnenhof. Een groep studenten bood de minister toen demonstratief een nieuw koffertje aan. Waar dat koffertje is gebleven weet niemand. Bij de volgende Prinsjesdag gebruikte minister Hofstra weer het echte koffertje om de Rijksbegroting aan te bieden.

Vergroot afbeelding
Beeld: J.D. Noske
Minister Hofstra van Financiën met de Miljoenennota in een aktetas bij de ingang van de Tweede Kamer.

Het huidige koffertje

Het huidige koffertje is sinds 1964 in gebruik. Het koffertje is gemaakt van geitenperkament en van binnen is het bekleed met blauwe zijde. De letters en het wapen van Nederland zijn met de hand verguld. Niet de hele Rijksbegroting past in het koffertje. Een deel van de stukken krijgt de voorzitter van de Tweede Kamer later uitgereikt.
 

Het koffertje is een geschenk van de Staatsdrukkerij ter gelegenheid van het 150-jarig bestaan van de drukkerij.

Miljoennota op cd-rom en iPad

Op een traditierijke dag als Prinsjesdag is er soms ook ruimte voor vernieuwing. Minister Zalm bood in 1999 de Miljoenennota aan op een cd-rom. Demissionair minister De Jager bood de Miljoenennota in 2012 aan op een tablet met een Prinsjesdag-app. Zo presenteerde hij de Prinsjesdagstukken. 

In 2015 opnieuw het koffertje van Lieftinck

Het koffertje van minister Lieftinck is tegenwoordig een museumstuk uit het Belasting- en Douanemuseum in Rotterdam. Toch is het originele koffertje uit 1947 nog een keer gebruikt tijdens Prinsjesdag in 2015.