Letterlijke tekst persconferentie na ministerraad 11 juli 2025
Letterlijke tekst van de persconferentie van minister-president Schoof na afloop van de ministerraad op 11 juli 2025. Bekijk de hele persconferentie via YouTube.
MH17
SCHOOF
Goedemiddag. Hoewel het reces voor de deur staat, was de agenda van de ministerraad vandaag lang. Eén van de onderwerpen waar we bij hebben stilgestaan, is de uitspraak van het Europees Hof van de Rechten voor de Mens over het neerhalen van vlucht MH17. Het is voor de tweede keer in korte tijd dat op internationaal niveau wordt bevestigd dat Rusland verantwoordelijk is voor het neerhalen van vlucht MH17 en de dood van alle inzittenden. Een belangrijke, nieuwe stap richting gerechtigheid. Maar voor de nabestaanden ook een moment waarop het verdriet en pijn over het gemis van hun geliefden, familie en vrienden weer extra gevoeld zal worden. Rusland zal hier rekenschap van moeten geven, vroeg of laat. En hoe lang de weg ook is, Nederland blijft zich daar onvermoeibaar voor inzetten.
Oekraïne
Samen met de uitspraak over MH17 heeft het Europees Hof voor de Rechten van de Mens ook geoordeeld dat Rusland zich in Oekraïne schuldig heeft gemaakt aan onder meer het indoctrineren van de bevolking en het ontvoeren van kinderen. Helaas zien we dat deze Russische agressie onverminderd doorgaat en zelfs verergert. Onder andere met een toenemende inzet van chemische wapens en nog intensievere aanvallen op burgerdoelen, onder andere met drones. Daarom blijven we Oekraïne steunen. Nu en in de toekomst. In dat kader was ik gisteren, samen met minister Veldkamp, bij de Ukraine Recovery Conference in Rome. Daar spraken we over hoe we Oekraïne zo goed mogelijk kunnen ondersteunen bij herstel en wederopbouw. En zegden we 300 miljoen euro toe voor niet-militaire steun.
Investeringen in onderzoek en ontwikkeling
En vandaag dus de laatste ministerraad, althans, voor het reces, met een lange besluitenlijst. Ik licht er twee punten uit. Ten eerste hebben we een actieplan opgesteld om de Nederlandse investeringen in onderzoek en ontwikkeling structureel te verhogen en te verbeteren. En dat is belangrijk, want onze innovatiekracht is essentieel voor het verdienvermogen van onze economie en daarmee voor de welvaart van ons land op de lange termijn. Bovendien maakt het ons weerbaarder en minder afhankelijk. Andere delen van de wereld, zoals de VS en China, voeren hun investeringen ook flink op. En de huidige geopolitieke ontwikkelingen laten zien dat we als Nederland en Europa snel een sterkere positie moeten ontwikkelen in strategische sectoren, zoals AI en halfgeleiders. Met dit actieplan als leidraad kunnen we dat doen. We verhogen de uitgaven aan onderzoek en ontwikkeling door in 2030 Nederland drie procent van zijn economie te laten investeren in innovatie. Twee derde hiervan komt vanuit private investeerders en bedrijven, en een derde is publiek vanuit overheid, onderwijs en kennisinstellingen. En daarmee geven we de innovatiekracht van onze economie een extra boost.
Beschermen van werknemers bij faillissement
Het tweede punt dat ik wil uitlichten, is het wetsvoorstel waarmee werknemers beter beschermd worden bij een faillissement, specifiek bij een doorstart na een faillissement. Zo wordt het verplicht om de meeste werknemers mee te nemen bij een doorstart en mag een doorstart op zichzelf niet langer een reden zijn om ontslagbescherming van werknemers te omzeilen. Hiermee weten werknemers beter waar ze aan toe zijn als hun werkgever failliet gaat en zullen meer werknemers hun baan behouden.
En daarmee kom ik tot een afronding van deze laatste persconferentie voor het reces. Hopelijk volgen er nu een paar weken om gas terug te nemen en bij te tanken, voor u en voor mij. En laat ik de hoop uitspreken u uitgerust en wel weer terug te zien op vrijdag 15 augustus, bij de eerste wekelijkse persconferentie na het reces. Maar voor nu alvast iedereen een mooie zomer toegewenst!
AZC's (1)
HOEDEMAN (AD)
Meneer Schoof. Hoe kijkt u naar het optreden van de heer Wilders in Zwolle deze week?
