Ondertekening Green Deal Samen werken aan duurzame zorg op 4 november 2022 - nieuwsbrief
Beeld: ©Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Nieuwsbrief Duurzame Zorg - september 2021

In de nieuwsbrief Duurzame Zorg staan ontwikkelingen rondom duurzaamheid in de zorg. De nieuwsbrief is een productie van de leden van de regiegroep Duurzame Zorg. Deze regiegroep bestaat uit bestuurders en experts van verschillende overkoepelende organisaties uit de zorg. Zij ondersteunen zorgorganisaties bij de ontwikkeling en uitvoering van plannen om zo de Green Deal-doelen te bereiken. De nieuwsbrief van deze maand staat voor een groot deel in het teken van het Congres Duurzame Zorg op 7 oktober 2021.

Mondkapjes herverwerken: duurzamer zonder kwaliteit in te leveren

Mondmaskers zijn vaker dan een keer te gebruiken als ze goed gesteriliseerd worden. Ondrzoekers van de TU Delft ontwikkelden hiervoor nieuwe test- en sterilisatiemethoden. Dit kan een oplossing bieden bij tekorten zoals in het begin van de pandemie. Maar herverwerken kan ook zorgen voor tot 58% CO2 reductie.

Onderzoekers Bart van Straten en Tim Horeman onderzochten 75.000 mondmaskers. Een deel hiervan werd gesteriliseerd en vijf keer hergebruikt door zorgprofessionals. Het onderzoek toont aan dat medische mondmaskers goed kunnen blijven werken na vijf keer sterilisatie en hergebruik. 

In een tweede artikel demonstreren Horeman en Van Straten samen met het Amsterdam UMC en Esther Putman van het Programma Duurzame Zorg dat vijf keer steriliseren 58% CO2 wordt bespaard ten opzichte van éénmalig gebruik van datzelfde mondmasker. Vijf keer hergebruik scheelt ook 57% waterverbruik 35% fijnstof.

Lees meer:
TU Delft werkt met Reinier de Graaf en VSM aan herbruikbare mondmaskers

Nature Scientific Reports: A life cycle assessment of reprocessing face masks during the Covid-19 pandemic  PLOS One: Can sterilization of disposable face masks be an alternative for imported face masks?

Congres Duurzame zorg: bekijk het programma!

Samen maken we het verschil! Steeds meer zorgprofessionals, ziekenhuizen en zorginstellingen werken mee aan een duurzame zorgsector. De zorg kleurt groen! Van operatiekamer tot huisartsenpraktijk en van woon-zorgcomplex tot GGZ. Tijdens het online congres Duurzame Zorg op 7 oktober delen partners van de Green Deal hun ervaringen en kunnen zorgprofessionals inspiratie opdoen en leren van best practices.

Schrijf nu in om mee te doen met Congres Duurzame Zorg 2021

Programma:

Opening congres
13:00

Dagvoorzitter Joost Hoebink opent het congres Duurzame Zorg. We verwelkomen nieuwe ondertekenaars van de Green Deal Duurzame Zorg. Operatieassistent oogheelkunde Rebecca Banens vertelt waarom zij OK-afval tot kunst verwerkt.

Wat doet milieuvervuiling met onze gezondheid? 
13:15

Dorota Jarosińska van de World Health Organisation (WHO) vertelt over milieuschade en gezondheidsschade wereldwijd. Waarom is de klimaatcrisis ook een gezondheidscrisis? We horen kort over de COP26 in Glasgow. En Evelyn Brakema vertelt over de Groene Zorg Alliantie, die groene zorgcommissies wil verbinden.

Rondetafelgesprek zorgbestuurders 
13:30

Wat kunnen bestuurders doen voor duurzamere zorg? Dit is een rondetafelgesprek met de volgende zorgbestuurders:

  • Frido Kraanen, bestuurder van  Zorgorganisatie Omring
  • Rob Dillmann, bestuurder van het Isala ziekenhuis 
  • Jojanneke Goedings, chief people and sustainability officer bij zorgverzekeraar VGZ

Deelsessies
1e ronde 14:15-15:00

2e ronde 15:15 -  16:00

Bekijk de deelsessies

Inspiratiesessie: duurzaam textiel
16:00

Om de zorg te verduurzamen moet de hele keten veranderen. Er is samenwerking vereist! Wat kunnen wij leren over de textielketen? Dirk van Deursen, adviseur innovatie en duurzaamheid van CBM vertelt over het hergebruik van matrassen en ander materiaal.

Verkiezing Duurzaam Zorgidee 2021
16:30

Welke zorgprofessional met een briljant duurzaam zorgidee gaat er met de winst vandoor? Stem tijdens het congres op jouw favoriet! Aan het eind van de dag worden de winnaars bekend gemaakt.

Accreditaties Congres Duurzame Zorg

Verschillende organisaties van zorgprofessionals erkennen de waarde van duurzame zorg door het toekennen van nascholingspunten voor het congres.

