Letterlijke tekst persconferentie na ministerraad 15 augustus 2025
Letterlijke tekst van de persconferentie van minister-president Schoof na afloop van de ministerraad op 15 augustus 2025. Bekijk de hele persconferentie via YouTube.
Voorbereidingen voor Prinsjesdag (1)
SCHOOF
Goedemiddag, goed iedereen weer te zien. En ik hoop natuurlijk dat allen van hun prettige vakantie hebben kunnen genieten. Vandaag dus de eerste ministerraad na het reces, voor het eerst op de Bezuidenhoutseweg nummer 73. Natuurlijk is het even wennen, voor u als pers net zo goed als voor ons in de ministerraad. Maar de voorzieningen zijn geweldig, minstens net zo goed als op het Binnenhof en op het Catshuis. Dus dat zal ongetwijfeld snel vertrouwd worden. Inhoudelijk hebben we vandaag weer een vliegende start gemaakt. Natuurlijk staan de komende weken in het teken van de voorbereidingen voor Prinsjesdag. Vanochtend is de Vijfhoek bijeengekomen, onder meer om te spreken over het koopkrachtbeleid en het zogeheten lastenkader. Volgende week woensdag zal de eerste Begrotingsraad plaatsvinden en zo zullen we stap voor stap toewerken naar de troonrede en de Miljoenennota.
Oekraïne (1)
In de ministerraad hebben we natuurlijk gesproken over Oekraïne en vooruitgeblikt op de ontmoeting tussen president Trump en president Poetin later vandaag in Alaska. In de aanloop naar deze ontmoeting heeft er gedurende de week al veel overleg plaatsgevonden in internationaal verband. Daaruit blijkt dat er onder onze partners een hoge mate van eenheid en brede overeenstemming bestaat over de belangrijke uitgangspunten. Maar om tot duurzame vrede te komen moet er wel eerst aan een aantal voorwaarden worden voldaan, waaronder een staakt-het-vuren dat Rusland respecteert. En Oekraïne moet aan tafel zitten, want er gaat maar één land over de toekomst van het land en dat is Oekraïne zelf. Bovendien moet Rusland meewerken en tot nu toe zien we geen enkele indicatie dat Poetin bereid is tot vrede. Maar uiteindelijk moeten we er alles aan doen om tot een duurzame en rechtvaardige vrede te komen dus laten we hopen dat de ontmoeting in Alaska daaraan zal bijdragen.
Israël en de Palestijnse Gebieden (1)
De ontwikkelingen in Israël en Gaza hebben we ook tijdens het reces op de voet gevolgd. Minister Veldkamp is daarover tevens in gesprek geweest met de Kamer. Afgelopen week hebben we helaas weer een aantal zorgwekkende ontwikkelingen gezien, zoals de dood van de Palestijnse journalist Anas al-Sharif. Het doelwit maken van journalisten is onacceptabel en het is aan Israël om daarover opheldering te geven. Ook de recente aankondiging om Israëlische operaties in Gaza te intensiveren en Gazastad te willen bezetten is een verontrustende, verkeerde stap. Dan is er nog het plan voor de bouw van een nederzetting op een strategisch punt op de westelijke Jordaanoever. Dat voornemen veroordelen we ten zeerste omdat het indruist tegen het internationaal recht en omdat het een tweestatenoplossing en een levensvatbare Palestijnse staat ondermijnt. Dit alles brengt een oplossing niet dichterbij. Alleen met een staakt-het-vuren kan de cyclus van geweld worden doorbroken, waarbij de gijzelaars moeten vrijkomen en de onmenselijke situatie in Gaza verbeterd. Nederland blijft zich dan ook, in nauw overleg met onze internationale en Europese partners, inzetten voor directe verbetering van de humanitaire situatie en voor stappen richting een duurzame tweestatenoplossing.
Nationale Herdenking 15 augustus 1945
Tot slot, later vandaag vindt hier in Den Haag de nationale herdenking 15 augustus 1945 plaats. Daarbij herdenken we alle slachtoffers die gevallen zijn bij de Japanse bezetting van voormalig Nederlands-Indië en bij de oorlog tegen Japan. Dit jaar is een bijzonder moment, omdat het precies 80 jaar geleden is met de capitulatie van Japan op 15 augustus 1945, waarmee een einde kwam aan de Tweede Wereldoorlog voor het hele Koninkrijk der Nederlanden. Koning Willem-Alexander zal vanavond bij het Indisch Monument een toespraak geven en ik zal namens het kabinet samen met staatssecretaris Judith Thielen de herdenking bijwonen. Maar dat dus vanavond, maar eerst antwoord ik graag uw vragen.