SCHOOF
Het lokaal bestuur moet moeilijke beslissingen nemen. En het staat natuurlijk iedereen vrij om daartegen te demonstreren. En ik sta volledig achter het lokaal bestuur dat zij vervolgens in hun raden, daar waar het hoort, besluiten nemen.
HOEDEMAN
U hebt bijna een jaar lang innig samengewerkt. Belt u hem niet op als u hem zo bezig ziet?
SCHOOF
Ik heb nooit op zijn tweets gereageerd en ik ben ook niet van plan om op te bellen met dit soort aangelegenheden.
HOEDEMAN
Nou, uw collega's in het kabinet, collega Uitermark, vindt dat Wilders' oproepen een morele grens overgaan en dat die onrust aanwakkert. Deelt u dat?
SCHOOF
Nou, ik denk dat het allerbelangrijkste is dat het lokaal bestuur in staat wordt gesteld om besluiten te nemen op een fatsoenlijke en ordentelijke wijze. Daarbij mag demonstreren. De wet overtreden mag natuurlijk nooit. Dat geldt voor iedereen. En dus ook voor fractievoorzitters hier in de Kamer. Ook als zij demonstreren. Maar het allerbelangrijkste en daarom zou ik echt nog wel weer, zeg maar, willen onderstrepen de kracht van het lokaal bestuur. Dat zij gewoon de besluiten nemen, democratisch, in de gemeenteraad, voor of tegen datgene wat er uiteindelijk wordt voorgesteld.
HOEDEMAN
Ik snap dat u zegt over het lokaal bestuur, maar dat vroeg ik niet. Ik vroeg wat u vindt van de opmerkingen van uw collega Uitermark.
SCHOOF
Ja en ik onderstreep het belang van het lokaal bestuur. En dat zij hun democratische besluiten kunnen nemen. En dat het iedereen vrij staat te demonstreren. En dat tegen de wet ageren, althans niet conform de wet handelen, niemand is toegestaan, ook fractievoorzitters niet.
HOEDEMAN
Spreekt mevrouw Uitermark namens het hele kabinet?
SCHOOF
Nou, u weet dat in perioden na de val van het kabinet er altijd wat meer ruimte is voor opvattingen. En ik zou deze opvattingen in die zin onder een persoonlijke opvatting willen scharen.
HOEDEMAN
Oké. Over lokaal bestuur gesproken, Mark Boumans van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten maakt zich zorgen om dat Haagse politici het land intrekken om burgers op te hitsen. Ik citeer, burgers op te hitsen. Snapt u dat?
SCHOOF
Nou ja, nogmaals, ik denk dat het allerbelangrijkste is dat, zeg maar, één, demonstreren vrijstaat. Dat geldt ook voor de mensen in woonplaatsen waar vraagstukken aan de orde zijn die in dit geval te maken hebben met opvang van asielzoekers. Tegelijkertijd het allerbelangrijkste is dat de besluitvorming uiteindelijk gewoon democratisch kan plaatsvinden in de raden. En ik heb geconstateerd dat dat in ieder geval in de gemeentes waar het de afgelopen periode heeft gespeeld, dat nadrukkelijk ook heeft plaatsgevonden.
HOEDEMAN
Hebt u het idee dat gemeenten zich voldoende, over sterk bestuur gesproken, lokaal bestuur gesproken, dat gemeenten zich voldoende kunnen wapenen tegen dit soort pressie vanuit Den Haag?
SCHOOF
Nou ja, ik denk dat lokale besturen en lokale gemeenteraden zeer wel in staat zijn om, zeg maar, de pressie vanuit Den Haag te weerstaan. Daar hebben we vele malen voorbeelden van gezien. En het allerbelangrijkste is dat we dit in goede samenspraak met hun lokale bevolking doen. Want daar gaat het om.
HOEDEMAN
Er zijn ook voorbeelden waarbij dat helemaal niet lukt. Ook door druk vanuit Den Haag, van Haagse politici.
SCHOOF
Nou ja, kijk... Ja, het is een beetje... Want we gaan een beetje theoretiseren nu, vrees ik. Of u heeft voorbeelden in uw hoofd die ik niet meteen in mijn hoofd heb. Dus ik denk, wat we ook de afgelopen weken hebben gezien, dat laat zien dat lokaal bestuur nog steeds in staat is om zelfstandig besluiten te nemen. Dat er natuurlijk, dat hebben we allemaal gezien, druk wordt uitgeoefend door Haagse politici. Maar dat uiteindelijk het proces lokaal plaatsvindt. Dat daar het democratische plaatsvindt. En dat het allerbelangrijkste is dat het lokaal bestuur, lokale gemeenteraden in contact met de lokale bevolking deze besluiten nemen.
