Letterlijke tekst persconferentie na ministerraad 21oktober 2022

Letterlijke tekst van de persconferentie van vicepremier Kaag na afloop van de ministerraad op 30 september 2022. Bekijk de hele persconferentie via YouTube.

Inleidend statement vicepremier Kaag

Goedemiddag, ik heb een kort inleidend statement. Terwijl de winter nadert, voert Vladimir Poetin een nietsontziende terreurcampagne uit tegen de cruciale infrastructuur in Oekraïne. Met raketten en kamikazedrones valt hij stelselmatig energiecentrales aan, met als doel zo veel mogelijk burgers in de kou en in het donker te zetten. Militair gezien zal hij er niets mee winnen, maar het zijn opnieuw onschuldige Oekraïners die moeten lijden onder zijn illegale oorlog. En het dwingt ons als westerse gemeenschap continu om na te denken hoe wij hierop reageren. Dat doen we enerzijds met meer militaire steun voor Oekraïne, zoals het versterken van de luchtverdediging. Maar we kijken ook naar humanitaire hulp en naar herstel en wederopbouw, op de lange en korte termijn. Zo heeft Nederland onlangs voor 70 miljoen euro aan hulpgoederen toegezegd om Oekraïners de komende wintermaanden bij te staan. En ook hebben we woensdag in Den Haag een conferentie georganiseerd om initiatieven tot wederopbouw te bespreken. Verder werken we aan meer maatregelen om Rusland en zijn steunpilaren Belarus en Iran verantwoordelijk te houden voor hun wandaden. Bijvoorbeeld via sancties. De Europese Raad spreekt daar vandaag ook weer over en de minister-president zal uw collega’s in Brussel daar na afloop over te woord staan. We bekijken ook alle juridische opties om gerechtigheid te krijgen voor Oekraïne, zo ook een speciaal tribunaal zoals deze week door de Tweede Kamer is voorgesteld.

Ook werken we hard aan de nadere uitwerking van de steunmaatregelen voor de energie-intensieve mkb-bedrijven, die kampen met hoge prijzen die mede het gevolg zijn van deze oorlog. En we blijven op Europees niveau in overleg over maatregelen om de energiemarkt te kalmeren. Het is goed dat de Europese Raad daarvoor gisteren stappen heeft gezet en dat we als EU-landen meer gaan samenwerken. Bijvoorbeeld op het gebied van de gezamenlijke inkoop van energie. De Europese Commissie en de ministers van Energie zullen alle plannen nu verder uitwerken. En daarbij zullen zij ook kijken naar hoe we de gasprijs zouden kunnen afvijlen, als deze ineens inderdaad omhoog zou gaan. Want daar zijn we het in de EU volledig over eens: die prijzen moeten echt omlaag.

En zoals u weet is er volgende week geen ministerraad, vanwege het herfstreces. De volgende ministerraad vindt plaats op vrijdag 4 november 2022. Maar uiteraard houden wij als kabinet continu een vinger aan de pols.

Asiel: spreidingswet

STANS (NIEUWSUUR)
Vicepremier Kaag, er zou vandaag, was de belofte aan de Tweede Kamer, een dwang- dan wel spreidingswet liggen. Die is er niet. Vindt u dat zorgelijk?

KAAG
Ik denk dat de staatssecretaris zojuist natuurlijk heeft benoemd. Er is nog steeds inderdaad geen wet. Daar wordt keihard aan gewerkt, er zijn goede gesprekken, naar wij ook van hem hebben begrepen vandaag in de mondelinge terugkoppeling in de ministerraad. Het is natuurlijk wel zo dat die wet er al had moeten liggen en ik begrijp ook dat de gemeenten, ook de organisaties als VluchtelingenWerk en andere, iedereen die betrokken is bij een goede humane opvang wil dat dit er zo snel mogelijk komt, maar het gaat ook om de kwaliteit van de wetgeving.

STANS
Maar vindt u het zorgelijk dat er nog steeds geen overeenstemming is bereikt?

