Letterlijke tekst persconferentie minister-president Rutte en minister De Jonge (11 mei 2021)

Minister-president Rutte en minister De Jonge leggen uit hoe stap 2 van openingsplan voor de samenleving eruit ziet.

Inleidend statement minister-president Mark Rutte

Goedenavond. Sinds enkele weken kunnen we in Nederland weer een paar uur per dag naar het terras, per dag twee mensen thuis op de koffie vragen en zonder afspraak naar een winkel. Daarmee is de eerste stap gezet op weg terug naar het normale leven. Nog heel voorzichtig en onder allerlei voorwaarden. Maar toch – een eerste stap en een begin van opluchting. Sindsdien zien we drie dingen. Om te beginnen zien we dat horecaondernemers en winkeliers enorm hun best doen alles goed en veilig te organiseren en dat de meeste klanten zich ook aan de regels houden. Dat verdient een compliment en dat wil ik vanavond als eerste gezegd hebben. Het tweede dat we zien, is dat er, zeker met mooi weer, gretig gebruik wordt gemaakt van alle mogelijkheden om eropuit te gaan.

Onvermijdelijk wordt het daardoor op momenten heel druk of zelfs te druk om anderhalve meter afstand te houden, vooral in de winkelstaten, en dat is dus iets waar we met elkaar op moeten letten. Niet alleen de winkeliers en de gemeenten, maar ook u en ik, wijzelf. Vooral door in je eentje te winkelen natuurlijk, en door later terug te komen als het te druk is. Het derde dat we zien, is dat mensen zich duidelijk meer zorgen gaan maken over het virus. De helft zegt zelfs te aarzelen bij verdere versoepelingen. Dat heeft natuurlijk te maken met de situatie in de ziekenhuizen, waar de bedden en de intensive care afdelingen nog altijd vol liggen met coronapatiënten. Maar mensen zijn waarschijnlijk ook geschrokken van de beelden van Koningsdag, toen het op sommige plekken in Nederland echt te druk was. En die zorgen zijn terecht, blijkt nu. Alleen al in Amsterdam zijn er volgens de GGD 17 grote nieuwe clusters gevonden met besmettingen die terug gevoerd kunnen worden op Koningsdag. En dat gaat dus niet over groepjes van een paar mensen, maar over tientallen mensen tegelijk, die vervolgens natuurlijk huisgenoten aansteken en dan telt het echt snel op. Kortom, aan de ene kant is er grote behoefte aan meer ruimte om weer dingen te kunnen doen en aan de andere kant grote bezorgdheid over de effecten van versoepeling en ook over ons eigen gedrag.

En eigenlijk is dat precies het dilemma waar we als kabinet ook steeds mee moeten omgaan. Zoals in de afgelopen dagen, toen we spraken over stap 2 uit het openingsplan, over het onderwijs en over het reisadvies voor deze zomer. We willen niets liever dan meer ruimte geven aan de samenleving, maar we willen zo vlak voor de finish ook geen fouten maken die ons weer op achterstand zouden zetten.
Ik noemde dat vorige keer een balanceer act en dat blijft het nog wel even. U weet, we zijn op weg naar een hopelijk mooie zomer dankzij de vaccinaties. Daar zal Hugo de Jonge zo meer over zeggen en ook over onze verwachtingen voor de zomervakantie en het bijbehorende reisadvies. Maar eerst zal ik meer zeggen over hoe we om willen gaan met stap 2 uit het openingsplan en met de verdere openstelling van het voortgezet onderwijs. Het Outbreak Management Team, het OMT, adviseert stap 2 pas te zetten als de daling van de instroom in de ziekenhuizen echt overtuigend zichtbaar is. Het OMT noemt het cijfer van min 20% ten opzichte van de piek in de derde golf. Dat klinkt fors, maar de verwachting is dat we daar ergens in de loop van deze week al komen. Dat betekent dat we het aandurven met ingang van woensdag 19 mei stap 2 te zetten, maar alleen als die verwachting ook echt uitkomt. We willen dat echt duidelijk zien. Daarom nu een positief besluit met een veiligheidsklep. Want mocht het onverhoopt toch tegenvallen, dan zullen we volgende week maandag alsnog op de pauzeknop drukken. We denken niet dat het zover zal komen, maar we moeten er wel rekening mee houden. Overigens geldt voor ons als kabinet dat wel of niet versoepelen van meer afhangt dan een procent meer of minder. Dus als we die 20% net niet helemaal halen, maar de richting is wel goed, dan durven we de stap toch aan. Er van uitgaande dat stap 2 door kan gaan, wat betekent dat dan precies?  Wat kan er dan straks weer en onder welke voorwaarden? Ik loop 5 punten met u langs. De precieze uitwerking en details zijn zo meteen natuurlijk weer beschikbaar op rijksoverheid.nl. Ten eerste: als we stap 2 kunnen zetten dan kan de laatste categorie contactberoepen, de sexwerkers, ook de deuren weer openen op woensdag 19 mei. Ten tweede: een verdere versoepeling van de buitenterrassen. Die mogen met stap 2 vanaf woensdag 19 mei weer open zijn van 6 uur  ’s ochtends tot 8 uur ’s avonds. Dat geldt dan ook voor de terrassen van de sportkantines. Uiteraard onder de nu al geldende voorwaarden, dus maximaal 50 mensen per terras, anderhalve meter afstand, maximaal twee mensen per tafel tenzij het een huishouden is, en met reservering en een checkgesprek. Het zou betekenen dat horecaondernemers met een terras weer een ontbijt kunnen serveren, ’s ochtends appeltaart met koffie, een lunch, later op de middag een borrel met bitterballen en eventueel ook zelfs nog een daghap of een dinertje. Kortom bijna het hele pakket. En dat is voor een sector die zo zwaar is geraakt hopelijk enig goed nieuws. En natuurlijk willen we allemaal ook weer zo snel mogelijk naar binnen in de restaurants en cafés, maar dat komt in de volgende stappen uit het openingsplan. Ten derde: de sport. Als we stap 2 inderdaad zetten, dan kunnen vanaf woensdag 19 mei ook volwassenen vanaf 27 jaar en ouder buiten weer in een groep sporten. De maximale groepsgrootte gaat dan namelijk naar 30. Daarbij blijft gelden: anderhalve meter afstand, geen wedstrijden, geen publiek en de kleedkamers en douches blijven gesloten. En er is nog een belangrijke uitbreiding voor de sport. Met stap 2 gaan namelijk ook de binnensportlocaties weer open op woensdag 19 mei, dus de sportscholen en de sporthallen. Ook baantjes trekken in het zwembad kan dan weer. Binnen sporten mag individueel of in groepjes van maximaal 2 personen en uiteraard op anderhalve meter. Belangrijke voorwaarden zijn verder: maximaal 30 personen per ruimte, met reservering, registratie en een checkgesprek vooraf, geen wedstrijden,  geen publiek en ook hier blijven kleedkamers en douches gesloten. Met een logische uitzondering voor de kleedkamers in de zwembaden natuurlijk. Ten vierde: de culturele instellingen. Als stap 2 doorgaat als gepland, dan gaan op woensdag 19 mei ook de openluchttheaters, openluchtmusea en de openluchtmonumenten weer open. Ook hier gelden dan bovenop de anderhalve meter een aantal voorwaarden, waaronder reservering voor maximaal 2 personen boven 12 jaar tenzij het om een huishouden gaat. Verder zijn registratie en een checkgesprek verplicht en kunnen wc’s binnen open zijn. Binnenruimtes waar mensen zelf aan kunstbeoefening doen gaan op hetzelfde moment ook weer open, dus bijvoorbeeld de muziek- en dansscholen. De voorwaarden zijn onder meer: geen groepslessen, geen publiek, maximaal 30 mensen in 1 ruimte, op reservering en met registratie en een checkgesprek. Dus net als bij de binnensport in groepen van maximaal 2 personen op anderhalve meter. Ten vijfde: recreatie buiten. Dus de attractieparken en dierentuinen, de kinderboerderijen en buitenspeeltuinen, de klimbossen en de midgetgolfbanen. Als stap 2 doorgaat, kunnen die vanaf woensdag 19 mei ook weer open en daarbij  geldt als voorwaarde: maximaal 1 gast per 10 vierkante meter en reserveren, registreren en een checkgesprek vooraf. Een reservering is voor maximaal 2 personen boven 12 jaar of voor een huishouden en uiteraard kunnen de wc’s binnen open. En voor alle duidelijkheid: alles wat buiten is, is toegankelijk, alles wat binnen is niet. Dus bijvoorbeeld in de Efteling wel de Python en de Pagode, maar niet de Droomvlucht of Villa Volta. Of in Artis wel de leeuwen en olifanten maar niet het slangenverblijf. Ook dat komt in een volgende stap in het openingsplan. En dan tot slot een paar woorden over het voortgezet onderwijs. Want vanuit verschillende hoeken wordt ervoor gepleit de anderhalve meter op de middelbare scholen zo snel mogelijk los te laten, zodat leerlingen tot de zomervakantie nog een paar weken met zijn allen naar school zouden kunnen. En wat zou dat inderdaad mooi en goed en belangrijk zijn. Juist voor jongeren in het voortgezet onderwijs is het contact met leeftijdsgenoten een eerste levensbehoefte en dat dit op school al zolang niet vrijuit kan, levert allerlei onderwijskundige, sociale en andere problemen op. Tegelijkertijd ligt er een OMT-advies dat zegt: pas nou op, want te vroeg loslaten van de anderhalve meter op de middelbare scholen leidt tot grote en nog langduriger problemen in de zorg. Een dilemma dus, waar niet meteen een simpele oplossing voor is. En daar gaan we nog ’s heel goed naar kijken. En als het toch verantwoord zou zijn dit besluit iets naar voren te halen, dan zullen we niet aarzelen. We gaan het OMT opnieuw advies vragen en zullen hierover uiterlijk dinsdag 25 mei een knoop doorhakken over wanneer het weer verantwoord kan. Kortom, alles wijst erop dat we goed op weg zijn naar een mooie zomer, maar garanties zijn niet te geven. Vandaar stap 2 met een pauzeknop. En dan is er in principe op dinsdag 1 juni een nieuw beslismoment en een nieuwe persconferentie over wel of niet stap 3. Tot die tijd, en ik kan mezelf alleen maar herhalen, blijft het ongelooflijk belangrijk dat we ons voorlopig met zijn allen aan de basisregels houden. Dus: handen wassen, zeker als je ergens binnenkomt. Anderhalve meter afstand houden.  En thuisblijven bij klachten en je bij de GGD laten testen. En dan voorspel ik u: dan kan er in de zomer echt weer veel meer.

Inleidend statement minister De Jonge 

Een mooie zomer kán het zo maar worden. De vaccinatiecampagne is echt goed op stoom. Deze week wordt de 7 miljoenste prik gezet. En in de tweede helft van mei kunnen alle mensen die 60 jaar of ouder zijn én alle mensen met een hoog medisch risico – zoals mensen met leukemie of mensen met het syndroom van Down - in elk geval hun eerste vaccinatie hebben gehad. En dat is een belangrijke mijlpaal waar we naar toe hebben gewerkt. En er is nóg een groep mensen die zich het afgelopen jaar extra zorgen heeft gemaakt over hun gezondheid: de circa 1,5 miljoen mensen onder de 60 die normaal gesproken in aanmerking komen voor de jaarlijkse griepprik. Deze weken krijgen zij hun eerste vaccinatie. En dat is voor veel van deze, vaak nog jonge mensen een grote opluchting. Als je al een jaar in de rats zit over je gezondheid, als je de deur niet meer uit durft uit angst voor een besmetting, dan is het ontzettend fijn dat je je leven weer kunt oppakken. En daarnaast is het gelukt om een eerste vaccin aan te bieden aan iedereen die in de zorg met kwetsbare mensen werkt.