Oekraïne (2)
BREEDVELD (NOS)
Wat zijn de verwachtingen van de ontmoeting tussen Trump en Poetin vannacht?
SCHOOF
Ik denk belangrijk, zoals ik net ook al zei, en ook eerder deze week heb gezegd, dat Amerika, Europa, ook een aantal andere internationale partners zoals Canada, Japan, maar ook Oekraïne het eens zijn over de inzet van het overleg. Daarmee is denk ik ook voor Poetin duidelijk dat een staakt-het-vuren echt de eerste stap moet zijn. Als dat lukt, als dat het resultaat is van het overleg van vanavond, dan denk ik, dan zetten we een belangrijke stap. Ik heb eerder gezegd dat de overeenkomst zoals we die hebben tussen eigenlijk alle bondgenoten een ontzettend belangrijke voorwaarde is. En dat ik sceptisch ben over de inzet van Poetin omdat hij niet de afgelopen jaren heeft laten zien dat hij daadwerkelijk vrede wil. Maar ik hoop dat we morgen en ongetwijfeld afhankelijk van de resultaten van het overleg, zien we elkaar wellicht weer, dat we dan daar een beter oordeel over kunnen spreken dan nu aan de voorkant.
BREEDVELD
U bent sceptisch over de inzet van Poetin, maar bent u gerustgesteld over de inzet van president Trump? Dat hij ook inderdaad de Europese belangen en de Oekraïense belangen zal nakomen?
SCHOOF
Ja, wat ik heb gehoord en ook in de gesprekken die we hebben gehad, dat wil zeggen in internationaal verband, afgelopen woensdag nog een overleg met de ‘coalition of the willing’ zoals het heet, waarin ook JD Vance aanwezig was, de vicepresident van Amerika, die eerdere gesprekken die een aantal landen hadden met Trump, is dat eigenlijk over en weer steeds weer bevestigd dat die inzet hetzelfde is. En ook president Trump in de opmaat naar het overleg vanavond, zegt ook heel nadrukkelijk, bijvoorbeeld het uitgangspunt dat het aan Oekraïne is om uiteindelijk te beslissen op welke manier zij tot die vrede kunnen komen.
BREEDVELD
Toch zei de minister van Buitenlandse Zaken zojuist nog dat president Trump wat dat aangaat ook onvoorspelbaar kan zijn. Wat betekent dat?
SCHOOF
Nou ja, ik denk dat we hebben vanochtend daar in de ministerraad hebben natuurlijk uitvoerig over Oekraïne gesproken. En hebben we eigenlijk hetzelfde geconstateerd wat ik net gezegd heb. Dat ook president Trump heel nauw betrokken is geweest bij de bepaling van die inzet. En dat ik dus ook vertrouwen in heb dat hij die inzet vanavond laat zien.
BREEDVELD
Ja, maar die onvoorspelbaarheid drukt toch ook enige zorg uit?
SCHOOF
Ja, maar laten we kijken wat er vannacht gebeurt. En dan morgen terugblikkend kijken wat het resultaat is geweest.
BREEDVELD
Ja, en daarvoor is voor u belangrijk een staakt-het-vuren. En pas daarna praten over allerlei andere voorwaarden.
SCHOOF
Ja, want een staakt-het-vuren is de enige eerste stap. En daarna is het belangrijkste dat je met elkaar afspreekt is dat Oekraïne er uiteindelijk zelf over gaat. En in dat opzicht heeft ook president Trump al gezegd dat een vervolgoverleg met Zelenski moet zijn. En dat lijkt me ook voor de hand liggen.
BREEDVELD
Ja, en nu Poetin, want vanuit Russische zijde klinkt op geen enkele wijze de bereidheid om concessies te doen. Ja, wat geeft dat te denken?
SCHOOF
Nou, dat we met elkaar zorg kunnen hebben over de uitkomsten van het overleg vanavond. Maar deze bijeenkomsten, die kansen die we hebben en het feit dat Oekraïne, Europa, Verenigde Staten echt op dezelfde lijn zitten dan moet je dat gesprek met Poetin aangaan en dan zal blijken of ook Poetin daadwerkelijk vrede wil of niet.
WARNAR (HART VAN NEDERLAND)
Meneer Schoof, het is nog even afwachten wat er vanavond lukt bij Trump, maar hij wil zelf graag een Nobelprijs van de Vrede krijgen. Verdient hij die?
SCHOOF
Daar ga ik niet over. Daar gaat het Nobelprijscomité over. Ik weet niet precies hoe dat heet, maar u begrijpt wat ik bedoel. Die gaan erover, ik niet.