KAAG

Nou er wordt keihard aan gewerkt en het helpt niet als ik ga zeggen ‘het is zorgelijk’ of ‘niet’. Waar het om gaat is dat de inzet van iedereen er is en de staatssecretaris werkt er dag en nacht aan, met, naar ik begrijp, ook de coalitiepartijen.

STANS
De staatssecretaris kwam vandaag met aangepast plannen naar de ministerraad. De ministerraad was heel snel klaar. Is het dan zo duidelijk dat de standpunten nog zo ver uiteen liggen?

KAAG
De staatssecretaris heeft ons, zoals ik zei, mondeling bijgepraat over zijn gesprekken en die gaat hij voortzetten.

STANS
Op 1 januari zou de wet moeten ingaan, de wet die er nog niet is. Is dat volgens u überhaupt nog haalbaar?

KAAG
Nou, er worden gesprekken voortgezet en ik heb net ook Eric van der Burg, in ieder geval bij de terugkoppeling van zijn mondelinge gesprekken met de pers, heeft hij gezegd dat 1 januari nog steeds haalbaar moet zijn, maar de druk zit natuurlijk wel op de ketel. Ook omdat iedereen verwacht dat die wet er al had gelegen, maar het gaat echt om de kwaliteit van de wetgeving en natuurlijk ook de politieke overeenstemming.

STANS
Maar het is een publiek geheim dat de coalitiepartijen er vaak totaal verschillend naar kijken, zeker op dit onderwerp. Zitten wij hier naar de grootste politieke splijtzwam te kijken?

KAAG
Het is, we hebben de taak, in ieder geval vanuit het kabinet, hebben wij gehoord van de staatssecretaris hoe hij de gesprekken die hij heeft gevoerd weegt. Dit is heel complex, het is ook gevoelig, er wordt inderdaad natuurlijk door verschillende partijen anders gekeken. Maar de inzet is om een oplossing te vinden voor een humane goede opvang, waar ook draagvlak voor bestaat. Waar de gemeenten uitvoering aan kunnen geven en dat zijn heel veel schakels die bij elkaar moeten komen.

STANS
Maar de afspraak was afgelopen zomer, toen werd er een deal gesloten, uw partij heeft toen moeten accepteren dat er iets werd gedaan aan gezinshereniging. Een andere onderdeel was dat die wet er zou komen. Hoe kan het dan dat het er nog steeds niet is? Uiteindelijk maakt de partij toch afspraken hierover?

KAAG
Ik spreek hier natuurlijk vandaag namens de minister-president. We hebben een mondelinge toelichting gehad van de staatssecretaris over de stand van zaken qua de gesprekken die hij voert en daar moet ik het dan bij laten. Het is belangrijk dat die wet er komt, dat is de inzet van eenieder.

WESTER (RTL NIEUWS)
Hetzelfde onderwerp mevrouw Kaag. U benadrukt steeds het gaat ook om de kwaliteit van de wetgeving, maar dat is toch niet het probleem? Het probleem is gewoon: de overeenstemming binnen de coalitie.

KAAG
Nou je kunt overeenstemmen over een slechte wet of over een goede wet, dus ik de kwaliteit van wetgeving, wat er in staat, hoe het geformuleerd wordt, hoe het de opvang uiteindelijk gaat helpen, hoe het draagvlak helpt, hoe de veiligheidsregio’s duidelijkheid krijgen. Er zit heel veel. Maar wij hebben natuurlijk nog niet meegelezen op de wet, want de staatssecretaris is nog steeds in gesprek.

WESTER
De staatssecretaris is nog steeds in gesprek, maar nu bent uzelf een voorstander van wat meer dualisme. Als je er binnen de coalitie nu uitkomt, met zo’n onderwerp waarbij de tijd dringt, kunt u toch ook zeggen ‘oké dames en heren, als we er samen niet uitkomen, dan maken we gewoon een wetsvoorstel en liggen we het gewoon voor aan de Tweede Kamer. En dan zien we het wel’.