In de verpleeghuiszorg, in de wijkverpleging, de huishoudelijke ondersteuning, de geestelijke gezondheidszorg, de gehandicaptenzorg, de ziekenhuiszorg. En daarmee hebben we bereikt wat we wilden: de kwetsbaren én de mensen die voor hen zorgen als eerste beschermen. De volgende mijlpaal is begin juli. Dan kan elke Nederlander die dat wil, een eerste prik hebben gehad. En natuurlijk zijn we daarbij afhankelijk van de leveringen, van de inzetbaarheid van vaccins voor de verschillende doelgroepen. En van de bereidheid van mensen om zich te laten vaccineren. Maar zoals het er nu naar uitziet, gaan we ook die tweede mijlpaal halen. En dat vaccineren is echt onze belangrijkste troef om corona eronder te krijgen. Zelfs die eerste prik beschermt al voor een groot deel. Voorkomt nagenoeg alle ziekenhuisopnames. Waardoor de druk op de zorg verder zal dalen. En daar kijken de mensen in de zorg reikhalzend naar uit. En daar kijken de patiënten die wachten op uitgestelde operaties reikhalzend naar uit. Daar kijken we allemaal naar uit. Dus ja, die vrijheid zit in de lucht. En een mooie zomer kan het zomaar worden. En de vraag die heel veel mensen bezig houdt is: hoe zit het dan met de zomervakantie? Waar kunnen we naartoe? Tot nu toe is het advies om alleen naar het buitenland te gaan als dat dringend noodzakelijk is. Een algemeen advies dus. Vanaf komende zaterdag - 15 mei - verandert dat: we kijken dan per land of gebied wat de situatie is en of je daar veilig naartoe kunt, zoals we dat vorige zomer ook deden. En we zijn daar voorzichtig optimistisch over. In heel Europa stijgt het aantal gevaccineerden en daalt het aantal besmettingen. En dat betekent dat steeds meer landen een veilige vakantiebestemming kunnen worden. Je kunt vanaf 15 mei op de website wijsopreis.nl of op de reisapp van het ministerie van Buitenlandse Zaken zien hoe het er per land voorstaat. En die site en die app werken met kleurcodes. Staat een land op geel, dan kun je daar in principe naartoe op vakantie. Maar je moet wel opletten, want corona is daar niet wég. Je hebt te maken met de regels van dat land, waar je je gewoon aan moet houden. Bijvoorbeeld dat je een mondkapje moet dragen of afstand moet houden. En daar gaan die landen zelf over. Het kan ook zijn dat je een negatieve testuitslag moet laten zien. Ook daar gaan landen zelf over. En natuurlijk moet je niet op reis gaan als je klachten hebt of als je weet dat je besmet bent. En, hou er ook rekening mee dat andere landen Nederland als een hoogrisicoland kunnen zien, omdat we hier nog zoveel besmettingen hebben. En dat je dan mogelijk alleen welkom bent als je bij aankomst eerst in quarantaine gaat. En het kan zijn dat je niet via een bepaald land mag reizen naar je uiteindelijke bestemming. Lees dus ook goed de reisadviezen en de inreisbeperkingen van de landen waar je doorheen wilt reizen. Dat geldt voor de gele landen. Staat een land op oranje, dan kun je er alleen naartoe voor noodzakelijke reizen. En een vakantie is dat natuurlijk niet. Oranje betekent dat het risico op besmetting met het coronavirus in dat land hoog is. Ga je toch, bijvoorbeeld voor een noodzakelijke reis, dan ben je bij terugkeer naar Nederland verplicht om een negatieve coronatest te laten zien. En bovendien ga je in quarantaine. Oranje kan overigens ook betekenen dat er een inreisverbod geldt voor Nederlanders. Dan kom je er gewoon niet in. En ik wil nog deze waarschuwing afgeven. Het zou kunnen dat je nu boekt voor een land dat op geel staat, terwijl dat nog kan veranderen. Of dat je nu boekt in de hoop dat een land op geel gaat, terwijl dat niet gebeurt. Boeken blijft dus – dat was al zo, maar dat blijft ook zo -, boeken blijft dus op eigen risico. Het kan ook gebeuren dat je op vakantie bent in een land dat op geel staat, maar waar het aantal besmettingen ineens snel stijgt. Dan gaat zo’n land weer op oranje. En dan moet je dus bij terugkeer alsnog in quarantaine. Kort gezegd: we kunnen weer naar het buitenland op vakantie, maar helemaal zorgeloos is het nog niet. Hou dus wijsopreis.nl en de reisapp in de gaten. Het aantal landen dat op geel staat, is nog beperkt en we zijn niet overal welkom. Maar we hopen en verwachten dat er de komende tijd steeds meer kan. Omdat de vaccinatiegraad stijgt en de besmettingsgraad daalt – dat is bij ons zo bij en dat is in heel Europa zo. Maar ook omdat we in Europa zullen gaan werken met het ‘digital green certificate’, een digitale reispas. Daarmee toon je aan dat je gevaccineerd bent, of dat je kort geleden negatief getest bent. Hoe het exact gaat werken, dat wordt de komende weken duidelijk. Daarover wordt in Europa besloten. Wat Nederland betreft, zorgen we er voor dat het systeem voor de zomer - dus in juni - klaar is voor gebruik. En zo winnen we stukje bij beetje het normale leven terug. Laten we met ons gedrag zorgen dat dit mooie vooruitzicht niet verder weg raakt, maar juist sneller dichterbij komt. 

Want er hangt veel af van ons gedrag, ook de komende maanden nog. Voor de zorg – om al die uitgestelde operaties eindelijk in te kunnen halen. Voor ons dagelijks leven – om eerder en met meer mensen weer uit eten te kunnen gaan. En voor de zomer: omdat we dan in meer landen welkom zullen zijn. Dus ja, de vrijheid zit in de lucht. Maar, versoepelen mag geen versloffen worden. Wees voorzichtig. Blijf voorzichtig. Bescherm jezelf, bescherm elkaar, en bescherm daarmee de vrijheid die we samen aan het herwinnen zijn.

VRAAG (NOS)
Meneer Rutte, als u nou eerlijk bent: hoe groot acht u de kans dat u maandag toch nog op die pauzeknop moet drukken?

RUTTE
Op dit moment niet groot. Maar we willen echt de cijfers goed bekijken. De komende dagen komen natuurlijk de Koningsdag-cijfers binnen. Dus we willen ook echt even zien wat de exacte effecten daarvan zijn. Maar als je door je oogharen kijkt zou ik nu optimistisch zijn.

VRAAG
Dan even over die scholen. Want het loslaten daar van die 1,5 meter-regel is volgens u dus niet zonder risico. Betekent dat dan ook dat stap 3 daarmee in het gedrang komt? Want ja, als je die scholen doet kan dan stap 3 wel?

RUTTE
Nou ja, opzicht staat het los van elkaar. Dus zo kijken we er niet naar. De scholen daar speelt heel specifiek mee dat je, als je het sneller doet dan we eigenlijk van plan waren, dat je tegelijkertijd zit... in de vaccinaties. Dat een groep die nog kwetsbaar is dan op dat moment nog bezig is gevaccineerd te worden. Je wil voorkomen dat mensen tussen de 40 en de 50, tussen de 40 en de 55 alsnog ziek zouden worden via de kinderen. Dus dat is een punt dat we moeten meewegen. Tegelijkertijd zie je ook hoe ontzettend belangrijk het is dat de scholen open gaan. Dus die afweging tussen enerzijds het de risico’s, anderzijds, ja, ook de grote voordelen die het heeft die willen we nog is een keer goed maken op basis van een nieuw advies van het OMT. Waarbij het ook zo is dat als natuurlijk die aantallen besmettingen zouden blijven dalen en ook de situatie in de ziekenhuizen snel verder zou verbeteren dat ook weer een ander beeld oplevert. Dus dat willen we allemaal bekijken op 25 mei, dus dan praat je over het einde van deze maand. En dan wil je kijken of het mogelijk is om dan aan het begin van de week daarop als iets te doen. 

VRAAG
Meneer De Jonge, dan even over het reizen. Want ik kan me voorstellen dat dat nog best wel ingewikkeld is. Ook voor mensen thuis, want die hadden misschien het idee kan ik nu boeken of niet. Wat is nou het advies, als u dat kort en bondig moet herhalen?

DE JONGE
Heel kort is het advies: ga wijs is op reis. En dat is ook de website waar je op moet kijken: wijsopreis.nl. En daar staan vanaf 15 mei de adviezen per land. We hebben nu een algemeen reisadvies en dat is: ga niet naar het buitenland. En vanaf 15 mei is het reisadvies per land verschillend. En dan hebben we eigenlijk een viertal kleuren waar gebruik van wordt gemaakt, maar de twee belangrijkste kleuren zijn geel en oranje als het over reizen gaat. Geel is een land waar je wel heen mag, waar corona niet weg is en je je nog aan allerlei regels moet houden. Maar geel is een land waar je wel heen mag op vakantie. En oranje dat zijn de landen waar je alleen heen mag voor een noodzakelijke reis, dus niet voor een vakantie. En oranje kan ook zijn dat de coronasituatie op zichzelf genomen best veilig is, maar dat ze ons daar niet willen hebben. Dus kijk heel goed telkens op die reisadviezen bij wijsopreis.nl. 

VRAAG
Maar denkt u bijvoorbeeld dat populaire oorden als Italië, Spanje, Frankrijk, dat Nederlanders daar heen kunnen in de zomer?

DE JONGE
Dat is wel waarschijnlijk. Wat je ziet natuurlijk is dat de besmettingsgraad daalt en de vaccinatiegraad stijgt en dat heeft natuurlijk alles met elkaar te maken. En daardoor zal je de komende tijd steeds meer landen op geel zien gaan. Je mag ook hopen dat het in Nederland het geval is. Op dit moment is de besmettingsgraad in Nederland hoog in vergelijking met andere landen. Dat is ook de reden waarom een flink aantal landen Nederland niet zal willen hebben.

VRAAG
Maar u denkt wel dat het in de zomervakantie wel kan?

DE JONGE
Ik denk inderdaad dat het de komende tijd sterk zal gaan verbeteren. Er is alleen geen garantie op te geven. Wat natuurlijk wel helpt is en dat de vaccinatiegraad stijgt en dat de besmettingsgraad daalt, natuurlijk. En wat gaat helpen is die ‘digital green certificate’. We gaan de komende weken ontdekken hoe dat exact gaat werken. Daar vindt nog volop overleg over plaats in Europa. Maar je hoopt ook dat dat het veilig reizen weer mogelijk gaat maken en daarmee stimuleert. En daarmee hoop je inderdaad de populaire vakantielanden Frankrijk, Spanje, Italië, dat die weer toegankelijk zullen gaan worden. Op dit moment staan ze allemaal nog op oranje.

VRAAG
Tot slot dan nog even. Als je nou gevaccineerd bent en je je eigenlijk weer veilig waant, moet je dan nog steeds in quarantaine? Want dan ben je toch eigenlijk redelijk gezond?

DE JONGE
Dat hangt van een paar dingen af. In het buitenland hangt het af van de regels die in dat land gelden. Dus als men zegt: ja, maar je komt uit Nederland. Het maakt eigenlijk niet uit of je wel of niet gevaccineerd bent, je komt uit Nederland en Nederland is gewoon een land waar de besmettingsgraad hoog is, dus wij willen dat als je hier bent dat je dan eerst in quarantaine gaat, dan is dat gewoon het reisadvies. Op den duur gaat dat ‘digital green certificate’, die groene reispas, die gaat natuurlijk helpen om ook echt een alternatief te bieden. Dus dan kunnen landen zeggen: we zien dat je gevaccineerd bent, of we zien dat je negatief getest bent toen je het land binnenkwam of voordat je het land binnenkwam en dus hoef je niet in quarantaine. Dus die groene reispas die gaat in het verkeer tussen landen een alternatief bieden ook voor quarantaineregels. Voor binnen Nederland, daar geldt de quarantaineplicht, een afdwingbare quarantaineplicht sinds het wetsvoorstel, overigens moet dat nog worden aanvaard in de Eerste Kamer natuurlijk, maar met dat wetsvoorstel geldt een afdwingbare quarantaineplicht voor mensen uit zeer hoog risico gebieden. Dat zijn ook oranje landen, maar daar is de besmettingsgraad dusdanig hoog, of daar is sprake bijvoorbeeld van allerlei varianten van het virus die je echt hier niet op Nederlandse bodem wilt hebben. En daarom geldt voor hen een quarantaineplicht. En voor de overigen geldt een quarantaineadvies voor de mensen uit oranje landen. 

VRAAG (RTL)
Meneer Rutte, u zegt: het aantal ziekenhuisopnames moet volgende week maandag 20% gedaald zijn. Toch even heel concreet: wat is dan het streefcijfer waar u naar kijkt?

RUTTE
Dan kijken we naar de piek en die lag op 20 en 21 april. En ten opzichte van die piek van 20 en 21 april moet dat zevendaags gemiddelde moet gedaald zijn met die percentages. Als je kijkt naar het laatste cijfer wat we hebben, dat is het cijfer op basis van 7 mei, dus dat is een aantal dagen geleden. Dan zie je dat er een afname is van 14% bij de ic-opnames. Die zijn teruggelopen van 57 naar 49 op 7 mei. En een afname is van 20% van de ziekenhuisopnames. Dus daar zie je die 20 al, die zijn teruggelopen van 266 naar 212. Dus daar zit het gewoon goed. Je ziet gewoon: die trend is goed. En dat geeft mij ook het vermoeden dat wij maandag geen pauze hoeven in te drukken. Maar we willen het echt ook wel zeker weten. We hebben natuurlijk al het OMT niet helemaal gevolgd bij stap 1. Toen zeiden ze: laat nou zien dat die daling er is. En toen zeiden we: ja, maar die daling is verwacht, zit in de berekeningen, dus we nemen dat risico. Dat pakt nu allemaal niet ongunstig uit, gelukkig, maar we willen nu toch echt veel dichter bij het OMT-advies blijven. Waarbij we wel zeggen: als het allemaal de goede kant op gaat, en je zit er net een enkel procentje onder die 20% op maandag, dan is dat ook nog geen reden om de pauzeknop in te drukken. Maar als het verschil te groot wordt, en dat zou kunnen zijn als het toch weer gaat stijgen, het aantal ziekenhuisopnames, misschien omdat er toch veel meer op Koningsdag is gebeurd dan we nu vermoeden of weten. Het kan aan van alles liggen.