WARNAR
Maar toch zijn er al drie landen in ieder geval die hem ook echt hebben voorgedragen voor deze prijs. Dus een land kan er best wat van vinden.
SCHOOF
Ja, maar we hebben daar geen oordeel over.
WARNAR
Nee, hij zegt zelf, Trump heeft afgelopen woensdag gezegd, in zes maanden heb ik al vijf oorlogen weten te stoppen. Is dat dan voor u niet een moment om te zeggen, nou, verdient hij iets mee?
SCHOOF
Nou, laten we zeggen dat het heel belangrijk is dat het overleg wat hij heeft geïnitieerd wat vanavond plaatsvindt, dat dat een belangrijke kans geeft. Dat vind ik belangrijk. En daar gaat het mij om. En ik wil en ik hoop dat we vanavond ook resultaat boeken. Wat ook leidt tot die duurzame vrede. Maar alles gaat, wat mij betreft, over het overleg. Als het over de Oekraïne gaat, in eerste instantie over het overleg. Het is veel te vroeg om er allerlei consequenties aan te verbinden. Zeker als het gaat over de Nobelprijs van de Vrede. Waar Nederland niet over gaat.
WARNAR
En ook als het hem lukt om zo’n staakt-het-vuren tussen deze twee landen te krijgen. Kunt u zich daarover uitspreken? Is dat een groot genoeg moment?
SCHOOF
Nederland gaat er niet over. En dat is echt aan het comité zelf.
DE ZILVER (RTL)
Ja, meneer Schoof, wat vindt u er eigenlijk van dat er vanavond gesproken wordt over de toekomst van Oekraïne, misschien wel over Europa als geheel, zonder dat Oekraïne of Europa daar aan tafel zit?
SCHOOF
Nou, die zorg heb ik de afgelopen twee weken meer gehoord. En dat is ook precies de reden waarom ik enig optimisme ontleen aan het feit dat de afgelopen anderhalve week intensieve gesprekken hebben plaatsgevonden tussen de Verenigde Staten. Waaronder president Trump, maar ook Rubio, ook Vance, de diverse regeringsleiders van de coalition of the willing. De Europese staten, natuurlijk president Zelenski zelf. En we uiteindelijk woensdagmiddag in een gezamenlijke bijeenkomst hebben geconstateerd dat de uitgangspunten exact hetzelfde zijn. En dat geeft, denk ik, veel vertrouwen, in ieder geval aan onze kant om te zeggen: dit overleg heeft aan onze kant een kans van slagen omdat we echt eensgezind zijn over de stappen die nu moeten worden gezet. Waarbij de eerste stap het staakt-het-vuren is. En de tweede stap is inderdaad, Oekraïne gaat alleen maar zelf over zijn eigen toekomst. En dat betekent dat het vervolgoverleg altijd met Oekraïne moet zijn.
DE ZILVER
U zegt, optimisme, maar het is toch ook al een pijnlijke constatering dat we daarin dan volledig afhankelijk zijn van de Amerikanen en ook van president Trump op het moment dat hij en Poetin met zijn tweeën straks in één ruimte zitten, dat ook Trump dan bij zijn woord blijft, bij zijn beloftes blijft.
SCHOOF
Nee, maar dat mensen, ik denk, nee laat ik iets anders beginnen… Ik denk dat het goed is dat deze twee presidenten een overleg hebben. Oekraïne staat nadrukkelijk op de agenda. Vervolgens hebben we geconstateerd dat de Verenigde Staten, Europa, Oekraïne een gezamenlijke agenda hebben, dat we dat over en weer op meerdere manieren naar elkaar hebben bevestigd, dat daar geen misverstand over bestaat op alle niveaus. Dan denk ik dat je ook naar het overleg kan zeggen dat er dus een gezamenlijke inzet is en daarmee ook als het beeld, wat ook overigens president Trump heel nadrukkelijk zegt, wat wij ook zelf ook allemaal zeggen, dat het vervolgoverleg niet zonder de Oekraïne kan plaatsvinden, dat je in dat opzicht vertrouwen moet kunnen hebben in het overleg van vanavond en dat daar geen afspraken worden gemaakt die over de Oekraïne gaan zonder Oekraïne.
DE ZILVER
Vindt u dat de Europese landen zelf iets te verwijten valt dat het zover is gekomen dat er nu twee wereldmachten aan tafel zitten en dat Europa eigenlijk, ja, toe moet kijken?
SCHOOF
Nou, we kijken niet toe. We zijn heel nadrukkelijk betrokken. We zijn de afgelopen jaren ontzettend betrokken. We zijn de afgelopen jaren ontzettend betrokken geweest bij de support, politiek, financieel, economisch, bij Oekraïne.