KAAG
Dat had gekund, maar deze weg is nu bewandeld en het is belangrijk dat er verder wordt gesproken. De staatssecretaris doet dat ook op een hele... op een goeie manier. Het is intensief en hij probeert natuurlijk de partijen nader tot elkaar te brengen, dat er eenduidigheid is over een materie die gevoelig ligt in de samenleving en natuurlijk ook binnen de Tweede Kamer.

WESTER
U zegt ‘dat had gekund’, het gewoon voorleggen aan de Tweede Kamer, kan dat alsnog?

KAAG
Nou ik denk dat een vraag is die kunt u aan de staatssecretaris stellen, maar daar hebben we vandaag niet over gesproken.

WESTER
Dat is toch wel een reële optie, als je er in de coalitie niet uitkomt en de tijd dringt, je moet iets gaan regelen. Kom dan gewoon met de voorstellen en leg het voor aan de Tweede Kamer.

KAAG
Nou, ik neem het mee als de suggestie van de heer Wester en ik geeft het door aan de heer Van der Burg.

WESTER
Iets te makkelijk, maar oké. Dank u wel.

KAAG
Ik ga over mijn eigen antwoorden.

DE WINTHER (DE TELEGRAAF)
Ja mevrouw Kaag, er was een paar weken geleden, toen er een brief kwam over het asielbeleid, nadat er ook koortsachtig overleg in de coalitie en het kabinet nodig was over Ter Apel destijds, ook sprake van een aanzet tot herziening van het asielbeleid waar de coalitie toch in oktober mee zou komen, hoe staat het daar eigenlijk mee?

KAAG

Daar hebben we het vandaag niet over gehad. Dus waar de coalitie mee zou komen, dan is dat denk ik een vraag aan de partijen in de Tweede Kamer, maar vandaag hebben we echt alleen de mondelinge terugkoppeling gehad van de heer Van der Burg over de stand van zijn gesprek.

DE WINTHER

Ja waar de coalitie mee zou komen, het was natuurlijk een kabinetsbrief dus ik ga er gemakshalve vanuit dat de vertegenwoordigers van de coalitie en het kabinet daar dan ook bij betrokken zijn. Weet u iets over een herziening van het asielbeleid? Waar meneer Van der Burg in zijn asielbrief van destijds op hintte?

KAAG

Hij heeft een paragraaf inderdaad gewijd aan een brede heroriëntatie van het systeem. En die gesprekken zijn, naar mijn begrip, ook eerst pas opgestart en het is nog een heel pril begin, maar er liggen nog echt geen stukken.

DE WINTHER

Dat klinkt niet heel erg voortvarend?

KAAG

Nee die kwalificatie zou ik er niet aan geven. Je kunt heel snel gaan maar een bredere heroriëntatie kan of heel veel omvatten of je kunt het nauw inrichten en die gesprekken zijn pas gestart.

DE WINTHER

En u zegt: er is natuurlijk ook overeenstemming in de coalitie voor nodig. Bent u eigenlijk zelf betrokken bij deze gesprekken? Los van het feit dat u vandaag de ministerraad voorzit?

KAAG

Hoe bedoelt u? Sorry, ik begrijp uw vraag niet.

DE WINTHER

Nou ja u bent natuurlijk partijleider van D66. D66 is de tweede partij van het land. We weten dat de VVD aan één kant van het politieke spectrum een bepaalde koers over asiel vaart en de tweede partij van het land misschien een wat andere. Ik kan me voorstellen dat u daar zelf misschien ook nog wel wat van vindt, welke kant het op moet?

KAAG

Nou ik denk vanuit het kabinet als er een stuk ligt. En voor die tijd kijken we natuurlijk mee, maar er vinden gesprekken op verschillende manieren plaats. En er is deze week een start gemaakt binnen het kabinet om eens met elkaar te praten. En noch de premier noch ik zijn daar in eerste instantie bij aangeschoven, noch minister Hoekstra, noch vicepremier Schouten. Het zijn onze collega’s die die eerste gesprekken aan het voeren zijn en het is nog heel preliminair zou ik zeggen.