HOEDEMAN
Ja, aansluitend een ander onderwerp. Mevrouw Agema, uw ex-collega, die schrijft op X dat het geld voor het eigen risico kennelijk nodig was voor de 5% NAVO-norm. En de laatste zin van haar bericht is: wilde u me daarom anderhalve week voor de val van het kabinet weg hebben, Dick? Snapt u dit bericht?
SCHOOF
U weet, ik reageer nooit op tweets. En dus ook niet op tweets van voormalige collega's in het kabinet. Maar inhoudelijk is het denk ik wel belangrijk om hier te melden dat het zorgakkoord gewoon uitgaat van halveren van het eigen risico.
BORGMAN (NOS)
Meneer Schoof, u zei net al, dit is de laatste ministerraad geweest voor het reces. Hebt u tijdens die ministerraad nog teruggekeken naar de afgelopen maanden?
SCHOOF
Nee, hebben we niet gedaan.
Miljoenennota
BORGMAN
Want er komt na de zomer een spannende periode aan waarin er gesproken wordt over de miljoenennota. Wat verwacht u daarvan?
SCHOOF
Nou, laat ik in eerste instantie, dat heb ik vorige week ook gezegd en dat hebben we vanochtend wel tegen elkaar gezegd, dat wij een demissionair kabinet zijn wat nadrukkelijk ook vooruitkijkt en echt nog dingen wil doen voor Nederland binnen de ruimte die het parlement ons daarvoor geeft. En u weet, ik heb in het parlement met name ook ruimte gevraagd op de internationale/nationale veiligheid en de internationale/nationale economie. En dat zullen we ook echt nogmaals in samenspraak met de Kamer proberen te doen. Dat is één. Twee, u heeft de berichten gezien, zowel over de macro-economische verkenning en het concept van de Stuurgroep Begrotingsruimte. U heeft ook ongetwijfeld het eerste commentaar van de minister van Financiën daarover gehoord. Ja, we hebben natuurlijk iets te doen deze zomer, namelijk de begroting vaststellen. De uitgaven hebben we eigenlijk bij het voorjaar al gedaan. Er is ook discussie met de Kamer over geweest. En waar we nu naar kijken zijn de inkomensplaatjes en de lasten. En daar zullen we ongetwijfeld in augustus goede gesprekken in het kabinet over voeren. En het kabinet is vast van plan ook hier zelf regie op te voeren. We hebben het ook al een keer eerder over gehad hier, ook dacht ik vorige week. Minister Heinen heeft dat op zijn manier ook nog eens een keer gezegd. En natuurlijk zoeken wij contact met de fractievoorzitters. Maar wij maken de begroting voor ‘27, ‘26, excuus.
BORGMAN
Wordt dat een moeilijke klus, denkt u?
SCHOOF
Nou, ja. Kijk, ik denk dat we een groot gedeelte al hebben gedaan. Als we kijken naar de macro-economische verkenningen en de koopkrachtplaatjes, dan ziet dat er nog niet zo slecht uit. We zien ook nog steeds een economische groei. We zien dat de armoede wat vermindert. We zien dat toch iedereen er een klein beetje op vooruit gaat. Maar tegelijkertijd hebben we ook tegenvallers. En een begroting maken is nooit makkelijk. Het is altijd ingewikkeld. Je moet toch steeds weer keuzes maken. Maar ik heb goede hoop dat we daar met elkaar uit kunnen komen.
BORGMAN
Centraal Planbureau waarschuwt wel voor de lange termijn. Dat op lange termijn de donkere wolken zich samenpakken boven de schatkist. In hoeverre houdt het kabinet daar rekening mee?
SCHOOF
Nou, je moet er wel rekening mee houden. En dat zullen we ook doen. Maar we kijken in de begroting, zoals u weet, altijd vijf jaar vooruit. Eén concreet begrotingsjaar, vier jaren erachteraan. En daar proberen we te sturen op zowel het saldo als het tekort. En dat proberen wij zorgvuldig te doen.
BORGMAN
Hoe vindt u dat u de schatkist achterlaat voor een opvolger?
SCHOOF
Nou, ik denk dat gelet op de stevige discussies die wij over de begroting hebben gehad het afgelopen jaar en als u dan kijkt hoe wij ons houden aan de Europese norm en dat was ook de afspraak, dat we ons daaraan zouden houden en dat is ook de beste garantie om ervoor te zorgen dat we volgende generaties niet opzadelen met eindeloos tekort. En in die zin doen wij aan een buitengewoon fatsoenlijk begrotingsbeheer. Maar we blijven altijd opletten dat je uiteindelijk niet op de hele lange termijn, maar er zijn nog heel veel mogelijkheden voor de kabinetten na ons om daarop zeg maar te interveniëren en andere besluiten te nemen, denk ik dat wij een verantwoord begrotingsbeleid voeren.