DE ZILVER
Maar u zit niet aan tafel als Europa.
SCHOOF
Het zijn twee wereldmachten die nu met elkaar praten.
DE ZILVER
Over Europa, over Oekraïne.
SCHOOF
We hebben als Europa intensief contact met Amerika gehad. Inclusief Oekraïne. Om de gezamenlijke inzet voor dat gesprek te bepalen en hebben daar overeenstemming over en ik denk dat dat is wat je ook met elkaar moet willen doen.
DE ZILVER
En u vindt het dus niet vervelend dat het nu maar hopen is dat het dan vanavond ook allemaal goed gaat en dat het eigenlijk uit Europa’s handen nu is.
SCHOOF
We hebben als Europa heel nadrukkelijk samen met Amerika de inzet voor het overleg bepaald. Ja, en er is altijd één iemand die het overleg moet voeren en dat is op dit moment president Trump. Maar ook heel nadrukkelijk in de context dat vervolgafspraken moeten plaatsvinden met president Zelenski als president van Oekraïne.
Meldingen van discriminatie om AI-afbeelding
HOEDEMAN (AD)
Meneer Schoof, er is deze zomer een consternatie ontstaan in de samenleving over een AI-afbeelding van een blonde vrouw en een moslima. Er zijn meer dan 12.000 klachten over binnengekomen. Hoe kijkt u daarnaar?
SCHOOF
Nou, ik begrijp dat er ook aangifte is gedaan. Dat is aan het OM wat verder te beoordelen. Meer in zijn algemeenheid is natuurlijk dit kabinet tegen, want het waren aanklachten en ook de aangifte die hebben te maken met discriminatie, in zijn algemeenheid heeft het kabinet natuurlijk een heldere lijn, namelijk tegen discriminatie, tegen racisme. Maar ik ga op dit specifieke voorbeeld niet in. Dat is nu aan het OM om daar een oordeel over te vellen.
HOEDEMAN
Ja. Wat was uw reactie toen u die afbeelding zag? Wat zag u? Wat was uw gevoel voor geschiedenis, hoe kijkt u daarnaar?
SCHOOF
Nou, dat gevoel voor geschiedenis zat vooral bij de vorige premier, maar ik zal niet ontkennen dat ik ook wel enig gevoel heb voor geschiedenis. Maar even iets serieuzer, kijk, ik denk dat met hoe ik daarnaar kijk op dat moment niet relevant is. Ik constateer dat veel mensen zich daaraan hebben geërgerd, dat ze klachten hebben ingediend, dat ze naar het OM zijn gegaan, dat daar aangifte is gedaan en dat betekent dat daar nu over wordt gesproken.
HOEDEMAN
Snapt u dat, die gekwetstheid?
SCHOOF
Nou ja, dat, laat ik zeggen, ook dat is niet aan mij. Mensen ervaren dat wel of ervaren dat niet en daarom doen ze ook die klachten, daarom doen ze ook die aangifte bij het Openbaar Ministerie en dan moet ik niet treden in dat proces.
HOEDEMAN
Nee, ik vraag niet of u erin wil treden, ik vraag u of uw als premier van alle Nederlanders begrijpt dat mensen zich gekwetst voelen?
SCHOOF
Nou ik, als mensen zich gekwetst voelen, dan voelen ze zich gekwetst. Dan ga ik niet zeggen of ik dat begrijp of niet, zij voelen zich gekwetst. En dan hebben we gelukkig in Nederland een manier om daar, zeg maar, vorm aan te geven. Voor een deel kan dat in een politiek debat of in een maatschappelijk debat. Maar hebben we ook inderdaad de klachtencommissie, hebben we daar een commissie voor die daarnaar kan kijken en hebben we het Openbaar Ministerie waar aangifte kan worden gedaan. Dat is ook gebeurd en die processen moeten nu zijn beloop hebben.
Demissionair kabinet (1)
HOEDEMAN
Oké, ander onderwerp. Wat kan het kabinet de komende maanden nog doen zonder een meerderheid in de Tweede Kamer, hoe gaat u voor elkaar boksen dat er nog iets gebeurt?
SCHOOF
Ja, in zijn algemeenheid, betekent dat zorgen dat je die meerderheden hebt. En dat zal niet alleen de komende maand tot aan het verkiezingsreces zijn, maar ook na de verkiezingen, gedurende de formatieperiode. Dat betekent dat, voor dit kabinet is het belangrijk dat we blijven proberen dingen te doen die Nederland beter maken, dat we ons zeer bewust zijn van de politieke constellatie de komende maand en ook zeer bewust zijn van de politieke constellatie die daarna ontstaat en dat we dus op andere manieren naar meerderheden moeten zoeken om te zorgen dat beleid – wat ook de steun en wetgeving, die de steun van de Kamers nodig heeft – dat we die op een andere manier moeten realiseren.
