26 Sep september Ministerraad

Minister-president Schoof: Goedemiddag, Vanmorgen ben ik teruggekomen uit New York, waar ik was voor de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties maar daarover later meer. Want laat ik beginnen met een binnenlandse aangelegenheid die velen van ons de afgelopen dagen heeft beziggehouden. En dat zijn de rellen in Den Haag jongstleden zaterdag. Het geweld tegen politie en ME, het ingooien van ramen van het partijkantoor van D66 en alle andere vernielingen. Ik denk dat we allemaal met afgrijzen de beelden hebben gezien van de demonstratie zaterdag die verschrikkelijk uit de hand is gelopen en die uiteindelijk ontaardde in rellen van rechts-extremistische aard. De gebeurtenissen hebben in onze samenleving veel teweeg gebracht. In mijn eerste reactie zaterdag heb ik gezegd dat wat we gezien hebben absoluut verwerpelijk, onthutsend en onacceptabel is. Het was gisteren goed om te merken dat het rechts-extremistisch geweld in de Kamer breed wordt veroordeeld.

De belangrijke vraag is hoe nu verder na deze uitbarsting van vernieling en geweld. Het is aan de politie en OM om de verdachten van het geweld en de vernieling op te sporen en te vervolgen. Afgelopen dinsdag zijn in ieder geval al de eerste personen berecht in zogenoemde supersnelrechtzittingen. Vast staat dat woorden ertoe doen, daar moeten we ons allemaal van vergewissen. Er ligt een grote verantwoordelijkheid bij ons in Den Haag en breed in de samenleving. Een debat mag en demonstreren mag. Maar altijd op inhoud, met respect voor de ander en zonder geweld, vernieling of extremistische uitingen. En we moeten ook kijken hoe we de politie beter ondersteunen bij de uitoefening van zijn taak, bijvoorbeeld op het gebied van materieel. De minister van Justitie en Veiligheid heeft op dit punt al een aantal toezeggingen gedaan in het Kamerdebat gisteren.

De afgelopen tijd zien we ook demonstraties in gemeenten tegen de komst van een AZC. De meeste demonstraties verlopen rustig, maar helaas zijn er situaties, zoals gisterenavond in Doetinchem, waarin de sfeer grimmig is en de demonstratie zelfs uitmondt in geweld. Dat is onacceptabel. Vanaf deze plek roep ik mensen op: bewaar de rust. Demonstreer, spreek je uit, maar met respect en zonder geweld.

Dan de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties, waarover ik in de ministerraad ook heb bijgepraat. Het was goed om afgelopen week in New York te merken dat de VN nog altijd het gremium zijn waarbinnen de grote crises en vraagstukken op het gebied van vrede en veiligheid uitvoerig besproken worden. Een belangrijk onderwerp op de agenda betrof de oorlog in Oekraïne. Zo heb ik zelf deelgenomen aan een bijeenkomst over het terugbrengen van de ontvoerde Oekraïense kinderen en was ik aanwezig op een bijeenkomst over de illegale bezetting van de Krim door Rusland. Namens Nederland heb ik op verschillende momenten onze steun aan Oekraïne uitgesproken. En het is goed om te weten dat meerdere landen dat hebben gedaan. Ook ging het in New York uiteraard over de castrofale situatie in Gaza, daar sprak ik onder andere over met de leiders van Egypte, Jordanië en Qatar.

Vervolgens de agenda van de ministerraad. Ik ben blij te kunnen melden dat we vandaag een wijzigingsvoorstel voor de Tijdelijke wet Groningen en Mijnbouwwet naar de Kamer sturen. Het kabinet is er vanaf het begin af aan op gericht geweest de schadeafhandeling en versterking van huizen in Groningen makkelijker en menselijker te maken. En de regio weer perspectief te bieden.

Met het wetsvoorstel van vandaag willen we hierin weer stappen zetten. Dat doen we door een generatie lang te investeren in de economie en de samenleving. In onder andere jongeren, dorpen, banen en scholen. Ook leggen we met dit wetsvoorstel vast dat er genoeg geld is voor de afhandeling van schade en versterking van huizen, voor zo lang als dat nodig is. Dit geldt dus voor nu én in de toekomst, welk kabinet er ook zit.

Daarnaast heeft het kabinet vandaag de nieuwe Ontwerp-Nota Ruimte naar de Kamer gestuurd. In deze nota leggen we de ruimtelijke keuzes en richtingen voor Nederland tot 2050 vast. En dat is hard nodig want opgaven op het gebied van woningbouw, bereikbaarheid, energie, defensie, economie, landbouw en natuur doen immers allemaal een beroep op onze schaarse ruimte. En vragen dus om samenhangende afweging en keuzes. Uitgangspunt daarbij is dat het Rijk de regie neemt bij het maken van die keuzes. En dat we daarbij de kracht van de regio’s benutten. Zodat we ook in de toekomst in een prettig land kunnen leven.

Tot zover van mijn kant.