BORGMAN
De minister van Financiën zegt: er zal bezuinigd moeten worden. Denkt u dat ook?
SCHOOF
Dat durf ik niet te zeggen. Als hij dat zegt, dan heeft hij daar vast gedachten over. Die had hij ook. Ik heb begrepen dat hij die vooral als partijpoliticus heeft gezegd en niet als minister van Financiën. Dat komt mooi overeen met wat ik eerder zei over: er is iets meer ruimte voor iedereen in deze periode. Maar we zullen daar de besluitvorming in het kabinet zorgvuldig over doen in augustus.
BORGMAN
U bent de enige die geen campagne hoeft te voeren richting 29 oktober. Misschien bent u ook de enige die daar eerlijk over kan zijn.
SCHOOF
Nou ja, maar ik moet ook altijd rekening houden met alle partners. En ik zal er ook eerlijk over zijn. En dat zal blijken bij de begroting.
Verlagen eigen risico
DE WINTHER (DE TELEGRAAF)
Meneer Schoof, klopt het dat de wet die het verlagen van het eigen risico moet regelen nog een keer door de ministerraad moet?
SCHOOF
Volgens mij is die nog niet in de ministerraad als zodanig geweest. Dus het zal ongetwijfeld nog moeten gebeuren, ja.
DE WINTHER
Rekent u daar nog wel op dat u dat als demissionaire ploeg nog een keer gaat meemaken?
SCHOOF
Ja, want het zorgakkoord maakt het halveren van het eigen risico een expliciet onderdeel vanuit. Dus daar gaan we gewoon mee door.
DE WINTHER
Er is enige zorg dat op het moment dat dat niet door de ministerraad stond geagendeerd vandaag, dat het daarmee uit zicht gaat raken. Die deelt u niet?
SCHOOF
Nee, totaal niet. Er was geen enkele sprake van dat het vandaag op de agenda zou komen. Dus laat ik zeggen, er is ook niet een actie geweest om het er vanaf te halen. Hij heeft er gewoon nooit op gestaan. Niet in de planning voor vandaag. Dus nee, die deel ik niet. En ik denk, wat ik net al zei: het zorgakkoord gaat uit, dat is helemaal gebaseerd, ook op het halveren van het eigen risico. Dus daarmee zet het kabinet die lijn gewoon door.
DE WINTHER
Het kan natuurlijk ook zijn dat het kabinet er niet al te veel haast mee wil maken, omdat er nog wat financiële uitdagingen ons staan te wachten. Bijvoorbeeld rond Prinsjesdag, maar misschien ook daarna. Zou het kunnen zijn dat gereserveerd geld voor het verlagen van het eigen risico op een andere manier wordt uitgegeven?
SCHOOF
Nee, want dat maakt onderdeel uit van het zorgakkoord. Dus die gelden, die zijn allemaal in dat zorgakkoord inbegrepen. Dus daarmee, zeg maar, is het een aan elkaar verbonden geheel.
DE WINTHER
Ja, u zei net: ik reageer nooit op tweets. En dat is natuurlijk op zich voor een politicus wellicht een makkelijke uitweg. Maar toch, de beschuldiging die er wordt geuit door uw voormalige vicepremier liegt er niet om. En ik snap het niet willen reageren op tweets, want er zijn nogal wat tegenwoordig van allerlei verschillende achtergronden. Maar de beschuldiging dat de minister-president kennelijk zijn eerste vicepremier eruit wilde trappen, is toch eentje die op zich een wederhoor verdient, lijkt me.
SCHOOF
Nou, ik heb inhoudelijk gereageerd, op het inhoudelijke punt. En verder constateer ik dat de PVV de partij is geweest die uit het kabinet is gestapt. Dat heb ik onnodig en onverantwoord gevonden. En dat had als consequentie dat de PVV-bewindslieden het kabinet moesten verlaten.
DE WINTHER
Ja, maar is het ook zo, want dat is een beetje de suggestie, dat er eerder kennelijk een conflict was, waardoor er wellicht de behoefte was bij u om afscheid van in ieder geval mevrouw Agama te nemen?