HOEDEMAN
Kunt u zeggen hoe u het op een andere manier probeert?
SCHOOF
Nou ja, het betekent dat je meerdere partijen nodig hebt dan degene die dit kabinet steunen. Ja, dat is het kortst mogelijke antwoord. En dat zullen we steeds op basis van de onderwerpen die we aan de orde hebben, moeten bepalen. En het eerste onderwerp, wat natuurlijk op ons afkomt, is de begroting, die we richting, met de Miljoenennota en de Algemene Politieke Beschouwingen, uiteindelijk daar zullen presenteren. En de begrotingsonderhandelingen overigens, vermoedelijk, pas plaatsvinden nadat het nieuwe parlement, althans nieuwe Tweede Kamer, er is.
Israël en de Palestijnse Gebieden (2)
ANP
Premier Schoof, over het Israëlische E1-plan. U zegt ‘ik veroordeel het ten zeerste, het druist in tegen internationaal recht, ondermijnt de tweestatenoplossing’, wat gaat u doen om te voorkomen dat dit plan wordt doorgevoerd?
SCHOOF
Het plan is volgende week, dacht ik, voor definitieve besluitvorming in het Israëlische kabinet, dat is wat ik nu lees. Wij zullen alle diplomatieke middelen aanwenden om Israël duidelijk te maken dat wij dit veroordelen en dit geen stap vinden in de goede richting.
ANP
Kunt u een paar diplomatieke middelen opnoemen?
SCHOOF
Dat betekent de gebruikelijke, ik zou bijna zeggen gebruikelijk, maar dan doe ik onrecht aan datgene wat we met elkaar aan het doen zijn, maar zowel via de Europese Unie, kijken met een aantal landen hoe we daar druk kunnen uitoefenen. In onze contacten die we hebben met de Israëlische regering, dat volstrekt helder is dat dit wat betreft het Nederlandse kabinet niet aan de orde kan zijn.
ANP
Die Europese kanalen, dat gebeurt in zijn algemeenheid, maar blijft het nu bij een oproep of zegt u dus, Nederland doet ook meer dan alleen die oproep om te voorkomen dat dit één plan werkelijkheid wordt?
SCHOOF
Ik denk dat heel helder uitspreken een ontzettend belangrijk signaal is, ook richting Israël. Ik weet dat er ook Europees al reacties zijn geweest. Minister Veldkamp heeft, dacht ik, vanochtend ook, zich vrij helder hierover uitgelaten, dus we zijn ook daar weer bezig met elkaar om te kijken hoe we op de meest effectieve manier druk kunnen uitoefenen op de Israëlische regering om dit plan niet door te zetten.
ANP
Heeft u het idee dat oproepen in het verleden effectief zijn geweest?
SCHOOF
Nou, we moeten constateren dat de Israëlische regering een eigen koers vaart, waarvoor zij steun hebben in hun parlement. En waar we overigens ook moeten constateren dat die niet altijd strookt met de opvatting van Nederland en ook niet altijd strookt met een meerderheid in de Europese Unie. Maar dat we ons blijven inzetten om ervoor te zorgen: primair de humanitaire situatie in Gaza verbeterd, vervolgens dat het echt moet langs de lijnen van een staakt-het-vuren, het belang van de Israëlische gijzelaars daar nooit mogen vergeten. En het lange-termijn doel een tweestatenoplossing blijft, waarbij overigens Hamas geen enkele rol kan spelen, want laat ons ook heel duidelijk maken, Hamas is een terroristische organisatie en blijft een terroristische organisatie.
ANP
De Commissie voor advies inzake volkenrechtelijke vraagstukken zei dat Nederland meer moet doen om genocide te voorkomen, zelfs maatregelen die nationaal op zichzelf niet genoeg zouden zijn, maar misschien in combinatie met andere landen wel. Waarom neemt Nederland niet meer nationale maatregelen?
SCHOOF
Wij wegen steeds welke maatregelen we nemen, zowel nationaal als in internationaal verband. Wij vinden dat we alle stappen zetten die wij moeten zetten. Dat heeft minister Veldkamp in het debat in de Kamer, in het commissiedebat ook nog een keer duidelijk gemaakt. En ten aanzien van het specifieke advies heeft minister Veldkamp ook gezegd dat we daar via het kabinet later op terugkomen naar de Kamer. En volgende week vindt een 2-minuten debat plaats, zoals u weet, over de situatie in Gaza.
ANP
U zegt, op dit moment doet Nederland genoeg wat u betreft?