KNMG met 4 punten voor:

  • huisartsen
  • medisch specialisten
  • specialisten ouderengeneeskunde
  • artsen voor verstandelijk gehandicapten
  • sociaal geneeskundigen

De KNMG vereist hiervoor dat de deelnemende arts de interactieve momenten op het congres benut. Denk aan het regelmatig beantwoorden van de poll-vragen en het reageren op vragen in de chatruimte. Na afloop volgt een een korte inhoudelijke (meerkeuze) toets voor de deelnemende artsen.

V&VN met 4 punten voor:

  • Kwaliteitsregister V&V
  • Verpleegkundigen
  • Verzorgenden
  • Verpleegkundig specialist acute zorg bij somatische aandoeningen
  • Verpleegkundig specialist chronische zorg bij somatische aandoeningen
  • Verpleegkundig specialist geestelijke gezondheidszorg
  • Verpleegkundig specialist intensieve zorg bij somatische aandoeningen
  • Verpleegkundig specialist preventieve zorg bij somatische aandoeningen
  • Verpleegkundig specialist Algemene Gezondheidszorg (AGZ)

KNOV met 4 punten voor:

  • Verloskundigen

KNMP voor:

  • Ziekenhuis Apothekers (3 punten)
  • Openbaar Apothekers (3,5 punt)

Spreker sessie De groene IC wint duurzaamheidsprijs

IC-apotheker Nicole Hunfeld van het Erasmus MC heeft de Erasmus Sustainability award gewonnen. Zij kreeg de prijs voor ‘The Green Intensive Care’, een project om de mogelijkheden van een circulaire en duurzame intensive care (IC) te verkennen.

Hunfeld streeft naar een IC waarbij geen afval bestaat en grondstoffen opnieuw worden gebruikt. ‘We hebben nog een lange weg te gaan, want de zorg en dus ook ic’s zijn zeer vervuilend. De Nederlandse zorgsector is verantwoordelijk voor 7 procent van de nationale uitstoot van broeikasgassen.’ 

Lees 'Prijs voor groene Intensive Care' | Erasmus UMC

Groen, groener, groenst: de duurzame Jonge Specialist

Myrtle van der Wel is patholoog in opleiding en lid van de groene werkgroep van De Jonge Specialist (DJS). Dat is de organisatie voor arts-onderzoekers en voor basisartsen wel of niet in opleiding tot medisch specialist ('AIOS' en ÁNIOS'.) Op 1 oktober publiceren ze op De Jonge Specialist een handreiking voor zorgprofessionals die duurzamer willen werken.

Hoe ben je bij deze groene werkgroep betrokken geraakt?
Zoals veel mensen ben ik me in mijn privé-leven al lang bewust van het klimaatprobleem. Tijdens mijn werk in het ziekenhuis viel het me steeds meer op dat er binnen zorginstellingen nog maar weinig oog is voor duurzaam werken. En dat terwijl de zorgsector verantwoordelijk is voor 7% van de totale Nederlandse CO2-uitstoot! Dat maakt het klimaatprobleem zeer actueel, ook voor ons als medisch professionals van de toekomst.

Ik wilde iets doen, maar dacht dat ik in een groep meer kon bereiken dan alleen, en heb daarom DJS benaderd. Toen kon ik bij de groene werkgroep aan de slag. Met onze groep willen we nu, maar ook als we straks uit de opleiding komen, duurzamer gaan werken. Daarom onderzoeken we hoe de zorg het milieu belast, wat je daaraan kunt doen en welke duurzame initiatieven er al zijn. 

Hoe willen jullie de zorg vergroenen?
Met onze handreiking die 1 oktober uitkomt, willen we onze AIOS- en ANIOS-collega’s inspireren en motiveren om zelf duurzamer te gaan werken. Hiervoor hebben we eerst groene zorg-initiatieven door heel Nederland in kaart gebracht. Deze hebben we gebundeld en aangevuld met veel praktische tips om zelf aan de slag te gaan met groene geneeskunde. De handreiking is in eerste instantie bedoeld voor AIOS en ANIOS, maar is geschikt voor elke zorgprofessional die duurzamer wil gaan werken. Vanwege de praktische insteek kun je zó zelf aan de slag.  

Net als bij de medisch-specialistische vervolgopleidingen gaan we hierbij uit van verschillende vaardigheidsniveaus. Op instapniveau kun je misschien eens een webinar over groene zorg bijwonen, of je eigen mok meenemen naar de koffieautomaat in plaats van een plastic wegwerpbekertje. Op het hoogste, ‘vakbekwame’ niveau start je misschien zelf een green team, of een groen inkoopproject. De  handreiking heet: ‘De Jonge Specialist: Groen- groener –groenst’ en je kunt hem vanaf 1 oktober downloaden via DJS.nl.

Hoe zien jullie de toekomst voor je?
Vooralsnog zijn we druk bezig met de lancering van de handreiking. Wat we daarna precies gaan doen, is nog niet helemaal duidelijk. We zouden graag kijken hoe hij in de praktijk werkt. Ook zouden we ons verder willen inzetten voor het opnemen van duurzaamheid als thema in de medische vervolgopleidingen. Onze werkgroepleden hebben veel verschillende achtergronden. Ik ben aios Pathologie, maar er zitten ook aios anaesthesiologie, neurologie, revalidatiegeneeskunde, kindergeneeskunde, gynaecologie, geriatrie, sportgeneeskunde, arts-onderzoekers en een basisarts in onze groep. Het is erg leuk om binnen de werkgroep al die verschillende invalshoeken te hebben. 