DE WINTHER

Maar denkt u dat het uiteindelijk nodig is, als het gaat om overeenstemming over het asielbeleid, dat ook de partijleiders van deze coalitie daarover met elkaar een akkoord moeten vinden? Of is het allemaal gedetacheerd?

KAAG

Het is niet gedetacheerd. U bedoelt meer gedelegeerd denk ik? Een detachering zou zeggen dat je het op afstand plaatst.

DE WINTHER

Daar lijkt het wel een beetje op.

KAAG

Dat zijn uw woorden. Nee ik denk dat je een start moet maken met gesprekken en dat doen we binnen het kabinet natuurlijk via een aantal partijcollega’s. Dus de vier smaldelen zijn daarmee begonnen en op een gegeven moment kijken we verder. Maar als je meteen bij alles begint bij MP, vice-MP, weet ik niet of dat altijd even functioneel is. Ik denk dat het goed is dat een aantal collega’s nu gestart zijn met de staatssecretaris en natuurlijk is er altijd de gebruikelijke, de trap die we omhoog kunnen klimmen.

DE WINTHER

Ik begreep namelijk dat er een Catshuissessie over het asielbeleid aanstaande is, bent u daarbij uitgenodigd?

KAAG

Ik weet de datum niet, dus dat weet ik niet.

DE WINTHER

Maar hij komt er wel begrijp ik?

KAAG

Dat weet ik ook niet, maar er worden gesprekken gevoerd. Of het nou in het Catshuis is of daarbuiten, het was eerder gepland, ik weet nog niet wanneer het is gepland. Ik bedoel het principe van een Catshuissessie is altijd goed. We hebben trouwens in kabinet Rutte-III ook een hele mooie sessie gehad over het brede migratiebeleid waar dit een onderdeel van vormt. Over arbeidsmigratie, kennismigratie, studenten zijn ook uiteindelijk migranten: buitenlandse studenten tijdelijk in Nederland legaal. Hoe gaat de terugkeer van degenen die zijn uitgeprocedeerd of überhaupt een illegale status hadden? Dat is het brede pakket aan migratie waar eigenlijk asiel een klein onderdeel van vormt. Maar we besteden er heel veel tijd aan, juist omdat de opvang op dit moment zo slecht verloopt.

DE WINTHER

Maar begrijp ik nou goed dat u eigenlijk nog niet zozeer weet of u bij die Catshuissessie over migratie die er dan kennelijk aan zit te komen, al weten we niet precies wanneer, dat uw aanwezigheid daarbij gewenst is?

KAAG

Nou ja u stelt dat op een goede manier, maar ik wil gewoon zeggen: er zijn heel veel vergaderingen en die zullen ongetwijfeld gepland worden. Ik weet niet of de premier en de vice MP’s bij de eerste sessie zijn. Dat we betrokken zullen zijn uiteindelijk en een kabinetsbesluit zullen nemen als er daadwerkelijk ook een conceptstuk of een eindstuk ligt, dat goes without saying zou ik zeggen. Maar we hoeven niet bij elke sessie persoonlijk aanwezig te zijn, want we gaan natuurlijk eerst kijken naar de studies, naar de advisering, wat zijn de opties, vergelijking met andere landen, hoe richten die een daadwerkelijk migratiebeleid in, dat is vaak heel anders.

DE WINTHER

Tot slot dan mevrouw Kaag, u heeft enorm veel op uw bordje als kabinet de afgelopen maanden, met Oekraïne, de begroting, stikstof. Maar er wordt wel gezegd dat het asielbeleid ook met ideologie te maken heeft en dat het daarom eigenlijk het moeilijkste, misschien wel het zwaarste dossier is als het gaat om ideologie en de verschillende aanvliegroutes van de coalitiepartijen om eruit te komen. Herkent u dat?