SCHOOF
Nee, ik herhaal: inhoudelijk was er geen enkele discussie over het zorgakkoord en de relatie met halvering eigen risico en de budgetten die daarvoor beschikbaar waren gesteld. Twee, de PVV is de partij geweest die uit het kabinet is gestapt, met als gevolg dat de bewindslieden hebben moeten opstappen.
DE WINTHER
Maar het lijkt een beetje te refereren aan dat akkefietje wat er toen tussen u en de vicepremiers allemaal plaats had.
SCHOOF
Er vinden wel eens discussies plaats over de financiering, maar die gingen niet over de halvering van het eigen risico, de budgetten die daarmee samen hingen.
DE WINTHER
Of over een mogelijk vertrek van de bewindspersoon?
SCHOOF
Nee.
DE WINTHER
Dus daar is wat u betreft nooit sprake van geweest dat u daarmee zou hebben gedreigd of het zou hebben opgeworpen?
SCHOOF
Laat ik het bij de feiten houden.
DE WINTHER
Ja, graag.
SCHOOF
En die feiten zijn dat de PVV uit het kabinet is gestapt, waardoor de bewindslieden uiteindelijk het kabinet hebben verlaten.
DE WINTHER
Dit gaat om de periode daarvoor.
SCHOOF
Ik heb dat als onnodig en onverantwoord gevonden. Dat gold dus voor de hele ploeg, inclusief de vicepremier en voor wat betreft het inhoudelijke punt, heeft dit kabinet ook gewoon de lijn doorgetrokken, een zorgakkoord gesloten, een zorgakkoord dat grotendeels overigens door mevrouw Agema helemaal was voorbereid en waarin de halvering van het eigen risico een expliciet onderdeel van maakte, inclusief de budgetten die daarmee samenhingen.
DE WINTHER
Oké, maar dit gaat even over de periode daarvoor. Het is niet zo dat er twee weken daarvoor iets is gebeurd, waardoor dit een legitiem verwijt of een veronderstelling is?
SCHOOF
Oh, we hebben af en toe discussies gehad over de financiën die samenhingen met het zorgakkoord. Maar dat staat los van de vraag over opstappen. Dat is bij mij wat mij betreft niet aan de orde geweest.
Asielwetten (1)
DE WINTHER
Oké, nog even één andere vraag over een lopende zaak. Dat is de discussie rond de twee asielwetten. We zien natuurlijk dat ook nog deze week het een en ander gebeurde en vooral bij de SGP natuurlijk klonken in aanloop naar de behandeling in de Eerste Kamer. Bent u er gerust op dat uw kabinet, zolang de verkiezingen nog niet geweest zijn, die behandeling in de Eerste Kamer nog gaat meemaken?
SCHOOF
Nou, we hebben vandaag advies gevraagd, of voorlichting, zoals dat zo mooi heet, maar laten we gewoon advies zeggen, aan de Raad van State. Die hebben we vandaag geaccordeerd. Die gaat ook vandaag uit naar de Raad van State. Dat advies wachten we af. We hopen dat het zo snel mogelijk komt. We hopen dat er een aantal mensen zijn die minder van hun vakantie hoeven te genieten zodat we daar meteen na de zomer de stap op kunnen zetten als kabinet, met beide Kamers die daarvoor nodig zijn. En wat ons betreft is het kabinet erop gericht om deze beide asielwetten ook in de Eerste Kamer te laten aannemen.
DE WINTHER
Ja, u verwacht eind augustus, neem ik aan?
SCHOOF
Ja, dat zou… Dus een week of zes lijkt me een hele redelijke termijn. Maar goed, ik weet niet precies hoe het met vakanties zit. Daar ga ik ook niet over. En daar zal ongetwijfeld met de Raad van State over worden gesproken.
DE WINTHER
Maar er is voor u geen reden om aan te nemen dat het u niet voor de verkiezingen lukt om het in de Senaat besproken te krijgen?
SCHOOF
Nou, als we het advies hebben, dan zullen we daar snel op reageren. Afhankelijk van de inhoud van het advies zullen we anders moeten opereren. Dat hangt af van hoe het advies luidt. Maar ons is er alles aan gelegen om te kijken of we dit voor de verkiezingen door de Eerste Kamer, eigenlijk zo snel mogelijk door de Eerste Kamer, want het zijn belangrijke wetsvoorstellen om grip op migratie te krijgen en dat er nu via een amendement een onderdeel is toegevoegd wat veel discussie oproept, betekent dat we daar ook nu zorgvuldig mee moeten omgaan.
DE WINTHER
Ja, en is de kans van slagen in uw achterhoofd de afgelopen week nog veranderd met betrekking tot het aangenomen krijgen van de wetten?