Wat zou je willen zeggen tegen andere mensen die de zorg willen vergroenen?
Het verduurzamen van de zorg kan een overweldigende taak lijken, helemaal als je nog in opleiding bent. Er zijn veel regels en protocollen en dus weinig ruimte voor creativiteit en eigen inbreng. Maar iedereen die wil, kan iets doen en er kan binnen de regels meer dan je vaak denkt.

Begin bijvoorbeeld met kijken naar wat er al is aan groene initiatieven binnen jouw zorginstelling. Dat kan via intranet of via je milieucoördinator. Je kunt je dan aansluiten zonder zelf iets nieuws te hoeven opstarten. Als je wel helemaal zelf aan de slag wilt met een goed idee, zou ik een kleine club mensen verzamelen om dat mee te doen. Dat houdt het overzichtelijk en de lijntjes blijven kort. En het allerbelangrijkste: begin klein! Je hoeft geen groot project te hebben om tóch impact te maken en jouw werkplek een stukje groener.

Twee leden van de groene werkgroep van De Jonge Specialist in wit uniform en zittend op een grote plantenbak met hoge tropische planten.
Beeld: ©De Jonge Specialist

Nieuwe partners Green Deal Duurzame Zorg

Iedere maand ondertekenen organisaties de Green Deal Duurzame zorg. De nieuwste deelnemers zijn:

Astra Zeneca ontwikkelt en produceert geneesmiddelen. Het wil zich onder meer inzetten om geneesmiddelresten in water terug te dringen, tot 2025 50 miljoen bomen te planten en zoveel mogelijk groene stroom te gebruiken.

Bravis ziekenhuis verduurzaamt door te kiezen voor groene nieuwbouw en verduurzamen van oudere gebouwen. Verder zet het zich in voor duurzamer vervoer, minder afval en meer recycling. Ook heeft het meerdere Green Teams.

De Duurzame Adviseurs zetten zich in om organisaties te helpen met vergroenen. Daarnaast spannen ze zich in om zelf ook duurzaam in te kopen en CO2-neutraal te werken. 

Health Valley is een netwerk voor innovatie in de zorg. Het zet zich in voor vergroening door bijvoorbeeld webinars en evenementen te organiseren om kennis uit te wisselen en contacten te maken. Verder zet het zich in om medewerkers alleen te laten reizen als het nodig is en bij evenementen onder meer geen goody bags uit te delen.

MSD zet zich als farmaceutisch bedrijf in om de productie en verdere bedrijfsvoering te vergroenen. Daarvoor stelt het zich onder meer tot doel om minder vplakkingen te gebruiken en in 2025 CO2-neutraal te werken.

Stichting TreesPlease plant bomen binnen en buiten NederlandDeze bomen helpen de leefomgeving te verbeteren en COop te slaan.

Op het congres verwelkomen we deze deelnemers, samen met alle nieuwe deelnemers van het afgelopen jaar.

Inspireer Nederland met je klimaatvriendelijke voorbeeld

Op 28 oktober 2021 start de Klimaatweek georganiseerd. Daarvoor roepen ze Nederland op om te laten zien wat er al aan klimaatvriendelijks gebeurt en klimaatinspiratie te delen. Mensen die zien dat er al veel kan, vinden het vaak makkelijker om te beginnen met vergroenen. 

Goede voorbeelden? Meld ze aan bij de Nationale Klimaatweek

Agenda

Terugkijken: Invloed van Klimaat op Gezondheid (YouTube) | Zorg voor Klimaat
Terugkijken: De zorg kan groener: tips en tools | Programma Duurzame Zorg

30 september Natuur & Mentale Gezondheid 2021 | Green Mental Health
1 oktober De Jonge Specialist Congres (met sessie 'Ben jij een groene dokter?') | De Jonge Specialist
1 oktober Deadline call for papers the Architecture Research Care and Health conference
2 oktober LHV Huisartsendag met sessie Verduurzamen | Landelijke Huisartsen Vereniging
6 oktober Vragenuurtje Care – routekaart en co2-tool| Expertisecentrum Verduurzaming Zorg

> 7 oktoberOnline Congres Duurzame Zorg 2021 | De zorg kleurt groen! <

12 oktober Vragenuurtje Care – routekaart en co2-tool| Expertisecentrum Verduurzaming Zorg
12 oktober Leefstijl: een uitdaging voor mens en planeet | Zorg voor klimaat
12 oktober Kennisevent esports, gaming en gamification | De Juiste Zorg op de Juiste Plek
14 oktober Innovatiecafé Samenwerking bij innovatie | Zorg voor innoveren
14 oktober Gratis advies Stimuleringsregeling E-health Thuis | ZonMw
26 oktober European Healthcare Climate Summit 2021  | Health Care Without Harm
28 oktober- 5 november Nationale Klimaatweek | Iedereen doet wat