VRAAG
Meneer De Jonge, toch nog over de vaccinatie. De griepprikgroep, als het ware, die heeft nu toch voorrang gekregen, terwijl het er lang niet op leek. Zijn er nog andere groepen die de komende tijd toch voorrang gaan krijgen terwijl er is gezegd dat zij niet perse op voorrang hoeven te rekenen. Leraren, agenten bijvoorbeeld?

DE JONGE
Eerst even de eerste conclusie die in de vraag staat, dat is niet helemaal correct, denk ik. We hebben namelijk altijd gezegd dat de griepprikgroep, dat die wel degelijk voorrang verdiende. Namelijk, die moet eigenlijk gelijktijdig worden gedaan, heeft de Gezondheidsraad gezegd, bij de 50 tot 59-jarigen omdat hun medische risico eigenlijk vergelijkbaar was. Je hebt hoog risico groepen met een vergelijkbaar medisch risico, bijvoorbeeld de mensen met Down of mensen met leukemie, een vergelijkbaar medisch risico met de 70 tot 80 jarigen. Die hebben we dus ook gelijktijdig gevaccineerd. En je hebt de groep, de griepgroep, die gemiddeld genomen een vergelijkbaar medisch risico heeft bij 50 tot 59 jarigen. Wat we hebben gedaan is dat we een andere manier hebben gevonden om ze te vaccineren. Dus niet meer met AstraZeneca via de huisarts, maar met BioNTech/Pfizer via de GGD, uitgenodigd via de huisarts dat wel. En dat maakt dat we, omdat we extra Pfizer levering hebben ook, en omdat we het op een andere manier organiseren, die griepgroep én eerder én sneller kunnen vaccineren. Dat scheelt voor hen 3 weken op de eerste prik gemiddeld genomen en tot wel 8 weken zelfs op de tweede prik. Dus dat is voor hen een enorme stap voorwaarts. Wat voor het overige geldt is eigenlijk: leeftijd is altijd de belangrijkste indicatie eigenlijk van medisch risico. Dus de eerste grote mijlpaal was: de meest kwetsbare mensen en de mensen die voor hen zorgen. Tweede helft van mei, dat gaat gewoon lukken. En de volgende mijlpaal is: de eerste, het begin van juli, eigenlijk gewoon iedereen die eerste prik. En dat gaat na dat zich laat aan zien, nu ook lukken. En wat daarbij geweldig helpt is als we niet al te veel kleine groepjes en speciale voorrangsclubjes organiseren, maar eigenlijk gewoon zo massaal mogelijk prikken. Dat gaat de komende week zo tegen de miljoen zijn per week. Dus het tempo gaat ook echt nog verder omhoog. We gaan, verwacht ik in juni zelfs ook door die miljoen heen, per week. Dan kan je natuurlijk heel erg snel gaan prikken. En dan maakt het ook eigenlijk ook niet meer zoveel uit of je nog een aparte groep voorrang geeft. Dus ik hoor het appel natuurlijk zeker van de leraren en van de agenten. Tot voor kort was het altijd: de ouderen en de meest kwetsbare mensen gaan echt voor. En nu is het antwoord: je bent bijna aan de beurt. Dus we gaan zo hard nu, je bent echt bijna aan de beurt.

VRAAG
Er zijn ondertussen nog wel een aantal mensen tussen de 60 en 64 die wel nog moeten wachten, omdat zij gevaccineerd worden door hun huisarts met AstraZeneca.

DE JONGE
AstraZeneca wordt natuurlijk niet zo heel erg snel geleverd, maar in kleine porties, dus dat is waar. Het is terecht dat u dat zegt. Gelukkig is het wel zo dat we meen ik, deze week, de laatste huisartsen beleveren voor de eerste prik in ieder geval. Al vrij snel beginnen ook de huisartsen met AstraZeneca met de tweede prik. Je hoort nog wel ’s het misverstand dat er AstraZeneca over zou zijn en wat we daar dan allemaal mee zouden kunnen wel niet. Er is eigenlijk helemaal niet over. Er is juist tekort. We hebben eigenlijk gewoon heel snel meer leveringen voor AstraZeneca nodig, maar we weten dat AstraZeneca niet zo heel erg trouw levert. Kortom: de komende week waarschijnlijk worden de laatste huisartsen belevert. Daarna beginnen we al vrij rap weer aan de tweede prik. En wat op dit moment een advies wordt van de Gezondheidsraad omdat we dat hebben gevraagd: zou je nou ook bij AstraZeneca die prikinterval korter kunnen maken? Dat is belangrijk, want als je die prikinterval korter kunt krijgen, dan helpt dat de 60-64 jarigen om sneller volledig gevaccineerd te zijn. Stel dat je naar 6 weken bijvoorbeeld toe zou kunnen gaan. Dat zou fantastisch helpen, maar met een kortere prikinterval kunnen we ook als we dat hebben gedaan en we hebben nog steeds AstraZeneca. U weet dat ik nog steeds een onderzoek heb om te kijken of we daar ook een keuzelijn van kunnen maken. En dat wordt natuurlijk alleen maar aantrekkelijk als de prikinterval niet heel veel langer is dan de prikinterval bij Pfizer. Kortom: daar ben ik mee bezig en daar kijken we naar. 

VRAAG
Maar daar kijken we naar? Gaat dat gebeuren? Op welke termijn hebben we het dan over?

DE JONGE
Ik ben er over in overleg met de ziekenhuizen om te kijken of we dat zouden kunnen inregelen. Vanaf het moment dat we AstraZeneca niet meer nodig hebben voor 60 tot 64 jarigen, met informed consent, op basis van goede voorlichting. Er komt heel erg veel bij kijken om dat goed te organiseren. Er moet een apart aanmeld systeem zijn, een aparte prikcapaciteit, et cetera. Er komt heel veel bij kijken. Maar met name is daar voor van belang dat we die prikinterval korter kunnen maken dus van 12 weken naar bijvoorbeeld 6 weken of misschien zelfs nog korter terug kunnen. Want dat maakt het dan in dat geval ook echt aantrekkelijk. Allereerst hebben we alle AstraZeneca leveringen nodig voor de 60-64 jarigen, maar zodra we die hebben gedaan, dan zou er ruimte zijn om te kijken of we het ook op deze manier kunnen inzetten.

VRAAG
Maar die 60-64 jarigen, sorry, allerlaatste vraag, die moeten nog wel dus drie maanden blijven wachten tussen de twee prikken?

DE JONGE
Nee, als de prikinterval korter kan zijn, kan dat ook voor hen gelden. Dat betekent natuurlijk wel weer een ander arrangement, ook weer van de afspraken van de huisartsen. Kortom, er komt heel veel uitvoering bij kijken. Eerst moeten we weten of het kan. Of daardoor de bescherming niet heel veel afneemt, want dat wil je zeker weten. Dus als de bescherming daar gelijkwaardig blijft, dan kun je die keuze maken, want het zou veel praktischer zijn als we naar het einde van de campagne toe, de prikinterval tussen die eerste en tweede prik kunnen bekorten.

VRAAG (SBS6)
Meneer De Jonge, u zei ook dat begin juli verwacht u dat iedereen de eerste prik heeft gekregen en dat je ook al heel veel kan met een prik. Dus in aanloop naar het vaccinatiepaspoort ook om te reizen, zou je dan bijvoorbeeld ook met een prik al overal naar toe kunnen? Komt dat ook in dat vaccinatiepaspoort?

DE JONGE
Een prik van Janssen sowieso, want daarmee ben je volledig gevaccineerd. Een prik nadat je besmetting hebt doorgemaakt, vinden wij, geldt als volledig gevaccineerd, omdat die ene prik in dat geval geldt als een booster voor de antistoffen. Dat moet overigens nog wel technisch goed worden ingeregeld. Dus dat is een van de gesprekspunten die nu nog in Europa ook speelt. Die wij zelf ook technisch voor mekaar moeten zien te krijgen, maar ook in relatie tot de Europese afspraken technisch voor mekaar moeten zien te krijgen. Dus een van twee prikken na het doormaken van een infectie zien wij als volledig gevaccineerd. Daarnaast, als je nog niet volledig bent gevaccineerd, is er natuurlijk altijd de mogelijkheid van negatieve testverklaring, dus voor een deel van de mensen zal gelden, lukt het niet om helemaal gevaccineerd te zijn voor de zomervakantie, en die zullen met een negatieve testverklaring op reis moeten. Dus wat wij altijd hebben ingebracht: is dat de ‘digital green certificate’ ook moet werken niet alleen voor mensen die gevaccineerd zijn, maar ook moet werken bij een negatieve testverklaring. 

VRAAG
U zegt het ook al van die antistoffen, want als je dus antistoffen in de lichaam hebt of de ziekte hebt doorgemaakt, dan zou je ook al op reis mogen als onderdeel van het vaccinatiepaspoort?

DE JONGE
Als je de ziekte hebt doorgemaakt, dan heb je bijvoorbeeld van AstraZeneca of van Pfizer nog maar 1 prik nodig, dus dat zit nu in de aanmelding van mensen voor vaccinatie, wordt ook de vraag gesteld: heb je de ziekte gehad in de afgelopen 6 maanden, de afgelopen 180 dagen, en dat betekent dus dat je met één prik voldoende bent gevaccineerd. Op den duur willen we ook nog gaan werken met immuniteitsbewijzen, maar daar zijn we nog niet. Maar daar willen we inderdaad op den duur ook mee gaan werken. Voor de mensen die de ziekte hebben doorgemaakt moet één prik voldoende zijn, omdat dat ons beleid is dat een prik bij een doorgemaakte infectie voldoende is. Niet in alle landen is dat zo, maar in Nederland is dat wel zo. 

VRAAG
Maar zonder prikken, en je hebt wel de ziekte doorgemaakt, dat helpt niet in het op reis mogen gaan?

DE JONGE
Ik weet niet of we dat op tijd gereed krijgen of we dat immuniteitsbewijs op tijd gereed krijgen. Er spelen heel veel uitvoeringsvragen. Namelijk: hoe bewijs je dat je het hebt gehad? Moet je daar voor perse een positieve testuitslag hebben bij de GGD vandaan? En over hoeveel dagen terug gaand in de tijd is dat nog geldig? Biedt dat dan voldoende zekerheid? In welke mate dragen mensen die de ziekte hebben doorgemaakt nu nog bij aan de verspreiding van de ziekte? Daar zitten nog zo ongelooflijk veel uitvoeringsvragen aan, daar zijn we echt nog niet. Wat we in ieder geval willen doen, is op tijd, namelijk in juni, dat vaccinatiebewijs gereed hebben. Zowel juridisch, er valt ook juridisch gezien nog veel te doen, maar ook technisch, er valt ook technisch gezien nog veel te doen. Heel veel afstemming ook binnen Europa, maar we willen dat echt in juni, dus voorafgaand aan de zomervakantie, willen we dat klaar hebben, omdat we mensen willen helpen om die reizen weer mogelijk te maken. Nederland is natuurlijk een van de landen met ongeveer de vroegste Europese zomervakantie, dus aan ons is veel gelegen om daar heel snel in te zijn.

VRAAG (TELEGRAAF)
Meneer Rutte, ik wou nog graag een vraag stellen over het middelbaar onderwijs, het MBO. Wat ik niet helemaal snap, u vraagt nu nieuw advies aan het OMT, terwijl u al weet wat dat OMT vindt, namelijk: die wijst op de risico’s. Wat verwacht u eigenlijk van dat nieuwe advies?

RUTTE
Wat we eigenlijk zeggen tegen het OMT is van: laat ons nou ’s even zien onder welke epidemiologische omstandigheden het loslaten van de anderhalve meter toch wel eerder mogelijk zou kunnen zijn dan wat ze eigenlijk nu zeggen: combineer het met stap 3. Omdat we het zo belangrijk vinden om te zien of het toch mogelijk is iets eerder die scholen op te doen. Ik praat ongeveer over een, als het allemaal zou lukken met stap 3, dan praat je over begin juni. Dus het zou erg aantrekkelijk zijn als dat zou kunnen al een week eerder. Dan moeten we natuurlijk ook op dat moment bekijken: hoe staan we er voor met de ziekenhuizen, met de aantallen besmettingen, met de cijfers, de R-factor, et cetera. Dus we zeggen tegen hen: laat dat nou nog ’s even precies zien, en dan zullen we daar ook bestuurlijk natuurlijk bewegingen in moeten maken. En de risico’s tegen elkaar afzetten. 