SCHOOF
Nou, wij zetten alle middelen in die wij vinden dat we op dit moment moeten inzetten. We hebben ook deze zomer weer een paar belangrijke stappen gezet. Waaronder de sanctionering van de twee Israëlische ministers. Waaronder onze inzet richting de Europese Unie. En op die manier zijn we steeds bezig, in onze beleving, maximale druk op Israël uit te oefenen om te zorgen dat de situatie, zoals ik net zei, met de belangrijkste doelen die we daarbij hebben, namelijk het vrijlaten van de gijzelaars, humanitaire situatie in Gaza, zicht op staakt-het-vuren en daarmee op een duurzame oplossing. Dat is de inzet van dit kabinet en daar blijven we snoeihard aan werken.
ANP
De CAVV heeft een heel lijstje met suggesties, economische druk, maar ook zelfs dingen die tegen verdragen ingaan. Liggen die dan op een dag als vandaag ook op tafel in de ministerraad om te bespreken welke gaan we uitvoeren en welke niet?
SCHOOF
Nee, we hebben vandaag niet gesproken over het advies, dat komt op een later moment. En minister Veldkamp heeft volgende week het debat, het 2-minuten debat in de Kamer, in opvolging op het commissiedebat vorige week.
Oekraïne (3)
ANP
Tot slot nog over Alaska. Gaat u wakker blijven vannacht?
SCHOOF
Die verleiding is wel groot, maar dat hangt er ook een beetje vanaf wat mijn berichten worden, hoe laat uiteindelijk de berichten uit Alaska komen. Dus het kan zijn dat ik op een gegeven moment toch ga slapen, maar dan word ik vast en zeker uit mijn bed gebeld op het moment dat er belangrijke nieuws is uit Alaska.
ANP
Heeft u achter de schermen ook nog contact met die andere Europese leiders, waar u woensdag ook contact mee had, om toch al te bespreken hoe u hiermee omgaat?
SCHOOF
Voor en achter de schermen. Ik heb ook de afgelopen dagen veel contact gehad met de diverse regeringsleiders in Europa. En we hebben ook afgesproken dat we dat morgen, dan wel in de nacht, dat hangt allemaal een beetje af van de resultaten, maar waarschijnlijk kunnen we dat morgenochtend vroeg met elkaar goed doen, om te kijken op welke manier we kunnen reageren als Europa, dan wel individueel.
ANP
Wat zou wat u betreft de gedroomde uitkomst zijn?
SCHOOF
Nee, ik ga niet spreken van een gedroomde uitkomst, want dan wordt die afgezet ten opzichte van de uitkomst die gerealiseerd wordt. Dus ik denk dat het belangrijk is dat er tot een staakt-het-vuren wordt gekomen. Dat zou een ontzettend belangrijke eerste stap zijn.
Asielwetten (1)
DE WINTHER (TELEGRAAF)
Ja, meneer Schoof, ik vroeg me af of u nog laatste nieuws heeft gehoord vanuit de Raad van State, met betrekking tot de advisering rond de asielwetten en het amendement over strafbaarstelling illegaliteit?
SCHOOF
Nee, nog niet. Ik hoop dat het snel komt. Ik hoop ook dat men het nog in de maand augustus kan doen want dan kunnen we bij de start van het parlementaire seizoen daarmee snel aan de slag.
DE WINTHER
Maar u heeft dus nog niet een datum gehoord?
SCHOOF
Nee.
DE WINTHER
Verwacht u het nog wel voor uw afscheid eigenlijk?
SCHOOF
Ja, ik weet niet wanneer u nu mijn afscheid plant.
DE WINTHER
Ja, dat plant u wat verder dan ik misschien. Dat klopt.
SCHOOF
Nee, laat ik het ietsje anders formuleren. Ik hoop eerlijk gezegd dat het eind augustus komt want dan kunnen we daar in de maand september met het parlement nog naar kijken hoe we daar mee omgaan. Dus dat verzoek, we hebben ook om een spoedadvies gevraagd, dus ik hoop dat de Raad van State daaraan kan voldoen.
DE WINTHER
Hebt u in het kabinet wel al zelf de gedachte laten gaan om een mogelijke route te vinden om meerderheid in de Senaat voor elkaar te krijgen? Of is de eerste horde vooral het binnen hengelen van de SGP in de Tweede Kamer?
SCHOOF
Nou ja, ik denk dat het eerste is dat we dat advies van de Raad van State moeten hebben, want dat is vrij bepalend voor de route die we uiteindelijk kunnen volgen. En daarover hebben we natuurlijk scenario’s liggen. Maar we moeten eerst het advies hebben voordat we kunnen kijken hoe we daarmee om moeten gaan.