KAAG

Ik weet niet of ik het een etiket ideologie zou geven. Het is ten dele een appreciatie hoe je bepaalde zaken belangrijk vindt. Ik weet niet of het ideologie is, het is een andere voorkeur, een andere weging, bijvoorbeeld van het Vluchtelingenverdrag, van internationale afspraken op Europees niveau. Partijen kijken daar anders naar en naar überhaupt de kwestie asiel. Dus ik weet niet of het ideologie is, maar het is natuurlijk een andere blik op de wereld af en toe. Maar dat is oké, we zijn een land van compromissen en we moeten proberen het beste compromis voor Nederland te doen. Indachtig natuurlijk de internationale afspraken, zoals die ook benoemd zijn in het coalitieakkoord overigens onder het kopje migratie en asiel.

DE WINTHER

Dus dit is niet iets waarvan u denkt dat het kabinet er weleens op zou kunnen gaan vallen?

KAAG

Ik anticipeer nooit, maar dan hebben we een hele andere situatie. We zitten in een hele onzekere tijd, we hebben de politieke wil en de intentie om met elkaar tot oplossingen te komen voor het land, voor nu en voor later. En dan hebben we ook de plicht om altijd te kijken hoe we dat wel kunnen doen.

DE WINTHER

En dat geldt voor alle vier de partijen?

KAAG

Nou in ieder geval vanuit het kabinet is er de intentie. Maar er zijn, dat weet ik ook in het verleden, weleens kabinetten op hele andere dingen gevallen.

Regeringsdelegatie naar Qatar


KEULTJES (ALGEMEEN DAGBLAD)

Mevrouw Kaag, het kabinet besloot deze week om wel een regeringsdelegatie naar Qatar te sturen. Daarbij hield premier Rutte nadrukkelijk ook de mogelijkheid open dat de Koning zelf zou gaan. Nou wordt hij een beetje in een soort van hele moeilijke splijtende politieke discussie getrokken, terwijl de monarchie eigenlijk een meer verbindende factor zou moeten hebben. Is dat de bedoeling van het kabinet?

KAAG

Uw vraag is?

KEULTJES

Nu is er een besluit genomen: er gaat een regeringsdelegatie. Er is nog geen besluit genomen over namen en rugnummers om maar in voetbaltermen te blijven. Dus daarmee blijft dus ook open: gaat de koning ja of nee? Dat is nu onderwerp van discussie, terwijl de Koning daar zelf niet bij betrokken is. Is dat gewenst? Gezien het feit dat de monarchie vaak een verbindende functie moet hebben?

KAAG

Nou ja ik vroeg bewust nog even naar een herhaling van wat de vraag was, omdat ik beantwoord waar we nu staan. Zoals minister Hoekstra heeft gezegd en de premier: we hebben een hele zorgvuldige afweging gemaakt. We waren een van de laatste landen, naar mij bekend is, die ook kenbaar maakt aan Qatar dat er een regeringsvertegenwoordiging is. Omdat we natuurlijk hebben gekeken naar de mensenrechtensituatie, de totaal veranderde wereld waarin we ons anno 2022 in vinden. En dat we ook de keuze hebben gemaakt niet alleen te staan. Als Nederland en als Europees land, omdat alle landen al vroegtijdig hun bevestiging hebben gegeven aan Qatar. Dit is een hele lastige weging, ook als je kijkt naar de mensenrechtendynamiek. Maar ook als je de voortgang die is geboekt, nog niet genoeg, bekijkt in het land op het gebied van mensenrechten, zeker de rechten van arbeidsmigranten, de gesprekken die we hebben gevoerd vorig jaar, de hulp die Qatar ons heeft geboden bij de luchtbrug voor de evacuatie van Afghanen. Dat is iets wat we niet zomaar terzijde kunnen schuiven. Dat alles overwegende hebben we gezegd: we zijn er wel en we zetten de dialoog en de druk waar dat gepast is met Europese en andere partners voort. Het niveau van de regeringsvertegenwoordiging, daar moet nog over gesproken worden. Dus ik zou zeggen: dit is een update. Het besluit is er, maar niet wie zal gaan.

