De mRNA-vaccins van Pfizer en Moderna geven het lichaam informatie om een ongevaarlijk eiwit aan te maken dat het spike-eiwit heet. Er zitten ook spike-eiwitten aan de buitenkant van het virus dat corona veroorzaakt. Ons immuunsysteem herkent de lichaamsvreemde spike-eiwitten aan de buitenkant van het virus en maakt antistoffen aan om de virussen op te ruimen. Wanneer na vaccinatie de spike-eiwitten zijn gemaakt, ruimt ons lichaam alle mRNA-moleculen weer op.
Het vectorvaccin van Janssen leveren net als mRNA-vaccins een ‘code’ af aan je cellen om een ongevaarlijk eiwit aan te maken dat het spike-eiwit heet. Virale vectorvaccins gebruiken een onschadelijk verkoudheidsvirus om de code in de cellen te krijgen. Tegen het spike-eiwit kan het lichaam vervolgens antistoffen aanmaken. Hierdoor kan het lichaam bij blootstelling aan het coronavirus snel reageren en het virus opruimen.
In het eiwitvaccin van Novavax zitten kleine deeltjes van het spike-eiwit van het coronavirus, nagemaakt in het laboratorium. Ook zit er een hulpstof in die de afweerreactie van het lichaam op dit eiwit versterkt. Dit noemen we een ‘adjuvans’. Als reactie op dit vaccin zal het lichaam na de prik antistoffen tegen de eiwitdeeltjes aanmaken.
Als u dan later in contact komt met het coronavirus, herkent het afweersysteem het spike-eiwit op het virus. Het afweersysteem voorkomt dat het virus cellen kan binnendringen. Hierdoor kan het virus zich niet vermenigvuldigen. De kans op ziekte en ernstige ziekte wordt daardoor kleiner.
Bent u gevaccineerd tegen corona? Dan is de kans dat u in het ziekenhuis komt door corona lager dan voor een niet-gevaccineerde. Ook de kans dat u op de Intensive Care (IC) komt door corona is kleiner. Actuele informatie over de bescherming van coronavaccins tegen ziekenhuis- en ic-opname vindt u op de website van het RIVM.
Wordt u toch ziek na een coronabesmetting? Dan bent u als gevaccineerde minder besmettelijk dan een niet-gevaccineerde. U draagt nog wel besmettelijke virusdeeltjes bij u, maar vaak minder.
Uit onderzoek blijkt of een vaccin goed werkt. Als een coronavaccin bijvoorbeeld 60% of 95% werkzaam is betekent dit dat mensen die dat vaccin hebben gekregen 60% of 95% minder kans hebben om (ernstig) ziek te worden door COVID-19 dan mensen die geen prik hebben gehad. Alle vaccins die in Nederland worden gebruikt, beschermen zeer goed tegen ernstige ziekte en ziekenhuisopname.
Onderzoekers berekenen de werkzaamheid van een vaccin tijdens een onderzoek met 2 groepen deelnemers. De ene groep krijgt het vaccin, de andere groep een nep-vaccin (placebo). Daarna kijken de onderzoekers in elke groep hoeveel mensen ziek zijn geworden door het coronavirus. Door deze groepen met elkaar te vergelijken berekenen de onderzoekers het percentage van de werkzaamheid van een vaccin.
Veiligheid coronavaccins
Veiligheid van het coronavaccin is het belangrijkste. Hier gelden strenge eisen voor. Net als bij andere vaccins. Bij twijfel over de veiligheid van een vaccin wordt het niet toegelaten in Nederland. Ook voor de bijwerkingen gelden strenge regels. De voordelen (de werkzaamheid van vaccins) moeten groter zijn dan de nadelen (eventuele bijwerkingen).
Het Europees Medicijn Agentschap (EMA) beoordeelt eerst een vaccin. Daarna doet het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) dat. Beiden onderzoeken en toetsen de veiligheid, betrouwbaarheid en werking van een vaccin. Ook nadat vaccins zijn goedgekeurd, worden ze in de gaten gehouden. Er komt een Europees bewakingssysteem om de veiligheid van vaccins in de gaten te houden.
Coronavaccins zijn snel ontwikkeld door verschillende fabrikanten. Dit heeft een paar redenen:
Wereldwijd werken meerdere bedrijven aan verschillende coronavaccins. Ook wordt er veel kennis gedeeld.
Veel onderzoeken vinden op hetzelfde moment plaats. En niet na elkaar. Dat scheelt tijd.
Onafhankelijke medicijnautoriteiten zetten extra mensen in. Ook beoordelen zij de resultaten tussendoor.
Kreeg u eerder een allergische reactie op een vaccinatie? Meestal kunt u dan nog steeds veilig een coronaprik krijgen. Misschien twijfelt u daarover. Bespreek uw zorgen en twijfels dan met uw huisarts. Als dat nodig is, verwijst die u door naar een allergoloog. Dat is een arts met veel kennis over allergieën. De allergoloog kan u vertellen wat in uw situatie het beste is.
Voor mensen met afweerstoornis (immuungecompromitteerden) geldt dat vaccinatie tegen COVID-19 ook bij hen werkt. Alleen soms minder goed. Dit verschilt per persoon. Het is belangrijk voor deze mensen om zich goed te laten vaccineren, omdat COVID-19 voor hen extra risicovol kan zijn.
Het RIVM adviseert alle zwangere vrouwen om zich te laten vaccineren met een mRNA-vaccin. Dit zijn de vaccins van Moderna en BioNTech/Pfizer. Lees meer over zwangerschap en coronavaccinatie.
Bijwerkingen
De coronavaccins zijn getest op tienduizenden mensen. Sommige mensen hebben een paar dagen last van klachten die lijken op griep, zoals verhoging, koorts, spierpijn of hoofpijn. Dat gebeurt vaker bij vaccinaties. Deze bijwerkingen betekenen dat uw afweersysteem in het lichaam aan het werk is. Bijwerkingen treden meestal op binnen 2 weken. Het kan ook zijn dat er onbekende bijwerkingen optreden bij het coronavaccin. Die kans is klein. Neem bij onbekende bijwerkingen of als u zich zorgen maakt contact op met uw huisarts.
Het RIVM houdt een vaccinatieregister bij met gegevens over alle vaccinaties. Op die manier weet RIVM wie welk vaccin kreeg. Het is dan te controleren of het vaccin veilig is. Registratie is vrijwillig en niet verplicht. Voor het vaccinatieregister volgt het RIVM de privacyregels.
Vragen en antwoorden over veiligheid coronavaccinatie