DE WINTHER
Maar waarom is het Raad van State advies bepalend? Want het is toch een advies? Je kunt toch zelf wat bepalen?
SCHOOF
Jawel, maar u begrijpt heel goed, als het advies van de Raad van State is dat het allemaal geen probleem is, dan heb je een volstrekt andere positie dan wanneer de Raad van State zegt dat het echt niet kan.
Voorbereidingen voor Prinsjesdag (2)
DE WINTHER
Oké, nog heel even dan over de begroting voor volgend jaar want daar had u het net even over, de voorbereidingen voor Prinsjesdag. Doet het kabinet nog iets extra’s richting het bij elkaar schrapen van de miljarden voor defensie? We zien nu verschillende politieke partijen natuurlijk aan hun verkiezingsprogramma’s schrijven en we merken dat dat best wel ingewikkeld wordt om die grote opgave vorm te geven. Doet het kabinet zelf nog een stap naar voren om te zorgen dat er aan die opgave voldaan wordt? Of voelt u zich onvoldoende gesteund daar momenteel voor in het parlement?
SCHOOF
Nou, nog een beetje anders. Ik heb ook in het debat waarin we spraken over de NAVO-top en over de inzet van Nederland rondom de 3,5% en 1,5% gezegd dat voor wat betreft dit kabinet 2026 geregeld is omdat we van 2% naar 2,2% gaan. Dus dat is ook in de huidige begroting het uitgangspunt hoe we met de begrotingsvoorbereiding bezig zijn. En dat we over de jaren ‘27, dat dat pas aan de orde is bij het uitgavenkader en dat is de voorjaarsnota over de begroting ‘27 in het voorjaar van 2026. En daarmee zeg ik dus dat wat dit kabinet betreft wij nu geen voorschot nemen op de verhoging van de defensie-uitgaven met betrekking tot 2027 en volgende jaren.
DE WINTHER
We hoorden wel de minister van Financiën bij binnenkomst zeggen dat hij verwacht dat er plusjes zijn voor iedereen eigenlijk als het gaat om de koopkracht. Staat dat een beetje in verhouding tot de opgave die dan in 2027 wordt gevraagd? En nu wordt er in de nadagen van dit kabinet vooral geld weggegeven?
SCHOOF
Nee, er wordt geen geld weggegeven. De koopkrachtplaat is inderdaad gunstig voor iedereen. Evenwichtig en gunstig beeld zoals dat dan zo mooi heet in economische termen. Ik heb het vanochtend in de Vijfhoek ook nog gehoord zal ik maar zeggen. En dat is een gevolg ook van de loonontwikkeling en het dalen van de inflatie. Maar ook van een aantal maatregelen die het kabinet heeft genomen en die hebben dus effect op ‘25 en ‘26. En dat is mooi want dat betekent ook dat de armoedecijfers, die gaan omlaag. Dat is goed nieuws. En dat is niet omdat er met geld gestrooid wordt want we maken een beleidsarme begroting, maar het is wel het resultaat van de ontwikkeling van de economie en een aantal beleidsmaatregelen die we eerder hebben genomen.
DE WINTHER
Dus een beleidsarme begroting maar wellicht wel een feestbegroting als ik u zo hoor met al die mooie…
SCHOOF
Ja maar een feestbegroting dat riekt naar toeters en bellen en alsof er met geld gestrooid is en daarom ga ik weer even terug naar een aantal van die begrotingsregels die wij zeer nauwlettend respecteren.
En dat dit dus het resultaat is, deels van de economische ontwikkeling, deels van het beleid wat we eerder hebben genomen, wat zich nu uitbetaalt.
Demissionair kabinet (2)
NU.NL
Meneer Schoof, welke rol zit u eigenlijk voor uzelf weggelegd de komende weken en maanden?
SCHOOF
Specifieke onderwerpen of?
NU.NL
Nou, kijk, u bent natuurlijk al een premier van een gevallen kabinet. En de komende maanden gaat het ook nog eens vooral over de campagne. Dus hoe ziet u uw rol daarin?
SCHOOF
Nou, ik denk dat het kabinet moet altijd blijven regeren. En dat betekent dat het kabinet, en dat zal ook mijn rol zijn, om met het kabinet ervoor te zorgen dat we dingen kunnen blijven doen in de parlementaire constellatie zoals we die zien en inderdaad met de volle wetenschap van het feit dat er verkiezingen zijn met ook waarschijnlijk een andere Kamer qua samenstellingen voor de verkiezingen, maar goed, dat zal bij de verkiezingen moeten blijken, zoveel mogelijk te doen wat in het belang van Nederland is. En dat vind ik belangrijk. Want als we een kabinet hebben en er zijn verkiezingen dan blijft dat het belangrijkste punt wat je ook als premier uiteindelijk moet doen. En dat geldt nationaal maar dat geldt zeker ook internationaal want er is internationaal, daar hebben we het eerder over gehad over verschillende onderwerpen hier vanmiddag, veel aan de hand. En dat betekent dat er voor het kabinet echt ook nog veel werk is. Maar ook nationaal.