SCHOOF
Nou, kijk, ik was vorige week donderdag natuurlijk ook niet, ik heb net als minister Van Weel overigens gezegd: dit verdient allemaal geen schoonheidsprijs. Ik denk dat iedereen zich nog wel even achter de oren krabt, van: wat is nou precies vorige week gebeurd? Maar we vragen nu voorlichting aan de Raad van State en op basis daarvan kijken we hoe we hier zo snel mogelijk helderheid over kunnen krijgen en het wetsvoorstel bij voorkeur zo snel mogelijk in de Eerste Kamer, beide wetsvoorstellen overigens, geaccordeerd kunnen krijgen.
DE WINTHER
Ja, mijn vraag was of u nou wat positiever gestemd bent?
SCHOOF
Ja, ik denk ongeveer hetzelfde als vorige week. En het succes wordt mede bepaald door datgene wat wij doen op basis van dat advies van de Raad van State.
DE WINTHER
Dank u wel.
AZC's (2)
WESTER (RTL)
Meneer Schoof, nog even als het mag de kritiek op de heer Wilders die meedemonstreert met de deel van de bevolking tegen de komst van azc's. Even los van de inhoud daarvan en over de vormen, daar kun je over twisten of de heer Wilders het misschien met het kabinet had moeten regelen allemaal. Maar is het niet een beetje vreemd als het kabinet zelf iemand afvaardigt naar een ander land waar de nationale overheid een demonstratie, een optocht, Pride, verbiedt, dat ministers uit hetzelfde kabinet dan hele zware woorden gebruiken tegenover een Nederlandse politicus die meedemonstreert met de bevolking tegen de komst van azc?
SCHOOF
Nou, ik heb er net al iets over gezegd. Overigens, de afvaardiging vanuit het kabinet beperkte zich tot die onderdelen. De staatssecretaris van Onderwijs heeft zich ook afgevraagd of ze uiteindelijk aan de mars moest deelnemen. Uiteindelijk heeft ze daarvan gezegd: dat doe ik niet. Maar ze heeft wel op een aantal andere evenementen gesproken. Dat kan ook prima. Lijkt me ook verder geen enkel probleem. En tegelijkertijd, nogmaals, het staat de heer Wilders is vrij. Individuele leden reageren daar, vanuit het kabinet reageren daar misschien wat verschillend op. Dat heeft ook iets te maken, denk ik, met smaak en met stijl. En in deze periode, denk ik, mag er allemaal iets meer ruimte voor zijn.
WESTER
Maar wringt dat toch niet een beetje? Er is zoveel kritiek op de een, en zelf als kabinet ook wel dat soort dingen doen?
SCHOOF
Nou, ik vind van niet. Maar misschien dat we daar ook wel van mening over verschillen. Maar ik herhaal: ik vind het allerbelangrijkste dat het lokaal bestuur de besluiten kan nemen in de gemeenteraad op de plek waar het hoort. En ja, dan staat het iedereen vrij om daartegen te demonstreren. Maar het allerbelangrijkste, ook voor de lokale gemeenteraad, is het contact met de lokale bevolking.
WARNAR (SBS)
Meneer Schoof, u zei net al even dat jullie binnen de ministerraad niet hebben teruggeblikt over het afgelopen jaar. Maar ik ben toch wel benieuwd, hoe kijkt u terug op het afgelopen politieke jaar?
SCHOOF
Ah ja, maar die discussie hebben we vorige week uitvoerig gehad. En toen heb ik een aantal keren gezegd dat ik gewoon vooruitkijk en nog helemaal niet in de mood ben van terugkijken. Ik kijk echt nog vooruit en die mood was ik vorige week en die is deze week niet veranderd.
WARNAR
Kunt u dan op z'n minst iets zeggen over het extraparlementaire experiment? Hoe beoordeelt u dat?
SCHOOF
Nee, want dan ga ik allemaal terugkijken. Dus dat laat ik allemaal even rustig liggen. Er komt ongetwijfeld een periode dat ik geen minister-president meer zal zijn. En dan kunnen we daar in alle vrijheid met elkaar over spreken. Ik denk dat alles wat ik daar nu over zeg, dat rakelt alleen maar allerlei discussies op. En dat in de aanloop naar de verkiezingen denk ik dat ik dat heerlijk aan de partijen laat.
WARNAR
U durft het niet?
SCHOOF
Nee, maar ik denk dat het belangrijk is om de partijen daar hun eigen opvatting over te laten hebben.