VRAAG
Die middelbare scholen zitten nu nog met halve klassen. Eigenlijk feitelijk betekent dat halve lessen voor elke individuele leerling. Alle deskundigen wijzen op onderwijsachterstanden, naast depressie voor de leerlingen en somberheid, dat zorgt natuurlijk ook voor schade aan de economie op termijn. Waarom bent u niet bereid op dit punt een risico te nemen? Dat heeft u ook bij bijvoorbeeld stap 1 gedaan om af te wijken van een OMT-advies.

RUTTE
Om te beginnen, inderdaad, het onderwijs is steeds voor gegaan. Lagere scholen en de middelbare scholen zijn voor gegaan. We hebben zeker ook risico’s genomen, aanvaardbare risico’s, we hebben tot twee keer toe hebben we stappen gezet die afweken van de op dat moment geldende adviezen. En het is denk ik heel belangrijk dat de middelbare scholen nu 2,5 gemiddeld per week kinderen, jongeren daar naar toe gaan. Het betekent overigens niet, de school waar ik zelf aan verbonden ben, dat die andere 2,5 dag dan geen les wordt gegeven. Die doen gewoon braaf vanuit huis mee, misschien vanuit bed soms nog ’s morgens. Maar ze doen netjes mee. Al Zoomend en Webexend. Maar natuurlijk: je wil ze het liefst op school, omdat behalve dat je dan natuurlijk het onderwijs beter ervaart dan wanneer je via het schermpje kijkt, ook die persoonlijke contacten zo belangrijk zijn. Maar toch even, je praat wel over een groep jongeren waarvan je wilt voorkomen, als op dat moment het aantal besmettelijken nog zo hoog zou zijn als nu, en we zijn op dit moment de slechtste van Europa na Zweden, of met Zweden, dus we hebben echt heel veel besmettelijke mensen in Nederland. Ongeveer 160.000 dacht ik vandaag nog, of iets hoger. Als je op dat moment weet dat nog niet iedereen gevaccineerd is in die groep tussen 40 en 60, dan moet je echt even die risico’s afwegen. 

VRAAG
Maar toch, misschien moet ik die vraag dan aan meneer De Jonge stellen. Waarom is er dan niet gekozen voor een andere strategie met betrekking tot het onderwijs? Maak er een field lab van, vinden die leerlingen ook nog leuk. Zorg er voor dat de leraren als eerste worden gevaccineerd.

DE JONGE
Dat laatste helpt natuurlijk niet om besmettingen in het klaslokaal te voorkomen als je daar de anderhalve meter....

VRAAG
Maar wel om de leraar te beschermen.

DE JONGE
Ja, maar dat doen we natuurlijk ook he? We hebben eigenlijk, zou je kunnen zeggen, hebben we alle beleidsmaatregelen die we hebben getroffen altijd het onderwijs voor laten gaan. Altijd. Ook al wisten we dat dat tot een risico zou leiden. Het openen van de basisscholen, het openen van de VO-scholen, maar dan op anderhalve meter. We hebben, keer op keer, hebben we gezien ook dat dat je gewoon terugziet ook in het verloop van de economie. Wisten we van tevoren, hebben we bewust gekozen, en juist waarom? Omdat je altijd die afweging maakt tussen: wat is er epidemiologisch noodzakelijk om te doen, om de kwetsbaren te beschermen en om de zorg niet te overbelasten? Maar ook: wat is er maatschappelijk gewoon noodzakelijk? Waar wil je maatschappelijke schade het liefst voorkomen? En daarin is het onderwijs altijd voor gegaan. Ook met de inzet van sneltesten, het begeleid zelftesten. Ook daar is het onderwijs in voorgegaan. Dus het primair onderwijs, daar wordt preventief zelftesten gedaan door leraren. In het VO wordt dat gedaan. We willen nog intensiever ook met het zelftesten bij leerlingen aan de slag. Dus dat ook leerlingen eigenlijk veel intensiever nog gaan zelftesten om daarmee besmettingen buiten de deur te houden. Maar als je te vroeg, dat is het risico wat het OMT ziet, en ik begrijp dat heel erg goed, als je te vroeg met ruim 150.000 besmettelijken zou zeggen: laat die anderhalve meter maar los in het VO, dan zal je zien dat daardoor de besmettingsgraad eigenlijk ofwel oploopt of te langzaam gaat dalen en dat heeft weer impact op de mate waarin de ziekenhuizen overbelast zijn. De mate waarin we uitgestelde zorg kunnen inplannen. En uiteindelijk zelfs de mate waarin Nederlanders welkom zijn op vakantie. Dus alles hangt met alles samen. We moeten gewoon snel zien te dalen. Voorbeeld: je ziet nu in de meivakantie, het meivakantie effect, zie je meteen dat het absolute aantal besmettingen afneemt onder deze leeftijdsgroep. Dus school is gewoon gerelateerd aan het aantal besmettingen onder leerlingen, dat is onvermijdelijk is dat zo. En daar kun je niet aan voorbij gaan. Daarvan kun je niet zeggen: ja, maar het is zo belangrijk – onderwijs – dat moeten we dan maar op de koop toenemen. Omdat er zo ongelooflijk veel mee samenhangt. Dus je hebt die afweging altijd te maken. We hebben aanvankelijk gevraagd aan het OMT: wanneer zou dat mogelijk zijn, dat loslaten van die anderhalve meter? Dat is gerelateerd door het OMT aan stap 3 in het openingsplan. En daarvan hebben we gezegd: ja. Maar omdat we nu ook stap 2 een week later hebben genomen, nemen we natuurlijk ook stap 3 nemen we weer later. Ongeveer over 3 weken nemen we die namelijk. Dat zou betekenen dat je dus nog 3 weken zou moeten wachten met het loslaten van de anderhalve meter in het VO. Dat is dan ook wel weer een lange tijd, en zeker voor het noorden van het land betekent dat met een vroege zomervakantie dat er nog maar heel weinig schooljaar overblijft. En dat is de reden dat we hebben gevraagd: onder welke epidemiologische voorwaarden zou het nou mogelijk zijn om dat een weekje eerder te doen? En dan gaan we er vanuit dat het OMT zal zeggen: alleen als het aantal besmettelijken heel erg is gedaald. En hoeveel dat dan moet zijn gedaald om dat verantwoord mogelijk te maken, dat is echt een vraag die bij de experts thuis hoort. 

VRAAG (NU.NL)
Meneer De Jonge, hoe permanent is wat u betreft eigenlijk de tijdelijke testsamenleving?

DE JONGE
Allereerst dat woord, dat is niet het woord van het kabinet. Wij zullen nooit spreken over een testsamenleving. En ik geloof niet dat dat een aantrekkelijk en verleidelijk toekomstbeeld is. Het is zo tijdelijk mogelijk. En zo zit ook de wet in elkaar. De wet die vandaag is aangenomen in de Tweede Kamer. Namelijk: alleen als het helpt om dingen eerder mogelijk te maken, of meer dingen mogelijk te maken dan anders. Alleen dan kan je het inzetten. En alleen, je kunt ondernemers nooit verplichten om mee te doen, alleen voor die instellingen, die ondernemers die er ook echt brood in zien. En voor hen is het een wereld van verschil. Een restaurant op anderhalve meter is eigenlijk bijna niet te runnen. Althans, de meeste restaurants niet. Dus stel je nou ’s voor dat je in stap 4 bijvoorbeeld van het openingsplan, daar de anderhalve meter zou kunnen loslaten. Dat is fantastisch. Dat is het verschil tussen wel een exploiteerbare tent of een niet-exploiteerbare tent. Een theater bijvoorbeeld, dat weer binnen de anderhalve meter, mensen zou kunnen laten samenkomen. Dat is fantastisch als dat weer kan. Als cultuurmakers weer een podium vinden voor publiek. Dat is fantastisch als dat weer kan. Als je dat zonder testen zou moet doen, zonder het testen voor toegang, dan zou dat echt nog zeker tot de rand van de zomervakantie duren voordat je dat weer mogelijk kunt maken. Als je dat nou eerder zou willen doen, dan helpt het testen voor toegang. Kortom, alleen als je er eerder en meer dingen mee mogelijk kan maken, dan is het een goed idee. En zodra het niet meer hoeft, zodra je al die mooie dingen ook kunt doen zonder, dan gaan we het zonder doen.

VRAAG
Ja, want we hebben het eigenlijk over de zomervakantie of het moet een mooie zomer worden. En u zegt zo tijdelijk mogelijk. Wanneer verwacht u eigenlijk, of verwacht u dit jaar misschien nog dat corona dan helemaal uit Nederland is? 

DE JONGE
Nee.

VRAAG
Wanneer verwacht u dan dat we eigenlijk helemaal...?

DE JONGE
Dat is heel moeilijk om te zeggen. Kijk, wat we op dat openingsplan hebben gedaan is stap 1 t/m 5, die hebben we ingepland. Er is een enkele kanttekening bij geplaatst: het is te riskant, moet je dat wel op een datum zetten, of moet je meer op data sturen? We hebben altijd gezegd: de datums, ook wel data genoemd, die staan natuurlijk in potlood genoemd. Dus we houden altijd, houden we de mogelijkheid om dat een week later te zetten. Maar die zesde, die zesde stap, het daadwerkelijk loslaten van de anderhalve meter, omdat dat verantwoord zou zijn, die hebben we op dit moment nog niet in de tijd geplaatst, omdat we dat gewoon niet kunnen. Je hoopt en je verwacht dat dat na de zomer als echt iedereen volledig is gevaccineerd bijvoorbeeld, dat dat kan. En we hebben natuurlijk ook nog een aantal maatregelen die we wellicht dan nog nodig zouden kunnen hebben, maar je hoopt dat we in ieder geval toch wel ergens afscheid kunnen nemen van die anderhalve meter, maar ik durf het op dit moment gewoon niet te zeggen.

VRAAG
Nee, want bijvoorbeeld vorig jaar hadden we niet kunnen denken bijvoorbeeld dat we nu pas net los zouden zijn van de avondklok. We zien steeds weer andere mutanten die als zeer gevaarlijk worden bestempeld. De vraag is ook eigenlijk een beetje of u een klein beetje kunt uitzoomen en misschien al een beetje zicht heeft op... is het logisch dat we over een jaar nog steeds bijvoorbeeld bepaalde coronamaatregelen zouden hebben? Is het virus hier dan nog steeds?

DE JONGE
Wat ik hoop en verwacht, maar nogmaals, u moet dat echt met heel veel voorzichtigheid doen, dat kijken in de toekomst, en inderdaad als je eventjes een jaar terugkijkt waar we allemaal andere verwachtingen hadden van waar we nu zouden staan, dat moet ons voorzichtig maken in het al te nadrukkelijk voorspellen van hoe de toekomst er over een half jaar of over een jaar uit ziet. Wat te verwachten is, is dat corona niet meer helemaal weggaat. Wat te verwachten is, is we met elkaar, als we in voldoende mate gevaccineerd zijn, en daarom is die vaccinatiebereid zo vreselijk belangrijk, dat we dan dusdanig beschermd zullen zijn, dat corona ook niet meer ons dagelijks leven bepaald. Het zou wel kunnen zijn dat we toegaan naar een jaarlijkse vaccinatiecampagne. Ofwel voor iedereen van boven de 18, of zelfs iedereen boven de 12, of slechts alleen van de kwetsbare groepen. Dat kan allemaal, dus wij verwachten wel dat we een periodieke vaccinatiecampagne zullen moeten doen. Daar kopen we ook nu al op in. Dus de contracten met bijvoorbeeld de eerste vaccinleverancier, die zijn alweer gesloten voor 2022 en 2023. Dus we verwachten dat we overgaan naar een jaarlijkse vaccinatiecampagne op het moment dat corona een endemisch karakter krijgt in Nederland. Of het daarbij ook nodig zal zijn een aantal aanvullende maatregelen te treffen. Het zou bijvoorbeeld kunnen dat je de quarantaineplicht wilt handhaven voor mensen uit zeer hoog risico gebieden. Mensen uit gebieden waar nog helemaal niet is gevaccineerd en zeker niet in deze mate waar bijvoorbeeld bijzondere mutaties op dit moment een rol spelen. Die wil je niet op Nederlandse bodem verspreid hebben, zeker niet als het mutaties zijn die minder gevoelig zijn voor de vaccinatie die we toch op dat moment hebben gedaan. Kortom, het zou kunnen dat je dat type maatregelen in je instrumentenkist houdt voor een langere termijn. Dat zou kunnen. Maar ik hoop en verwacht dat we ergens in dat najaar wel echt afscheid kunnen nemen van die anderhalve meter. Dat moet wel echt de verwachting zijn.

