Ik ben zorgverlener. Waar moet ik op letten als ik zorghandelingen laat uitvoeren door een mantelzorger of vrijwilliger?
Een zorgvrager moet het goed vinden dat een mantelzorger of vrijwilliger zorghandelingen uitvoert. Een zorgvrager is bijvoorbeeld een patiënt of cliënt, of de vertegenwoordiger. Kijk samen met de mantelzorger of vrijwilliger naar de verdeling van handelingen. En maak hierover duidelijke afspraken. Houd ook in de gaten of de handelingen goed worden uitgevoerd.
Zorghandelingen laten uitvoeren kan binnen de wet
Samenwerken met mantelzorgers of vrijwilligers is toegestaan binnen de wetten en regels van de Rijksoverheid. Mantelzorgers en vrijwilligers doen de zorghandelingen niet voor hun beroep. Daarom vallen zij niet onder de Wet op de Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg. Zorgverleners vallen daar wel onder.
U kunt zorghandelingen overal laten uitvoeren. Bijvoorbeeld bij zorg thuis, in een verpleeghuis of in het ziekenhuis.
Zorgvrager moet toestemming geven
Vraag de zorgvrager of die het goed vindt dat de mantelzorger of vrijwilliger een zorghandeling uitvoert. En dat u informatie deelt met de mantelzorger of vrijwilliger. Vindt de zorgvrager dit niet goed? Dan mag u de zorghandeling niet laten uitvoeren en de informatie niet delen.
Kijken welke handelingen mogelijk zijn
Bespreek samen met de zorgvrager en de mantelzorger of vrijwilliger welke handeling u kunt laten uitvoeren. Probeer antwoord te krijgen op de volgende vragen:
- Is de mantelzorger overbelast? Als dit zo is, is het niet verstandig om de zorghandeling te laten uitvoeren. In de richtlijn van V&VN staat meer informatie over overbelasting bij mantelzorgers signaleren, voorkomen en aanpakken;
- Welke handeling wil een mantelzorger of vrijwilliger uitvoeren? Diegene mag geen druk ervaren om taken uit te voeren;
- Welke handeling kan een mantelzorger of vrijwilliger uitvoeren? Kijk of diegene genoeg kennis en vaardigheden heeft en zich verantwoordelijk gedraagt. De mantelzorger of vrijwilliger moet de handeling goed en nauwkeurig kunnen uitvoeren. Bijvoorbeeld omdat die de handeling eerder al uitvoerde. Is het voor de mantelzorger of vrijwilliger een nieuwe taak? Dan kunt u de mantelzorger of vrijwilliger leren hoe die de handeling goed kan uitvoeren. Mantelzorgers en vrijwilligers kunnen hiervoor ook naar een mantelzorgacademie in Nederland gaan. Bijvoorbeeld naar de Academie voor Patiënt en Mantelzorger;
- Vindt de mantelzorger of vrijwilliger zelf ook dat die de handeling goed kan uitvoeren? Bespreek samen waar u als zorgverlener kan ondersteunen.
Voorbeelden van zorghandelingen die een mantelzorger of vrijwilliger kan doen
- Eenvoudigere handelingen:
- dagelijkse verzorging, zoals wassen
- bloeddruk meten
- Risicovolle of voorbehouden handelingen:
- injecteren
- wondzorg
Duidelijkheid over verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid
Het is belangrijk dat u weet wat uw verantwoordelijkheden zijn als u zorghandelingen laat uitvoeren. En dat de mantelzorger of vrijwilliger de mogelijke risico’s begrijpt. Bespreek dit met elkaar:
Samen afspraken maken
Het moet voor iedereen duidelijk zijn wie welke handeling mag uitvoeren: voor u, voor de mantelzorger of vrijwilliger en voor de zorgvrager. Maak hierover duidelijke afspraken:
Stuur bij als handelingen niet goed worden uitgevoerd
Blijf met de mantelzorger of vrijwilliger en de zorgvrager in gesprek. En beoordeel samen hoe het gaat. Schrijf dit bijvoorbeeld op in het zorgplan.
Denkt u dat de uitvoering van de zorghandeling niet goed gaat? Bespreek dit met de mantelzorger of vrijwilliger en de zorgvrager. Leg uit welke gevolgen dit kan hebben. En bespreek wat er nodig is voor de gezondheid van de zorgvrager. Leg in het zorgdossier vast welke acties u heeft ondernomen:
- dat u de situatie heeft besproken met de zorgvrager;
- wat het advies was aan de zorgvrager;
- hoe u de handelingen van de mantelzorger of vrijwilliger volgt.