Afhandeling aardbevingsschade: Van schadevergoeding naar daadwerkelijk schadeherstel zonder gedoe
De afhandeling van aardbevingsschades wordt milder, menselijker en makkelijker. Uitgangspunt bij de nieuwe wijze van schadeafhandeling wordt daadwerkelijk herstel, zonder gedoe. Bewoners met schade aan hun woning krijgen de mogelijkheid om alle schades die mijnbouwschade kùnnen zijn, zoals scheuren in muren, in één keer te laten herstellen zonder causaliteitsonderzoek. Dit geldt tot een bedrag van € 60.000 per adres.
Daarnaast wordt de vaste eenmalige schadevergoeding (VES) verhoogd tot € 10.000. Deze vergoeding is vooral voor mensen met relatief kleinere schades aantrekkelijk en kan snel worden uitbetaald. Ook is er in de plannen voorzien hoe om te gaan met herhaalschades. Staatssecretaris Hans Vijlbrief (Mijnbouw) maakte dit vandaag bekend.
Milder, menselijker en makkelijker
De nieuwe werkwijze is samen met het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) uitgewerkt. Het maakt een einde aan de situatie waarin bewoners soms jarenlang moesten discussiëren over de oorzaak van individuele schades, terwijl de staat van hun woning in afwachting van de uitkomst van bezwaar- of beroepsprocedures, of door nieuwe bevingen, verder verslechterde. Ook zijn er geen ingewikkelde rapporten meer nodig waarin per scheur de schadeoorzaak wordt beschreven.
Staatsecretaris Vijlbrief: “Met daadwerkelijk herstel nemen wij een belangrijk deel van de bronnen van onvrede bij bewoners over de schadeafhandeling weg. Bovendien verbeteren we zo de kwaliteit van het woningbestand, het wooncomfort van straten en wijken, én de leefbaarheid van Groningen en Noord-Drenthe. Dat is de basis voor verder sociaal en economisch herstel van het aardbevingsgebied.”
Daadwerkelijk herstel
Bewoners kunnen de schade tot € 60.000 per adres zonder causaliteitstoets met een eigen aannemer laten herstellen en de factuur naar het IMG laten opsturen of gebruik maken van een aannemer die door het IMG wordt ingehuurd. In dat laatste geval, het zogenoemde Herstel in Natura, worden bewoners geheel ontzorgd.
De bewoner wordt in de gelegenheid gesteld om gedurende een nog nader uit te werken periode, denk aan vijf jaar, dit daadwerkelijk herstel uit te laten voeren. Mochten er gedurende deze periode nieuwe mijnbouwschades ontstaan, zoals scheuren in muren, dan worden ook deze meegenomen in het daadwerkelijk herstel. Het IMG komt deze schade dan opnemen en de bewoner kan de facturen naar het IMG opsturen, of weer gebruik maken van de aannemer van het IMG.
Vaste eenmalige vergoeding
Sinds november 2021 kunnen bewoners met schade ook kiezen voor een vaste eenmalige schadevergoeding (VES). Bewoners die hiervoor kiezen, krijgen een vast geldbedrag uitgekeerd. Tot op heden was dit een bedrag van € 5.000. Dit bedrag wordt verhoogd zodat deze VES voor meer mensen aantrekkelijk wordt. Het IMG zal de VES daarom verdubbelen naar € 10.000. Dit geldt voor het hele gebied waar het IMG schade afhandelt.
Iedereen die in het verleden een lager schadebedrag dan € 10.000 heeft ontvangen, kan alsnog dit bedrag aangevuld kan krijgen tot € 10.000. Het IMG zal aan deze bewoners de mogelijkheid bieden om een zogenaamde Aanvullende Vaste Vergoeding (de ‘AVV’) tot dit bedrag te ontvangen. Deze vergoeding komt beschikbaar voor iedereen die eerder een vaste vergoeding van € 5.000 heeft gehad, en voor iedereen die een schadebedrag lager dan € 10.000 heeft ontvangen.
Maatwerk blijft mogelijk
Bewoners kunnen ook voor een financiële vergoeding blijven kiezen in plaats van herstel door een aannemer. Voor deze groep blijft de bestaande maatwerkopname beschikbaar. Onderdeel hiervan is dat een schade-expert per schade het wettelijk bewijsvermoeden toepast om een relatie met de gaswinning vast te stellen. Alle causale schades worden vergoed. Niet causale schades, worden niet vergoed.
Nieuwe en teruggekeerde schade
Het stoppen van de gaswinning betekent helaas niet dat er geen aardbevingen meer voorkomen. Ook wanneer alle schade in een woning in één keer wordt aangepakt, kunnen schades terugkeren of kan er nieuwe schade ontstaan. Als na een nieuwe significante beving - of door indirecte effecten van diepe bodemdaling - schade terugkeert of nieuwe schade ontstaat, zal ook die milder, menselijker en makkelijker worden afgehandeld. Bij een nieuwe beving wordt de kracht van de beving als leidraad genomen voor de gebiedsafbakening. Bewoners met schade hebben dan de mogelijkheid om opnieuw te kiezen voor daadwerkelijk herstel (tot € 60.000 zonder causaliteitstoets) of de bestaande maatwerkprocedure met causaliteitsonderzoek. Ook werkt het IMG aan een vaste herhaalvergoeding.
Overlastvergoeding
Bewoners krijgen ook, zoals ook geadviseerd door de parlementaire enquêtecommissie, een extra overlastvergoeding juist omdat nieuwe schade veel impact op mensen kan hebben. In december is bekend hoe hoog die vergoeding wordt en ook hoe de uitwerking er uit gaat zien.
Wanneer gaat de nieuwe werkwijze in?
In december krijgen alle bewoners die een schademelding hebben lopen de keuze voorgelegd om hun schade volgens de nieuwe werkwijze van daadwerkelijk herstel verder af te laten handelen. Vanaf het tweede kwartaal van 2024 komen alle nieuwe opties voor iedereen beschikbaar, ook voor mensen die nog geen schade hebben gemeld.