KEULTJES

Maar had het kabinet dan niet veel discussie voorkomen als er meteen gezegd werd: we gaan en deze mensen gaan namens ons?

KAAG

Nou ik denk dat het ook goed is, volgens mij is dat ook al belicht, om te kijken op welk niveau andere landen gaan. Ik weet niet bijvoorbeeld wat het niveau is, of regeringsleiders gaan, ministers van Buitenlandse Zaken. Ik weet ook dat er in de Kamer gisteren is gesuggereerd in een motie die is voorgelegd dat de minister van Buitenlandse Zaken moet gaan, juist voor de dialoog en de voortgang van gesprekken en de mensenrechtenambassadeur. Er zijn zo veel opties, daar gaan we eerst rustig weer naar kijken. Dit was denk ik het belangrijkste besluit.

KEULTJES

Is de Kamermotie een goed idee?

KAAG

Daar gaat de Kamer zelf over.

AHAROUAY (NRC)

Waarom is het eigenlijk erg om als enige land niet te gaan?

KAAG

Nou dat hangt heel erg van de situatie af. Het hangt er ook vanaf wat je denkt te kunnen bereiken. Als alle gelijkgezinde landen daar zijn, die ook natuurlijk aandacht vragen en een  inzet hebben gepleegd voor dezelfde problematiek, mensenrechten in het bijzonder, in dit geval als je kijkt naar Qatar hun toernooi, of de Wereldcup bedoel ik, voor wat betreft de rechten van arbeidsmigranten, dan moet je je afvragen of er iemand, zeker de arbeidsmigranten zelf, echt baat heeft bij de afwezigheid van de Nederlandse regering. Je maakt dan een belangrijk signaal naar de eigen samenleving, wat zeer waardevol en belangrijk kan zijn. Maar als het gaat om: voor wie doen we het? En je bent als enige afwezig, dan denk ik dat je geluid ook minder gehoord zal worden. Het is wat je doet, het is én, én. Het kabinet zal aanwezig zijn. Het kabinet heeft ingezet op versterking van de rechten van arbeidsmigranten via de internationale arbeidsorganisatie. We volgen ook de adviezen van bijvoorbeeld een aantal mensenrechtenorganisaties en naar ik begrepen heb, ik kan het mis hebben, hebben zij gezegd dat een boycot niet effectief is. Ze hebben wel gezegd: voer druk uit. En dan als enige heel stoer afwezig zijn, ik vraag me af of de mensen die we willen helpen, daarbij gebaat zijn. Dus dat is ook onderdeel van de afweging geweest.

AHAROUAY

Het is dus juist goed voor arbeidsmigranten, dat Nederland wel gaat. Bedoelt u dat te zeggen?

KAAG
Nee, dat hoort u mij ook niet zeggen. Uw vraag was: waarom is het nuttig als we als enige afwezig zijn? Dat wil niet zeggen dat het daarmee goed is. We hebben gezegd dat de afweging is, hoe wij met gelijkgezinde landen door blijven gaan en hoe we de gesprekken voeren. En dat een aantal organisaties ons ook te kennen hebben gegeven, staat volgens mij ook in de brief van minister Hoekstra aan de Tweede Kamer, dat zij niet vragen om een boycot. Ze vragen om continue inzet. En daar zou ik aan willen toevoegen ook nadat de Wereldcup voorbij is, blijf dan juist aandacht vragen voor.

AHAROUAY

Gaat het gaat het alleen om mensenrechten? Of gaat het ook gewoon om, platgezegd, gas?