NU.NL
En gaat u zich dan ook nog een beetje bemoeien met het zoeken naar meerderheden in de Kamer? Want er is natuurlijk niet echt een coalitie en de coalitiepartijen die er nog zijn die wisselen een soort van Kamerleden onderling uit, dus die relatie is ook niet optimaal. Gaat u zich daar nog mee bemoeien? Om te kijken of er bij andere partijen wellicht steun is te vinden voor…
SCHOOF
Nee, maar dat hangt van het onderwerp af. Als ik denk dat wij als kabinet vinden dat er onderwerpen zijn…
NU.NL
Welke onderwerpen bijvoorbeeld?
SCHOOF
...Ik was nog even mijn zin aan het afmaken. Als wij als kabinet vinden dat er belangrijke onderwerpen zijn waarop we die meerderheden willen realiseren, zullen we dat doen. En de eerste vraag die zich natuurlijk voordoet is de begroting, waarvoor ik heb gezegd, wij als kabinet moeten gewoon die begroting maken, die is beleidsarm. Die moet ook voldoen aan de begrotingsregels. Maar dat blijft altijd nog een belangrijk werkstuk. Want het gaat om heel veel geld wat in de Nederlandse samenleving omgaat en wat ook van belang is voor de Nederlandse samenleving en ook voor de burgers in dit land en bedrijven in dit land. En natuurlijk zullen we daar ook moeten zorgen dat die begroting uiteindelijk, maar dat zal waarschijnlijk met een nieuwe Kamer zijn, want dan zijn de individuele begrotingen aan de orde, om te zorgen dat je daar meerderheden hebt. En dat is ook het gewone werk van een kabinet. En dus ook van de premier.
NU.NL
Ja, maar staan er ook koffieafspraken gepland met een Timmermans, Bontenbal, noem ze maar op?
SCHOOF
Nou ja, maar die heb ik sowieso, even los van het begrotingsproces. Want ik denk dat je aan de start van een parlementair jaar heb je heb je, ik heb al meerdere gesprekken gevoerd en ook de komende week zullen er gesprekken komen. Dan spreek ik met diverse fractievoorzitters van binnen en buiten partijen dit kabinet steunen.
Asielwetten (2)
NU.NL
Even iets een beetje anders. Ongeveer een jaar geleden zei u van dat mensen een asielcrisis ervaren. Denkt u dat dat nog steeds zo is?
SCHOOF
Ja, dat vind ik een ingewikkelde vraag. Ik denk, laat ik hem anders antwoorden, niet met ja of nee, ik denk niet dat de mensen het gevoel hebben dat we de asielcrisis hebben opgelost. En ik denk dat daarom ook het zo belangrijk, en dan was ik in ieder geval erg blij dat we de behandeling van de wetsvoorstellen in de Tweede Kamer konden hebben, pal voor het reces. En heb ik ook veel inzet, en zie ik ook bij de betrokken ministers veel inzet, om te kijken of we deze 2 wetten vanuit het kabinetsbeleid om grip te krijgen op migratie zo snel mogelijk ook door de Eerste Kamer kunnen krijgen.
NU.NL
Dus er is nog steeds wel een asielcrisis. Want als u zegt van ‘mensen hebben niet het idee dat die is opgelost’, dan is er nog steeds een asielcrisis?
SCHOOF
Mensen hebben niet het idee dat die is opgelost, en daarom hebben we ook nog steeds haast met die asielwetten, want die asielwetten zijn belangrijk. Want mensen zien nog steeds dat de opvang vol is, en dat er de asielzoekers Europa binnenkomen, die soms wel recht hebben op asiel, soms niet. En dat we met elkaar echt hier een vraagstuk hebben wat we goed met elkaar moeten aanpakken. En daarvoor zijn de 2 wetten die het kabinet heeft ingediend van het grootste belang.
NU.NL
Ja, maar mag ik misschien tot slot nog heel even platslaan hoor, maar is er nou een asielcrisis, vindt u, of niet, op dit moment?
SCHOOF
Ik vind dat de 2 wetten, dat dat belangrijk is, dat die worden aangenomen. Want die 2 wetten zijn uitermate belangrijk om grip te krijgen op asiel en daarmee op migratie.