VRAAG
Tot slot, iets concreter dan, wanneer kunnen we bijvoorbeeld weer in een uitverkocht voetbalstadion zonder eerst te testen? Wanneer verwacht u dat dat weer mogelijk is?

DE JONGE
Dat is een terechte vraag en juist omdat we bij hele grote evenementen, waar dus heel veel mensen bij mekaar zijn, het is heel moeilijk in te schatten wanneer dat weer zou kunnen. En je wilt natuurlijk toch zeker een deel van die festivalzomer, wil je redden. En je wilt zeker weer dat we in het nieuwe voetbalseizoen in grote getale weer in dat stadion kunnen zitten, juist daarom verwachten we dat voor die hele grote bijeenkomsten dat dat toegangstesten nog wel een tijdje nodig zal blijven. Ook daar geldt: als het niet meer hoeft, kappen we er zo snel mogelijk mee. En ook dat laat zich dus ook het moeilijkst voorspellen. Waarom? Omdat je daar met heel veel mensen bij mekaar zit, omdat de beschermingsgraad natuurlijk nooit 100 procent is, ook niet als heel veel mensen zijn gevaccineerd. Kijk op den duur wordt natuurlijk wel de kans om besmet te raken wel heel erg gering en dat kans om er heel erg ziek van te worden nog veel geringer. Dat is natuurlijk wel echt zo. Vorige zomer was corona zo teruggedrongen dat we geloof ik in heel Nederland nog zo’n 3000 besmettelijken hadden, dan was een op de 10.000 mensen was op dat moment besmettelijk. Nu zitten we op ruim 150.000 besmettelijken dus nu is 1 op de honderd zoveel is besmettelijk. Dus nu is de besmettingskans heel erg veel groter. Als die weer heel erg veel lager is en we zijn ook nog eens gevaccineerd, ja dan komt er natuurlijk echt wel weer een moment in het nieuwe seizoen en ik hoop wel echt vroeg in dat nieuwe seizoen dat je gewoon inderdaad ook ongetest weer in dat stadion terecht kunt, ja. 

VRAAG (ANP)
Meneer De Jonge, u heeft vaker gezegd dat het tempo van de vaccinatiecampagne vooral afhangt van de leveringen.

DE JONGE
Ja.

VRAAG
Nou bleek vorige week dat de GGD om volgende maand echt massaal te kunnen gaan prikken, nog duizenden FTE’s moet vullen. Baart dat u zorgen?

DE JONGE
Nee. De GGD heeft altijd alle opschaling voor mekaar gekregen die nodig was om het vaccinatieprogramma uit te voeren en de GGD bevestigt ons ook keer op keer: dat gaat ons lukken. Aanvankelijk was er een afspraak natuurlijk voor 1 miljoen prikken per week met de GGD, toen hebben we de afspraak verhoogd naar 1,5 miljoen prikken per week door de GGD. En nu hebben we gezegd: ja, omdat de huisartsen natuurlijk geen, niet meer de kwetsbaren, dus niet meer de griepgroep doen onder de 60, die komt er dus bij bij de klus voor de GGD en daarom hebben we gezegd ‘ja, dat zou eigenlijk dus betekenen dat de GGD moet opschalen tot tegen de 2 miljoen’. Dus: de GGD, gaat dat lukken? Ja, is het antwoord, dat gaat lukken. Inderdaad, ze moeten er nog wel een hoop mensen voor aannemen, maar dat gaat lukken. Ik weet dat er ook heel erg veel mensen zich aanbieden bij de GGD, Rode Kruis helpt daar op een geweldige manier, allerlei uitzendbureaus helpen dus dit gaat lukken. Daarbovenop, want het kan natuurlijk zijn dat al die leveringen niet allemaal keurig partjesgewijs binnenkomen iedere week ongeveer hetzelfde – ga er maar vanuit dat het zo is – en dat zou kunnen betekenen dat je in een weekend bijvoorbeeld opeens heel erg veel binnen ziet komen wat je niet door de GGD op 2 miljoen, zelfs met 2 miljoen aan capaciteit niet krijgt weggeprikt en daar hebben  we een afspraak gemaakt met de ziekenhuizen: dat zij dan een prikweekend organiseren bijvoorbeeld om daar het surplus aan vaccins dat we geleverd krijgen ook nog weg te kunnen prikken. Nou zijn kunnen daar tot een half miljoen bovenop zetten en bij de capaciteitsgroei tussen de 1,5 en de 2 miljoen, daar helpen de ziekenhuizen in sommige regio’s ook om die 2 miljoen voor elkaar te krijgen. Daarnaast bieden de huisartsen zich aan in verschillende regio’s om het medisch toezicht op de locaties te doen. Kortom, de GGD is tot heel veel in staat en er is heel veel hulp om te zorgen dat de GGD dat voor mekaar gaat krijgen.

VRAAG
Oké, dus nou ja, als de leveringen gewoon meezitten dan kan dus begin juli iedereen...?

DE JONGE
De leveringen en inzetbaarheid, dus kunnen we de vaccins voor de doelgroepen inzetten waar we die ook voor bedacht hadden. Dat is wat het meest bepaalt in hoeverre we komen op de rand van juli en de vaccinatiegraad.

VRAAG
Ja, nee oké. Dus dan is uw target van begin juli haalbaar, om iedereen dan een eerste prik te hebben gegeven. Dat betekent dan ook voor de jongere mensen dat die pas ergens in augustus hun tweede prik zullen hebben, voor die digitale pas, die Europese. Als je dan dus alleen op reis kan met een negatief testbewijs, bij commerciële testers kosten die dingen ergens tussen de 100 en 150 euro. Bij een jong gezin met twee kinderen zou dat betekenen dat die dus vier keer een test moeten doen als ze erheen gaan, vier keer een test als ze terugkomen, dan heb je het al zo over 7-800 euro. 

DE JONGE
Hmm, paar dingen.

VRAAG
Is dat een eerlijke...? Ik bedoel, de vraag is: is dat, denkt u na over die kloof die ontstaat tussen gevaccineerden en niet-gevaccineerden, die financiële kloof deze zomer?

DE JONGE
Nou het is een reële vraag, dus je moet daar inderdaad goed over nadenken. Ik denk wel dat termen als kloof, ik heb ze vorige week ook veel in de Kamer gehoord, maar ik denk dat toch dat dat wel iets te grote woorden zijn hoor. Kijk wat we doen is zorgen dat je je nooit verplicht hoeft te vaccineren en ook nooit verplicht bent om te bewijzen dat je gevaccineerd bent. Dat vind ik belangrijk. Dat doen we in Nederland en daar zorgen we ook internationaal voor, door af te spreken dat een negatieve testverklaring altijd een alternatief kan zijn. Dat is een. Twee is, in Nederland zetten we toegangstesten alleen maar in als het echt helpt om meer te kunnen en alleen maar voor niet-essentiële activiteiten, zou je kunnen zeggen. Nou hoe belangrijk vakantie ook is, vakantie is toch ook echt wel een niet-essentiële activiteit. Het is geen openbaar vervoer of stadhuisbezoek of, dus. Maar vakantie is wel heel erg belangrijk, natuurlijk, voor heel veel mensen is vakantie heel erg belangrijk. Dus wat we vooral moeten doen is zorgen dat we met elkaar op vakantie kunnen. Dat doen we door nu te zorgen dat die besmettingsgraad zo snel mogelijk naar beneden gaat, want dan zijn Nederlanders überhaupt weer welkom. Dat is een belangrijk begin. Vervolgens doen we dat door het internationaal reisverkeer weer makkelijker mogelijk te maken met vaccinatiebewijzen, waar je altijd als alternatief ook een negatieve testverklaring voor kan hanteren. Nou en we prikken in een heel hoog tempo richting de zomer, dus ik denk echt dat op de drempel van de zomer in ieder geval iedereen die eerste prik moet kunnen hebben gehad en een flink deel van de mensen ook die tweede prik. Eigenlijk verwachten we dat zo’n twee derde van de mensen dan al volledig gevaccineerd zal zijn. En die tweede prik voor iedereen, die gaat natuurlijk heel rap daarna. Want we prikken in die weken, prikken we dik door de miljoen per week heen. Dus we gaan heel hard, dus het gaat heel snel, zodat iedereen eigenlijk volledig gevaccineerd is. Maar je moet altijd het alternatief bieden, al was het maar omdat niet iedereen zich kan laten vaccineren of wil laten vaccineren, dus je moet altijd het alternatief bieden van dat negatieve testbewijs. En dan is vervolgens de vraag: en wie gaat dat dan betalen? Nou allereerst dat jonge gezin, dat is bij kinderen natuurlijk, geldt het sowieso niet dat ze gevaccineerd zijn natuurlijk. Dus dat geldt bij kinderen, geldt dat niet. En als zij nog niet hun tweede prik zouden hebben gehad en bijvoorbeeld ook geen Janssen-prik hebben waardoor ze met een prik gevaccineerd zijn, ja dan zullen ze een negatieve test moeten laten afnemen. Nou en ik verwacht dat meerdere mensen dat zullen doen. Dus de bedragen zoals u die net noemt, die verwacht ik zeker niet dat betaald zullen moeten gaan worden. En de vraag is wel vervolgens: ja, maar moet je dat dan allemaal overheidsgefinancierd doen? Daar geldt natuurlijk uiteindelijk ook wel iets van een profijtbeginsel he. Als je op vakantie gaat en ja, je maakt de keuze om naar het buitenland te gaan – wat trouwens prachtig is en mooi is om te doen en als het kan moet je het zeker doen – maar dan is denk ik die negatieve test niet de showstopper voor die vakantie. Dat denk ik niet. Zo duur is het ook weer niet.

VRAAG
Nou ja, oké, dan voor kinderen niet maar als kinderen niet meegeteld worden dan, al heb je het alleen over twee volwassenen, dan heb je het alsnog over – als je de commerciële testprijzen nu bekijkt – over honderden euro’s extra erbovenop. Dat kan voor mensen met een kleine beurs wel een belemmering zijn en...

DE JONGE
Het gros van de mensen zal volledig zijn gevaccineerd, het gros van de mensen zal volledig zijn gevaccineerd en voor andere mensen, die kunnen een negatieve test afnemen. En ja, ik denk dat het wel logisch om daarvan te zeggen: dat is wel voor rekening van mensen die op vakantie gaan. Heel veel andere dingen kosten ook geld als je op vakantie gaat: tol kost ook geld als je op vakantie gaat. En dat vragen we toch ook aan mensen om dat gewoon toch zelf te betalen. En dit zijn eisen die een land verbindt aan het binnenkomen. Aals we tegen die tijd inderdaad die pas gaan gebruiken. Kijk als het zo goed gaat in Europa met de besmettingsgraad dat het helemaal niet nodig is om een pas te gebruiken, ja dan wordt ‘ie misschien wel niet gebruikt. Dat kan ook nog. Of dat er landenspecifiek mee om wordt gegaan, dat kan allemaal ook nog. Maar om nou op voorhand te zeggen ‘we gaan voor iedereen alle testen betalen met elkaar’, dat weet ik niet hoor. Dat doen we toch met andere vakantiekosten ook niet?

VRAAG
Tot slot hoor, maar met de toegangstesten gaat de overheid natuurlijk wel de rekening betalen voor mensen die naar...?

DE JONGE
Alleen in het begin natuurlijk, dat was precies ook een beetje het discussiepunt wat we hadden met de Kamer. Dat is alleen in het begin.

VRAAG
Nou ja, en de Kamer heeft vandaag gezegd unaniem: die eigen bijdrage komt er niet. Dus waarom daar wel een overheidsbijdrage...?