WARNAR
U heeft geen partij, dus?
SCHOOF
Nee, dat klopt. Maar ik zit nog wel steeds een ministerraad voor. Ik ben nog steeds wel minister-president van een demissionair kabinet wat ook echt nog dingen wil doen. En ik beperk mij dus tot die dingen waarvan ik denk dat die helpen om ervoor te zorgen dat dit kabinet ook echt nog dingen kan doen.
WARNAR
Nog geen eindevaluatie vandaag, maar wel een cadeautje voor uw ploeg zag ik. Iedereen liep naar buiten met een Binnenhof-tasje. Wat heeft u verzameld voor ze?
SCHOOF
Ja, dat was een anekdote vanuit de… ik dacht dat die nog kwam toen de staatssecretaris van VWS nog staatssecretaris van VWS was.
WARNAR
Karremans?
SCHOOF
Ja. Dat we iedereen een beschermingsfactor zouden meegeven. Dus er zat een beetje zonnebrand in met factor 30. Maar sommigen vonden die weer te laag. Dus die dachten dat ze meer nodig hadden dan 30. En die zijn overigens geadviseerd dan maar een parasol te kopen. Dus dat was het cadeautje wat werd meegegeven.
WARNAR
Beetje een geintje.
SCHOOF
Ja, dat was echt een geintje. En er zat ook een boek bij met een aantal leuke B&B's in Nederland.
WARNAR
Wat voor boek was het? Welk boek was het?
SCHOOF
Ik durf dat niet te zeggen.
WARNAR
U heeft het niet zelf gekocht voor ze?
SCHOOF
Ik heb het niet zelf voor ze gekocht.
WARNAR
De secretaresse aan het werk gezet?
SCHOOF
Nee, het kwam vanuit het secretariaat van de ministerraad. Dus dat hebben ze ook keurig gedaan.
Asielwetten (2)
AKKERMAN (WNL)
Ik wilde toch nog even naar die asielwetten ook. Wat is eigenlijk over van de nalatenschap van het kabinet-Schoof als die twee asielwetten het niet halen?
SCHOOF
Dat zijn ingewikkelde vragen zeg. Ik denk dat, kijk het staat buiten kijf dat beide asielwetten voor dit kabinet en ook voor de totstandkoming van dit kabinet uiteindelijk zeer essentieel waren. Nadat het traject van de noodwet niet ging lukken en we uiteindelijk zijn uitgekomen op deze route. Dat is ook de reden waarom we ons zo inzetten om deze beide wetten ook aangenomen te laten krijgen. Omdat die beide wetten essentieel zijn voor het grip krijgen op migratie. En dat is een opdracht die dit kabinet ook vanuit de verkiezingen en eigenlijk ook een belangrijk onderwerp voor dit kabinet, daaraan te werken. Het is niet het enige, maar het was een heel belangrijk onderwerp. En daarom blijven wij ook ons inzetten om deze wetten ook aangenomen te laten krijgen en was ik ook blij dat die in de Tweede Kamer werden aangenomen en hoop ik dat het ons ook lukt om die voor de Eerste Kamer, omdat we uiteindelijk daarmee een belangrijke belofte in lossen aan Nederland om iets te doen aan het migratievraagstuk. We hebben het veel over vertrouwen, we hebben het veel over de politiek levert wel of de politiek levert niet. Ik denk dat uitgerekend deze twee wetten in dat opzicht belangrijk zijn om nou aangenomen te krijgen. Maar normaal is, het is nu aan het parlement en nu aan de Eerste Kamer, maar wij als kabinet zullen ons echt maximaal inzetten om dat te realiseren, omdat we dat als een hele belangrijke opdracht beschouwen. En als die wetten niet worden aangenomen, dan krijgen we de bekende als dan. Nou, dan weet u ook allemaal wat ik daarvan vind. Maar er zijn natuurlijk nog veel meer dingen waar dit kabinet de afgelopen periode mee bezig is geweest.
AKKERMAN
En er zijn natuurlijk niet veel over als die asielwetten er ook niet doorheen gaan komen.
SCHOOF
Ja, maar we hebben ook nog niet zo heel lang geleden de NAVO-norm met elkaar weten vast te stellen. We hebben ook dat zorgakkoord gesloten. Vorige week, is ook de Regiewet Huisvesting aangenomen. Er is ook iets aangenomen wat dan heet de Warmtewet, wat weer belangrijk is voor de energie. Dus er gebeuren ook heel veel andere dingen. En we zijn ook de komende periode nog ontzettend druk bezig. Als we het hebben over, we moeten nog dingen doen als kabinet, dan gaat het natuurlijk over zaken als stikstof, dan gaat het over investeringsklimaat, dan gaat het over wonen. Dus er is echt nog veel te doen. Maar de twee migratiewetten zijn voor dit kabinet gewoon belangrijk.
