Werking parlementaire democratie
Burgers kunnen het land niet met z'n allen besturen. Daarom kiezen ze volksvertegenwoordigers. Zoals de leden van de Tweede Kamer, Provinciale Staten of de gemeenteraad.
Parlementaire democratie
Nederland is een parlementaire democratie. Burgers stemmen tijdens verkiezingen op de volksvertegenwoordigers van politieke partijen die hen het meeste aanspreken.
De Nederlandse bevolking kiest:
- op landelijk niveau de leden van de Tweede Kamer;
- op provinciaal niveau de leden van de Provinciale Staten (zij kiezen vervolgens de leden van de Eerste Kamer);
- op gemeentelijk niveau de leden van de gemeenteraad;
- de leden van het algemeen bestuur van het waterschap.
Taken volksvertegenwoordigers
Volksvertegenwoordigers hebben uiteenlopende taken:
- De leden van de Eerste en Tweede Kamer volgen kritisch alles wat het kabinet (ministers en staatssecretarissen) doet.
- De leden van de Provinciale Staten stellen het beleid van de provincie vast.
- De gemeenteraad stelt het beleid van de gemeente vast. En controleert het college van burgemeester en wethouders.
- Het algemeen bestuur van een waterschap controleert het dagelijks bestuur.
Rol volksvertegenwoordigers in democratie
Burgers kiezen de volksvertegenwoordigers. Ze willen dan ook dat die voor hun belangen opkomen. Volksvertegenwoordigers moeten weten wat er in de samenleving leeft. Daarvoor praten ze zoveel mogelijk met burgers en vertegenwoordigers van allerlei groeperingen. Bijvoorbeeld tijdens werkbezoeken. Ook beantwoorden ze vragen via e-mail en brief.
Invloed burgers in democratie
Burgers kunnen ook zelf invloed uitoefenen op de lokale of landelijke politiek. Bijvoorbeeld door e-mails te sturen naar Kamerleden of gemeenteraadsleden. Ze kunnen ook een petitie aanbieden of een burgerinitiatief beginnen.
Betrokkenheid burgers bij democratie
De overheid wil de afstand tussen burger en politiek verkleinen. Bijvoorbeeld door burgerparticipatie in steden en dorpen te stimuleren. Actieve burgers willen niet dat de overheid alles voor hen oplost. Ze willen zelf problemen in hun wijk of stad oplossen. De overheid kan hen daarin ondersteunen. Bijvoorbeeld met ProDemos, het Huis voor democratie en rechtsstaat. Hier kunnen burgers terecht voor informatie als zij zich meer willen inzetten in hun eigen omgeving.
Relatie burgers met lokale democratie verandert
De relatie tussen burgers en overheid verandert door actuele maatschappelijke ontwikkelingen. De Rijksoverheid wil de lokale democratie en het lokaal bestuur daarom versterken. Gemeenten krijgen steeds vaker taken van de Rijksoverheid. Denk aan de invoering van de Omgevingswet, de energietransitie of de overgang naar aardgasvrije wijken. Onderwerpen die op lokaal niveau spelen en invloed hebben op het dagelijks leven van inwoners.