DE JONGE
En toch, en toch ook daar, daar zal ik toch echt ook vanuit het kabinet weer gaan voorstellen... Stel je nou eens voor dat we midden in die festivalzomer zitten... Kijk nu zeg je: mensen moeten deel kunnen nemen, het moet niet van die test afhankelijk zijn of je wel of niet gaat eten in dat restaurant. Dat moet je niet... Want als je daar eigen betalingen voor gaat organiseren, dan wordt dat hele toegangstesten niks, nu. Maar stel je nou eens voor dat je toegangstesten alleen nog maar nodig hebt om naar Ajax-Feyenoord te kunnen en alleen nog maar nodig hebt om naar Lowlands te kunnen bijvoorbeeld, vinden we het dan reëel dat we aan heel Nederland vragen om daaraan mee te betalen? Want dat doe je de facto met belastingen. We hebben geen gratis pot geld hier liggen in Den Haag. Met belastinggeld zeg je: ik vind dat heel Nederland daaraan mee moet betalen, ook mensen met een minimuminkomen. Vind je het dan reëel om, als die festivalzomer plaatsvindt, dat we dan tegen heel Nederland zeggen: en nou vinden we dat je mee moet betalen aan het kaartje waar maar enkele mensen plezier van hebben. Want dat is dan wat je doet. Dus stel dat we in die fase komen, dat je nergens meer toegangstesten voor nodig hebt, alleen nog maar voor bijeenkomsten van duizenden mensen – festivals, hele grote concerten, hele grote sportevenementen – ik denk dat ik dan weer opnieuw aan de Kamer ga voorstellen: zullen we toch vragen of mensen daar een beetje aan mee willen betalen? 5 euro, 7,50, is dat nou zo gek omdat aan mensen te vragen? Ik denk het niet. Ik denk dat dat heel logisch is. Is profijtbeginsel, dat doen we op tal van terreinen van ons leven. Dat vinden we eigenlijk toch heel logisch?

VRAAG (TROUW)
Meneer De Jonge, nog een vraag voor u. Twee huisartsen die zijn een initiatief begonnen, Prullenbakvaccin.nl, om verspilling van vaccins tegen te gaan. Zij zijn een site begonnen, daar kan je je op aanmelden en als huisartsen een vaccin of vaccins over hebben, dan kan je diezelfde dag nog geprikt worden. Uw ministerie is daar tegen, waarom is dat eigenlijk?

DE JONGE
Nou het klinkt natuurlijk heel sympathiek, want ja niemand wil dat een vaccin in de prullenbak verdwijnt, iedereen wil dat een vaccin in een bovenarm zit. Maar het punt is: het gaat uit van de gedachte dat we vaccins over hebben. En dat is niet zo, we hebben juist vaccins tekort. Mensen tussen de 60 en de 64 willen allemaal graag zo snel mogelijk geprikt worden, dat is juist de reden dat we proberen om de interval tussen de eerste en de tweede prik te gaan verkorten. De laatste huisartsen, ook voor de eerste prik worden pas deze week beleverd. Dus er is niemand die over heeft. Als het echt zo is dat je koelkast vol zit, ja dan moet je de vaccinmakelaar bellen van het RIVM en dan gaat die zorgen dat die spullen gekoppeld aan iemand die juist tekort heeft nu. We vragen huisartsen om heel minutieus te bestellen en gelukkig huisartsen dat ook. Dus het idee dat er heel veel over is, ja dat is eigenlijk gewoon niet zo.

VRAAG
Ook niet als die huisartsen dat zeggen? Of nou ja, vorige week was die foto, die maakte nogal ophef los over die prullenbak vol met vaccins. Dat zijn incidenten?

DE JONGE
Ja, ja. Nou ja, je kunt natuurlijk nooit... Als je dat heel goed plant en heel secuur werkt, kun je natuurlijk nooit meer dan een potje over hebben toch? Want ja, waarom heb je anders dat tweede potje opengemaakt als het eerste nog niet op was? Dus als je het heel secuur inregelt, dan kan het eigenlijk niet zijn dat je veel over hebt per prikbeurt. En als je dat een beetje efficiënt organiseert, kan het nooit zijn dat daar veel spillage is zoals dat dan heet of veel surplus is zoals dat dan heet. Tuurlijk is het waar dat er geen vaccins in de prullenbak moeten verdwijnen, dat moet ook niet en daarom vragen we ook heel precies te bestellen, heel secuur de boel in te regelen etcetera. Maar het idee dat er spullen over zouden zijn of te herverdelen zouden zijn, dat is niet zo. En daarnaast komt er nog iets bij. Je zet die vaccins dan zomaar willekeurig, terwijl we natuurlijk niet voor niets een volgorde hebben. Die volgorde hebben we ook gewoon zo afgesproken. Dus als je spullen over hebt, bel vooral het RIVM, de vaccinmakelaar en dan zorgt die dat het op die plekken komt waar het tekort nog groot is.

VRAAG
Dus dit hele initiatief had u wel de komende maanden kunnen omarmen, als er meer vaccins overblijven?

DE JONGE
Ja, maar dan is iedereen geprikt. Je gaat niet voor je derde of je vierde vaccin toch?

VRAAG
Nou ja, op een gegeven moment zullen er meer mensen vaccins weigeren, krijgt u misschien meer vaccins binnen van verschillende leveranciers. Dan zou het toch kunnen dat je een voorraad overhoudt aan het eind van de dag?

DE JONGE
Ja, maar dan moet je ook nog bovenarmen hebben om het in te zetten toch? Dus het idee… kijk het idee nu is: het gaat uit van een overschot daar waar we eigenlijk een tekort hebben. Dat vind ik het merkwaardige aan het idee voor nu. Je moet sowieso heel secuur werken, zodat je zo min mogelijk surplus hebt en daar moet je heel zuinig mee omgaan. En als je over hebt, bel ons, althans bel de vaccinmakelaar van het RIVM en die zorgt dat het op die plekken terechtkomt waar nog een tekort is. En we hebben voorlopig nog aan AstraZeneca een tekort. Stel je nou eens voor dat we straks de 60-64-jarigen hebben gehad en ook de tweede prik snel kunnen hebben gegeven en we hebben AstraZeneca over, dat is het moment waarop je een optielijn zou willen inrichten. En dan moeten we het niet via een app of een surplusachtige aanpak doen, want dat zou eerder uitnodigen om expres teveel te bestellen zodat je ook meer hebt te vergeven en zo zitten huisartsen volgens mij helemaal niet in mekaar. Dus ik kan me ook niet voorstellen dat het gaat werken. Dus wat we moeten doen volgens mij is juist heel precies, heel secuur ons werk inregelen. Daar waar vaccintekorten zijn, zorgen dat we die zo snel mogelijk aanlengen en die huisartsen zo snel mogelijk beleveren. En tegen de tijd dat we AstraZeneca niet meer nodig hebben voor de 60- tot 64-jarigen, dus niet meer nodig hebben in de primaire doelgroep, dan willen we juist een keuzeoptie bieden, een ‘informed consent’ keuzeoptie bieden voor AstraZeneca. Maar dat gaan we op een andere manier inregelen dan op deze manier via een app.

VRAAG
Voor andere vaccins gaat u dat dus niet nodig hebben verwacht u?

DE JONGE
Nee joh, het gaat zo snel de komende tijd. We prikken tegen de miljoen, komende week al prikken we tegen de miljoen. En de weken daarna gaat het allemaal nog verder oplopen. Dus we gaan zo snel de komende tijd.

VRAAG (NRC)
Meneer De Jonge, nog een vraag over toegangstesten. In stap twee van het openingsplan zat ook een stap met toegangstesten die nog niet kan doorgaan, denk ik, omdat de wet volgende week nog in de Eerste Kamer moet worden behandeld. Maar wanneer denkt u het toegangstesten dan wel in te kunnen zetten en voor welke sectoren dan in eerste instantie?

DE JONGE
Ja, terechte vraag en ik begreep vandaag dat de Eerste Kamer zelfs pas nog een week later die wet wil gaan behandelen. Dus ja, dat betekent dus nog een week later pas het ingaan van het toegangstesten voor het echie. Dus dat betekent dat we het voorlopig nog pilotsgewijs zullen moeten doen. En dat gaan we ook doen, dus daar gaat de komende tijd nog een aantal sportwedstrijden door, er gaan een aantal theaters mee aan de slag. Dus er gaat een aantal pilots, gaat van start voor de komende tijd, vanaf 18 mei. En dat is eigenlijk in dezelfde domeinen als die we in gedachte hadden voor in stap twee, om met toegangstesten aan de slag te gaan. Dat is dus vanaf 18 mei tot eind van de maand. En dan hopen we met stap drie, dus op het moment dat we stap drie kunnen zetten en die hopen we te besluiten op 1 juni, in te gaan op 9 juni. En dan willen we met toegangstesten voor het echie aan de slag. En dan bijvoorbeeld, ja dan kunnen theaters op 1,5 meter, mogen dan in plaats van met zijn dertigen de hele zaal vol zetten of gaan restaurant, in plaats van max 30, wat grotere restaurants, mogen dan op 1,5 meter een hele zaak vol zetten. En dat is natuurlijk echt een hele mooie stap. 

VRAAG
Ja, nou zijn er veel sectoren die er toch ook weinig in zien. De culturele sector is heel erg verdeeld over. De restaurants, maar de horeca heeft het onbespreekbaar genoemd. Die zeggen ‘ja, wij kunnen ook veilig open zonder die testen’. 

DE JONGE
Ja, dat is... kijk, ik snap dat als je de keuze voorgelegd krijgt: wil je met toegangstesten open of wil je net zo open, maar dan zonder toegangstest. Ja, dan is de keuze niet zo moeilijk. Dan zeggen die restaurants en dan zeggen die culturele instellingen natuurlijk: ‘ja, doe mij dan maar zonder toegangstest’. Maar als de vraag aan een theater bijvoorbeeld of aan een theatergezelschap ‘wil je graag voor dertig mensen weer spelen of zou je liever voor een volle zaal op 1,5 meter spelen’. Dan denk ik dat de keuze juist weer de andere kant op valt. Of als de keuze is in een restaurant. Straks bijvoorbeeld in stap 4, in een restaurant, wil je met 1,5 meter nog voorlopig of wil je de 1,5 meter alvast loslaten. Dan denk ik dat restaurants ‘nou doe mij maar de 1,5 meter loslaten en dan maar dat toegangstesten’. Kijk, in het begin is het toegangstesten een mooie toevoeging, gaan mensen dat ook doen, verwacht ik dat de bereidheid heel hoog is als je voor het eerst naar een concert of voor het eerst naar een theater kan, voor het eerst naar een restaurant kan. Man, iedereen heeft die vervelende stap voor over in het begin. Als je dat elk weekend mag ondergaan denk ik dat de lol er een beetje afgaat. Dus ik verwacht ook inderdaad dat de testbereidheid ook gaat afnemen naar verloop van tijd. Dus de toegevoegde waarde neemt af, ook omdat je ook weer veel meer dingen kan zonder toegangstesten. De testbereidheid zal afnemen en dus kijken we in iedere stap in welke... waar is de toegevoegde waarde echt aanwezig en zou je het net zo veilig kunnen zonder? Als dat zo is dan kappen we er natuurlijk onmiddellijk mee.

VRAAG
Tot slot bijvoorbeeld de musea. Die geven bijvoorbeeld aan: daar willen we eigenlijk liever niet mee werken, veel musea, we denken dat het misschien, zeker als het pas over een paar weken ingaat, toch al dat het al zonder kan...

DE JONGE
Dat denk ik ook hoor.

VRAAG
Denkt u dat het ook voor die sectoren echt nog nodig blijven?

DE JONGE
Nee, kijk we hebben een onderscheid gemaakt in waar mag je het toepassen, de essentiële sectoren niet, de niet-essentiële, en dat is een vervelend woord, dat begrijp ik ook heel goed, ik heb heel veel reacties gezien met de kunstwereld ook ‘men noemt ons niet-essentieel’. Vat het nou alsjeblieft niet persoonlijk op. Bedoel we zijn allemaal kunstliefhebber tot en met en we gaan graag naar een theater en graag naar een museum. Maar stel je voor dat je een dag zonder zou moeten, dan kan dat. Dat is een beetje de definitie van niet-essentieel. Nou, dus voor die sectoren... dat is het enige waar het mag, het werken met toegangstesten, maar of het ook nuttig is, of het ook van toegevoegde waarde is daarvan zegt de wet heel duidelijk: alleen als het helpt om meer dingen eerder te doen dan kan het. Als dat niet zo is dan kan het niet. En iedere keer opnieuw zullen wij daar voor een ministeriele regeling maken in de techniek. Dan zal de Kamer moeten beoordelen of wij die proportionaliteitsweging op een goede manier hebben gemaakt. Dus die sectoren die denken ‘ja, straks zitten we er voor de eeuwigheid aan vast’. Die hoeven daar echt niet ongerust over te zijn. Dat gaan we namelijk niet doen. Niet alleen omdat het veel te veel geld kost en daarmee zonde van het geld is, maar ook omdat de wet het gewoon voorschrijft: het mag alleen daar waar het echt van toegevoegde waarde is.

VRAAG (ALGEMEEN DAGBLAD)
Meneer Rutte, was Koningsdag nou een superspread event?

RUTTE
Dat geloof ik niet, maar je ziet wel dat er, namelijk in Amsterdam beschreef, toch wel een aantal serieuze besmettingshaarden zijn ontstaan.

VRAAG
Wanneer weten we dat zeker?