AKKERMAN
Ja, en als u alles op alles gaat zetten om dat nog te halen, hoe gaat u dat dan doen? Hoe gaat dat eruitzien de komende tijd?
SCHOOF
Nou, eerst het advies van de Raad van State krijgen. Dat zal bepalend zijn voor datgene wat wij kunnen en moeten doen als kabinet om te zorgen dat we in de Eerste Kamer een meerderheid krijgen.
AKKERMAN
Nou, er is ook nog een kans natuurlijk dat dit weer teruggestuurd gaat worden naar de Tweede Kamer. En dan is het verkiezingsreces. Hoe groot schat u de kans dat het gaat lukken?
SCHOOF
Nou ja, uw collega stelde die vraag net ook al in iets andere bewoordingen. Wij zorgen, wij hebben nu, vandaag, dat advies gevraagd aan de Raad van State. Dat krijgen we hopelijk zo snel mogelijk na het reces. En dan gaan we kijken op basis van dat advies wat we moeten doen richting de Eerste Kamer, dan wel richting Eerste en Tweede Kamer. Het hangt helemaal van het advies van de Raad van State.
AKKERMAN
Is het eventueel nog mogelijk, in het kader van de snelheid, om ook het reces al hiervoor eerder te onderbreken?
SCHOOF
Nee, maar dat, ik acht het eerlijk gezegd niet waarschijnlijk dat de komende vier weken wij meteen per kerende post een advies van de Raad van State krijgen. Maar als het nodig is, dan zal met de betrokken ministers ongetwijfeld meteen contact zijn. Daar is een reces niet de spelbreker.
AKKERMAN
En nog een andere vraag. U zei net aan het eind van uw inleidende statement dat u het zelf wel even nodig heeft om bij te tanken. Waarom heeft u dat nodig?
SCHOOF
Nou, je woorden worden wel weer heel letterlijk genomen vandaag. Ik zie natuurlijk gewoon even ook wel uit naar verlof. Ja, het is een intensief jaar geweest. En dan is het ook prettig als je even een paar dagen met verlof kan of een paar weken met verlof kan. Ik denk dat iedereen in Nederland dat heeft. Ik stel me zo voor dat jullie dat ook hebben. Dat je even wat gas terug kan nemen. Even nog eens even kan nadenken, wat is nou precies, het afgelopen jaar was voor mij natuurlijk ook een indringend jaar. En dat je ook even weer kijkt, hoe gaan we de komende periode, de komende maanden, want het zullen ongetwijfeld vele maanden zijn, hoe gaan we dat met elkaar doen? En daar verheug ik me op. Bovendien heb je ook nog weer eens de kans met een aantal mensen die je misschien wat minder hebt gezien even wat meer tijd door te brengen. En ongetwijfeld zullen jullie dat ook allemaal herkennen.
AKKERMAN
Wat maakt het voor u dan zo intensief?
SCHOOF
Ik kan niet zeggen: bent u wel eens premier van Nederland geweest? Want dat bent u niet. Want er leven er nog maar drie. Laatst zag ik in ieder geval niet dat je erbij stond. Dus nee, maar een premierschap is natuurlijk een hele intensieve baan. Laat dat volstrekt helder zijn. Met veel verantwoordelijkheden, met vele uren werk. Maar het is ook dankbaar werk. Maar dat wil niet zeggen dat het niet intensief is. Het is echt intensief werk.
AKKERMAN
Laatste vraag, dan dat bijtanken. Hoe gaat dat er voor u uitzien? Hoe ziet zo'n ideale zomer voor u uit?
SCHOOF
Zo'n ideale zomer? Hij zal ongetwijfeld voor een deel in de zon worden doorgebracht. Een beetje lezen en een beetje hardlopen. Dat kan je uittekenen natuurlijk. En wat leuke dingen doen.
SCHOOF
Oh ja, we sluiten hem af. Maar we sluiten hem niet echt af. Want er is een cameraman die 67 geworden is vandaag. Dick.
lang zal hij leven in de gloria
in de gloria
in de gloria
hieperdepiep, hoera
hieperdepiep, hoera
hieperdepiep, hoera
Dick, gefeliciteerd, 67. Maar ik begrijp dat je, net als ik, gewoon doorwerkt. Dus top man.