Nederland blijft inzetten op een stabiel Afghanistan

Eind juni zullen de laatste Nederlandse militairen na bijna 20 jaar inzet terugkeren uit Afghanistan. Nederland gaat daarmee een nieuwe fase in van de internationale samenwerking met Afghanistan. Afghanistan bevindt zich op een kruispunt: het vredesproces is fragiel en we moeten ervoor waken dat de behaalde vooruitgang niet ongedaan gemaakt wordt. Nederland blijft zich daarom inzetten voor een stabiel en veilig Afghanistan. Dit schrijft het kabinet in een brief aan de Tweede Kamer.

Na de aanslagen in de Verenigde Staten op 11 september 2001 heeft Nederland als NAVO-bondgenoot zijn verantwoordelijkheid genomen en met veel mensen, energie en geld een bijdrage geleverd aan het vergroten van de veiligheid en stabiliteit in Afghanistan. De militaire inzet heeft ook van Nederland grote offers gevraagd. In het bijzonder gaat de aandacht daarbij uit naar de 25 militairen die omkwamen tijdens de verschillende missies in Afghanistan.

De militaire bijdrage was onderdeel van een bredere Nederlandse inzet op politiek vlak en ontwikkelingssamenwerking en gericht op een stabiel Afghanistan. In twintig jaar zijn belangrijke resultaten geboekt. Zo steeg het aantal schoolgaande kinderen van 1 naar ruim 9 miljoen, nam de gemiddelde Afghaanse levensverwachting toe van 44 naar 60 jaar en groeide de Afghaanse economie. Er werden een professioneel leger en politiemacht opgebouwd. In Afghanistan zetelt inmiddels een democratisch verkozen regering, er is sprake van mediavrijheid en er bestaat een actief maatschappelijk middenveld.

Maar de situatie is erg onvoorspelbaar en ontwikkelt zich niet in positieve zin, zeker niet met de oprukkende Taliban. De behaalde resultaten zijn niet onomkeerbaar en de Afghaanse noden blijven hoog. Juist nu er in Afghanistan kans is op vrede, wil Nederland betrokken blijven.

De vredesonderhandelingen tussen de Afghaanse regering en de Taliban blijven de beste kans bieden op een stabiel, veilig en vreedzaam Afghanistan, ook al zit er nog weinig voortgang in. Dit soort processen is altijd een kwestie van lange adem en Nederland roept beide partijen op deze kans op vrede niet te laten lopen. In het vredesproces onderstreept Nederland het belang van inclusiviteit, aandacht voor de grieven van alle slachtoffers van het conflict en het behoud van de verworvenheden van de afgelopen twintig jaar, bijvoorbeeld ten aanzien van de positie van meisjes en vrouwen. Ook ziet Nederland in het vredesproces een grote rol weggelegd voor landen in de regio (o.a. Pakistan en Turkije), de EU en de VN. De inzet is dat de Nederlandse ambassade aanwezig blijft in Kaboel, mits de veiligheidssituatie dit toestaat.

De Nederlandse veiligheidsinzet in Afghanistan blijft ook na het einde van de Resolute Support-missie van de NAVO gericht op het steunen van de Afghaanse strijdkrachten en politie. Nederland is voornemens financiële ondersteuning te blijven bieden aan het Afghaanse leger via het Afghan National Army Trust Fund.

Het zwaartepunt van de Nederlandse ontwikkelingsinzet is gericht op versterking van de Afghaanse stabiliteit, veiligheid en rechtsorde. Tijdens de donorconferentie voor Afghanistan zegde minister Kaag eind vorig jaar – onder voorwaarden - maximaal 200 miljoen euro toe, voor de periode 2021-2024. Dat geld is bestemd voor onder meer de opbouw en versterking van politie en justitie, meer veiligheid voor Afghaanse burgers en ontmijning. Ondersteuning van het Afghaanse maatschappelijk middenveld is onlosmakelijk met deze inzet verbonden. Net als voor de gehele Nederlandse inzet geldt hier dat voortdurend zal worden afgewogen of deze duurzaam is en veilig en verantwoord kan worden gedaan.

Ten slotte zet Nederland in op het wegnemen van grondoorzaken van migratie en faciliteert Nederland de vrijwillige terugkeer van niet-regulier verblijvende Afghanen vanuit Nederland naar Afghanistan. Ook worden programma’s gefinancierd die regionaal en binnenlands ontheemde Afghanen ondersteunen met re-integratie en bescherming.