RUTTE
Het is nu 11 mei vandaag. Koningsdag was op 27 april. Dat is ook een van de redenen dat we zeggen we willen toch even wachten ook wat er in het weekend gebeurt met die ziekenhuisopnames. 

VRAAG
Wat moet er eigenlijk gebeuren wil u die pauzeknop wel indrukken. Wat moet u zien,  wat moet er misgaan?

RUTTE
Wat we eigenlijk willen is het OMT volgen. Die zeggen ‘het moet echt met die 20 procent zevendaags gemiddeld voortschrijdend gedaald zijn’. Dat lijkt wel goed te komen. Dus dat wil je eigenlijk het liefste zien. Zit je daar heel erg dicht in de buurt dan kijk je natuurlijk nog even ook: wat is er aan andere cijfers beschikbaar. Hoe staat het met het totaal aantal besmettelijken, kan cijfer zijn waar je naar kijkt. Of andere indicatoren. Maar het belangrijkste zal toch zijn dat zevendaags voortschrijdend gemiddelde. Dus het is niet zo als dat maandag op 19 staat dat dan de pauzeknop zeker wordt ingedrukt.

VRAAG
Maar op 10?

RUTTE
Nou het moet in de beurt van die 20 zitten. 

VRAAG
U stelt een beetje feitelijk over drie weken pas stap 3? Dat is duidelijk.

RUTTE
Ja, bij 1 juni zien we u weer, denken we, en dan de week er op, op woensdag, gaat die in.

VRAAG
Volgens mij was het verhaal toch ook dat als het sneller daalt dat er ook sneller versoepelingen mogelijk zijn of?

RUTTE
Ja, op zichzelf waarmee we mee komen maandag is het openingsplan met het ritme en in ieder geval stap 3 is nu voorzien, dus wat ik zei op 1 juni per 9 juni. Dan is altijd kritiek je gaat uit van inderdaad datums en niet data. Maar goed, de datums zijn, wat Hugo al zijn, in potlood geschreven. Uiteindelijk zijn de data leidend, maar je moet ook wel zicht geven op wat je verwacht. En als het niet kan dan doe je het een week later. Weet je als de hemel openbreekt en de zon gaat schijnen en we hebben ineens 0 besmettingen dan kun je altijd ook versnellen. Maar laten we daar niet nu vanuit gaan. Die verwachting hebben we niet.

VRAAG
Maar is het nou ook de oproep, even over de zomer, boek gewoon die reis en kijk hoe de vlag er dan bij hangt? Wat was eigenlijk de oproep?

RUTTE
Nee. De oproep is: wijs op reis. Dus ga naar de website en als je wil reizen naar het buitenland dan is dat opzicht mogelijk, maar er zijn heel veel landen die jou niet willen hebben, omdat Nederland er slecht voor staat...

VRAAG
Maar de situatie wisselt per week en mensen hebben nogal de behoefte om vroeg te plannen...

RUTTE
Is een risico. Dat is allemaal in het leven.

VRAAG
Nog even een vraag over het AstraZeneca-vaccin en de twijfel soms bij 60, 65. Er is een petitie volgens mij al 8.000 keer ondertekend van mensen die zeggen ‘joh, ik heb gewoon zorgen over dat vaccin, mag ik alsjeblieft een Pfizer-prik of Moderna’, die nu aan jongeren worden aangeboden al, jongeren in de risicogroep. Wat is eigenlijk voor hen de optie?

DE JONGE
AstraZeneca nemen, want ik heb vaker gezegd: we prikken gewoon wat de pot schaft. We kijken heel erg secuur: is een vaccin veilig. Dat is de reden dat we op veiligheidssignalen zeer alert reageren en voor 60plussers is AstraZeneca gewoon een effectief vaccin, een veilig vaccin en de meerderheid, de overgrote meerderheid van de 60, 64-jarigen neemt ook gewoon AstraZeneca. Dus doe als hen en neem AstraZeneca, dat is het advies. En als je zegt ‘ik wil eigenlijk liever een ander vaccin’, ja voor nu is het prikken wat de pot schaft en vervolgens is het achteraan in de rij. Ik kan het niet mooier maken dan dat. We doen het echt in een volgorde. Het keuzemodel is te complex om te organiseren. Dus dat doen we niet. Dat doen we pas weer als we voor de primaire groep voor AstraZeneca als we daar geen bovenarm meer hebben, maar wel vaccins, ja dan spelen we weer vaccins vrij om op een andere manier in te zetten. Mogelijkerwijs met een op-in-keuze-lijn. Maar voorlopig is het gewoon in de volgorde.

VRAAG
Maar heel concreet voor deze dan 8.000 mensen... misschien wel die zeggen ‘ik durf het toch niet aan’. Wanneer zouden zij dan voor...?

DE JONGE
Eigen keuze, eigen keuze en dat betekent achteraan in de rij.

VRAAG
Wanneer komen zij dan in aanmerking?

DE JONGE
Ja, dat kan ik nu niet helemaal goed inschatten nog. Dat hangt heel erg af van de vaccinatiebereidheid. Dus wij... als ik zeg ik verwacht in de eerste, in het begin van juli die eerste prik en zo’n tweederde van de mensen volledig beschermd dan ga ik daarbij uit van dat 85 procent ‘ja’ zegt op die mogelijkheid. Nou, we weten op dit moment dat de vaccinatiebereidheid ongeveer 75 procent is, gemiddeld genomen ietsje hoger. Maar zeker bij de mensen onder 60 is die wat lager natuurlijk dan bij de mensen boven de 60. Dus dat hangt heel sterk van de vaccinatiebereidheid af, het moment waarop we vaccins over hebben. En waarop we dus ook aan mensen kunnen zeggen ‘nou nu is iedereen geweest’. Dus nu is het free for all. Dat moment is in ieder geval niet nu en ook niet bijna nu. Dus het beste wat je kunt doen is, als je 60 tot 64 bent, is AstraZeneca nemen, maar het is helemaal een eigen keuze.

VRAAG
Laatste vraag. Waar baseert u het vertrouwen op dat die GGD’s in staat zullen zijn om die duizenden mensen extra te werven?

DE JONGE
Nou ze hebben in de afgelopen tijd, denk ik, ons niet teleurgesteld in de vaccinatiecampagne. Dat hebben ze daadwerkelijk fantastisch gedaan als je kijkt bij al die GGD-locaties wat daar aan werk wordt geleverd. Dat zie je als je mensen spreekt die net zijn gevaccineerd. Iedereen is vol lof en terecht ook hoe de GGD dat heeft georganiseerd, hoe in de puntjes dat georganiseerd is. Dus men weet heel snel nieuwe mensen bij te schakelen. Men weet heel snel nieuwe mensen te enthousiasmeren , er staan vrijwilligers in de rij, er staan mensen in de rij die willen werken, ziekenhuizen helpen mee bij de opschaling, de huisartsen helpen mee bij het medisch toezicht op locatie, het Rode Kruis is een geweldige hulp in heel veel regio’s. Kortom, ik maak me er eerlijk gezegd niet zo’n zorgen over. Natuurlijk stellen we die vraag wel ongeveer driemaal daags: ‘gaat het lukken’. En de GGD zegt altijd ‘ja, het gaat lukken’.

VRAAG
Wij krijgen bijvoorbeeld zelf dat sommige hulp niet wordt aangenomen, die wel wordt aangeboden. Dat GGD zegt ‘nee, sorry we hebben al een deal met...

DE JONGE
Dat hoor ik ook weleens. Maar dan is het vaak ‘we hebben al een deal met x, y of z’. Klopt. Dus weet je ik ga er ook niet tussen zitten. Het zijn de directeuren Publieke Gezondheid in een regio, in een GGD-regio, die staan voor de prikcapaciteit die er in die regio nodig is. Dat is de afspraak zoals we die met de GGD hebben gemaakt. En ik ga niet zeggen hoe individuele directeuren Publieke Gezondheid precies in hun werk moeten doen. Zo werkt het niet. Wij vragen aan hen: kun je de klus klaren? Het antwoord is ‘ja, we kunnen de klus klaren’. 

VRAAG (COSMOPOLITAN)
Ja, meneer De Jonge, u heeft het net al even gehad over het redden van de festivalzomer. Hoe groot acht u nou eigenlijk de kans dat die festivalzomer gaat komen? Ja of nee?

DE JONGE
Nou ik was gisteren bij Ahoy, toen sprak ik de directeur van Ahoy. Mijn lievelingsfestival gaat in ieder geval niet door. Dat is North Sea Jazz. Dat gaat niet door. Dat is heel jammer. Dat wordt een jaar later. Maar er zijn natuurlijk festivals die wel degelijk door kunnen gaan. Als ze op tijd van ons horen wat er weer wanneer zou kunnen en dat is ook de reden dat ik met de collega’s van OCW en met de collega’s van Economische Zaken heb gezegd ‘we moeten echt op korte termijn ook duidelijk maken wat je met toegangstesten kunt vanaf stap 4, vanaf stap 5 van het openingsplan’. Dan weten we natuurlijk nog niet precies welke datum dat zal zijn, want die datums staan in potlood maar de data, daar kijken we natuurlijk het meeste naar, dus we weten dat niet exact, niet op één week precies misschien. Maar dan heb je wel een richting: wat zou je weer kunnen. Nou waar we aan denken is dat je natuurlijk op enig moment weldegelijk weer die 1,5 meter moet kunnen loslaten. We hebben dat uitgeprobeerd in de fieldlabs. Ook in grotere evenementen in de fieldlabs. Dus daarom deden we het ook en zo hebben we kunnen onderzoeken dat het dus daadwerkelijk veilig is te organiseren. Nou en dat geeft ook perspectief voor de evenementensector.

VRAAG 
Ja en dan ook de evenementen die tegen het einde van het jaar zijn gepland...

DE JONGE
Die helemaal natuurlijk. Ja, die helemaal zeker.

VRAAG
En dan nog een vraag over de volgorde van het vaccineren op dit moment. Als alles dus volgens planning verloopt dan zijn de jongeren op een gegeven moment dus ook begin juli zouden zij dan hun eerste prik kunnen krijgen. Dat is natuurlijk nadat de ouderen en de kwetsbaren allemaal zijn gevaccineerd. Die volgorde die snappen we natuurlijk heel goed. Maar staat u ook stil bij de mentale gezondheid van de jongeren en wat het allemaal met zich mee brengt?

DE JONGE
Absoluut, absoluut. Gelukkig hè. Dus ook bij de griepgroep, daar zitten ook heel veel jonge mensen tussen hè. Dus het is echt niet zo dat we allemaal oude van dagen pikken. De mensen in de zorg bijvoorbeeld, natuurlijk de 60-plussers, die hebben ook gewoon het meeste risico, maar ook de griepgroep die wordt op dit moment gewoon volop geprikt. En daar zitten ook gewoon twintigers tussen. Dus ja zeker, wat we natuurlijk hopen is dat door de vaccinatiesnelheid en ook door, ja, dat we zoveel geleverd krijgen dat we dik boven de miljoen gaan prikken in juni, ja, hoop je natuurlijk dat je in die zomervakantie ook gewoon jonge mensen ook een tweede vaccinatie kunt hebben gegeven. Dat we voor het collegejaar, voor het nieuwe collegejaar, gewoon veilig en wel gevaccineerd en wel weer aan de start verschijnen. Waar ik me eerlijk gezegd meer zorgen over maak bij jongeren is dat de bereidheid hoog genoeg blijft. Weet je wat ik zo hoop dat we niet denken ‘prima, dat het daalt in de ziekenhuizen. Nou is het misschien wel minder nodig dat ik me laat vaccineren’. Ik hoop heel erg dat de vaccinatiebereidheid hoog blijft onder jongeren, aan de studenten, dat ze zien dat doe je niet alleen voor jezelf, je doet het ook om je omgeving te beschermen. We moeten gewoon met elkaar een hoge vaccinatiegraad bereiken. Nou gelukkig als je in Nederland kijkt, in vergelijking met tal van andere landen, ook Europese landen, West-Europese landen, is de vaccinatiebereidheid in beginsel hoog, maar onder een aantal doelgroepen toch wat lager. En één van die doelgroepen dat is echt wel jonge mensen.

VRAAG
Maar denkt u niet dan dat die mentale gezondheid heel erg mee speelt dat mensen wel bereid zijn om...?

DE JONGE
Ik hoop het. Ik hoop dat natuurlijk, ik hoop sowieso dat het meevalt met de mentale gezondheid natuurlijk, maar ik hoop dat mensen...

VRAAG
Nou ja je ziet natuurlijk wel...