KAAG
Nou, bij een brede weging kijk je naar hoe je de goede zaak kunt bevorderen, wat efficiënt is in een geopolitieke wereld die enorm is veranderd. Ik bedoel, het klinkt als een platitude, maar het is wel zo sinds vorig jaar of februari, maart. Een Qatar dat zich constructief heeft opgesteld naar veel landen, ook als het gaat om energieleveranties naar Europa, het betreft niet zozeer Nederland. En ik benoem toch ook weer, in Qatar, ik heb zelf die luchtbrug geopend. We zijn gegaan om te kijken of ze ons wilden faciliteren bij de evacuatie van Afghanen die wij hebben kunnen redden, ook dankzij de goede samenwerking. Dus niemand zegt hier: dit is een prachtverhaal. Wat we wel zeggen: laten we realistisch betrokken zijn en consistent zijn en kijken wat we wel kunnen doen ter versterken en bevorderen van mensenrechten. Dit betreft niet alleen Qatar, het betreft heel veel landen waar arbeidsmigranten naartoe uitgezonden worden of gerekruteerd. Dit systeem is helaas jarenlang onderbelicht gebleven en ik ben blij dat, in ieder geval ook door de Wereldcup, of blij... het is goed dat de Wereldcup weer een lens ook vestigt of aandacht vraagt voor een erbarmelijke situatie van veel arbeidsmigranten uit landen in Zuidoost-Azië, bijvoorbeeld, in veel landen in het Midden-Oosten en de Golfstaten.

De Nederlandsche Bank

VAN DEN BERGH (REUTERS)

Ik heb een vraag over het Nederlandsche financiële beleid. De Nederlandsche Bank heeft eerder dit jaar gezegd dat ze dit jaar en de komende twee jaar misschien geld nodig gaan hebben van de regering voor recapitalization. Is het een probleem voor de regering dat De Nederlandsche Bank mogelijk verlies gaat maken?

KAAG

De Nederlandsche Bank opereert natuurlijk in volkomen onafhankelijkheid. Het is goed om ook te zeggen dat er een heel aantal jaren vele miljarden door De Nederlandsche Bank juist zijn uitgekeerd aan de Nederlandse staat. En De Nederlandsche Bank heeft mij geïnformeerd, ik heb de Kamer geïnformeerd over inderdaad een enorme deuk in de buffers van De Nederlandsche Bank. En ze kijken natuurlijk ook zelf over hoe ze dat zelf op termijn kunnen herstellen.

VAN DEN BERGH
Nou heeft de Europese Centrale Bank deze week gezegd dat ze overwegen om te stoppen met het betalen van de rente aan commerciële banken voor het lenen van geld. Dat is iets wat mogelijk de DNB een beetje de positie zou versterken. Hoe staat de Nederlandse regering tegenover zo’n mogelijk besluit van de ECB?

KAAG
De ECB opereert ook conform het verdrag, zoals u weet, in totale onafhankelijkheid. En ik vind ook niet wenselijk of gepast om uitspraak te doen over beleidskeuzes. Ze zijn natuurlijk wel verantwoordelijk voor het nastreven van de prijsstabiliteit en maken een onafhankelijke afweging en keuzes daarin.

VAN DEN BERGH
Het is onafhankelijk. Maar het geeft ook een raar idee als aan de ene kant de Europese Centrale Bank geld geeft aan commerciële banken en aan de andere kant u De Nederlandsche Bank heeft die bij de Nederlandse staat en dus de belastingbetalers om geld vraagt.

KAAG
Maar volgens mij is de realiteit complexer. A, het gaat om keuzes die de ECB maakt, juist ook in de keuzes die belangrijk zijn om prijsstabiliteit te verzekeren om inflatie op termijn te kunnen drukken, die nog steeds ongekend hoog is. En het feit dat we inderdaad in een andere positie zitten met De Nederlandsche Bank kan ik u verzekeren dat herkapitalisatie bijvoorbeeld nog niet aan de orde is. Maar we moeten niet de keuze voor commerciële banken verwarren met de DNB, die ook zelf aanwezig is bij de vergaderingen van de Europese Centrale Bank.