Werking en veiligheid coronavaccin

De mRNA-vaccins van Pfizer en Moderna  geven het lichaam informatie om een ongevaarlijk eiwit aan te maken dat het spike-eiwit heet. Er zitten ook spike-eiwitten aan de buitenkant van het virus dat corona veroorzaakt. Ons immuunsysteem herkent de lichaamsvreemde spike-eiwitten aan de buitenkant van het virus en maakt antistoffen aan om de virussen op te ruimen. Wanneer na vaccinatie de spike-eiwitten zijn gemaakt, ruimt ons lichaam alle mRNA-moleculen weer op.

Bekijk ook: 

• De video waarin professor Marjolein van Egmond uitlegt hoe coronavaccins werken (YouTube)

De vectorvaccins van AstraZeneca en Janssen leveren net als mRNA-vaccins een ‘code’ af aan je cellen om een ongevaarlijk eiwit aan te maken dat het spike-eiwit heet. Virale vectorvaccins gebruiken een onschadelijk verkoudheidsvirus om de code in de cellen te krijgen. Tegen het spike-eiwit kan het lichaam vervolgens antistoffen aanmaken. Hierdoor kan het lichaam bij blootstelling aan het coronavirus snel reageren en het virus opruimen.

In het subunit-eiwitvaccin van Novavax zitten kleine deeltjes van het spike-eiwit van het coronavirus, nagemaakt in het laboratorium. Ook zit er een hulpstof in die de afweerreactie van het lichaam op dit eiwit versterkt. Dit noemen we een ‘adjuvans’. Als reactie op dit vaccin zal het lichaam na de prik antistoffen tegen de eiwitdeeltjes aanmaken.

Als u dan later in contact komt met het coronavirus, herkent het afweersysteem het spike-eiwit op het virus. Het afweersysteem voorkomt dat het virus cellen kan binnendringen. Hierdoor kan het virus zich niet vermenigvuldigen. De kans op ziekte en ernstige ziekte wordt daardoor kleiner.

Bent u volledig gevaccineerd tegen corona? Dan is de kans dat u in het ziekenhuis komt door corona 20 keer lager dan voor een niet-gevaccineerde. En 33 keer kleiner dat u op de Intensive Care (IC) komt dan een niet-gevaccineerde. Dit geldt ook bij de deltavariant van het coronavirus. Dat is de variant die vooral in Nederland aanwezig is.

Bekijk ook:

• 4 op de 5 COVID-19-patiënten op de IC is niet gevaccineerd (RIVM.nl)
• Studie effectiviteit van COVID-19 vaccinatie tegen ziekenhuis- en IC-opname in Nederland (RIVM.nl)

Wordt u toch ziek na een coronabesmetting? Dan bent u als gevaccineerde veel minder besmettelijk dan een niet-gevaccineerde. U draagt dan nog wel besmettelijke virusdeeltjes bij u, maar vaak veel minder.

Bekijk ook: 

• Vaccinatie verminder overdracht naar ongevaccineerde huisgenoten bij deltavariant met 63% (RIVM.nl)

Het Europees Medicijn Agentschap (EMA) beoordeelt eerst een vaccin. Daarna doet het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) dat. Beiden onderzoeken en toetsen de veiligheid, betrouwbaarheid en werking van een vaccin. Ook nadat vaccins zijn goedgekeurd, worden ze in de gaten gehouden. Er komt een Europees bewakingssysteem om de veiligheid van vaccins in de gaten te houden.

Coronavaccins zijn snel ontwikkeld door verschillende fabrikanten. Dit heeft een paar redenen:

• Wereldwijd werken meerdere bedrijven aan verschillende coronavaccins. Ook wordt er veel kennis gedeeld.
• Veel onderzoeken vinden op hetzelfde moment plaats. En niet na elkaar. Dat scheelt tijd.
• Onafhankelijke medicijnautoriteiten zetten extra mensen in. Ook beoordelen zij de resultaten tussendoor.

Wilt u meer weten over de snelle ontwikkeling en veiligheid van coronavaccins? Lees het interview met klinisch onderzoeker, Leonoor Wijnans, die verder ingaat op deze vraag. 

Heeft u vragen of u het coronavaccin wel mag krijgen, bijvoorbeeld:

• bij het gebruik van bepaalde medicijnen;
• bij een allergie;
• als u (ernstig) ziek bent;
• als u corona heeft of krijgt tijdens de coronavaccinatie;
• of bij een verminderde afweer (immuungecompromitteerden).

Bekijk dan: 

• Actuele informatie over ziekte, medicijnen en coronavaccinatie (RIVM.nl)

Kreeg u eerder een allergische reactie op een vaccinatie? Meestal kunt u dan nog steeds veilig een coronaprik krijgen. Misschien twijfelt u daarover. Bespreek uw zorgen en twijfels dan met uw huisarts. Als dat nodig is, verwijst die u door naar een allergoloog. Dat is een arts met veel kennis over allergieën. De allergoloog kan u vertellen wat in uw situatie het beste is.

Bekijk ook: 

• Interview met allergoloog Maurits van Maren over hoe mensen met een allergische reactie meestal toch een coronaprik kunnen krijgen

Voor mensen met afweerstoornis (immuungecompromitteerden) geldt dat vaccinatie tegen COVID-19 ook bij hen werkt. Alleen soms minder goed. Dit verschilt per persoon. Het is belangrijk voor deze mensen om zich goed te laten vaccineren, omdat COVID-19 voor hen extra risicovol kan zijn. Zij krijgen daarom een 3e prik tegen corona aangeboden.

Bekijk ook: 

• Informatie over immuungecompromitteerden (RIVM.nl)

Het RIVM adviseert alle zwangere vrouwen om zich te laten vaccineren met een mRNA-vaccin. Dit zijn de vaccins van Moderna en BioNTech/Pfizer. Lees meer over zwangerschap en coronavaccinatie.

Lareb verzamelt, registreert en onderzoekt meldingen van mogelijke bijwerkingen. Deze kunt u melden op Mijnbijwerking.nl. Het CBG beoordeelt de werkzaamheid en veiligheid van het vaccin. En neemt maatregelen als dat nodig is.

Bekijk ook:

• Interview met Lareb-directeur Agnes Kant over wat we weten over bijwerkingen na ruim 24 miljoen coronavaccinaties (november 2021)
• Interview met Lareb-directeur Agnes Kant over speuren naar bijwerkingen (maart 2021)
• Informatie over bijwerkingen (RIVM.nl)
• Wekelijkse update bijwerkingen (Lareb.nl)

Er zijn meldingen van mensen die na een COVID-19-vaccinatie de aandoeningen myocarditis of pericarditis hadden. Myocarditis is een ontsteking van de hartspier. Pericarditis is een ontsteking van het hartzakje. Dit zijn echter zeldzame bijwerkingen, die goed te behandelen zijn. Het Europees Medicijn Agentschap (EMA) doet onderzoek naar de meldingen over myocarditis en pericarditis.