DE JONGE
In wat dan ook de motivatie vinden om te zeggen ‘ja, natuurlijk moet ik me laten vaccineren’. Natuurlijk, ik doe het om mezelf te beschermen, ik doet om mijn ouders te beschermen, ik doe het om mensen om me heen te beschermen, ik doe het zodat we als Nederland weer als een veilig land worden gezien zodat we zoveel mogelijk weer op vakantie kunnen. Ik doe het om zo snel mogelijk een mooie zomer te hebben. Er zijn duizenden redenen om je te laten vaccineren en dat zijn allemaal goede redenen en er zijn eigenlijk maar heel weinig redenen, ongeveer nul, om je niet te laten vaccineren. Dus ik hoop van harte dat jongeren zich laten vaccineren.

VRAAG
Ik wil dan toch nog even... tot slot, teruggrijpen op die mentale gezondheid. Want er is weldegelijk een stijging aan psychische problemen onder jongeren. Liggen er dan plannen om daar dan op een gegeven een soort campagne omheen te bouwen dan dat weer... zeg maar om dat weer de kop in te drukken?

DE JONGE
Nou, ik denk dat die jongeren weldegelijk zullen kiezen voor vaccinatie. Dus daar maak ik me niet het meeste zorgen over. Ik denk wel dat er aantal jongeren is dat echt wel gewoon heeft geleden onder de maatregelen van afgelopen jaar, natuurlijk, en wat hogescholen en universiteiten, en mbo-instellingen volop doen is kijken hoe ze daarbij kunnen helpen. Wat de psychiatrie volop doet is kijken hoe ze daarbij kunnen helpen en ja daarmee kunnen we natuurlijk niet alle schade voorkomen, daar moeten we ook gewoon eerlijk in zijn en een deel zal ook gewoon moeten slijten de komende tijd. Maar ja, met alles wat we doen proberen we weer meer perspectief te geven en dat helpt op zijn minst om de mentale gezondheid van jongeren te verbeteren.

VRAAG (BNR)
Meneer Rutte, vanuit het bedrijfsleven horen we nou dat ze heel blij zijn met dat er nu weer het een of ander versoepelt wordt, maar zeggen ze ‘ja, de coronacrisis heeft wel diepe wonden geslagen’ en ze vragen ze zich af wanneer horen ze eens wat meer over het coronaherstelplan van u?

RUTTE
Ja, op dit moment zijn de trojka-ministers druk bezig om te kijken ‘hoe gaan we om met het vraagstuk van het verlengen van de steunpakketten’ die aflopen op 1 juli, als je niks zou doen. En welke vorm gaan we die voortzetten. Zij kijken ook naar de eigen vermogensposities van bedrijven, ze kijken naar de schuldenposities van bedrijven en aangezien er geen coalitie nu is, maar wel een kabinet gaan zij deze dagen breed consulteren in de Kamer en uiteraard ook in de polder en dan komen ze snel met hun stukken.

VRAAG
Ja, dat gaat over de steun, maar daar hebben we rond de verkiezingen veel gehad over het coronaherstelplan en hoe we Nederland na deze crisis economisch herstellen, daar doel ik even op. Waar blijft dat?

RUTTE
Ja, u spreekt me nu aan lijsttrekker van de VVD en in die rol sta ik hier niet. Dat vind ik ongepast. Maar ik denk als ik probeer te bedenken wat de lijsttrekker van de VVD daarmee bedoeld zou kunnen hebben. En ik heb enige informatie daarover dat waar op dit moment de trojka ministers mee bezig zijn, dat in belangrijke mate afdekt.

VRAAG
Iets anders, Follow the Money, de collega’s daar hadden een heel verhaal over Pfizer, de prikleverancier die allerlei constructies gebruikt om via Nederland de belasting te ontwijken. Hoe kijkt u daar naar?

RUTTE
Daar heb ik geen informatie over. Ik heb daar alleen de headline van gezien, geen informatie over.

VRAAG
Meneer De Jonge, heeft u daar iets van gezien?

DE JONGE
Nee, ik heb er niets van gezien. Maar in zijn algemeenheid wil ik wel zeggen, natuurlijk: dit type bedrijven maakt winst, dat is ook zo. En vaccins kosten geld, dat is ook zo. Maar ik denk dat alle vaccins die we dit jaar hebben aangekocht ongeveer even veel kosten als een week coronasteun. Dus iedereen die zegt: ja, maar die bedrijven verdienen er misschien wel aan. Ja, maar het allerergste zou zijn om daarvan te zeggen: we willen perse niet dat jullie er aan verdienen, om die reden achteraan te staan in de rij bij het toedelen van vaccins. En om die reden langer dan nodig is, ook maar een week langer dan nodig is, in deze ellende te zitten. Kortom, vaccinatie is onze weg naar de vrijheid. En hoe frustrerend het misschien ook is. Dit is niet het moment om een enorm punt te maken van of bedrijven daar misschien ook geld mee verdienen of niet. Ja, het zijn bedrijven. En ja, die moeten geld verdienen, want dat hoort namelijk bij bedrijven en het is de bedoeling dat ze dat geld weer investeren in nieuwe innovaties. Dat is zoals dit type bedrijfsleven werkt. En nogmaals, alle euro’s die we dit jaar uitgeven aan alle vaccins bij mekaar is ongeveer evenveel als een week lang coronasteun.

VRAAG
Dat begrijp ik. Maar is het iets waar u achteraf misschien van zegt: daar moeten we toch ’s naar kijken of dat geld inderdaad op die manier besteed wordt, of dat dat goed gegaan is?

DE JONGE
Nou, wat wij gewoon hebben gedaan, we hebben onderhandeld, met de Europese Commissie onderhandelt met vaccinontwikkelaars en we zijn vervolgens tot contracten gekomen en de vaccinontwikkelaars zijn tot leveringen gekomen, althans de meeste daarvan, en vervolgens rekenen we af wat we afgesproken hadden te betalen. En ik denk dat vanuit mijn positie is dat wat ik moet doen nu, en dat is volgens mij mijn eerste taak en ook het allerbelangrijkste. 

VRAAG
Tot slot, heeft u al een kaartje voor het Eurovisiesongfestival?

DE JONGE
Ik ben daar gisteren op bezoek geweest en ik heb begrepen dat ik binnenkort een uitnodiging krijg.

RUTTE
Ga je zingen of ga je...?

DE JONGE
Nou, dat is nog te bezien.

VRAAG
Maar dan gaat u eerst een test doen...?

DE JONGE
Dat was gister ook. Nee, het is een enorm testcircus inderdaad. Dus klopt.

VRAAG
Meneer Rutte, u gaat niet?

RUTTE
Nee. Maar ik wens ze ontzettend veel succes. In mijn partij zijn er veel liefhebbers.

VRAAG (NIEUWSUUR)
Meneer De Jonge, ik heb een vraag over het ‘green certificate’. U zei dat er half juni daarbij kunt aansluiten en ik was benieuwd wat daar voor moet gebeuren?

DE JONGE
Heel veel. Heel erg veel. In juridische zin moet de Europese Commissie na de, en de Europese Raad en het Europees Parlement in de triloog, moeten met elkaar de Europese verordening vaststellen en in die Europese verordening staan voorschriften waar alle lidstaten zich aan hebben te houden. Die Europese verordening krijgt een directe werking in alle lidstaten. Zal bijvoorbeeld gaan over gegevens verwerking. Dat is nodig om het op een goede manier te kunnen invoeren. En zal ook bepalen waar dat ‘digital green certificate’ aan heeft te voldoen, welke type persoonsgegevens et cetera. Dus dat is een belangrijk ding. Dat is de Europese verordening. Die wordt, naar het zich nu laat aan zien, per 21 juni van kracht, 21 juno, zeggen collega’s wel ‘s. Daar hoort dan vervolgens een invoerings-AMvB bij, die, als het te veel tijd kost, ook kan worden vervangen – tijdelijk – door een invoering ministeriële regeling. Die zullen wij zelf nationaal moeten doen. Dan hebben we daarnaast, hebben we nodig, de technische voorbereiding. En de technische voorbereiding is ook een ongelooflijke hoop werk. Dat zal ik u voor een belangrijk deel ook besparen omdat anders iedereen de zaal uit loopt denk ik. Maar dat is een hele hoop werk om te zorgen dat het inter-operabel is, namelijk dat het Nederlandse systeem ook praat met de andere lidstaten. Dat wordt op dit moment eigenlijk al getest, maar vervolgens is het natuurlijk nodig om te zorgen dat we uit al die bronsystemen waar de registraties in zitten, dat we daar allemaal de gegevens uit kunnen genereren om vanuit die gegeven die QR-code te kunnen krijgen in die corona checkapp. Die corona checkapp die werkt al, die bestaat al, die werkt al voor de toegangstesten en daar is dit makkelijk in te bouwen. Maar het benaderen van de bronregistratie, dat is technisch nog best een hele ingewikkelde klus. Het makkelijkste deel daarvan, dat is de centrale registratie, SIM, dat is het centrale systeem van de RIVM. Dat zal worden aangevuld met de GGD-registratie, die overigens voor grosso modo in SIM zit, behalve voor dat deel van de informatie waarvan mensen hebben gezegd: ik heb liever niet dat je mijn gegevens doorgeeft. Moeilijker is op al die verschillende plekken waar we hebben geprikt, bijvoorbeeld bij de huisartsen, bijvoorbeeld in de zorginstellingen, de gemiddelde 90-plusser gaat waarschijnlijk niet meer naar Zuid-Italië, maar toch, je wilt dat al die systemen goed op elkaar werken. Dat is ook een van de redenen, we hebben natuurlijk vooral om epidemiologische redenen, maar dat is een van de redenen waarom we tegen al de prikkende instellingen zeggen: zorg nou dat je je decentrale gegevens upload naar de centrale database, want hoe meer in die centrale database staat, hoe minder makkelijk het mis kan gaan. Kortom, technisch is het een gigaklus die we op dit moment hebben te klaren. In alle lidstaten overigens, dus daar is Nederland niet alleen in, en daar moet nog veel gebeuren. Juridisch moet er nog veel gebeuren, maar technisch ook, maar we willen in juni klaar zijn. We willen namelijk gewoon voordat de zomervakantie begint klaar zijn.

VRAAG
U zegt dan: er moet technisch veel gebeuren. Er is ook veel versnippering, dus het RIVM heeft het SIM-systeem, huisartsen die hebben het weer anders geregistreerd. Ziet u dat niet als een probleem om technisch op tijd klaar te zijn?

DE JONGE
Jawel, dat zeg ik net, het is dus een probleem om technisch op tijd klaar te zijn. Maar daar zeg ik ook bij, kijk de bedoeling is natuurlijk dat alle decentrale registraties allemaal in de centrale registratie landen uiteindelijk. Mensen wordt gevraagd: ben je bereid om je gegevens te uploaden in de centrale database. Vind je het goed dat de centrale registreerder dat doorzet naar de centrale database? De meeste mensen zeggen ‘ja’. Sommige mensen zeggen ‘nee’. Voor de mensen die nee zeggen, daar begint het een probleem te worden. Want daar weten we dus gewoon niet van, daar weten we centraal niet van of die vaccinatie is gezet. Dus het verstandigste is dat je gewoon zegt: ja hoor, dat vind ik prima. Want dan heb je namelijk ook je gegevens in de centrale database staan. Maar wij vinden dat we ook altijd een alternatieve route moeten bedenken voor iedereen. Ook voor de decentrale registratie. Kortom, we hebben een centrale database die moet zo compleet mogelijk zijn. Dat is hij nu nog niet. We zijn wel een heel eind op streek. Ik heb van de week uitgebreid en ook vorige week weer uitgebreid weer met de mensen gesproken om dat een stap verder te brengen. Die raakt in toenemende mate compleet. Wat we naast de hoofdroute doen, is dat we ook allerlei deelregistraties eigenlijk als aparte bronregistratie gaan aanmerken om toegang te krijgen. En daarnaast moet er ook altijd nog een handmatige mogelijkheid zijn om aan je vaccinatiebewijs te kunnen komen. Kortom, veel werk aan de winkel, maar op alle fronten wordt er heel hard gewerkt om te zorgen dat het allemaal op tijd af is. De meeste kans dat het op tijd af is, is in de centrale database. 

VRAAG
En als het dan niet op tijd af is, heeft het dan op een gegeven moment ook geen zin meer?

DE JONGE
Jawel, het heeft heel veel zin.

VRAAG
Zoals bijvoorbeeld Rutte die zei dat het waarschijnlijk in augustus zou kunnen komen. Is het dan al niet te laat?

DE JONGE
Nee, ook in augustus gaan er heel veel mensen op vakantie, dus dan is het ook niet te laat. Maar ik wil gewoon in juni klaar zijn. En dat betekent allereerst, denk ik, dat we moeten zorgen dat de verordening op tijd klaar is, dat betekent dat ook andere lidstaten hun systemen op tijd klaar moeten hebben. Dus alle ballen op juni. Zorgen dat we in juni de boel technisch en juridisch op een goede manier hebben voorbereid.

RUTTE
Veel dank, fijne avond.