Toespraak staatssecretaris Koen Becking (OCW) bij de uitreiking van de Prix de Rome 2025
Op woensdag 17 december 2025 reikte staatssecretaris Koen Becking de Prix de Rome 2025 uit aan Kevin Osepa.
Behalve Osepa waren ook Fiona Lutjenhuis, Thierry Oussou en Buhlebezwe Siwani genomineerd voor de Prix de Rome Beeldende Kunst 2025. Zij hebben een werkbudget gekregen om nieuw werk te realiseren. Dat werk is tot en met 15 maart 2026 te zien in het Stedelijk Museum Amsterdam.
Voorafgaand aan de uitreiking sprak staatssecretaris Becking onderstaande toespraak uit (gesproken woord geldt).
Goedemiddag,
Nog een paar zenuwslopende minuten en we zijn er. Hou vol!
Jullie hebben je niet zelf aangemeld voor de Prix de Rome, maar zijn gescout door een jury. Jullie nominatie kwam dus als een verrassing. En daarbij hoorde de overrompelende opdracht om een geheel nieuw werk te maken. Binnen heel korte tijd.
Dat kunnen alleen de allergrootste kunstenaars.
Het is een grote eer om aan één van jullie straks de Prix de Rome uit te reiken.
Als staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heb ik één grote motivatie. En dat is dat jonge mensen de kennis, vaardigheden en levenservaring kunnen opdoen waarmee zij wereldburgers worden.
Kunst kan daarbij een geweldige gids zijn. Kunst leert je anders kijken. Kunst opent je blik en je houding. Kunst maakt van ons empathische mensen en kritische denkers.
Ik heb het geluk dat ik via mijn vrouw deel ben van een artistieke familie. Daardoor ben ik in mijn huis elke dag omringd door werken van haar opa, Theo Kroeze. Hij schilderde in een losse en natuurlijke stijl, maar maakte ook uitstapjes naar het magisch realisme en kubisme.
Bovendien zijn er honderden tekeningen en aquarellen van hem bewaard gebleven. Van onder andere Amsterdam, Rotterdam, Utrecht, Leiden, Den Haag en Almelo. Hij legde eind jaren vijftig, begin jaren zestig in opdracht stadsgezichten vast die daarna zou verdwijnen, door de oprukkende naoorlogse welvaart en bouwlust.
Jullie doen eigenlijk het omgekeerde. Jullie hebben werelden geschapen die er eerder nog niet waren.
Jullie hebben mij er zojuist doorheen geleid. In sneltreinvaart, eigenlijk té snel. Want als je de tijd neemt, valt er nog veel meer te ontdekken. Beter een boemel dan een sneltrein.
We stonden allereerst stil bij jouw wereld, Buhlebezwe Siwani.
De grote, statige Nederlandse vlag valt meteen op. Pas als je beter kijkt, zie je dat in die vlag een klassieke voorstelling is geborduurd. Van Jan van Riebeeck, die in 1652 aan de Kaap aanmeert.
Ik kom al 25 jaar geregeld in Zuid-Afrika, als bijzonder hoogleraar in Stellenbosch.
Ik heb me altijd afgevraagd hoe dat moment moet zijn geweest voor Jan van Riebeeck. Na weken zeilen bereik je de Kaap. Een compleet andere wereld. En hoe moet het voor de bewoners aan de Kaap geweest zijn? Vreemd volk in jouw vertrouwde omgeving, vast van plan om zich er te vestigen.
Sindsdien zijn de geschiedenis van Zuid-Afrika en Nederland in elkaar verweven. Een band die vraagt om verder onderzoek. Om verdieping. Om herstel.
Fiona Lutjenhuis, het lijkt een grote sprong, de overgang van deze wereldgeschiedenis naar jouw werk. Toch is het maar een kleine stap. Want ook in jouw installatie verwerk je het verleden en bied je ruimte voor hooop.
Door een draaiend houten paneel konden we binnenstappen in jouw wereld van sterren en planeten. Met in het midden een veilig thuis. Een toevluchtsoord dat je bouwde samen met je zussen.
Jouw werk spreekt een gevoel van eenzaamheid aan. Maar je boodschap is ook: voor iedereen is er ergens in dat gigantische universum een veilige plek voor een warme omhelzing.
Hoe persoonlijke verhalen symbool staan voor een grotere geschiedenis zag en hoorde ik ook in jouw werk, Thierry Oussou.
Je verscheepte een enorme hoop katoenbalen van Benin naar Nederland. Een pad tussen die balen leidde ons door de ruimte. In die ruimte geef je mensen in vergeten beroepen een stem. De stille krachten van de maatschappij.
Als je de tram neemt, denk je dan aan de bestuurder?
Als je een spijkerbroek draagt, denk je dan aan de katoenarbeider?
Jij graaft als een sociaal archeoloog naar vergeten verhalen. En richt een standbeeld op voor de onzichtbaren.
Kevin Osepa, jij ziet een traditie verdwijnen: Ocho Dia, de acht dagen van rouw na een begrafenis. Jij richt een monument op. In de vorm van een huis op Curaçao, waar lakens te drogen hangen aan het plafond. Waar wasteilen de muur sieren. Waar wordt geleefd. En waar wordt gerouwd om wat voorbij is.
De mensen in de videoruimte bleken geen mensen, maar poppen. Toch voelde ik hun verdriet – de poppen huilden om ons heen. Om een overledene? Of om de vergankelijkheid van tradities?
Beste mensen,
Als je vraagt: wat is de waarde van kunst? Dan is het antwoord vaak iets met grote woorden. Verbinding, inspiratie, bezinning, reflectie.
Vandaag zag ik in het werk van deze vier kunstenaars hoe die grote woorden er concreet uit kunnen zien.
Met hun kunst maken ze krachtige statements. Vragen ze aandacht voor geschiedenis. Spreken ze herinneringen aan.
Al deze kunstenaars maken de wereldgeschiedenis persoonlijk, en persoonlijke verhalen universeel.
Beste genomineerden.
Ik zal jullie geduld niet langer op de proef stellen.
De jury reikt de prijs uit aan een kunstenaar wiens “totaalinstallatie overweldigt en ontroert”.
De Prix de Rome Beeldende Kunst 2025 gaat naar…
Kevin Osepa!